💠پیروی از امام و نبی، به کدامین دلیل؟ (۲)
در پست قبل در پاسخ به این سوال که پیروی از نبی و امام به کدامین دلیل و ملاک، عقلانی است به دو بخش: "علم و اعجاز" اشاره کردیم و در این پست به "عصمت و نص" خواهیم پرداخت.
۱. عصمت نبی و امام.🌱
بنابر ضرورتِ عقل و وحی، شخص برگزیده از جانب خداوند متعال به عنوان نبی یا امام باید معصوم باشد. یعنی در دریافت وحی، انتقال مفاهیم وحیانی و توضیح و اجرای آنها برای مردم نباید دچار خطا و اشتباه شود یا عمدا چنین کاری کند. زیرا چنین امری نقض هدف خداوندِ حکیم از هدایت و اصلاح امور مردم میباشد و به نوعی گمراه کردن آنها و به هلاکت انداختن آنها تلقی میشود؛ برای خدای حکیم شایسته نیست که اطاعت از نبی و امام را بر مردم لازم کند و در عین حال این اطاعت، باعث ایجاد فساد، خطا و تباهی باشد. بنابراین با توجه به حکیم بودن خداوند و همچنین اخباری که از وحی به ما رسیده است، انبیا و ائمه علیهم السلام معصوم هستند و خداوند تضمین داده است که از جانب فرمان و تعلیمات آنها فساد و تباهی متوجه مردم نخواهد بود. در این صورت اطاعت از نبی یا امام عقلانی بوده و بلکه اوج رستگاری و موجب رهایی از جهل مرکب است. برای نمونه:
الف. بنابر این آیات اطاعات انبیاء و ائمه ع واجب و به منزله اطاعت از خودِ خداوند متعال میباشد:
[وَ مَا اَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ اِلَّا لِیُطَاعَ بِاِذْنِ الله.
ما هیچ پیامبری را نفرستادیم مگر برای این که به فرمان خدا، از وی اطاعت شود. (٦٤ نساء)
مَنْ یُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ اَطَاعَ اللَّهَ.
کسی که از پیامبر اطاعت کند، خدا را اطاعت کرده. (٨٠ نساء) یَا اَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا اَطِیعُوا اللَّهَ وَاَطِیعُوا الرَّسُولَ وَاُولِی الْاَمْرِ مِنْکُمْ. ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولوالامر [اوصیای پیامبر] را. (٥٩ نساء)
وَمَا آَتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ.
آنچه را رسول خدا برای شما آورده بگیرید (و اجرا کنید)، و از آنچه نهی کرده خودداری نمایید و از (مخالفت) خدا بپرهیزید که خداوند کیفرش شدید است! (٧ حشر)]
ب. آیات ذیل تاکید ویژه ای دارند که تعلیمات نبی و امام از منشأ وحی بوده و هوای نفس در آن راه ندارد و آنها در این امر دچار خطا و اشتباه نمیشوند و همچنین برگزیدگانِ الهی، معصوم هستند:
[مَا ضَلَّ صَاحِبُکُمْ وَمَا غَوَی(٢)وَمَا یَنْطِقُ عَنِ الْهَوَی(٣) اِنْ هُوَ اِلَّا وَحْیٌ یُوحَی. (٤نجم)
که هرگز صاحب شما [محمد مصطفى ص] از راه راست منحرف نشده، و خطا نرفته؛ و هرگز از روی هوای نفس سخن نمی‌گوید! گفتار او چیزی جز وحی که به او نازل می شود، نیست.
«وَاِذِ ابْتَلَی اِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَاتٍ فَاَتَمَّهُنَّ قَالَ اِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ اِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِی قَالَ لَا یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ.
[به خاطر آورید] هنگامی که خداوند، ابراهیم را با وسایل گوناگونی آزمود و او به خوبی از عهده این آزمایش‌ها برآمد. خداوند به او فرمود: «من تو را امام و پیشوای مردم قرار دادم!» ابراهیم عرض کرد: «از دودمان من [نیز امامانی قرار بده!]» خداوند فرمود: «پیمان من، به ستمکاران نمی‌رسد! [و تنها آن دسته از فرزندان تو که پاک و معصوم باشند، شایسته این مقامند].» (١٢٤ بقره)]
۲. نص بر امامت و وصایت.🌱
«نص»: سخنی آشکار در یک معنای واحد میباشد، که دلالتی صریح و مشخص دارد و احتمال خلاف یا تاویل در آن نمی رود.
اگر دلیلی واضح و معتبر بر تعیین جانشین توسط نبی یا امام به دست ما برسد، با توجه به اینکه نبی و امام بجز وحی و فرمان خداوند چیزی نمیگویند و از سویی معصوم هستند و در امر دین و اعلام جانشین خود خطا نمیکنند. عقل حکم میکند که اطاعات و پیروی از وصی و جانشین لازم و ضروری بوده و به منزله اطاعت از خداوند متعال میباشد.
این دلیل چگونه ممکن است به دست ما برسد:
۱. خودِ فرد شخصاً و مستقیماً از نبی یا امامی که به او ایمان آورده بشنود.
۲. اخبار معتبر و نص معتبری که به دست انسان برسد و از این طریق یقین پیدا کند که وصی و جانشین چه کسی میباشد.
#ولایت
@madraseh_kalam || اینستاگرام
در پست قبل در پاسخ به این سوال که پیروی از نبی و امام به کدامین دلیل و ملاک، عقلانی است به دو بخش: "علم و اعجاز" اشاره کردیم و در این پست به "عصمت و نص" خواهیم پرداخت.
۱. عصمت نبی و امام.🌱
بنابر ضرورتِ عقل و وحی، شخص برگزیده از جانب خداوند متعال به عنوان نبی یا امام باید معصوم باشد. یعنی در دریافت وحی، انتقال مفاهیم وحیانی و توضیح و اجرای آنها برای مردم نباید دچار خطا و اشتباه شود یا عمدا چنین کاری کند. زیرا چنین امری نقض هدف خداوندِ حکیم از هدایت و اصلاح امور مردم میباشد و به نوعی گمراه کردن آنها و به هلاکت انداختن آنها تلقی میشود؛ برای خدای حکیم شایسته نیست که اطاعت از نبی و امام را بر مردم لازم کند و در عین حال این اطاعت، باعث ایجاد فساد، خطا و تباهی باشد. بنابراین با توجه به حکیم بودن خداوند و همچنین اخباری که از وحی به ما رسیده است، انبیا و ائمه علیهم السلام معصوم هستند و خداوند تضمین داده است که از جانب فرمان و تعلیمات آنها فساد و تباهی متوجه مردم نخواهد بود. در این صورت اطاعت از نبی یا امام عقلانی بوده و بلکه اوج رستگاری و موجب رهایی از جهل مرکب است. برای نمونه:
الف. بنابر این آیات اطاعات انبیاء و ائمه ع واجب و به منزله اطاعت از خودِ خداوند متعال میباشد:
[وَ مَا اَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ اِلَّا لِیُطَاعَ بِاِذْنِ الله.
ما هیچ پیامبری را نفرستادیم مگر برای این که به فرمان خدا، از وی اطاعت شود. (٦٤ نساء)
مَنْ یُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ اَطَاعَ اللَّهَ.
کسی که از پیامبر اطاعت کند، خدا را اطاعت کرده. (٨٠ نساء) یَا اَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا اَطِیعُوا اللَّهَ وَاَطِیعُوا الرَّسُولَ وَاُولِی الْاَمْرِ مِنْکُمْ. ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولوالامر [اوصیای پیامبر] را. (٥٩ نساء)
وَمَا آَتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ.
