Telegram Web Link
💠«آسیبِ نقل گراییِ افراطی»


@madraseh_kalam || اینستاگرام
💠«آسیبِ نقل گراییِ افراطی»

یکی از آسیب ها و لغزش گاه هایی که بسیاری از مذاهب اسلامی را دچار تناقضات آشکار نموده و راه را برای انحرافات گسترده و عمیق باز کرده است، بحثِ "نقل گرایی افراطی بدون توجه به عقلانیت" و "ظاهر گرایی بدون توجه به تفقه و ارزیابی دقیق" میباشد. به نظر میرسد این آسیب ها با توجه به سه عنصر شکل گرفته باشند:
۱. جدا شدن بدنه این مذاهب از مفسران و تبیین کنندگان حقیقی دین یعنی اوصیاء پیامبر(ص).
۲. نادیده گرفتن یا کم توجهی به جایگاه عقل به عنوان ابزاری برای تفقه و فهم دقیق معارف دینی. ۳. تقلید کورکورانه از گذشتگان.


نمود و اثرات مخرب این سبک فکری را می توان در بسیاری از عقاید و دیدگاه های این مذاهب مشاهده نمود و مورد بررسی قرار داد. برای نمونه به مثال هایی در این زمینه اشاره میکنیم:

۱. مسئله جبر و خلق افعال عباد.


اینکه انسان مختار است و افعال اختیاری خود را بر اساس اراده و انتخاب خود انجام میدهد و خود اوست که تصمیم میگیرد، یک امر بدیهی و وجدانی میباشد، که هر انسان عاقلی قبل از پذیرش دین، نسبت به آن اطلاع دارد و اساساً پذیرش دعوت انبیا و دین، توسط او نیز بر اساس همین پیش فرض عقلانی میباشد که: خود انسان اعمالش را انجام میدهد و مسئولیت این اعمال بر عهده خود اوست. لذا به دلیلِ همین احساس مسئولیت و مسئولیت پذیری است که انسان نمی تواند دعوت انبیاء و پذیرش خیرات را نادیده بگیرد و این اصلی کاملا عقلانی بوده و مورد تاکید انبیاء و اوصیاء نیز میباشد. در جای جای قرآن کریم خداوند متعال افعالی چون اسلام آوردن، ایمان آوردن، کفر ورزیدن، ظلم کردن یا انجام نیکی ها را به خود انسان نسبت میدهد و در عین دعوت کردن به انتخاب صحیح، این قدرت انتخاب و اراده آن را به خود انسان نسبت میدهد. (نمونه: إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا. ما راه را به او نشان دادیم، خواه شاکر باشد (و پذیرا گردد) یا ناسپاس، ٣ انسان) در مقابل مشاهده می شود، اکثریت مذاهب اهل سنت با نادیده گرفتن این اصل اساسی صرفا با استنادبه نقل هایی مانند:(اللَّهُ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ، ٦٢ زمر) خداوند را خالق و انجام دهنده افعال و اعمال انسان میدانند و به جبر قائل شده اند. در حالی که برای هر انسان عاقلی آشکار است که منظور از اینکه خداوند خالق همه چیز است، یعنی خداوند خالقِ تمام جواهر، اعراض و اجسام جهان میباشد نه اینکه افعال و انتخاب های مردم مانند ظلم کردن یا زنا کردن العیاذ بالله فعل و عمل خداوند باشد. از سویی خلقت حقیقی همان خلقت اجسام است که توسط خداوند انجام میشود و افعال و اعمال ما صرفا تغییر و تحولات و جابه جایی های اجسام بوده که هرگز به معنای ایجاد اجسام نمی باشد و لذا اگر بر آن خلق نیز اطلاق شود صرفا یک اطلاق مجازی است نه حقیقی. بنابراین این مذاهب با این سوال اساسی روبه رو خواهند شد که دعوت انبیا چه هدفی دارد درحالی که مردم اراده و انتخابی برای ایمان آوردن، کفر ورزیدن یا نیکی و بدی کردن ندارند؟! و یا اینکه معاد و پاداش و عذاب چه معنایی دارد وقتی انسان توانایی انجام هیچ فعل و عملی را ندارد!؟

۲. دیدن خداوند در آخرت.

