#درگذشت_پژوهشگر

▪️با کمال تأسف، باخبر شدیم دکتر محسن ذاکری، پژوهشگر مطالعات ایران-اسلام، در سن هفتادسالگی در شهر بوخوم دار فانی را وداع گفت. روحش شاد و قرین آرامش باد.

🔹از ذاکری دو کتاب «سربازان ساسانی در جامعۀ اولیۀ مسلمانان: خاستگاه‌های عیاران و فتوت» (ویسبادن، ۱۹۹۵) و «خرد پارسی در جامۀ عربی» (لیدن، ۲۰۰۶) و چند مقاله به جای مانده و آخرین پژوهش او در موضوع ترجمه‌ از یونانی به فارسی میانه در کتاب «چرا علم را ترجمه می‌کنیم؟» (لیدن، ۲۰۲۲) به ویراستاری دیمیتری گوتاس منتشر شده است.

🔹مرحوم محسن ذاکری، به‌عنوان هفتمین میهمان نشست‌های «خیلی دور خیلی نزدیکِ» دورنما، در اسفند ۱۴۰۱ با زهیر میرکریمی در موضوع «نهضت ترجمه: از ایران به اسلام» گفت‌وگو کرده بود (بازنشر ویدئو در فرستۀ بعدی). برای اطلاع از شرح‌حال و آثار او فرسته‌های پیشین دورنما (این‌جا به بعد) را ببینید.

#محسن_ذاکری
#خیلی_دور_خیلی_نزدیک

@doornamaa

🔅 نهضت ترجمه: از ایران به اسلام
گفت‌وگو با محسن ذاکری

✔️ ویدئوی کامل گفت‌وگو (۹۴ دقیقه) در:
آپارات دورنما یوتوب دورنما

🔹نهضت ترجمه در ایرانِ دورۀ ساسانی
در این برش کوتاه از هفتمین نشست «خیلی دور، خیلی نزدیک»، محسن ذاکری با اشاره به نابودی نسخه‌هایی از اوستا و کتاب‌های حاوی علوم ایرانیان در اثر حملۀ اسکندر، توضیح می‌دهد که ایرانیان پس از مدتی به فکر بازسازی علم و فرهنگ خود افتادند و حرکتی را آغاز کردند که طی آن کتاب‌های ازبین‌رفتۀ خود را که محتوای آنها به یونانی انتقال یافته بود، دوباره از زبان یونانی به پارسیگ ترجمه کردند و از این طریق علوم خود را به خود بازگرداندند. او می‌گوید این داستان، صرف‌نظر از خیالی یا واقعی‌بودن‌اش، موجب نگاهی مثبت به علوم بیگانگان از جانب ایرانیان شد. به تعبیر او، این خط فکری نوعی حرکت ترجمۀ واقعی‌ را بنا گذاشت که از حمایت دولت و تأیید قدرت سیاسی و مرجعیت مذهبی برخوردار بود و بدین‌ترتیب نهضت ترجمه و شکوفایی علمی در دورۀ ساسانی را ایجاد کرد.

#خیلی_دور_خیلی_نزدیک
#محسن_ذاکری‌
#نهضت_ترجمه
#ایران_و_اسلام
#دورنما_را_ببینیم
#با_دورنما_همراه_باشیم

@doornamaa

مرکز نشر دانشگاهی " کارگاه تخصصی فرهنگ‌نویسی " را از تاریخ ۷ مرداد ۱۴۰۳ با تدریس دکتر مجید ملکان و مریم میرشمسی برگزار می‌کند.
سرفصل‌های این کارگاه عبارتند از:
_ پیکره فرهنگ؛
_ شیوه‌نامه؛
_ تعریف‌نگاری؛
_ ویرایش در فرهنگ‌نویسی.

روزهای برگزاری کلاس: یکشنبه و چهارشنبه از ساعت ۱۶ تا ۱۹

تلفن‌های ثبت نام:
88721756
09926456319

حلقه های مفقوده در پژوهشگری کارشناسی مترجمی زبان انگلیسی - خبرگزاری خورنا
https://khoorna.com/182215/%d8%ad%d9%84%d9%82%d9%87-%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%85%d9%81%d9%82%d9%88%d8%af%d9%87-%d8%af%d8%b1-%d9%be%da%98%d9%88%d9%87%d8%b4%da%af%d8%b1%db%8c-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d9%85/