آنچه را رسول خدا برای شما آورده بگیرید (و اجرا کنید)، و از آنچه نهی کرده خودداری نمایید و از (مخالفت) خدا بپرهیزید که خداوند کیفرش شدید است! (٧ حشر)]
ب. آیات ذیل تاکید ویژه ای دارند که تعلیمات نبی و امام از منشأ وحی بوده و هوای نفس در آن راه ندارد و آنها در این امر دچار خطا و اشتباه نمیشوند و همچنین برگزیدگانِ الهی، معصوم هستند:
[مَا ضَلَّ صَاحِبُکُمْ وَمَا غَوَی(٢)وَمَا یَنْطِقُ عَنِ الْهَوَی(٣) اِنْ هُوَ اِلَّا وَحْیٌ یُوحَی. (٤نجم)
که هرگز صاحب شما [محمد مصطفى ص] از راه راست منحرف نشده، و خطا نرفته؛ و هرگز از روی هوای نفس سخن نمی‌گوید! گفتار او چیزی جز وحی که به او نازل می شود، نیست.
«وَاِذِ ابْتَلَی اِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَاتٍ فَاَتَمَّهُنَّ قَالَ اِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ اِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِی قَالَ لَا یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ.
[به خاطر آورید] هنگامی که خداوند، ابراهیم را با وسایل گوناگونی آزمود و او به خوبی از عهده این آزمایش‌ها برآمد. خداوند به او فرمود: «من تو را امام و پیشوای مردم قرار دادم!» ابراهیم عرض کرد: «از دودمان من [نیز امامانی قرار بده!]» خداوند فرمود: «پیمان من، به ستمکاران نمی‌رسد! [و تنها آن دسته از فرزندان تو که پاک و معصوم باشند، شایسته این مقامند].» (١٢٤ بقره)]
۲. نص بر امامت و وصایت.🌱
«نص»: سخنی آشکار در یک معنای واحد میباشد، که دلالتی صریح و مشخص دارد و احتمال خلاف یا تاویل در آن نمی رود.
اگر دلیلی واضح و معتبر بر تعیین جانشین توسط نبی یا امام به دست ما برسد، با توجه به اینکه نبی و امام بجز وحی و فرمان خداوند چیزی نمیگویند و از سویی معصوم هستند و در امر دین و اعلام جانشین خود خطا نمیکنند. عقل حکم میکند که اطاعات و پیروی از وصی و جانشین لازم و ضروری بوده و به منزله اطاعت از خداوند متعال میباشد.
این دلیل چگونه ممکن است به دست ما برسد:
۱. خودِ فرد شخصاً و مستقیماً از نبی یا امامی که به او ایمان آورده بشنود.
۲. اخبار معتبر و نص معتبری که به دست انسان برسد و از این طریق یقین پیدا کند که وصی و جانشین چه کسی میباشد.
#ولایت
@madraseh_kalam || اینستاگرام
💠«علم انبیاء و امامان علیهم السلام»
پیامبران و امامان علیهم السلام به عنوان برگزیدگان الهی و پیشوایانِ هدایتگر، از علمی خاص از جانب خداوند متعال بهرمند هستند که اختصاص به آنها دارد و مردم به واسطه تعلیم آنها به بخشی از این علم در امر دین و دنیا رسیده اند. گستره عظیم این علم مطابق روایات در اختیار پیامبر خاتم (ص) و ائمه اطهار (ع) از اولاد ایشان بوده و از این جهت نیز (علاوه بر جهات دیگر) نسبت به انبیا و اوصیاء پیشین افضل و برتر هستند. در ادامه به برخی خصوصیات این علم و تفاوت آن با علم خداوند میپردازیم.
۱.خصوصیات علمِ مخلوقات:
الف. تعلیمی بودن: علم گسترده نبی یا امام، مستقل از تعلیم نیست، بلکه علمی است که به واسطه تعلیم و اعطاء خداوند به آنها داده شده، بنابراین خداوند متعال همانگونه که خودِ آنها را آفریده است، علوم فراوانی را خلق کرده و به شیوه های مختلف به آنها تعلیم داده است. در مقابلِ این، علم خداوند متعال مستقل از تعلیم است.
