🌸🌸🌸🌸🌸🌸
🌸🌸🌸🌸🌸🌸
🌸🌸
🌸🌸
🌸🌸🌸🌸
🌸🌸
🌸🌸
🌸🌸🌸🌸🌸🌸
🌸🌸🌸🌸🌸🌸

🌺🌺🌺🌺🌺🌺
🌺🌺
🌺🌺
🌺🌺
🌺🌺
🌺🌺
🌺🌺
🌺🌺
🌺🌺🌺🌺🌺🌺

🌸🌸🌸🌸🌸🌸
🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸
🌸🌸 🌸🌸
🌸🌸 🌸🌸
🌸🌸 🌸🌸
🌸🌸 🌸🌸
🌸🌸 🌸🌸
🌸🌸 🌸🌸
🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸
🌸🌸🌸🌸🌸🌸

🌺🌺🌺 🌺🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺 🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺 🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺

🌸🌸 🌸🌸
🌸🌸 🌸🌸
🌸🌸 🌸🌸
🌸🌸 🌸🌸
🌸🌸 🌸🌸
🌸🌸 🌸🌸
🌸🌸 🌸🌸
🌸🌸🌸🌸🌸🌸

🌺🌺🌺🌺🌺
🌺🌺🌺🌺🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺🌺🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺🌺🌺🌺🌺
🌺🌺🌺🌺🌺

🌸
🌸🌸🌸
🌸🌸🌸🌸
🌸🌸 🌸🌸
🌸🌸 🌸🌸
🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸
🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸
🌸🌸 🌸🌸
🌸🌸 🌸🌸
🌸🌸 🌸🌸

🌺🌺🌺🌺🌺
🌺🌺🌺🌺🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺🌺🌺🌺🌺
🌺🌺🌺🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺

🌸🌸🌸🌸🌸🌸
🌸🌸🌸🌸🌸🌸
🌸🌸
🌸🌸
🌸🌸🌸
🌸🌸
🌸🌸
🌸🌸🌸🌸🌸🌸
🌸🌸🌸🌸🌸🌸

🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺
🌺🌺 🌺🌺

HORDOFTOOTA AMANTAA ISLAAMAA MARAAN BAGA GEESSAN !!

@OROMOTOO

▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬
WAAN DUBBISNEERRAA

☞︎︎︎"Hiriyoota lamatuu wal faana imalaa ture. Inni tokko garmalee aara inni tokko ammoo qoosaa baay'isa. Guyyaa tokko otuma deemanii inni qoosu hiriyaa isaa arsinaan kaballaadhan rukute. yeroo kana inni rukutame fiigee deemee galaana maddiitti cirracha irratti " hiriyaan koo na kabale " jedhee barreesse. Achi booda galaana maddii otuu taphatuu galaanicha gidduu seena. Daakaa hin beeku waan ta'eef bishaanicha keessaa yeroo watwaatu hiriyaan isaa seenee isa baase. Yeroo kana inni Du'a irraa oole dhagaa guddaa barbaadee "HIRIYAAN KOO DU'A NA OOLCHE" jedhee bocee barreesse. Yeroo kana hiriyaan isaa "maaliif yeroon si kabalu cirracha irratti barreessitee yeroo bishaan keessaa si baasu ammoo dhagaa irratti bocce?" jedhee gaafannaan, innis deebisee akkas jedheen "jibbi kan garaati, jaalalli ammoo kan lapheeti. Yaraa darbe kaasnee wal jibbuu irra gaariin wal jaalachuu wayya. Jibbi nu balleessa, jaalalli garuu nu milkeessaa".
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬
@Jechootahayyoota
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

Dambidoolloo!

Aangoftuun mootummaa Caaltuu Mansuur jedhamtu amma magaalaa Dambidoolloo keessatti dhaddachaaf dhiyaatte!

dhaddacha haqaatti kan dhiyaattee Caaltuun murtiin xumuraa itti murteeffamun geggeeffamte!

#Hubachiisa
Caasaan Qeerroo Bilisummaa Oromoo qabsoo isaa kan gaggeessu dhaaba isaa ABO jalatti qofa tahuu kan beekamu yoo tahu kan taliigamus akeekaa fi sagantaa siyaasaa ABOn qofadha.
ABOn dhaaba lafee fi dhiiga Ilmaan isaan ijaaramee as gahe yoo tahu WBO fi QBO immoo jaarmiyaa ABO tahanii qabsoo ABOn gaggeessu tiksuuf kan ijaaramanidha.
Qeerroon Bilisummaa Oromoo Riphee lolaa magalaa tahee gaafa isaaf gamtu kan magaala lakkisee Bosona mana godhatee bosonuu nyaata godhatee kan rasaasa kaasudha.
Waraanni Bilisummaa Oromoo immoo lubbuu isaa qaalii saba isaaf wareegee jaarmiyaa qabsoo Ummata Oromoo tiksudha.
Qeerroon Bilisummaa Oromoo fi Waraanni Bilisummaa Oromoo harka bitaa fi mirgaa Adda Bilisummaa Oromoo tahuu qabsootti warra jiranidha.
Qabsoon keenya wareegama qaalii booda galma gahuuf xurree dhummaarra wayita gahee jirutti caasaan Qeerroo Bilisummaa Oromoo qabsoo wareegamaan bakka amma jirtu geesise kana Waraana Bilisummaa Oromoo waliin tahuun xumura itti godhee kaayyoo fi akeeka ABO kan jaallan itti wareegaman galmaan gahuuf dirqamni dhalootaa kan irra jirtu tahuu beekee qabsoo isaa tiksachaa injifannoo caalaaf itti cichee hojjechuu qaba jenna.
Sagalee Qeerroo Bilisummaa Oromoo irraa

Injifannoo!

WBO'n Oromiyaa kutaalee garaa garaa keessaa hidhamaa siyaasaa mana hidhaa cabsuun baafataa jira!

Social media keessaafuu facebooka yeroo bannu miira keenyaaf of eeggannoo guddaa godhuu qabna.

Fb yeroo seennu hiriyoottan keenya kan wal beeynu fi wal hin beeyne jidduu photon isaan laxxafan tan bakka bashannanatti ka'an, tan fuudhaf heerumaa, tan daawwannaaf magaalaa biraa deeman... Seeqan babbareechanii post godhu.
Ati kana hunda yeroo laaltu waanuma Rabbiin si qofatti jiruu namaa gad akka taate faa sitti dhagayamuu danda'a. Ee gaa atis ilma namaatii mii ree? Mataa keetin wal bira qabdee ‘an yoo maal keessan jira?’ jattee of gaafachuun kee hafa hin qabu.

Garuu dhugaan jirtu fb fi jireenyi waan lama tan addaa addaati. Namni seeqaa suuraa maxxansu hundi gammadaadha jechuu miti. Atuu yeroo camera dura dhaabbattu photo tolchuuf jattee numa hin seeyxuu? Akkasi laal namni hundi haa xiqqaattu haa guddattu malee cinqii fi hiraar, rakkoo fi bu'aa ba'ii jireenya isaati wajji qabsoo keessa jira.
Ammoo namni gaddaa, hiraaraa photo ka'u, rakkoo fi cinqii isaa fb gubbatti baasu tokkolleen hin jiru.

Obboleessoo yoo nagaa feete jireenya kee photo profile namaatin waal hin madaalchisin.

@OROMOTOO
@OROMOTOO

#Dargageessaafi_gorsa_jaarsa_tokko!

Dargaggeessa tokkotu ture. Fuudhee akkuma waliin jireenya eegalaniin, jireenyi baay'ee itti ulfaate. Kanaaf sababni, duwwummaa golasaanii ture. Furmaata barbaaduuf mana gadhiisee deemuun dirqama itti ta'e. Manaafi haadha warraasaa gatee, bakka biraa deemee hojii humnaa hojjetee waa qabatee dhufuuf deeme. Waggaan tokko yeroo dhumu galuuf jedhe, garuu homaayyuu walitti qabatee hinjiru. Galmasaa bara itti aanutti qabate. Bara sanas hinmilkoofne. "Har'a...bor...waggaa har'aa...bara dhufu...." osoo jedhuu waggaa 15 mana irraa fagaatee ture.

Maallaqni inni walitti qabatee jiru qarshiii 3000 qofaadha. Amma galuun hin oolumaaf, kanuma qabatee galuuf qajeele. Namoota muraasa ta'anii osoo daandii dheeraa deemaa jiranii, jaarsa tokkotti dhufani. Haasawaa keessa, dargageessichi haala keessa ture itti haasahuu hindhiifne. Kanaan wal qabsiisee jaarsichi waan tokko jedheenii. "Qarshii qabattee jirtu kana naaf kenni, animmoo gorsan si gorsa. Gorsi ani si gorsu kun, furtuu jireenyakee ta'a" jedheen. Akka godhu dhabe. Kan qabuu kanuma, kanuma kennuuf jira. Kennes! Jaarsis, qarshii 3000 kanaan gorsa sadii kenneef. "1. Dhiyoo jettee karaa qaxxaamuraa hindeemiin. 2. Waan si hin ilaallanne keessa hinseeniin. 3. Ariifattee murtoo hinkenniin" kan jedhu ture.

Dargageessichi gorsa isaa fudhatee harka duwwaa isaa yommuu qajeelu, warreen kaan gorsicha tuffachuun itti qoosaa turani. Akkanumaan osoo deemanii, bakka wayii gahani. Karaa bosona tokko keessa nama baasu deemuuf yeroo qajeelan, dargageessichi gorsa jaarsaa yaadatee deebi'e. "Dhiyoo jettee karaa qaxxaamuraa hindeemiin!" jedheera jaarsi. Kanaaf warreen kaan dhiisee karaa biraa qabate. Osooma deemuu, karaatti itti dhiyee mana namaatti gore, buluuf. Osoon turiin oduu tokkootu gurra isa bu'e. Saamtonni jarreen bosona keessa bahuuf deeman sana saamanii boodarra akka isaanuu ajeessan, oduu gaddaa dhagahe. Gorsa jaarsaattis baay'ee gammade.

Mooraa mana bulee sana keessatti awwala arge, dargaggeessichi. Maal akka ta'e gaafata. Abbaan manaa akkana jedha; "Mannikoo karaarra waan ta'eef, namoonni goranii bulu. Yeroo kana haati manaakoo maaliif akka akkas fokkiftu na gaafatu. Yeroo kana, ani aareen isaan ajjeessa. Ajjeeseen isaan awwaala. Kun awwaala isaaniiti. Ati akkana naan jechuu dhabuukeetiin badhaasa qabda" jedheenii qarshii 10,000 badhaase. Yeroo kana dargageessichi naasuu guddaa keessa taa'ee waa tokko yaadate. "Waan sin galchine keessa hingaliin" jedhee ture jaarsi.
Guyyaa itti aanu gara mana isaa duraa, gara haadha manaa isaa deemuuf imala eegale. Halkan keessaa sa'aa 6tti gahe. Raftee jirti. Hirriba keessaa hinkaasu jechuun, suuta jedhee harka loofatee banatee olseene. Ajaa'iba arge. Haati warraasaa dargaggeessota lama jidduu rafaa jirti. Aaree waraanuuf jedhee, gorsa jaarsaa yaadate. "Ariifattee hinmurteessiin!" kan jedhutu isa dhorke. Aariima guddaa keessatti of qabeetu, gadi bahee galbii bule. Ganama haati warraasaa yeroo kaatu, isa argitee naatee boo'uu eegalte. Itti marmitees akkana jetteen; "Baga nagaan naaf dhufte. Anis waggaa hedduuf obsaan si eegaan ture. Yeroo ati deemte kan garaatti na hafanii turan, kunoo amma dargaggoota ta'anii si eegani." Jarri isheen jidduu raftu ijoolleemasaa turani. Galgala badii gochuu dhiisuusaaf baay'ee galateeffate. Gorsa jaarsaan akkasitti nama ta'e. Jireenya gammachuus maatiisaa waliin jiraachuu eegale. Qarshii 3000'n waan qarshiin hinbitne argate.
~~~
👉Gorsis ta'e muuxannoon dhala namaaf daandiidha. Jiruufi jireenya guyyuu keessatti galaa ta'uun nama sooru. Ogeessi isa gorsa fudhatuufi hojiirra oolchudha. Fudhachuu dhiisuun garuu, aarsaa hintaane nama kanfalchiisa. Yeroo tokko tokko, waan xiqqo barbaachisuuf jecha isa hundumarra barbaachisutti dugda gannee argamna. Akkanaan dhabaa jiraanna. Kanaaf hubannaatu fala. Yeroo kamuu haabarannu, muuxannoofi gorsa ofitti haa aanfannu!
~~~


Dur durii irraan qindeesse!

Horaa Bulaa!

©Abdiisaa Ejjetaa U. Bantii, 2021
~~~~

@OROMOTOO
@OROMOTOO
@OROMOTOO

Dhaddacha!

Manni Murtii Waliigalaa Federaalaa falmii Abbaa Alangaa Waliigalaa fi Laamrot Kamaal (shakkamtoota ajjeechaa Artiist Haacaaluu Hundeessaa keessa tokko) gidduu jirurratti murtee kennuuf har'atti beellamee turus murtee osoo hin laatin hafeera.

Laamrot dhaddacha har'a irratti mana sirreessaa Qaallittiitii gama televiziyoonaan dhaddacha irratti dhiyaatterti.

Dhimmicha qabatee kan jiru Mana Murtii Waliigalaa Federaalaatti dhaddachi oliyyannoo yakkaa lammaffaas har'atti murtee kennuuf beellamee kan ture yemmuu ta'u dhaddacha har'a taa'een garuu galmeen qorannoo poolisii akka dhiyaatu ajajeera.

"Wantootni qulqullaa'uu qaban akka jiran irra geenyerra" kan jedhan abbootiin seeraa murtee sirrii kennuuf galmee qorannoo poolisii ilaalun akka barbaachise dubbataniiru.

Kanaafis galmeen poolisiin dhimma Laamrot Kamaal irratti qorachaa ture dhiyaatee akka qoratamu himaniiru.

Dhumarrattis manni murtichaa galmicha qoratee murtee kennuuf Adoolessa 30, 2013ti beellama qabateera.

Yunvarsiitiin Finfinnee hayyoota 15f sadarkaa Proofeesarummaa guutuu laate!

Yunvarsiitiin Finfinnee hayyoota 15f sadarkaa Proofeesarummaa guutuu laateera.

Boordiin hoggansaa Yunvarsiitii Finfinnee ragaa Proofeesarummaa guutuu dhiyaate ilaaluun sadarkaa kabajaa kana raggaasiseera.

Haaluma kanaan:-

- Dooktar Fayyeera Sanbataa
- Dooktar Isheetuu Gurmuu
- Dooktar Hagos Biluutsi
- Dooktar Taammiraat Baqqalaa
- Dooktar Gazzahaanyi Maammoo
- Dooktar Kabbadaa Ammanuu
- Dooktar Salamoon Tafarraa
- Dooktar Makbib Afawarq
- Dooktar Abaabaw Fiqaaduu
- Dooktar Iyyaasuu Eeliyaas
- Dooktar Daamxee Shimallis
- Dooktar Amazanaa Taaddasaa
- Dooktar Yiliqaal Addaamu
- Dooktar Daani'eel Zawudineh
- Dooktar Tasfayee Sisaayiif sadarkaa Proofeesarummaa guutuu laateera.

Guyyaa 7ffaa OSFNA
“””””””””””””””””””””””””
Sirna Mormii Bilxiginnaa cimaa fi Yaadannoon Haacaaluu ture. Maqaa Jawaar , Baqqalaa, Abdi Raggaasaa, Kolonel Gammachuu fi kkf … dhayamaa oole!

Koreen Qopheessituu OSFNA Galatoomaa Gootoota keenya yaadachiisuu keessaniif!

"Bu'aa filannoo baranaa hin fudhadhu" - Paartii Baaldaraas

Paartiin Deemookraasii Dhugaaf Baaldaraas jedhamu bu'aa filannoo biyyooleessaa isa marsaa 6ffaa kan hin fudhanne ta’u beeksise jira. Magaala Finfinnee keessatti kan dorgomee Baaldaraas ibsa kaleessa baaseen, Filannoon sun amanamaa fi kan haqaa ta’u isaa kan hir’isan gochii hedduun gaggeeffamuu qorannaan mirkaneesseen jira jedhe.

Komee isaa kana bordii filannoof dhiyeessuu iyyu deebii dhabuu isaan, Finfinnee keessa kan jiran naannoo filannoo 23 keessaa 21tti filannoon kun irra deebi’uun akka gaggeeffamuuf, mana murtiitti himannaa banuu isaa ibse Baaldaraas.