مثال دیگری از این نقل گرایی بدون تفقه و عقلانیت را میتوان در مذهب اشاعره اهل سنت مشاهده کرد. مطابق اعتقاد این مذهب خداوند متعال جسم و جوهر و عرض نیست اما در عین حال در آخرت قابل مشاهده میباشد! در حالی که آنها به حکم دقیق عقل جسمانیت را از خدا نفی کرده اند در تناقضی آشکار و با در نظر گرفتن نقل هایی مانند:(وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ ناضِرَةٌ إِلی‏ رَبِّها ناظِرَةٌ؛ روزی که صورت‌ها در آن شاد هستند و به سوی پروردگار نظاره می‌کنند، ٢٢ و ٢٣ قیامت) دیده شدن را به خداوند نسبت میدهند. هر انسان عاقلی میداند که چیزی دیده می شود که جسم باشد و در اثر برخورد نور با آن و بازتابش به چشم ما دیده خواهد شد، ولی خدایی که جسمانی و مقداری نیست محال است مشاهده شود. علمای این مذهب اگر عقلانیت را به کار میگرفتند و با جمع آیه فوق با آیاتی نظیر:(قَالَ رَبِّ أَرِنِي أَنْظُرْ إِلَيْكَ قَالَ لَنْ تَرَانِي. عرض کرد: «پروردگارا! خودت را به من نشان ده، تا تو را ببینم!» گفت: «هرگز مرا نخواهی دید. ١٤٣ اعراف) و یا (لا تُدْرِكُهُ الْأَبْصَارُ وَهُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصَار. چشمها او را نمى‌بينند و او بينندگان را مى‌بيند، ١٠٣ انعام) به یک تفقه عقلانی می پرداختند دچار چنین تناقضاتی نمی شدند.

۳. همچنین نمونه های دیگری مانند "اعتقاد به جسمانی بودن خداوند"، "انتساب گناه به انبیاء و نفی عصمت"، "شِرک دانستن توسل" و... از نتایج عدم توجه به عقلانیت در درک مفاهیم دینی و عدم تفقه میباشد.
#توحید
@madraseh_kalam || اینستاگرام
💠مقصره چه کسانی هستند؟!


@madraseh_kalam || اینستاگرام
💠مقصره چه کسانی هستند؟! (۱)

بارها دیده شده است، غالیان و صوفیانی که خود عقایدشان را از مکاتب انحرافی گرفته اند و به مکتب اهل بیت علیهم السلام پشت کرده اند، به شیعیان و محبان اهل بیت علیهم السلام تهمت مقصره بودن زده اند! ما در اینجا با توضیح محلِ اختلاف شیعه با غُلات، توضیح خواهیم داد که مقصرانِ حقیقی چه کسانی هستند!

🔷️محلِ بحث چیست؟!

۱. آیا اهل بیت علیهم السلام مخلوق خدا هستند
یا اینکه ذات خدا به صورت جسمانی ظهور کرده
و ائمه همان خدا و یا تجلی ذات خدا هستند!؟
۲. آیا اهل بیت علیهم السلام ازلی هستند، مانند خداوند متعال که ازلی است و آفریده نشده، یا
اینکه مخلوق و حادث هستند؟!
۳. آیا اهل بیت علیهم السلام خالق و رازق جهان هستند، یعنی تمام موجوداتِ جهان، آسمان، زمین، کهکشان ها و انسان ها مخلوق آنها هستند یا اینکه خداوند متعال آنها و همه جهان را آفریده است و ایشان ولی و برگزیده خداوند متعال میباشند؟!