سلام‌. شماره ۸۶ (تابستان ۱۴۰۳) نشریه علمی پژوهشی مطالعات ترجمه (رتبه "ب" و چارک دوم)، با مدیر مسئولی دکتر حسین ملانظر و سردبیری خانم دکتر فرزانه فرحزاد منتشر شد. متن کامل مقالات این شماره در سامانه نشریه قابل دسترس است:

journal.translationstudies.ir

B2n.ir/z77552
#معرفی_کتاب
تازه‌های کتابخانه تخصصی ادبیات، با پی‌دی‌اف برخی صفحات:
فرهنگ نوین گفته‌ها
بهمن دهگان
تهران: کتاب بهار
سال ۱۴۰۱
@eliteraturebook

‍ محمدتقی (۱۴۰۳-۱۳۱۱) غیاثی درگذشت.

محمدتقی غیاثی در خمامِ گیلان زاده شد و تحصیلات ابتدایی را در خمام و متوسطه را در شهر رشت و تحصیلات دانشگاهی را در رشتهٔ زبان و ادبیات فرانسه در دانشسرای عالی تهران گذراند. در سی‌سالگی با بورس تحصیلی وزارت فرهنگ ایران به پاریس رفت و موفق به اخذ دکتری ادبیات فرانسه از دانشگاه سوربن پاریس شد. «تأثیر استاندال روی ژید» عنوان تز دکتری او بود. پس از مراجعت تا هنگام بازنشستگی با سمت استاد تمامی در دانشگاه تهران و پس از آن چندین سال نیز در دورهٔ دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات به تدریس زبان و ادبیات فرانسه اشتغال داشت. محمدتقی غیاثی سوای فرهنگ‌های فرانسه-فارسی کارآمد و محبوب و کتاب‌های کمک‌درسی‌ای که در آموزش زبان فرانسه منتشر کرده‌، ترجمه‌هایی نه‌چندان کم‌شمار نیز از آثار ادبی نویسندگان فرانسه در کارنامهٔ خود دارد. او امروز هفتم مردادماه ۱۴۰۳ در فرانسه درگذشت.

شماری از آثار تألیفی مهم او: دستور زبان فرانسه؛ فرهنگ اصطلاحات و ت‍ع‍ب‍ی‍رات‌ زب‍ان‌ فرانسه؛ ف‍ره‍ن‍گ‌ م‍ک‍ال‍م‍ه‌ٔ گ‍ف‍ت‍گ‍وه‍ای‌ روزان‍ه‌ زب‍ان‌ ف‍ران‍س‍ه‌؛ درآم‍دی‌ ب‍ر س‍ب‍ک‌ش‍ن‍اس‍ی‌ س‍اخ‍ت‍اری‌؛ واژه‌شناسی در زبان فرانسه.

شماری از ترجمه‌های مهم او: ف‍ل‍س‍ف‍ۀ پ‍وچ‍ی‌، آل‍ب‍ر ک‍ام‍و؛ دلهرهٔ هستی، آلبر کامو؛ عیش، آلبر کامو؛ زمین، امیل زولا؛ س‍ه‍م‌ س‍گ‍ان‌ ش‍ک‍اری‌، ام‍ی‍ل‌ زولا؛ ه‍ف‍ت‍ۀ م‍ق‍دس‌، ل‍وئی‌ آراگ‍ون‌؛ ن‍ق‍د ت‍ک‍وی‍ن‍ی‌، ل‍وس‍ی‍ن‌ گ‍ل‍دم‍ن‌؛ آوازخ‍وان‌ طاس‌ (ض‍د ت‍ات‍ر)، اوژن‌ ی‍ون‍س‍ک‍و؛ گزینش و ترجمه و توضیحِ ش‍ع‍ر ف‍ران‍س‍ه‌ در س‍ده‌ ب‍ی‍س‍ت‍م‌: ب‍ی‍ش‌ از ص‍د ق‍طع‍ه‌ ش‍ع‍ر از ۳۰ ش‍اع‍ر؛ قصۀ نو، انسان طراز نو، آلن رب‌گری‌یه.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

‌ـ ɣ کانال گروهی از مترجمان ایران [گاما]

🏷 GAMAper | Instagram

اخلاق داده: رفتار مسئولانه در گردآوری، هم‌رسانی، و بهره‌برداری از داده‌ها
دکتر بهروز رسولی؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)