ب. محدود بودن: علم گسترده امام یا نبی چون علمی مخلوق است، محدود میباشد، زیرا هر مخلوقی محدود به اندازه ای است که خداوند متعال آن را خلق کرده. چه امام به همه مخلوقات خداوند علم داشته باشد و چه اینکه این علم نسبت به گستره زیادی از آنها باشد و نه مطلق آنها. در هر صورت محدود خواهد بود. اما قابل افزایش است همانگونه که مطابق روایات همواره بر علم ائمه (ع) اضافه میشود.
۲. آیا علم نبی یا امام همان علم خداست؟!
علم خداوند متعال همان ذات ازلی خداست، نه چیزی جدا از ذات خداوند و نه حالت و ترکیبی در ذات او، علم خداوند متعال ناشی از یادگرفتن و تحصیل نیست بلکه خداوند متعال پیش از خلقت اشیاء نیز به آنها علم داشته است. اما علم نبی یا امام، علمی است مخلوق، که به انبیا و ائمه تعلیم داده شده است و چیزی است جدا از ذات آنها. بنابراین علم نبی یا امام، همان صفت علم خداوند نیست. خلاصه:
علم خداوند: "همان ذات ازلی خدا، غیر تعلیمی، غیر تحصیلی، غیر مقداری، غیر متجزی."
علم نبی یا امام: "جدا از ذات آنها، تعلیمی، حادث، تحصیلی(از طریق وحی)، مقداری، قابل زیاد شدن."
۳. دایره علم رسول اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع).
دایره علم ایشان بسیار گسترده بوده و فراتر از علم به امر دین میباشد، که بخشی آن در روایات مورد اشاره قرار گرفته است. در اینجا نمونه ای مختصر از علم امام را ذکر میکنیم:
الف. علم به کتاب خدا، تفسیر، ظاهر و باطن آن. نمونه:(الکافي ج ۱، ص ۲۲۸، باب أنه لم يجمع القرآن كله إلا الأئمة ع و أنهم يعلمون علمه كله).
ب. علم به تمامی علومی که به دست پیامبران و ملائکه رسیده است. نمونه: (الكافي، ج1، ص255، باب أن الأئمة ع يعلمون جميع العلوم التي خرجت إلى الملائكة و الأنبياء و الرسل).
پ. علم به بسیاری از حوادث آینده و گذشته. نمونه: (الکافي ج ۱، ص ۲۶۰، باب أن الأئمة ع يعلمون علم ما كان و ما يكون و أنه لا يخفى عليهم الشيء صلوات الله عليهم).
ت. علم به اسم اعظم خدا، جفر، جامعه و مصحف فاطمه سلام الله علیها. نمونه: (الكافي، ج1، ص230 باب ما أعطي الأئمة ع من اسم الله الأعظم) و (الکافي ج ۱، ص ۲۳۸، باب فيه ذكر الصحيفة و الجفر و الجامعة و مصحف فاطمة ع).
ج. علم به اعمال مردمان و ضمیر و درون افراد. نمونه: (الکافي ج ۱، ص ۲۱۹، باب عرض الأعمال على النبي ص و الأئمةع).
د. ائمه وارثان علم نبی اکرم ص، تمام انبیا و اوصیا هستند. نمونه: (الکافي ج ۱، ص ۲۲۳، باب أن الأئمة ورثوا علم النبي و جميع الأنبياء و الأوصياء الذين من قبلهم).
۴. علم ائمه اطهار علیهم السلام همواره زیاد میشود و هر گاه امام بخواهد، میداند.
بنابر روایات و اخبار رسیده، علم ایشان همواره در حال زیاد شدن است و خداوند علوم جدیدی را به آنها تعلیم میدهد، همچنین امام هر زمان که اراده کند تا امری جدید را بداند، خداوند متعال آن امر را به او تعلیم میدهد و از این طریق نیز علم آنها ازدیاد پیدا میکند. نمونه: (الکافي ج ۱، ص ۲۵۳باب في أن الأئمة ع يزدادون في ليلة الجمعة.) و (بصائر الدرجات، ج ۱، ص ۳۲۶، باب ما يلقى شيء بعد شيء يوما بيوم و ساعة بساعة مما يحدث.) و (الکافي ج ۱، ص ۲۵۸، بَابُ أَنَّ اَلْأَئِمَّةَ عَلَيهِمُ السَّلاَمُ إِذَا شَاءُوا أَنْ يَعْلَمُوا عُلِّمُوا) و (بصائر الدرجات في ج ۱، ص ۳۱۵، باب في الإمام بأنه إن شاء أن يعلم العلم علم).
#ولایت #توحید
@madraseh_kalam || اینستاگرام
پیامبران و امامان علیهم السلام به عنوان برگزیدگان الهی و پیشوایانِ هدایتگر، از علمی خاص از جانب خداوند متعال بهرمند هستند که اختصاص به آنها دارد و مردم به واسطه تعلیم آنها به بخشی از این علم در امر دین و دنیا رسیده اند. گستره عظیم این علم مطابق روایات در اختیار پیامبر خاتم (ص) و ائمه اطهار (ع) از اولاد ایشان بوده و از این جهت نیز (علاوه بر جهات دیگر) نسبت به انبیا و اوصیاء پیشین افضل و برتر هستند. در ادامه به برخی خصوصیات این علم و تفاوت آن با علم خداوند میپردازیم.
۱.خصوصیات علمِ مخلوقات:
الف. تعلیمی بودن: علم گسترده نبی یا امام، مستقل از تعلیم نیست، بلکه علمی است که به واسطه تعلیم و اعطاء خداوند به آنها داده شده، بنابراین خداوند متعال همانگونه که خودِ آنها را آفریده است، علوم فراوانی را خلق کرده و به شیوه های مختلف به آنها تعلیم داده است. در مقابلِ این، علم خداوند متعال مستقل از تعلیم است.
ب. محدود بودن: علم گسترده امام یا نبی چون علمی مخلوق است، محدود میباشد، زیرا هر مخلوقی محدود به اندازه ای است که خداوند متعال آن را خلق کرده. چه امام به همه مخلوقات خداوند علم داشته باشد و چه اینکه این علم نسبت به گستره زیادی از آنها باشد و نه مطلق آنها. در هر صورت محدود خواهد بود. اما قابل افزایش است همانگونه که مطابق روایات همواره بر علم ائمه (ع) اضافه میشود.
۲. آیا علم نبی یا امام همان علم خداست؟!
علم خداوند متعال همان ذات ازلی خداست، نه چیزی جدا از ذات خداوند و نه حالت و ترکیبی در ذات او، علم خداوند متعال ناشی از یادگرفتن و تحصیل نیست بلکه خداوند متعال پیش از خلقت اشیاء نیز به آنها علم داشته است. اما علم نبی یا امام، علمی است مخلوق، که به انبیا و ائمه تعلیم داده شده است و چیزی است جدا از ذات آنها. بنابراین علم نبی یا امام، همان صفت علم خداوند نیست. خلاصه:
علم خداوند: "همان ذات ازلی خدا، غیر تعلیمی، غیر تحصیلی، غیر مقداری، غیر متجزی."
علم نبی یا امام: "جدا از ذات آنها، تعلیمی، حادث، تحصیلی(از طریق وحی)، مقداری، قابل زیاد شدن."
۳. دایره علم رسول اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع).
دایره علم ایشان بسیار گسترده بوده و فراتر از علم به امر دین میباشد، که بخشی آن در روایات مورد اشاره قرار گرفته است. در اینجا نمونه ای مختصر از علم امام را ذکر میکنیم:
الف. علم به کتاب خدا، تفسیر، ظاهر و باطن آن. نمونه:(الکافي ج ۱، ص ۲۲۸، باب أنه لم يجمع القرآن كله إلا الأئمة ع و أنهم يعلمون علمه كله).
ب. علم به تمامی علومی که به دست پیامبران و ملائکه رسیده است. نمونه: (الكافي، ج1، ص255، باب أن الأئمة ع يعلمون جميع العلوم التي خرجت إلى الملائكة و الأنبياء و الرسل).
پ. علم به بسیاری از حوادث آینده و گذشته. نمونه: (الکافي ج ۱، ص ۲۶۰، باب أن الأئمة ع يعلمون علم ما كان و ما يكون و أنه لا يخفى عليهم الشيء صلوات الله عليهم).
ت. علم به اسم اعظم خدا، جفر، جامعه و مصحف فاطمه سلام الله علیها. نمونه: (الكافي، ج1، ص230 باب ما أعطي الأئمة ع من اسم الله الأعظم) و (الکافي ج ۱، ص ۲۳۸، باب فيه ذكر الصحيفة و الجفر و الجامعة و مصحف فاطمة ع).
ج. علم به اعمال مردمان و ضمیر و درون افراد. نمونه: (الکافي ج ۱، ص ۲۱۹، باب عرض الأعمال على النبي ص و الأئمةع).
د. ائمه وارثان علم نبی اکرم ص، تمام انبیا و اوصیا هستند. نمونه: (الکافي ج ۱، ص ۲۲۳، باب أن الأئمة ورثوا علم النبي و جميع الأنبياء و الأوصياء الذين من قبلهم).
۴. علم ائمه اطهار علیهم السلام همواره زیاد میشود و هر گاه امام بخواهد، میداند.
بنابر روایات و اخبار رسیده، علم ایشان همواره در حال زیاد شدن است و خداوند علوم جدیدی را به آنها تعلیم میدهد، همچنین امام هر زمان که اراده کند تا امری جدید را بداند، خداوند متعال آن امر را به او تعلیم میدهد و از این طریق نیز علم آنها ازدیاد پیدا میکند. نمونه: (الکافي ج ۱، ص ۲۵۳باب في أن الأئمة ع يزدادون في ليلة الجمعة.) و (بصائر الدرجات، ج ۱، ص ۳۲۶، باب ما يلقى شيء بعد شيء يوما بيوم و ساعة بساعة مما يحدث.) و (الکافي ج ۱، ص ۲۵۸، بَابُ أَنَّ اَلْأَئِمَّةَ عَلَيهِمُ السَّلاَمُ إِذَا شَاءُوا أَنْ يَعْلَمُوا عُلِّمُوا) و (بصائر الدرجات في ج ۱، ص ۳۱۵، باب في الإمام بأنه إن شاء أن يعلم العلم علم).
#ولایت #توحید
@madraseh_kalam || اینستاگرام
Forwarded from Towards the Truth | صِدق
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
علـــم و خداباوری
💡ممکن است این سوال و پرسش پیش آید که آیا علم تجربی بشر توان این را دارد که نیاز جهان به خالقی متعال و قادر و علیم و غیر مادی و... را از میان بردارد و وجود و پیدایش عالم را توجیه کند؟!
این کلیپ به سخنرانی دکتر سید محسن هندی پاسخ گوی این پرسش است
@towards_the_truth | صِدْقْ
💡ممکن است این سوال و پرسش پیش آید که آیا علم تجربی بشر توان این را دارد که نیاز جهان به خالقی متعال و قادر و علیم و غیر مادی و... را از میان بردارد و وجود و پیدایش عالم را توجیه کند؟!
این کلیپ به سخنرانی دکتر سید محسن هندی پاسخ گوی این پرسش است
@towards_the_truth | صِدْقْ
🔷️کنفرانسِ نقد تجرد فرشتگان!
🔷️با محوریت مطالب کتاب طائران قدسی.
🔷️ارائه دهنده: جناب دکتر محمد‌‌علی صابری.
🔷️دکتری علوم قرآن و حدیث.
🔷️منبع: گروه حدیثی معاریض.
#تصوف
@madraseh_kalam || اینستاگرام
🔷️با محوریت مطالب کتاب طائران قدسی.
🔷️ارائه دهنده: جناب دکتر محمد‌‌علی صابری.
🔷️دکتری علوم قرآن و حدیث.
🔷️منبع: گروه حدیثی معاریض.
#تصوف
@madraseh_kalam || اینستاگرام