Iyyata Baaldaraas dhiyeeffatee ilaalchisee itti gaafatamtoota hojii kan boordii filannoo argachuuf yaaliin taasifame milkaa’u baatuus guyyaa bu'aan filannoo ifa ta’e sana Walitti Qabduun Boordii Filannoo Aadde Birtukaan Miidhagsaa haasawaa taasisaniin, boordiichi filannoo amanamaa gaggeesseera jechuun isaanii ni yaadatamaa.

Maddi: VOA

Barreessutuu waajjira Hayyu Duree ABO duraanii Aadde Meetii Milkoo mirgi wabii isheef eegamuufis, ajaja qaama olaanuuti jechuun mana hidhaatti ittifamte.
Aadde Meetii Milkoo waajjira Hayyu Duree ABO-tti barreessituu ta'uun tajaajilaa kan turte ji'a sagal dura poolosii Oromiyaatiin qabamuu ishee gabaasuun keenya ni yaadatama.
Turtii ji'oota ja'aa oliif himatni utuu itti hin bananin kan turte yoo ta'u, qorannoofi himata malee waajjira poolisii Buraayyuu Aanaa 3ffaa keessatti hidhamtee turuu isheen dabalata, rakkoo fayyaaf saaxilamuun rakkachaa jiraachuu ishee maatii dubbisuun gabaasnee turre.
Maatiin Aadde Meetii Milkoo himatti itti banamuu dhabuusaafi dhimmishee ilaalamuu diduusaatiif qaamolee mootummaa garaagaraafi dhaabbilee mirga namoomaatti erga iyyatanii booda, turtii ji'a ja'aa booda, poolisiin mana murtiitti ishee dhiheessus himata banuuf ragaa walitti qabachaa jiraachuusaa himuun yeroo beellamaa gaafatee akka ture namni OMN dubbise kun ni hima.
Manni murtichaas yeroo qorannoo dabalataa poolisiin gaafate dhowwuudhaan, dhimmashee alarraa akka hordoftuuf Mirga wabii kan eegeef yoo ta'u, poolisiin utuu ishee hin hiikiin akka hafe OMN odeeffateera.
Turtii ji'a sagalii booda maatiin yeroo lammataaf dhimmashee mana murtiitti yoo himatan, manni murtii dhaddacha Buraayyuu waxabajji 21, 2013 yeroo lammataaf dhimma ishee ilaaluun, Aadde Meetii Milkoofi Aadde Liidiyaa Alii Nuuree, wabii qarshii kuma sadiin akka hiikaman ajaja dabrsee akka ture maatiin OMN-tti himaniiru.
Maatiin qarshii mirga wabiif gaafataman erga kaffalanii booda, waajjirri Poolisii Buraayyuu aanaa 3ffaa ajaja mana murtii diduudhaan 'ajaja qaama olaanuurraa dhufeen akka hin hiikne jedhamne" jechuun maatiirraa xalayyaa fuudhuu akka dide miseensi maatii hidhamtoota kanneenii OMN-tti himee jira.
Aadde Meetii Milko dabalatee hidhamtoonni siyaasaa Oromoo hedduun mana murtiitti utuu hin dhihaatin waajjira poolisii Buraayyuu aanaa garaagaraa keessatti dararamaa jiraachuu OMN gabaasaa turuunsaa ni yaadatama.
Odeessa OMN

Magaalaa Naqamteetti asii ol baqata waan tikaaf waan basaasaa ta'e martuu...Naqamtee waashaa hattuuf gantuun, kan saba darartu itti baqatee nagaa bahu itti fakkaateey? Hunduu arganaa baadiiyyaaf magaalaa irraa waan qaama mootummaa ta'e Naqamteetti ol harataa jira torban kana.

Magaalaaf baadiyyaan Naqamtee jalaa WBO'n dhuunfatamaa jiraachuu dhageenyee osoo hin turin kun raawwachuu eegale. Ajab!

Harargee lixaaa Aanaa daaruu labuu Magaalaa micatattii yakkaa tokkon male maatii Ebsitu Mohammed Jundi hiidhanii jiran #Sirni kuni sirna kashlabbeen ijaarameedha kanaaf maatii guutu hiidhe dararaa jira
1/Obboo Mohammed jundi
2/Kadir Mdhaala nama hin qabnedhaohammed jundi
3/ qalbeessaa Mohammed jundi
4/Addee Hindiyaa Hassan jaaloo jedhamti motummaan Abiyoot motummaa kabaja dhaala namaatif hin qabnedha

Duudhaalee MCBNO Ittiin Masakamu
Mirgoota dhala namaa addunyaan irratti waliigalamee fi biyyi kunis fudhatee mirkaneessite kabajuun akkauma jirutti ta’ee MCBNO yeroo cehumsaa kana keessatti duudhaalee armaan gaditti tarreeffaman mara ni kabaja, ni tiksa, ittiinis masakama:
a) Olaantummaa fi walabummaa ummataa: lammilee Oromiyaa walabaa fi mootummaa cehumsaa kana olitti abbaa aangoo olaanaa fi murteessaa ta’u isaa ni kabaja, ni tiksa.
b) Mirga dhala namaa fi mirga diimokraasii: MCBNO mirga dhala namaa fi mirga diimokraasii ummata Oromiyaa keessaa jiranii ni kabaja, ni tiksa.
c) Walqixxummaa korniyaa: MCBNO mirga walqixxummaa dhiiraa fi dubartiin ummata Oromiyaa ni kabaja, ni tiksa.
d) Olaantummaa heeraa FDRE fi heera Oromiyaa: Heerri FDRE fi heerri Oromiyaa seera olaanaa mootummaa Oromiyaa kamiiyyuu ol akka ta’e ni kabaja, ni tiksa. Seerri MCBNO baasu kamuu heera kana ni falleessa yoo ta’e fudhatama hinqabu.
e) Garaagarummaa mootummaa fi Amantii: MCBNO Oromiyaa keessatti mootummaa fi amantiin garagara ta’u ni kabaja, ni tiksa. Amantiin kan mootummaa ta’e hinjiru. Mootummaan dhimma amantii keessa hin seenu, amantiinis dhimma mootummaa keessa hinseenu.
f) Mirga sablammootaa (minority rights): MCBNO mirga sablamoota Oromiyaa keessa jiratanii ni kabaja, ni tiksa.
g) Walabummaa seer-ilaal: Qaamni Seer-ilaal (judiciary) MCBNO walaba ta’a.
h) Itti-gaafatammumma mootummaa: mootummaan tajaajilaa fi jiruu hojjatu iftoominaan geggeessa, badii dalage kamuufu seeraan itti gaafatama.
i) Waliin qoddannaa aangoo (shared rule): Hariiroo waliitumsuu bulchiinsa mootummaa naannoolee biro fi kan heeraan murta’e mootummaa giddu galeessa waliin qoodata.
j) Hariiroo michooma godinaa cimsuu: Diimokraasii, tasgabbii, nagaa waaraa, misoomaa fi maammilummaa dinagdee fi daldalaa Gaanfa Afriikaa keessaatti uumuuf, walitti bu’insaa godinica keessa jiru ilaafi ilaameen furuuf ni tattaafata.

Seenaa Gabaabaa Xiinxalaa Siyaasaa fi Hoogganaa olaanaa OMN obbo Jawar Mohammed,

BY AFAAN OROMO

SEPTEMBER 27, 2018

Jawar Mohammed kan dhalate bara 1985A.L.A Godina Arsii gara Daangaa Harargeedhaan waldaangessu magaalaa xiqqoo Dhummuugaa jedhamtutti dhalate. Naannoo Dhummuugaa kan jiraatu ummanni gara dhibbeentaa 90(90%) hordoftoota Amantii Musliimaa yommuu ta’an, dhibbeentaan 10 hafe immoo hordoftoota amantii garagaraati. Haa tahuu malee Dargaggeessi qaroon Oromoo kun Maatii amantiidhaan walmakaa(Abbaadhaan Musliimaafi haadha Kiristaana) irraa dhalate.

Haalli kun Dargaggeessi gameessi kun umrii dargaggummaasaatti muudannoo jireenya hawaasummaa adda addaa kan itti qorame akka tahe dubbata. Akkasumas, haalli sun; Jawar, Hariiroo walitti dhufeenyaafi waliin jiraanya hawaasa maatii amantiiwwan garagaraa hubaachuu keessatti carraa guddaa akka uumeef, akkasumas yeroo fudhatee yeroo adda addaatti amantii dhuunfaasaatiyyuu murteessuuf karaa qabsiisuuf akka yaadeefi kunis waliin jireenya dhuunfaasaafi hawaasummaatiif, akkasumas obsa horachuuf hangam akka isa gargaare hima.

Jawar hanga umriin isaa barnootaaf gahuufi asuma Magaalaa Dhummuugaa jiraate.

 
Umrii dargaggummaan Dhummuugaa jiraate keessatti akkuma dargaggoota kaawwanii Hangafootaafi maanguddoota waliin kan dabarsu akka taheefi sababni dargaggootni naannoo dhummuugaa Hangafootaafi Manguddoota waliin yeroo dheeraa dabarsaniif Beekumsa irraa argachuufi bilchina hangafootaa dhaaluuf akka tahe dubbata Leencichi Jawar Mohammed.

Haaluma walfakkaatuun Dargaggoon Jawaris Seenaa, Seera, Aadaafi Duudhaa, Safuufi Siyaasa Akaakayyuu(Abbaa abbaa isaa) irraa fi hangafootasaa irraa akka barate dubbata. Haala kanaan Dargaggeessi gameessi Jawar akka jedhutti, Hubannoofi Muuxannoo Abbaafi Akaakoo isaa waliin madaalee, Akaakoon abbaa isaa immoo isaan kanneen caala akka dargaggoo gorsuufi gahoomsuu danda’an tilmaama isaa kaaya.

haaluma walfakkaatuun; hayyuun gameessi Jawar, akka jedhutti “Dhaaloota baroota jahaatamootafi torbaatamoota keessa turaniif DINQISIIFANNAAfi KABAJA Guddaa akka qabuufi, Ummanni sun ummata tattaafataa, ofittoo kan hin taaneefi itti gaafatamummaadhaan kan socho’an” akka ta’an akka amanu dubbata.

Yommuu Umriin isaa barnootaaf gahu, Barnoota Sad.1ffaa achuma Dhummuugatti barnoota kan eegale yoo ta’u, garuu Jawar osoo barnoota M/B sad.1ffaa hin xumurin barnoota addaan kutee akka deemu ergaan jedhu itti himame Mana barumsichaa irraa. Kun taatee osoo isaafi maatiin isaa itti hin yaadin yoo tahellee, Dargaggeessi gameessi Jawar Mohammed Carraa M/B waan hundaan M/Barumsicha duraan keessa turee caalutti akka baratu carraa saaqeef.

Kunis; Gara Magaalaa Asallaatti akka imaluufi Barnoota isaa M/B Kaatoolikitti akka eegalu taasifamuu isaati. Sana M/B kaatoolikii jedhamutti waggaa 1 erga baratee booda, waggaa itti aanu gara M/B Cilaalootti jijjiirate, hanga gara Magaalaa Adaamaatti imalutti. Imalli Dargaggeessa gameessa kanaa itti aanu Magaalaa Adaamaa ta’e. Haala Kanaan Qormaata ce’umsa biyyoolessaa magaalaa Adaamatti fudhachuudhaan xumure.