🔷️مواردی که بیان شد مهم ترین مواردِ اختلافیِ میانِ شیعیانِ امامی با «غالیان اِلحادی» و یا «غالیان تفویضی» در "مسئله توحید" است.
🔷️اما دیدگاه شیعیان کدام است:
خداوند متعال تنها ذات ازلی و قدیم است که آفریده نشده و به عنوان تنها اِله و خدای حقیقی، جهان را آفریده است و در عین حال رب جهان نیز میباشد: یعنی جهان در بقا و استمرار خود محتاج خداوند است و خداوند رازقِ حقیقی جهان میباشد. این خدای حکیم و قادر، افرادی را از میان بندگان و مخلوقات خود انتخاب کرده است و به آنها علوم بسیار زیادی را تعلیم داده و به عنوان پیامبر، امام و سرپرستِ معصومِ جهانیان منصوب کرده است.
🔷️بنابراین در عقیده شیعه:
۱. ائمه اطهار علیهم السلام ازلی نیستند، بلکه حادث و مخلوق هستند. (إن الله لم يزل فردا متفردا في وحدانيته، ثم خلق محمدا وعليا و فاطمة،«خداوند پیوسته تنها و یکتا در ازلیتِ خویش بود، سپس محمد و علی و فاطمه علیهم السلام را آفرید.» الکافي ج ۱، ص ۴۴۱).
۲. امامان، تجلی ذات خدا یا خودِ خداوند نیستند، بلکه مخلوق و بنده برگزیده خدا هستند. (قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ.....لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ،«بگو: خداوند، یکتا و یگانه است...[كسى را] نزاده، و زاده نشده است.» سوره اخلاص) و (قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُوحَىٰ إِلَيَّ أَنَّمَا إِلَٰهُكُمْ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ،«[ای پیامبر به مردم]بگو: جز این نیست که من مانند شما بشری هستم،[فرق من با شما این است] که به من وحی می‌رسد که خدای شما خدای یکتاست،[و برگزیده خداوند هستم]» ١١٠کهف) و (یَا صَالِحُ! إِنَّا وَ اللهِ عَبِیدٌ مَخلُوقُونَ،لَنَا رَبٌّ نَعبُدُهُ،«ای صالح! به خدا قسم ما بندگانی مخلوق هستیم [و] پروردگاری داریم که او را می‌پرستیم» رجال الکشي، ج۲، ص۶۳۲) و (قَالَتْ لَهُمْ رُسُلُهُمْ إِنْ نَحْنُ إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ يَمُنُّ عَلَىٰ مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ،«پیامبرانشان به آنان گفتند: یقینی است که ما بشری مانند شما هستیم، ولی خدا به هر کس از بندگانش که بخواهد [با عطا کردن مقام ولایت و نبوّت] منّت می نهد» ١١ ابراهيم).
۳. امامان، خالق و رازق جهان نیستند، بلکه ولی و امام بر مخلوقات و جانشینِ خدا هستند. (لَیْسَ الْخَالِقُ إِلَّا اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَا سِوَاهُ مَخْلُوق، «خالقی جز خداوند عزوجل نیست و به جز او همه مخلوق هستند» التوحيد ج ۱، ص ۲۲۴) و (اللّهم من زعم أنّنا أرباب فنحن إليك منه براء وَ مَنْ زَعَمَ أَنَّ إِلَيْنَا اَلْخَلْقَ وَ عَلَيْنَا اَلرِّزْقَ فَنَحْنُ إِلَيْكَ مِنْهُ بِرَاءٌ كَبَرَاءَةِ عِيسَى عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ مِنَ اَلنَّصَارَ، «خدایا هر کس گمان کند که ما پروردگار هستیم، ما از او بسوی تو بیزاری میجوییم و هر که معتقد باشد که آفرینش به دست ماست و روزی بر عهده ماست، از او بسوی تو بیزاری میجوییم، همانند بیزاری عیسی بن مریم علیهما السلام از نصاریٰ» الإعتقادات ج ۱، ص ۹۹) و (قَالَ قُلْتُ فَمَا أَنْتُمْ قَالَ نَحْنُ خُزَّانُ عِلْمِ اَللَّهِ نَحْنُ تَرَاجِمَةُ أَمْرِ اَللَّهِ نَحْنُ قَوْمٌ مَعْصُومُونَ أَمَرَ اَللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى بِطَاعَتِنَا وَ نَهَى عَنْ مَعْصِيَتِنَا نَحْنُ اَلْحُجَّةُ اَلْبَالِغَةُ عَلَى مَنْ دُونَ اَلسَّمَاءِ وَ فَوْقَ اَلْأَرْض،«گفتم: پس شما چه کسانی هستيد؟ فرمود: ما خزانه‌دار علم خدائيم، ما ترجمان و مفسر امر خدائيم، ما مردمى معصوم و پاكيم، خدا تبارك و تعالى أمر به طاعت ما فرموده و از نافرمانى ما منع نموده، ما بر هركسى كه زير آسمان و روى زمين است حجت رسائيم» الکافي، ج۱، ص۲۶۹). 🔽
🔼
در چهار موضوعِ الوهیت، ازلیت، خالقیت و رازقیت دیدگاه جمهور و تمامی امامیه و ضرورت مذهب شیعه همان است که بیان شد و اگر اعتقاد به موارد فوق طبق اتهامِ غالیان، تقصیر باشد، پس العیاذ بالله غالیان، خداوندِ متعال را بخاطر کلامش در قرآن کریم و رسول اکرم (ص) و اهل بیت علیهم السلام را به خاطر بیانشان در روایات اسلامی مقصره میدانند.
همچنین به شهرت و قطعیت ثابت است که تمامی علمای برجسته شیعه و اصحاب راستین اهل بیت علیهم السلام پیرو اعتقاد ذکر شده بوده اند و هستند و عموم مردم شیعه نیز بر همین باور هستند در نتیجه طبق اتهامِ غُلات، تمام شیعیان در طول تاریخ باید "مقصره و منحرف" بوده باشند؛ در حالی که برای انسان محقق آشکار است که این برچسپ زنی ها و اتهامات آنها بی اساس است و عقایدی که ترویج میکنند با چهارچوب مذهب شیعه سازگاری ندارد. برای نمونه ثقة الاسلام کلینی میفرمایند:
[همانا خداوندِ متعال، همه اشخاص، انوار، جواهر و اعیان را آفریده است...و خدای عز و جل شبیه هیچ جسم و روحی نیست و هیچ مخلوقی قدرت و راهی برای آفرینشِ روحِ حساس و دارای درک را ندارد و خلقت اجسام و ارواح مختص و منحصر به خداوند میباشد.
قال الکلینی...أن اللّٰه خلق الأشخاص و الأنوار و الجواهر و الأعیان...فهو جل و عز لا یشبه جسما و لا روحا و لیس لأحد فی خلق الروح الحساس الدراک أمر و لا سبب، هو المنفرد بخلق الأرواح و الأجسام. الکافي ج ۱، ص ۸۵] 🔷️ادامه دارد.....
#غلات #توحید #ولایت
@madraseh_kalam || اینستاگرام
2024/09/30 19:26:55
Back to Top
HTML Embed Code: