🔸برگزاری مراسم سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان در قم

🔹جمعه پنجم بهمن ١۴٠٣



📌به مناسبت سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس بازرگان، جمعی از اعضا و علاقمندان ایشان در تاریخ ۵ بهمن ۱۴۰۳ در قم گردهم آمدند.

📌فایل کامل سخنرانی‌های انجام شده در این مراسم، متعاقبا و طی روزهای آینده منتشر خواهد شد.

@bonyadbazargan

🔸 پیشینه و توسعه دانشکده فنی

🔹یادداشت محمد توسلی که به مناسبت نودمین سالروز تأسیس دانشکده فنی دانشگاه تهران با مدیریت آقای علی دهباشی در مجله بخارا، منتشر شد.


📌مهندس بازرگان از فرزندان انقلاب مشروطه است. او یک سال پس‌از آن متولد می‌شود و وقتی در سال ١٢٩٩ کودتا شکل می‎گیرد و رضاخان با پیگیری انگلیسی‎ها حاکم می‎شود، مهندس بازرگانِ جوان شاهد این واقعه تاریخی است.

📌یکی دیگر از ویژگی‌های بارز آن دوره، امید در بین دانشجویان بود. به نظرم در فضای دانشگاه‌ امید وجود داشت. چون مدیریت دانشگاه‌ استقلال داشتند و اگر در فضای دانشگاه، دانشجویانی بازداشت می‌شدند و برمی‌گشتند، مدیریت دانشگاه از آن دانشجویان استقبال می‌کردند. در حالی که امروزه اگر کسی بازداشت شود و برگردد معمولا با محدودیت روبرو می‌شود.

📌کانون مهندسین فارغ التحصیل دانشکده فنی، به اختصار «کانون فنی» در سال ١٣۶٩ با مشارکت فارغ التحصیلان ادوار گذشته دانشکده بصورت یک نهاد مدنی با هدف کمک به اعتلای دانشکده فنی و کوشش در راه توسعه حرفه مهندسی و تقویت روحیه کار جمعی و اجتماعی اعضای کانون تشکیل شده است.

📌بنیاد حامیان دانشکده فنی به اختصار «بنیاد فنی» در سال ١٣٨۶ با حضور جمع زیادی از دانش آموختگان دانشکده فنی و دوستداران آن تشکیل شد. اهداف اصلی بنیاد فنی، کمک به رشد و اعتلای هرچه بیشتر دانشکده فنی و همچنین فراهم ساختن زمینه های اجرایی توسعه زیرساخت ها و تجهیزات لازم برای طرح های عمرانی دانشکده فنی و همچنین زمینه سازی برای شکوفایی استعداد و خلاقیت دانشجویان دانشکده فنی می باشد. 

@bonyadbazargan

📎متن کامل یادداشت را در لینک زیر مطالعه فرمایید:
https://telegra.ph/NAI-01-29

🔶 سخنان مرحوم مهندس بازرگان درباره تشکیل حکومت جدید اسلامی در سال ۵۷ :

«..انتقاد از حاکم و مقامات از واجبات است
در اسلام تفتیش عقاید و تحمیل عقیده وجود ندارد.... »

@bonyadbazargan

🔸آنچه از بازرگان می‌توان آموخت

🔹به مناسبت سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان



📌سخنرانان:

▫️فاطمه گوارایی (روزنامه‌نگار و فعال سیاسی ملی-مذهبی)

▫️نسرین غلام‌حسین‌زاده (نویسنده، مترجم و پژوهشگر دینی)

▫️محسن کدیور (پژوهشگر، نویسنده، استاد دانشگاه و نواندیش دینی)

▫️حسن فرشتیان (نویسنده، حقوق‌دان و پژوهشگر دینی)

▫️ عبدالعلی بازرگان (پژوهشگر و نواندیش دینی، عضو شورای مرکزی نهضت آزادی ایران)

▫️یاسر میردامادی (استاد دانشگاه و پژوهشگر دینی)


📌زمان برگزاری:

یک‌شنبه ۱۴ بهمن‌ماه ۱۴۰۳، مطابق با ۲ فوریه ۲۰۲۵
ساعت ۱۹:۳۰ به وقت ایران و ۱۷:۰۰ به وقت اروپای مرکزی 

📌برگزاری در بستر:

کلاب «گفتگوهای ملی» :

https://www.clubhouse.com/house/گفتگوهای-ملی

📌پخش همزمان از طریق صفحه‌‌ی اینستاگرامی نهضت آزادی ایران

@bonyadbazargan

🔶یک حال و احوال ساده بین طالقانی و بازرگان در سال ۱۳۴۶

این گزارش ساواک مربوط به شنود آنها از تماس تلفن طالقانی با بازرگان است. این تماس در روزهای بعد از آزادی زندان مربوط به پرونده نهضت آزادی است.

@bonyadbazargan

🔶بازدید محمد توسلی و محمد حسین بنی‌‌اسدی از نمایشگاه عکس آیت‌الله طالقانی

📌محمد توسلی و محمد حسین بنی اسدی، صبح امروز همراه با اعضای خانواده آیت‌الله طالقانی از نمایشگاه عکس‌های کمتر دیده شده از ایشان بازدید کردند.
آنها ضمن بیان خاطراتی از طالقانی و بازرگان به اعمیت جمع آوری داده‌های تاریخی و کاری که کتابخانه آنلاین طالقانی و زمانه ما انجام داده است اشاره کردند.

این نمایشگاه عکس به همت کتابخانه آنلاین طالقانی و زمانه ما در موزه ملی از هجدهم دی آغاز و تا جمعه پنجم بهمن برقرار است.

📌 محمد توسلی در حاشیه بازدید از این نمایشگاه تاکید کرد که اندیشه‌های امثال آیت‌الله طالقانی و مهدی بازرگان باید برای نسل امروز تبیین و تلاش شود این شخصیت‌ها به جوانان شناسانده شود.

@bonyadbazargan

🔶 ایرادهای آخوند خراسانی بر کافر شمردنِ توده‌های غیر مسلمان

(آیا مردم بی‌اطلاع و ناآگاه از اسلام را می‌توان کافر و مکلّف شمرد؟)

✍️ امیر ترکاشوند ۱۴۰۳/۱۱/۱۸


📌ملا محمدکاظم خراسانی معروف به آخوند خراسانی، صاحب کفایه (که در سطوح بالای حوزه‌های علمیه تدریس می‌شود) از برجسته‌ترین علمای اسلامی در تشیّع به شمار می‌آید. اینک پاسخ شفاهی وی به پرسشی بسیار مهم را با هم و با دقت می‌خوانیم:

📌《مرحوم شیخ آقابزرگ [صاحب الذریعه] گفتند: یک بار در محضر آخوند خراسانی این پرسش مطرح شد که آیا خداوند تعالی غیر مسلمانان را به جرم نپذیرفتن اسلام، و مسلمانان غیر شیعی را به جرم نپذیرفتن تشیع عذاب خواهد کرد؟ مرحوم آخوند در پاسخ این سؤال در طیّ چند جلسه مطالبی مطرح کردند از جمله این‌که: خدای تعالی سه بار در قرآن کریم تصریح فرموده است که "لا نکلّف نفساً الّا وسعها: ما هیچ‌کس را جز به قدر توانایی او تکلیف نمی‌کنیم" و یک بار تصریح فرموده است که "لا یکلّف الله نفساً الّا وسعها: خداوند هیچ‌کس را جز به قدر توانایی او تکلیف نمی‌کند" و یک بار تصریح فرموده است که "لا تکلّف نفس الّا وسعها: هیچ‌کس جز به قدر توانایی خود تکلیف ندارد" و یک بار تصریح فرموده است که "لا یکلّف الله نفساً الّا ما آتیها: خدا هیچ‌کس را جز به قدر آن‌چه به او داده است تکلیف نمی‌کند".

📌 در کنار این نصوص مکررۀ صریحۀ قرآنیه، کلام شهید ثانی درخور توجه است: (قالوا في باب التكليف أن المكلف يشترط كونه قادرا على ما كلّف به، إذ التكليف بدون ذلك محال، وظاهر أن هذا لا يتوقف على تحقق البلوغ الشرعي بإحدى العلامات المذكورة في كتب الفروع، بل قد يكون قبل ذلك بسنين أو بعده، كذلك بحسب مراتب الإدراك قوة وضعفا).

📌بر مبنای این مقدمات، و بر طبق این اصل مسلم عقلی که "عقاب بلا بیان و مؤاخذۀ بلا برهان قبیحان بشهادة الوجدان"، مکلّف شناختنِ یک فرد غیر مسلمان به قبول اسلام، و مجازات او به جرم نپذیرفتن اسلام، وقتی معقول است که حقانیّت اسلام -به عنوان تنها آیین بر حق- و بطلان همۀ ادیان دیگر، صد در صد بر آن فرد ثابت شده؛ و او از سر عناد و کفر جحودی، منکر آن شده باشد. همچنین مؤاخذۀ یک فرد غیر شیعی به دلیل عدم قبول تشیّع، وقتی معقول است که حقانیت تشیع -به عنوان تنها مذهب حق- و بطلان همۀ مذاهب دیگر صد در صد بر آن فرد ثابت شده باشد و باز هم او از سر عناد و ستیزه‌گری با آن مخالفت کرده باشد.

📌آن‌گاه اثبات حقانیت اسلام و تشیع بر منکران، عقلاً از یکی از سه طریق ذیل امکان دارد:
الف. مواجهه با پیامبر (ص) و امامان (ع) و مشاهده معجزاتی از ایشان که اعجاز آن برای همه قابل درک باشد؛ و عقلاً جای چون چرا در آن‌ها نباشد و به موازات این نیز آگاهی از تعلیمات حقۀ اسلام از زبان آن بزرگواران ..
ب. طریق دومی که برای اثبات حقانیت اسلام و تشیع بر منکران می‌توان فرض کرد آن است که ایشان ببینند جامعه اسلامی و شیعی، در برترین مرتبه ترقی و کمال قرار دارد و انسانیت و و فضائل اخلاقی -همچو عدالت، پاکدامنی، درستی، امانت، صداقت، نیکوکاری، نوع‌دوستی، عزت نفس، مساوات و...- در میان مسلمانان عموماً و شیعیان خصوصاً، بیش از هر جای دیگری حاکم و مشهود است ..
ج. .. تفکر و تحقیق و مطالعه دقیق و عمیق در متون اسلامی، و آشنایی صحیح با تعالیم محمدی و مقایسه آن‌ها با تعالیم دیگر مکتب‌هایی است که قبلاً وجود داشته‌اند و اینک وجود دارند؛ این راه گرچه شاید مطمئن‌ترین راه‌ها برای شناخت حق و دین و مذهب حق است لکن عملاً خیلی کم کسی می‌تواند از این راه استفاده کند زیرا ..》
(دیدگاه‌های آخوند خراسانی و شاگردانش ص ۵۳۹ تا ۵۴۷ -اینجا و اینجا-).

📌وی در خودِ کفایه نیز سخنان مکتوبی که گواه معذور دانستن افراد قاصر و بی‌خبر، و سپس اشاره به جا گرفتن یا نگرفتنِ آنان در دوگانۀ کفر و اسلام است دارد:

📌《.. وقد انقدح من مطاوي ما ذكرنا، أن القاصر يكون في الاعتقاديات للغفلة، أو عدم الاستعداد للاجتهاد فيها، لعدم وضوح الأمر فيها بمثابة لا يكون الجهل بها إلّا عن تقصير، كما لا يخفى، فيكون معذوراً عقلاً.
ولا يصغى إلى ما ربما قيل: بعدم وجود القاصر فيها، لكنه إنّما يكون معذوراً غير معاقب على عدم معرفة الحق، إذا لم يكن يعانده، بل كان ينقاد له على إجماله لو احتمله.
هذا بعضٍ الكلام مما يناسب المقام ، وأما بيان حكم الجاهل من حيث الكفر والإسلام، فهو مع عدم مناسبته خارج عن وضع الرسالة》
(ج ۱ ص ۳۳۲ و ۳۳۱ -اینجا-)


@bonyadbazargan

🔶 وفاق ملی بر پایه رعایت حقوق شهروندان

✍️ آیت‌الله سید محمدعلی ایازی

@bonyadbazargan

📌فرضیه این نوشته: اذعان به این نکته است که  وفاق یکطرفه نیست. شرکت در کسب منافع نیست. وفاق توافق احزاب و گروههای ذینفع نیست، وفاق شرکت سهامی نیست، وفاق بر مبنای تامین اهداف ملی و حفظ منافع همگان است.

📌در این گفتار سعی شده نشان داده شود که گرانیگاه وفاق رعایت حقوق شهروندان و قوانین مُصرّح در قانون اساسی از جمله آزادیهای سیاسی با تکیه بر شخصیت بزرگ انقلاب یعنی مهندس بازرگان است. به همین دلیل به مواضع ایشان از آغاز انقلاب اشاره می‌کنم، چگونه ایشان از اوان پیروزی انقلاب دغدغه رعایت حقوق مخالفان را داشت. چگونه نگران انکار حقوق اساسی و بی‌توجهی به حقوق مخالفان را داشت، چگونه نگران التهاب و گسترش فضای خشونت بود.

📌چرا به مناسبت سالگرد شخصیت بازرگان مسئله وفاق و رعایت حقوق مخالفان مطرح شده است، زیرا مهندس مهدی بازرگان به عنوان، اندیشمند، مصلح اجتماعی، روشنفکر دینی و سیاست‌مدار از آغاز فعالیت‌ و کنش اجتماعی تا هنگام مرگ در راستای دفاع از حقوق شهروندان و کاهش خشونت و تکیه بر وفاق اجتماعی و جلوگیری از اختلاف و افتراق و دفاع از اسلام رحمانی تلاش کرد و از این مسیر خارج نشد.

📌پس مسئله‌  وفاق و همبستگی را از این جهت عرض کردم که بتوانم در باره‌ی هفت مبنا و فراز از شخصیت مرحوم مهندس بازرگان در دفاع از حقوق مخالفان عرض کنم.

📌بازرگان از معدود روشنفکران متدین ایران بود که دغدغه مهمترین میراث فرهنگی ایران، یعنی دین و ربط آن به آزادی را داشت. در درک اندیشه‌ آزادیخواهی توانست نسبت روشنی میان آزادیخواهی (لیبرالیسم)، میهن‌دوستی (ناسیونالیسم) و دینداری (اسلام‌خواهی و نه اسلام‌گرایی) برقرار سازد و به همین علت می‌توان بازرگان را پدر «ناسیونال‌لیبرالیسم» ایرانی دانست.

📌مهندس بازرگان پس از انقلاب و در بحبوبه شعار انقلابی و فضای خشم و انتقام در اردیبشت سال 1358 یعنی دو ماه پس از پیروزی با آیت الله طالقانی بیانیه‌ای داد و از امام خمینی و شورای انقلاب درخواست عفو عمومی نسبت به طبقات مختلف (به جز افراد جنایکار) داد. همچنین ایشان در بهمن سال 1367 رسما چند ماه پس از اعدامهای آن سال که در نهایت پنهانکاری رخ داده بود، موضع صریح گرفت. وی نه تنها در کنش سیاسی خود از آن اصول و دفاع از ارزشها تخطی نکرد؛ بلکه به کج فهمی کسانی از این موضعگیری واقف بود و در دام نفاق و اختناق در نغلتید، چه هنگامی که در قدرت و فرادست بود و چه آن گاه که بی قدرت و فرودست شد. 

📌یکی از نمونه‌های موضعگیری مهندس بازرگان در راستای دفاع از حقوق مخالفان در برخورد با تصفیه و کنار گذاشتن افراد شایسته و توانمند علمی و اجرائی در سطح کشور بود. انقلاب فرهنگی، نمونه‌ای از تصفیه همراه با دشنام و اتهام بود، اصل اینکه آن تصمیم بر اساس چه هدف منطقی و معقول باشد و متأثر از جریان چپ در چین و انقلاب فرهنگی مائو، یک مسئله است و شیوه اجرای فاجعه‌آمیز آن مسئله دیگر است. آن اتفاقاتی که در ذیل انقلاب فرهنگی رخ داد، اتفاقات وحشتناکی بود. اساتید بسیار زیادی، سرمایه‌های بزرگ ملی از دانشگاه‌ها بیرون کردند به بهانه‌های واهی.

📌داستان غریبی در دانشگاه‌ها رخ داد و نه تنها در دانشگاه‌ها و در سطح اساتید دانشگاه‌ها، بلکه در صنایع و کارخانه‌ها و مؤسسات دیگر پژوهشی و علمی این تصفیه را در قالب گزینشها اجرا کردند. عجیب این است که حتی در سطح روحانیون، به عنوان سرمایه‌های اجتماعی که در شهرها بودند
📌مسئله دیگر درباره آقای مهندس بازرگان مسئله اشغال سفارت آمریکا و یکی مسئله تداوم جنگ بود. نقطه عزیمتش و تکیه آقای بازرگان در ارتباط با جنگ تأثیر اشغال سفارت آمریکا در جسارت صدام برای تجاوز و خسارات فراوانی بود که تحریم‌های آمریکا برجای گذاشت.

📌مسئله بعدی تداوم جنگ پس از تصرف خرمشهر و عملیات تصرف بصره، فاو و مناطق دیگر است. اصلا فضای، شعار جنگ، جنگ تا پیروزی است، صرف نظر از اینکه سرمایه یک کشور از بین می‌برد و صرف نظر از اینکه ما نمی‌توانستیم این شعار را ادامه بدهیم و... لذا ایشان ضمن انکار جنگ ابتدائی، این دوران را نقد میکند.

📌شخصیت بازرگان در ۷ مبنای مهم به لوازم وحدت جامعه توجه داشت. این هفت مبنا عبارتند از: ۱ـ ضرورت بازاندیشی مستمر و اصلاح اندیشه در ظرف دفاع از آزادی بیان است؛ ۲ـ لازمه وفاق واقعیت اختلاف و به رسمیت شناختن مخالف است؛ ۳ـ اگر اختلاف طبیعی است، اما نزاع و جنگ غیر طبیعی و مذموم است؛ ۴ـ همبستگی و سازگاری با رعایت رافت اسلامی و ؛ ۵ـ با اصل رواداری و تساهل و تسامح ممکن است. 6- رعایت حقوق دگراندیشان در صورتی ممکن است که اعتقاد دینی به رعایت حقوق مخالفان باشد. 7- دفاع از حقوق مخالفان اصلی فراگیر و شرط وحدت ملی در میان دولت و ملت باشد.

https://B2n.ir/z39458

@bonyadbazargan

🔸ممانعت نهادهای امنیتی از برگزاری مراسم سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس بازرگان

🔹بیانیه نهضت آزادی ایران

 
📌 مراسم سی‌امین سالگرد درگذشت زنده‌یاد مهندس مهدی بازرگان که قرار بود با عنوان «بازرگان، وفاق ملی و احتیاج روز» در ۴ بهمن ۱۴۰۳ در کانون توحید تهران برگزار شود، به رغم موافقت کلی وزیر محترم کشور و نظر مساعد معاون سیاسی ایشان، استاندار و فرماندار تهران که در گفت‌وگوهای حضوری به صراحت ابراز شده و حتی از سوی برخی مقامات یادشده نیز اظهار شده بود که: «برگزاری مراسم در اماکن سربسته نیازی به اخذ مجوز ندارد»، با مداخله نهادهای امنیتی لغو شد.

📌 در شرایطی که افزون بر ابَربحران‌های پیچیده و ساختاری کنونی، چشم‌انداز جنگ و رویارویی‌های ویران‌گر نظامی بر سراسر خاورمیانه سایه افکنده و امنیت ملی ایران نیز به شدت در معرض مخاطره و تهدید قرار گرفته است و راهی جز وفاق و همدلی و همبستگی در راستای گذار به دمکراسی و توسعه پایدار و متوازن وجود ندارد، یادآوری الگوی اخلاقی و سیاسی مهندس بازرگان که بر آزادی و حاکمیت ملت استوار است.

📌 بازرگان در نخستین سال‌های دهه شصت خورشیدی در کتاب ارزشمند «انقلاب ایران در دو حرکت» عدول از همگرایی را مهم‌ترین عامل انحراف از آرمان‌های انقلاب و مطالبات مشترک ملی و در تراز تهدیدی جدی برای جامعه و حتی نظام سیاسی موجود مطرح ‌کرد. از این رو، در آستانه چهل و هفتمین سال پیروزی انقلاب اسلامی که نماد تحقق وفاق ملی علیه استبداد سیاسی نظام پهلوی بود، با کمال تاسف اعلام می‌کند که این تصمیم غیرسازنده نهادهای امنیتی، بیش از آن که اقدامی علیه مهندس بازرگان یا نهضت آزادی ایران تعبیر شود، دلالت بر کارشکنی سازمان‌یافته علیه دولت پزشکیان دارد.

📌نهضت آزادی ایران یادآوری می‌کند که «ناترازی» فقط در حیطه تامین انرژی نیست. «ناترازی» به معنای بی‌عدالتی در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و پیامد تداوم سوءمدیریت و بحران‌های مستمر است که اداره کشور را در معرض تهدیدهای ویران‌گر قرار می‌دهد. از این رو، هشدار می‌دهد که ممانعت از برگزاری مراسم سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس بازرگان، پیام مایوس‌کننده‌ای را در شرایط کنونی به جامعه می‌رساند و می‌تواند افزون بر وجود نشانه‌ای دال بر شکاف درون حاکمیت و دوگانگی در ساختار دولت، به‌مثابه ناتوانی جدی در ساختار کلان نظام تصمیم‌‌سازی کشور نیز قلمداد شود.

@bonyadbazargan

📎متن کامل بیانیه را در لینک زیر مطالعه فرمایید:

https://telegra.ph/NAI-14031123-02-11

🔶 بازرگان و انقلاب ۵۷

✍️ علی ملک‌پور

ساخت کلیپ: محمد عبدی

📌 بازرگان معتقد به تحولات تدریجی و مسالمت‌آمیز بود.عقیده داشت طبیعت جامعه تحولات گام به گام و صلح‌محور را می‌پذیرد و با تهاجم و آنچه اصطلاحا انقلاب نامیده می‌شود سازگاری نداشت. ایشان این دیدگاه را زمانی داشت که در جهان گفتمان انقلابی و مبارزه مسلحانه حاکم بود. اما بازرگان معتقد بود با خشونت نمی‌توان دموکراسی، آزادی و توسعه به دست آورد.

📌 پرسش این جاست که بازرگان با این دیدگاه چطور با انقلاب ۵۷ همراهی و همکاری داشت؟ آیا این تناقضی با اندیشه‌های او ندارد؟ پاسخ منفی است. بازرگان در شرایطی همکاری با انقلاب را پذیرفت که قاطبه ملت راه و مسیر خود را انتخاب کرده بودند و از هر گونه سازش با رژیم پهلوی گذر کرده بودند. رژیم پهلوی و شخص شاه هم با تن ندادن به اصلاحات موجبات فراگیری انقلاب را فراهم کرده بودند.

📌 در نهایت بازرگان دولت موقت را تشکیل داد برای جلوگیری از پیامدهای ناخواسته انقلاب و خشونت‌ها، کاهش اعدام‌ها و جلوگیری از زیاده‌روی‌‌های انقلابی. اما وقتی که دید قدرت در خدمت اهداف آزادی، دموکراسی و توسعه نیست، عطای آن را به لقایش بخشید.

@bonyadbazargan

🔶 نگاهی به کتاب گذارهای دموکراتیک(از اقتدارگرایی به حکمرانی دموکراتیک) ترجمه مهدی مقدری

✍️ الهه اسدپور

🔷 کانال تلگرامی بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان در ادامه معرفی کتاب‌ها و مقالاتی که به شناخت بهتر استبداد و دموکراسی کمک می‌کنند، در این مطلب به معرفی کتاب «گذارهای دموکراتیک» ترجمه مهدی مقدری و منتشر شده از سوی نشر نگاه معاصر می‌پردازد.

📌با توجه به اهمیت چگونگی گذار به دموکراسی در جوامع، کتاب گذارهای دموکراتیک در بخش‌های مختلف خطوط کلی را برای موفقیت در این مسیر براساس نمونه‌های جهانی ترسیم می‌کند. نویسندگان تاکید بر آموختن از این نمونه‌های تاریخی گذار موفقیت آمیز به دموکراسی‌ها و رهبران آنها را با این پیش فرض جلو می‌برند که ویژگی‌ها و خصوصیات جوامع و رهبران در هیچ کجای دنیا مثل یکدیگر نیست، بنابراین نمی‌توان نسخه واحدی برای گذراندن این مسیر تهیه کرد و آن را در تمامی جوامع اجرا کرد.

📌در ادامه به برخی از اصلی ترین مبانی این تجربیات موفقیت آمیز گذار مورد تاکید نویسندگان اشاره خواهیم کرد:
1_گذار فرایندی گسترده و پیچیده است که به حضور گروه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی نیاز دارد و فرایندی انفرادی نیست.

📌2_رد پای این گذارها به سال‌ها قبل از پایان رژیم‌های اقتدارگرا باز می‌گردد. در واقع آنچه بعد از پایان عمر یک رژیم اقتدارگرا به عنوان دولتی دموکراتیک و اولین تلاش برای رسیدن به دموکراسی در جامعه شکل می‌گیرد ثمره نهالی است که سال‌ها پیش از آن کاشته شده.

📌3_جنبش‌های مخالف، احزاب، اتحادیه‌ها و انجمن‌ها پیش از رسیدن به آخرین مراحل گذار نیاز به ایجاد یا تعمیق ارتباط شخصی و گروهی با یکدیگر دارند.

📌4_با آغاز فرایند، گذار با موانع، چالش‌ها و مشکلات فراوانی روبه‌رو خواهد شد. رهبران باید بتوانند این مشکلات غیر مترقبه را تا حد ممکن پیش بینی و پیشگیری و مدیریت کنند.

📌5_گذارها از یک جهت تفاوت بسیار چشمگیری داشتند و آن در این مسئله بود که خاستگاه و ریشه رژیم‌های اقتدارگرای مقابل‌شان کاملا متفاوت بوده، بنابراین مسیر مبارزه آنان نیز برای گذار از یکدیگر متفاوت بود.

📌6_در این گذارها نگاه ویژه‌ای به نیروهای مسلح، ماموران و نیروهای اطلاعاتی و امنیتی وجود داشته. در واقع این باور که تمامی افراد و نیروهای رژیم اقتدارگرای سابق را الزاما باید از عرصه سیاست و اجتماع دور کرد باور غلطی است. گروهی از افراد خود به صف مخالفان پیوسته‌اند و گروهی نیز افرادی تحصیل کرده و متخصص در رشته‌های مختلف هستند که باید از توانایی‌های آنها استفاده کرد.

📌7_این گذارها در سایه نظم و انضباط حرفه‌ای و با میزان مشخصی از حمایت عمومی گروه‌های مختلف شهروندان همراه بوده.

📌8_اجماع میان گروه‌های مخالف و احزاب مبارز داخل همواره با میزانی از حمایت خارجی همراه بوده است. اما این حمایت نباید به نفوذ و دخالت در امور داخل برسد. این امری است که رهبران باید نسبت به آن حساس باشند و آن را کنترل کنند.

📌از طرف دیگر دموکراسی کالایی وارداتی نمی‌باشد که توسط سایر دولت‌ها یا ملت‌ها به کسی پیشکش شود، بلکه امری کاملا درونی و با تکیه بر بستر تاریخی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی خاص جوامع رشد می‌کند و به بلوغ می‌رسد. بنابراین در ایران نیز باید از این تجربیات آموخت اما به این نکته توجه داشت که جامعه امروز ایران با توجه به بافت تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی خود نیاز به نسخه‌ای درون‌زا و خاص خود دارد.

https://B2n.ir/e96703

@bonyadbazargan

🔶مهندس بازرگان و وفاق اجتماعی؛ تحلیلی بر مفهوم اتحاد ملی و همبستگی در اندیشه مهدی بازرگان

✍️محمدهادی زاهد غروی

📌محمدهادی زاهد غروی در این یادداشت به بررسی مفهوم وفاق اجتماعی در اندیشه و عملکرد مهندس بازرگان می‌پردازد. او نشان می‌دهد که چگونه مهندس بازرگان با تکیه بر آموزه‌های دینی و اخلاقی، وفاق را به‌عنوان راهکاری برای تقویت اتحاد ملی و مدیریت اختلافات اجتماعی به‌کار گرفته است. این مطلب به تحلیل مبانی نظری همچون آزادی، وحدت، و پرهیز از افتراق در اندیشه بازرگان می‌پردازد و عملکرد او در عرصه عمل سیاسی را بازتاب می‌دهد.

📎 پیوند به متن کامل این یادداشت در سایت دین‌آنلاین
https://www.dinonline.com/44425


@bonyadbazargan

🔶«نگاهی دوباره به سرشت وحی از دیدگاه مهدی بازرگان»

✍️ یاسر میردامادی

📌پوشه‌ی صوتی بحث نگارنده با عنوان «نگاهی دوباره به سرشت وحی از دیدگاه مهدی بازرگان» در همایش «آنچه از بازرگان می‌توان آموخت، به مناسبت سی‌امین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان» برگزارشده از سوی کلاب گفت‌وگوهای ملی در ۱۴ بهمن ۱۴۰۳ خورشیدی. زمان: ۲۳ دقیقه.

@YMirdamadi

@bonyadbazargan

🔶مهدی بازرگان و نقد مخیال اجتماعی ایرانیان، مسئله دشواره امروزین

✍️محمد عثمانی

📌 بازرگان در پیش از انقلاب اسلامی، در مقام روشنفکر عرصه عمومی، دو نقش انتقادی و اندیشیدن به دشواره‌های جامعه ایران فعالیت می‌کرد. کنش اصلاح‌طلبانه او در مواجه با امر قدرت و رویکرد انتقادی در بازخوانی بافتار اجتماعی که در سخنرانی‌ها و نوشته‌ها نمایان میشد از این موضع روشنفکری بر می‌خواست.

📌مهدی بازرگان در مقام کنش اجتماعی از موقعیت روشنفکر حوزه عمومی هم به فکر در دشوارههای اجتماعی و سیاسی همت گمارد و هم به نقد بافتار اجتماعی ایرانیان و ریشه بسیاری از خوی و منش آنان پرداخته است. این توجه بازرگان از افق معنایی دنیای مدرن صورت می‌گیرد.

📌ایرانیان از دویست و اندی سال گذشته، هنگامی که تحت تأثیر امواج مدرنیته قرار گرفتند؛ با دوگانگی در فکر و فرهنگ روبرو شدند. نخبگان اجتماعی در شرایط فکری و فرهنگی متأثر از دنیای مدرن با جامعه ایران و بنیانهای فرهنگی و فکری سنتی روبرو میشدند. روشنفکران در صدد بودند با نوسازی در ساختار حکومتی، فرآیند اصلاح و هدایت جامعه به سمت دنیای مدرن را آغاز نمایند. اما دیری نپایید، جامعه‌ای با مخیال اجتماعیِ دینی – سنتی، ریشه‌دار در عمق تاریخ گذشته در تعارض با خواسته‌ها و ارزشهای روشنفکران حاضر در ساختار حکومتی و حوزه عمومی قرار گرفتند.

📌اوج این تعارض را به صورت عیان در دوره رضا شاه دیده شد؛ زیرا تخم گیاه مدرنیته کاشته شده با نهضت مشروطیت، در فرآیند اثرگذاری از بالا و ساختار حکومتی، در این دوران، در صدد تحول در مخیال اجتماعی و کنش عمومی برآمدند. حضور افرادی اندیشمند، همراه با محمد علی فروغی، نمودی از تلاش دستوری از جانب قدرت برای نوسازی جامعه بوده است. در کنار این گروه، اندیشمندان و روشنفکران در بدنه اجتماعی حضور داشتندکه به نقش راستین خود مبادرت می‌ورزیدند. مهدی بارزگان، وامدار این روشنفکران حوزه عمومی بود که در دوره پهلوی دوم به ایفای نقش خود اقدام کرد.

📌بازرگان با طرح پرسش چرا ملتها پیشرفت کردند و ایران از مدار تحول و پیشرفت خارج مانده است به واکاری ریشه‌های عقب ماندن ایران از چرخه تمدنی مدرن میپردازد. بازرگان با توجه به شیوه زندگی ایرانیان در طول تاریخ، ریشه اصلی عدم توسعه یافتگی را به شیوه کسب درآمد و تنظیم روابط اقتصادی ایرانیان توجه می‌دهد. وی شیوه زراعتی را الگوی شکل دهنده ما میدانسته است.

📌کشاورزی در سرزمینی نیمه خشک با بارانهای فصلی ناموزون و خشکسالیهای متعدد در کنار عوامل پیش گفته چون هجوم اقوام و در مسیر تجاری برای رسیدن به ملل دیگر، ناأمنی همراه با ذهنیت کوتاه مدت و منقطع را بوجود آورده است. از زمانی که امواج مدرنیته در فرآیند مشروطیت به ایران رسید، با گسترش شهرها، میبایست سبک زندگی انسان ایرانی متحول میشد؛ یعنی از زراعت به توسعه صنعت میرفتند. اما در واقع شهرها گسترش یافتند؛ ولی روستاها بر شهرها مسلط بودند. چرا که روستا مولد و شکل‌دهنده منبع ارزتزاق ایرانی بوده است. هر فردی که به روستا مهاجرت میکرد، در پشت سر خود منبع تولید و درآمد را در روستا میگذاشت و شهر از لحاظ تولید وابسته به روستا بود.

📌امری که در انقلاب اسلامی نمود عینی یافت. اصلاحات ارضی در تصور طراحان و شاه به انقلابی در فرآیند توسعه یافتگی ایران قلمداد میشد. اما بی‌توجهی به تاریخ اجتماعی و عدم شناخت فکری و فرهنگی ایرانیان، به بستری برای انقلاب تبدیل شد.

📌سؤال مهم دیگری که بازرگان میپرسد که چرا ملت ایران با تاریخ مبارزاتی دویست ساله برای زوال استبداد و استیلاء، نتوانسته از آن رهایی یابد؟ پاسخی که وی به این سؤالی اساسی می‌دهد از موضع توجه به مناسبات برسازنده روابط اجتماعی، فکر و فرهنگ عامه است. نکته کلیدی در این بحث، این است که استبداد در یک جامعه، برآیند وضعیت فرهنگی آن است. در ایران همان مؤلفه‌های برسازنده مخیال اجتماعی – دینی، خود عامل شکل‌دهندگی به استبداد در ساختار قدرت و پذیرش استیلاء است.

📌بازرگان به درستی بر چالش اصلی جامعه ایرانی در این دویست سال انگشت میگذارد. وی استبداد در حاکمیت مرکزی و پذیرش استیلاء خارجی را مطرح میسازد. البته استیلاء خارجی مدنظر بازرگان، همان استعمار بوده است؛ امری که در ایران، هیچگاه به صورت مستقیم سایه نیانداخت.

📌این نگاه تحلیلی بازرگان در پیش از انقلاب و در فرآیند حرکت انقلابی جامعه آنها را بیان میکرد. اما در حقیقت مخیال اجتماعی و دینی ایرانیان در مسیر انقلاب گوش شنوایی برای توجه به این نقدها نداشت. توجه به این نقدهای اساسی، میتوانست جامعه را در معرض پالایش فکری و فرهنگی قرار دهد.

https://B2n.ir/d78300

@bonyadbazargan

🔊فایل صوتی

عبدالکریم سروش

  🔶 از غزه تا بازرگان





@sokhanranihaa
@bonyadbazargan

✍️ ستايش سزاوار خدائى است كه هرگاه حاجتى داشته باشم، او را ندا مى‌كنم و راز دلم را، بدون هيچ شفيعى، با اوبه خلوت مى‌گويم و او حاجتم را برآورده مى‌سازد.
ستايش سزاوارخدائى است كه غيراز او را نمى‌خوانم، و اگربخوانم، هرگز دعايم اجابت نمى‌كند.
ستايش سزاوار خدائى است كه به غير او اميدى ندارم و اگر داشته باشم، نوميدم خواهد كرد.
ستايش سزاوار خدائى است كه سرپرستى‌ام خود به عهده گرفته و به ديگرانم واگذارنكرده تا (در بى توجهى‌شان) خارم سازند.


👤 امام سجاد
📗 دعای ابوحمزه ثمالى


حلول ماه مبارک رمضان،
بهار قرآن و ماه بندگی خالصانه مبارک


#روجین
🌹

🔸مهندس بازرگان در فراگرد جهانی شدن مدرنیته

🔹مهدی محمودی



📌در دهه های اخیر بسیاری از اندیشمندان و جریانات اصلاح طلب اسلامی، مدرنیته را به عنوان صورت اولیه جهانی شدن پذیرفته و سعی در درونی کردن آن داشته اند. به عبارت دیگر، به دنبال این بوده اند که بگویند هر چه در مدرنیته هست، در اسلام نیز هست.

📌مهندس بازرگان به شدت تحت تاثیر نظم تکنولوژی، اخلاق کاری ،وظیفه گرایی ،آزادی، دموکراسی و حقوق بشر در غرب قرار می گیرد. او در بازگشت از فرانسه در اواخر دهه ۱۳۲۰ تلاش میکند که اسلام را با ارزش های مدرن پیوند دهد. در واقع او الگویی را از اسلام ارائه میکند که بتواند در عصر مدرن با علم و جامعه هماهنگ باشد. این الگو مبتنی است بر سازگاری اسلام با نیازهای جهان مدرن. وی یک فرد متمدن واقعی را یک فرد اجتماعی می داند که منافع شخصی اش را در قبال وظایف اجتماعی محو کرده است. سپس مطرح می کند که راه انبیاء هم موجد چنین فردی است. اما زمانی این فرد به کمال میرسد که عبادت نسبت به خالق را نیز به جای آورد.

📌بازرگان برای تکمیل نظریه پردازی خود، تلاشهای زیادی می کند تا سازگاری اسلام با علم را ثابت کند. وی مبحث ترمودینامیک را در فیزیک ملاک قرار می دهد و زندگی، مرگ، اقتصاد، جامعه و حتی اخلاق و عشق را بر حسب آن تبیین میکند. وی از منظر نگاه تاریخی، علم را مخالف دین کشیشان و روحانیان میداند و با اتکای بر علم تلاش میکند دین را از خرافات رهایی بخشد و فهم بهتری از دین را ارائه کند.

📌بازرگان آزادی را کانون توجه عمده خود قرار میدهد. چنین ملاحظه ای مبنای فعالیتهای سیاسی ایشان شامل فعالیتهای قانونی صلح جویانه و علنی در برابر استبداد که از نظرش بزرگترین دشمن جامعۀ ایران است قرار میگیرد. او اساساً شیفته آزادی است و همۀ انگاره های دیگر در نظام فکری او حول محور این مفهوم دور میزند. آزادی را مائده ای الهی میداند که به انسان اعطا شده است و استبداد را بزرگترین دشمن انسان میداند. او معتقد است که غرب همان راه آزادی را پیمود که پیامبران راهنمای آن بودند.

📌از نگاه بازرگان اموری چون سیاست و مدیریت جامعه به خود انسانها واگذار شده است و چون سایر امور می تواند با ملاک تجربه و عقلانیت سامان یابد. او در این مورد استدلال میکند که «اگر اسلام و پیامبر به ما درس آشپزی و باغداری یا چوپانی و خانه نداده و به خودمان واگذار کرده اند تا با استفاده از عقل و تجربه تعلیمات و با رعایت پاره ای احکام حلال و حرام شرعی، آنها را انجام دهیم، امور اقتصادی و مدیریت و سیاست هم به عهده خودمان میباشد. آنگاه بحث را این گونه پیش میبرد که «اشکالی ندارد که ادیان الهی مبارزه با ستمگران و عدالت و اداره امت ها را تجویز و تأکید کرده باشند ولی ایدئولوژی و احکام و تعلیمات خاص در آن زمینه ها نداده باشند.
@bonyadbazargan


📎متن کامل یادداشت را در لینک زیر مطالعه فرمایید:
https://telegra.ph/NAI-02-28-3

🔶 ۱۴ اسفند ماه، پنجاه و هشتمین سالروز درگذشت دکتر محمد مصدق

📌اعتبار شخصیت سیاسی دکتر محمد مصدق در دفاع از حقوق اساسی و نظام مشروطیت است، در تقابل حکومت فردی و قدرت نامحدود سلطنت، در پیکار برای استقلال سیاسی و اقتصادی مملکت است و مبارزه بر علیه سلطه سیاسی و اقتصادی بیگانگان. او فساد ناپذیر بود ، شیاد و افسونگر و بی همه چیز نبود، موضعگیری سیاسی‌اش آنگاه که در اپوزیسیون بود و آنگاه که در قدرت سیاسی مسئول بود تغییر نیافت.

📌این نیست که بر او یا بر کارنامه جبهه ملی انتقاد وارد نباشد این خلاف نقد و سنجش تاریخی است. اما این هست که او نسبت به اصولی که یک عمر اعلام میکرد، دفاع از آزادی، دفاع از حقوق اساسی، دفاع از استقلال سیاسی و اقتصادی یک عمر وفادار بماند. به همین سبب او در معنی از لغزشگاه قدرت سقوط نکرد، اعتبارش را هیچگاه در اراده عام از دست نداد ، مجموع این کیفیات است که او در تاریخ حائز مقام سیاسی والایی است.

منبع: مقاله «آشفتگی در فکر تاریخی» دکتر فریدون آدمیت

@bonyadbazargan

🔶 برگزیدگان سومین دوره «جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان» معرفی شدند

📌مراسم سومین دوره «جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان» برگزار شد. در این مراسم که از سوی بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان برگزار شد، برگزیدگان سومین دوره جایزه کتاب سال آن مرحوم اعلام شدند و مورد تقدیر قرار گرفتند.

📌در سومین دوره از این جایزه کتاب آثار منتشر شده در دو حوزه «روشنفکری دینی»، «اصلاح فرهنگ استبدادی و بسط دموکراسی»، که چاپ اول آنها ۱۴۰۲ بوده مورد داوری قرار گرفتند.

📌بر اساس نظر هیات داوران جایزه کتاب سال مهندس بازرگان، کتاب «پیدایش مفاهیم اسلام سیاسی در ایران معاصر» نوشته آرش صفری و منتشر شده از سوی نشر نی به عنوان کتاب سال در حوزه روشنفکری دینی برگزیده شد.

📌همچنین کتاب «ظهور استبداد مدرن در ایران» نوشته علی رهنما و ترجمه پوریا پرندوش و منتشر شده از سوی انتشارات نگاه معاصر، به عنوان کتاب سال در حوزه «اصلاح فرهنگ استبدادی و بسط دموکراسی» انتخاب شد.

📌کتاب « سیاست در قرآن» تالیف سید ابوالفضل موسویان و منتشر شده از سوی انتشارات دانشگاه مفید، نیز در بخش روشنفکری دینی از سوی هیات داوران شایسته تقدیر شناخته شد.

📌 هیات داوران جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان در سه دوره برگزاری این جایزه، عبارتند از دکتر مقصود فراستخواه، دکتر علی محمودی، دکتر مسعود پدرام، دکتر محمد حسین بنی‌اسدی، دکتر علی میر موسوی، دکتر علی ملک‌پور، مهندس محمد توسلی، دکتر فرهاد بهبهانی، دکتر تقی شامخی، محمد جواد مظفر، علی اکبر بدیع‌زادگان، مهدی معتمدی‌مهر و پرستو سرمدی.

@Bonyadbazargan

🔶 گزارش مراسم سومین دوره «جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان»

📌محمد جواد مظفر: کسی نبود که بتواند در قامت مهندس بازرگان، کسوت نخست وزیری را بپذیرد. او گمان داشت که با پذیرش این مسئولیت، ایجاد تعدیل کند. از نگاه من، مهندس بازرگان بسیار تنها بود. او معتقد بود که نظام عالم هستی، نظام تدریج است و باید گام به گام عمل کنیم. نزدیک به 20 سال پس از این سخنان، ما شاهد پدیده‌ای به نام اصلاحات بودیم. سیاست اصلاحات، هیچ نبود، جز سیاست گام به گام. ما امروز نیز بعد از 46 باز به این نتیجه می‌رسیم که باید اصلاحات صورت بگیرد. البته این اصلاحات باید ساختاری باشد.

📌علی اکبر بدیع‌زادگان عضو هیات مدیره بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان که در انتشار مجموعه آثار آن مرحوم نقش برجسته‌ای داشته است، در سخنانی با اشاره به خلاصه‌ای از روند تاسیس بنیاد فرهنگی مهندس بازرگان و فعالیت‌های صورت گرفته در آن، این بنیاد را نهاد موثری در نشر و معرفی آثار علمی و قرآنی ایشان دانست و به شرح برخی این فعالیت‌ها پرداخت.

📌همچنین، پرستو سرمدی، مدیرعامل بنیاد فرهنگی مهندس بازرگان، ضمن ابراز مسرت از برگزاری سومین دوره جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان و ارائه گزارشی از روند اعطای جوایز این بنیاد در سال‌هاای اخیر، اظهار داشت: از دو سال گذشته با توجه به اندیشه مهندس بازرگان در مورد استبداد و دموکراسی و جایگاه ایشان در اندیشه روشنفکری ایران، در دو حوزه روشنفکری دینی و اصلاح فرهنگ استبداری و دموکراسی خواهی جایزه کتاب سال برگزار کردیم.

📌پوریا پراندوش، مترجم کتاب «ظهور استبداد مدرن در ایران» اظهار داشت: ما در یک ورطه رادیکالیسم سیاسی گرفتار شدیم، در این کتاب سعی شده بیان شود که این رادیکالیسم از کجا آغاز شده و چه روندی را در پیش گرفته است. اینکه آیا راه ملایم‌تری برای ابراز مخالفت سیاسی پیش روی جوانان ایران وجود نداشت؟ یا اینکه رادیکالیسم سیاسی به جوانان ایرانی تحمیل شد؟ این‌ها از جمله سوالاتی بود که سعی شده در این اثر به آن پرداخته شود.


📌دکتر میر موسوی از اعضای هئیت داوران این دوره از جایزه کتاب سال مهندس بازرگان با اشاره به کتاب «پیدایش مفاهیم اسلام سیاسی در ایران معاصر»، نوشته آرش صفری -با توجه به عدم حضور مولف در ایران-، اظهار داشت: این اثر، یک اثر ارزشمند است که به مسائل مهمی در تاریخ ایران اشاره دارد. در این کتاب، یک نگاه خاصی به پیدایش مفاهیم اسلام سیاسی در ایران داشته و به تاریخ فکری توجه کرده است. نویسنده در این کتاب تلاش کرده که شکل‌گیری این مفاهیم را مورد تبارشناسی قرار دهد.

📌سید ابوالفضل موسویان، نویسنده کتاب «سیاست در قرآن» نیز با اشاره به محتوای این کتاب و انگیزه تالیف آن، اظهار داشت: من در این کتاب به این مسئله که چه حکومتی، مطلوب قرآن است، پرداخته‌ام. اساسا آنچه در دین برای اداره امور به آن پرداخته شده، مورد توجه و واکاوی من قرار گرفته است. اداره امور با شورا بوده و اداره جامعه بر عهده مردمی است که در آن جامعه زندگی می‌کند. در بسیاری از موارد، سراغ داریم که نبی مکرم اسلام نیز به رغم اینکه با موضعی مخالف بوده، اما نظر مردم را ارجح دانسته و ترجیح داده است. من مواردی از این دست را از آنچه در جامعه پیامبر و امیرالمومنین وجود داشته، پرداخته‌ام.

https://B2n.ir/m64687

@Bonyadbazargan