🔶فایل صوتی کامل مراسم سومین جایزه کتاب سال مهندس بازرگان، پنجشنبه ۱۴۰۳/۱۲/۱۶ در محل انجمن اسلامی مهندسین.

@Bonyadbazargan

🔶 نگاهی به کتاب «ظهور استبداد مدرن در ایران»، برگزیده سومین جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان

🔷نویسنده علی‌رهنما، مترجم پوریا پرندوش

✍️ معرفی: الهه اسدپور

📌 علی رهنما در کتاب جامع خود "ظهور استبداد مدرن در ایران" تحلیلی جامعه شناسانه و روانشناسانه از شاه و ایران طی سال‌های 1332 تا 1346 ارائه می‌دهد و به این نتیجه می‌رسد که شاه بعد از کودتای آمریکایی-انگلیسی 1332 پله پله به شاهی مستبد تبدیل شد که در سال 1346 و بعد از مراسم تاج‌گذاری خود، دیگر هیچ گوش شنوایی نداشت و گویی خدا را هم بنده نبود.

📌نویسنده حوادث اجتماعی و سیاسی بعد از 1332 را در کنار تغییرات روحی و عملکردی شاه به مثابه تکه‌های پازل در کنار هم می‌گذارد که منجر به ظهور پدیده‌ای در ایران می‌شود که می‌توان نامش را استبداد مدرن گذاشت. علی رهنما 5 فاز متوالی برای حوادث سیاسی اجتماعی از سال 32 تا 46 مطرح می‌کند

📌مرحله اول از 28 مرداد 32 در صورتی آغاز شد که زاهدی به نام شاه و در غیاب او قدرت را به دست گرفت. این دوره تلاش و تمرکز بر احیای اقتدار سلطنتی و مهار مخالفان مصدقی و پیامدهای داخلی و خارجی کودتا گذشت.

📌مرحله دوم با انتصاب منوچهر اقبال به عنوان نخست وزیر در سال 1336 و کنار رفتن علاء از این سمت آغاز شد. شاه روز به روز به حلقه افراد نزدیک خود اعلام می‌کرد دیگر وفاداری صرف کافی نیست و دیگر نیازی به سیاستمداران مستقل ندارد.

📌مرحله سوم ترکیبی از عملکردهای متناقض میان شاه و نخست‌وزیر بود. انحلال مجلس از یک طرف و تلاش علی امینی نخست وزیر مورد حمایت لیبرال‌های آمریکا و طرفدار آزادی های سیاسی از طرف دیگر. در نهایت در این فاز نیز ترس از یک ایران نایسونالیست و مصدقی آمریکا را وادار کرد به ناچار روی شاه اجماع کنند.

📌مرحله چهارم در مسیر حرکت شاه به سمت استبداد مدرن با نخست وزیری اسدالله علم سال 1341 آغاز شد. در این مرحله بود که شاه با انجام انقلاب سفید شاه و مردم خود را پدر تاج دار مردمی مطیع معرفی می‌دانست.

📌اما در مرحله پنجم و آخر، شاه میخ نظام استبدادی خود را محکم‌تر بر زمین کوبید و با در پیش گرفتن سیاست "اخته کردن و خنثی سازی سیاسی" شهروندان را به خواجه‌های سیاسی تبدیل کرد. این گذار با عنوان آریامهر سال 1344 و تاج گذاری در آبان 1346 تکیمل شد و راه برگشتی برایش قابل تصور نبود.

📌علی رهنما این تکه‌های پازل را کنار هم گذاشته و به این نتیجه می‌رسد شاه مسیر استبداد را نه یک روزه که در چندین سال پیمود و لاجرم خود زمینه‌های اجتماعی و سیاسی انقلاب 1357 را فراهم کرد.

https://B2n.ir/e48007

@Bonyadbazargan

🔶 کتاب پیدایش مفاهیم اسلام سیاسی در ایران معاصر برگزیده سومین جایزه کتاب سال مهندس مهدی بازرگان

📌 این کتاب پژوهشی است در سیر پیدایش و تحول مفاهیمی که در میانه‌ی سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۵۷ به ذهنیت، کنش سیاسی و انگاره‌های اجتماعی اسلام‌گرایان شکل و جهت داد و صورت‌بندی آن‌ها، طیف‌های مختلف گفتمانی و ایدئولوژیک اسلام سیاسی را پدید آورد. برساخت این مفاهیم در سیر رویارویی با این چالش‌های سه‌گانه روایت شده است.

۱. چالش مذهب با ماتریالیسم و وجه ایدئولوژیک آن یعنی مارکسیسم، که به پیدایش مفاهیم نوپدیدی چون جهان‌بینی اسلامی و مکتب توحید، مسئله‌ی شناخت و فلسفه‌ی تاریخ در اسلام، انسان‌شناسی و جامعه‌ی بی‌طبقه‌ی توحیدی و… انجامید و نشان آراء مارکسیستی را بر گفتمان چپ اسلامی گذاشت.

۲. چالش اسلام‌گرایان با بهائیت، پاکدینی کسروی و سنت‌گرایان مسلمان که تفاسیری ایدئولوژیک و انقلابی از آیات قرآن، تاریخ تشیع و باورهای اسلامی/ شیعی در پی داشت.

۳. چالش مذهب و دولت در مقولاتی چون قانون، اقتصاد و فرهنگ، که مباحثی چون اقتصاد در مکتب اسلام، هنر و ادبیات اسلامی و تصویر زن مسلمانِ مبارز و مکتبی از دل آن سر برآورد.

@Bonyadbazargan