داده از کلیدی‌ترین عناصر بیشتر پژوهش‌های دانشگاهی و کنکاش‌های علمی است و اثرگذاری یک اثر علمی تا اندازة بسیاری وابسته به داده‌هایی است که بنیان آن اثر را شکل داده‌اند. از سوی دیگر، بهره‌برداری نادرست از داده‌ها می‌تواند به افراد و جامعه آسیب جدی وارد کند. پس رفتار مسئولانه در زمینة کار با داده‌ها امری کلیدی است که پژوهشگران باید با آن آشنا باشند. مفهومی که این رفتارها را پوشش می‌دهد، اخلاق داده است. اخلاق داده به اصول اخلاقی و مسئولیت‌های مرتبط با گردآوری، هم‌رسانی، و بهره‌برداری از داده‌ها می‌پردازد. هدف این ارائه آگاهی‌بخشی در مورد اهمیت اخلاق داده و تشویق به استفاده مسئولانه از داده‌ها است. در این ارائه مفهوم اخلاق داده، به مولفه‌های چرخه عمر داده، و اصول اخلاق داده، یعنی مالکیت، شفافیت، محرمانگی، قصدمندی، و غیره پرداخته می‌شود.

سه‌شنبه 9 مرداد ،ساعت 17
لینک شرکت در نشست:
https://roomeet.ir/join/guest/room?id=PeXKW

کتاب‌خوان و فرهیختهٔ ‌گرامی

با سلام و احترام؛

📌 پرسش‌نامهٔ حاضر جهت پیشبرد پایان‌نامهٔ اینجانب در دانشگاه علامه طباطبائی و با هدف افزایش آگاهی از جامعهٔ کتاب‌خوان ایران طراحی شده است.

📍چنانچه رمان، داستان کوتاه، نمایش‌نامه، زندگی‌نامه و سفرنامه ترجمه‌شده از زبان‌های خارجی به زبان فارسی مطالعه می‌کنید (حتی اگر فقط یکی از این نوع آثار را مطالعه می‌کنید) با صرف ۱۰ الی ۱۵ دقیقه از زمان ارزشمند خود، ما را در پیشبرد این پژوهش یاری نمایید.

📍خواهشمند است لینک پرسش‌نامه را برای دوستان‌ کتاب‌خوان خود ارسال کنید.

پیشاپیش از همکاری شما سپاسگزارم.
سارا پرستا

https://survey.porsline.ir/s/6xbssI90

وضعیت اسفناک بازار ترجمه و خود‌خیلی‌پنداری‌ها دلایل مختلفی دارد. صدایی که می‌شنوید، صدای یکی از این دلایل است. :)

الکساندر جباری و تیفانی یون‌-چو تسای  (Alexander Jabbari, & Tiffany Yun Chu Tsai) در پژوهش توجه‌برانگیری (Sinicizing Islam: Translating the Gulistan of Sadi in Modern China) که در سال ۲۰۲۰ انتشار داده‌اند به بومی‌سازی تحریف‌گری پرداخته‌اند که در یکی از ترجمه‌های چینی اخیر از گلستان سعدی به کار بسته شده است. در ترجمه‌ی یانگ وان‌بائو(Yang Wanbao, 2000)  جنسیتِ شماری از شخصیت‌ها تغییر یافته است، شماری از ماجراها دست‌کاری شده‌اند و مفاهیم عرفانی و ارزش‌های درویشانه‌ی بازنمایی‌شده در شماری از حکایت‌های گلستان سعدی با ارزش‌ها و آداب بودیسم و کنفوسیوس‌گرایی جایگزین شده‌اند؛ طرفه آن‌که این ترجمه‌ی تحریف‌گر خود را به‌یاوه وفادارترین ترجمه‌ی چینی گلستان می‌داند.
واپسین نمونه‌ای که در پژوهش یادشده نقل شده است ترجمۀ مصرع دوم  یک بیت از حکایت دوم باب «در اخلاق درویشان» گلستان است:
عاصیان ازگناه توبه کنند / عارفان از عبادت استغفار
این بیت مشهور بازنماینده‌ی یکی از درون‌مایه‌های آشنای سنت و نوشتارگان عرفانی فارسی است. در ترجمه‌ی یانگ وان‌بائو مصرع دوم این بیت این‌گونه ترجمه شده است:
明理的人用功修来换取幸福
(Mínglǐ de rén yòng gōngxiū lái huànqǔ xìngfú)
 
ترجمه‌ی انگلیسی متن چینی (به روایتِ پژوهش پیشگفته) :
The wise one would strive hard in order to achieve happiness

ترجمه‌ای فارسی از ترجمه‌ی یانگ وان‌بائو : خردمند سخت می‌کوشد و جد و جهد بسیار می‌کند [پیوسته در تهجد و تعبد و ذکرگویی است] تا به خوشبختی [و رضایت خاطر] رسد.
پژوهشگران پیشگفته به‌درستی این ترجمه را نقض‌کننده‌ی ایده‌ی مرکزی این حکایت و  بیت پیشگفته می‌دانند. آن‌چه در ترجمه‌ی یانگ وان‌بائو تجویز شده است ایده‌ی بودیستی حل‌وفصل نارضایتی، مدیریتِ موفقیت‌آمیز اضطراب و رفعِ احساس عدم استحقاق است؛ این ایده درست برعکس آن اضطراب و نارضایتیِ برطرف‌نشونده‌ی درویشانه‌ای است که در آن حکایت بازنمایی شده است. در آن بیت عارف خود را مستظهر به طاعت نمی‌داند و از ناکافی‌بودنِ عبادت پیوسته‌اش در رنج است، رنجی که کاسته نخواهد شد؛ درویش بازنما‌یی‌شده در شعر سعدی هر چه بر عبادت عارفانه‌اش می‌افزاید، بیشتر بر نقص و کاستی آن آگاه می‌شود و هر چه بیشتر معرفت کسب می‌کند، نابسندگيِ آن عبادت را بیشتر درمی‌یابد. این رویه و خلق‌وخو به‌کلی خلاف نگرش ترویج‌شده در بودیسم، به عنوان یکی از تعالیم سه‌گانه‌ی چینی (کنفوسیوس‌گرایی، بودیسم و تائوئیسم) است.  سازوبرگ‌های بودیسم تکوین یافته‌اند تا در «سوژه»، از جمله، این انگیزه را بپرورانند که خود را با همه ضعف‌هایش بشناسد و، از آن مهم‌تر، خود را «بپذیرد»، از اضطرابِ عدم‌استحقاق رها شود و «این‌قدر» سر به سر خود نگذارد؛ سازوبرگ‌هایی که در «سوژه» این باور را می‌رویانند که از رهگذرِ این ورزش‌های انفرادی از «رنج» به‌کلی رها خواهد شد. یانگ وان‌بائو از آن مصرعِ مشهور ضدِ آن را تراشیده است و لابد به مهارت خود، به این دست‌کاری عمدی و آگاهانه، می‌بالد؛ می‌بالد و ما هم نباید بیش-از-اندازه تعجب کنیم؛ صرف‌نظر از نمونه‌های آشنا در فارسی، نمونه‌ی انگلیسی و بسیار محبوب  ترجمه‌ی کلمن بارکس از شعر و نثر «رومی» نمی‌گذارد یک دلِ سیر از بی‌اخلاقیِ حرفه‌ایِ مترجم چینی شکوه کنیم. شاید بتوان به صد دلیل آشنا یانگ وان‌بائو را «معذور» دانست؛ اما بارکس را با زوروضربِ واپسین شگردهای عذرتراشانه نیز نمی‌توان تحمل‌پذیرکرد؛ بارکس معذور نیست.


پیوست ویژه‌نامه‌ها

نظر ابوالحسن نجفی در بارۀ منوچهر بدیعی

فراخوان همایش «زبان و خط فارسی گفتاری» منتشر شد

🔸 فرهنگستان زبان و ادب فارسی به‌حکم وظیفه‌ای که در پاسداری از زبان و خط فارسی برعهده دارد و با توجه به گسترش روزافزون صورت‌های غیرمعیار زبان و خط فارسی و بروز سلیقه‌های گوناگون و متضاد در این زمینه، بر آن است همایشی را با هدف ساماندهی به دستور خط و فرهنگ املایی فارسی گفتاری برگزار نماید.

🔸آخرین مهلت دریافت نسخۀ کامل مقاله سی‌ام آبان ۱۴۰۳ است. نتایج ارزیابی آثار رسیده سی‌ام آذر ۱۴۰۳ اعلام خواهد شد.

🔴 متن کامل فراخوان را در وبگاه فرهنگستان به نشانی زیر بخوانید:
🌐 https://apll.ir/?p=16700

در سال‌‌گرد مترجم ارجمند، کاظم فیروزمند فیلم کوتاهی به همّت فرزندان او تهیه شده است که می‌بینید. یادش گرامی باد.