Yeroon kun yeroo Leenci umrii dargaggummaa keessa itti seenuu eegaleefi QBO(Qabsoo Bilisummaa Oromoo) keessatti qabatamaan hirmaachuu eegalee dha. Baruma Qormaata fudhatu sanaadha,

~ “Alaabaa ABO qabattee deemta”

~ “Dargaggoota jeequmsaaf kakaasaa jirta” jedhamee kan hidhaa wayyaanetti darbatamee tures.

Bara 2003, Dargaggeessi Qaroon kun, barattoota Umrii xiqqeenyaatiin Qabxii hin yaadaminiifi fakkeenyummaa olaanaa qabu fide tahe argame, kanumaanis Carraa addaa kan barnootaa Koollejii qabeenya gahaa qabu kan biyya Singapore ” United World College of South East Asia” jedhamu argate. Imalli isaa inni itti aanu gara  Singapore ta’e.

As, Koollejjii United World jedhamu kana erga seenee booda Hayyuun gameessi umrii dargaggummaatti bilchaate kun haala mijataa argate tokko tokkotti dhimma bahuu eegale. Umrii ijoollummaa oftahee seenaafi aadaa, eenyummaa isaa hangaftootasaa, keessumaayyuu akaakoosaarraa barachaa guddate sana hojitti hiikuuf tattaaffii tokko tokko eegale. Barnoota Afaan Oromoos asumatti barattoota hiriyyoota kutaasaa wal

iin barachuu eegale.

Jawar, turtii waggaa 2, biyya Singapore keessatti barattoota biyyoota 60 ol keessaa dhufaniifi afaanota 100 ol dubbatan waliin walitti makamee dabarse. Haala kanaan Dargaggeessi gameessi Jawar, ilaalcha addaa, duudhaafi seenaa Magaalaa xiqqoo keessatti beeku sana, baldhifatee, guutumatti ilaalcha addunyaawa, Aadaafi Afaan hedduuminaan fayyadamuu hubate, muuxannoo guddaas godhee fudhatee jireenya isaa ammaa keessatti akka hedduu isa qarqaare dubbata.

Haata’uu malee Imala Hayyuu gameessa Jawar Mohammed keessatti, gufuufi rakkoon osoo hin mudatin as gahe jechuu miti. Imala isaa gufachiisuuf yaaliin M/B Sad.1ffaa barnoota irraa dhaabuun kan eegalte yommuu tahu, Hidhaafi dararaa mootummaa, Rakkoo jireenyaafi kkf hedduu keessa darbuu dubbata.

Dargaggeessi gameessi Jawar mohammed akka jedhutti, rakkooleefi gufuu yeroo adda addaatti na mudattu akka carraatti fayyadamuudhaan, Xiyyeeffannoo koo hunda, inumaayyuu daraan cimsee gama danda’uun Barnootatti kennuufi carraa argame kamuu akka nahin milindhe carraaquudha jedha. Kanumaan walqabatee, Koollejiin United World sagantaalee imala ykn daawwannaa barnoota iddoowwan seena qabeeyyii adda addaa, dhaabbilee adda addaatiin muuxannoo tola ooltummaa wal jijjiiruu fi koonfiransii dargaggoota gahoomsu qindeessuudhaan kan qopheessuu waan taheef, carraa kanaan fayyadamee carraa biyyoota addaa addaa kanneen akka Ameerikaa kaabaa, Eeshiyaa fi Awurooppaa daawwachuuf carroomuu dubbata Jawar.

Muuxannoo asitti argate kanneen keessaa Hedduumina addaa addunyaan qabdu, uumama addunyaa qabdu sirritti hubachuufi kan biyya ofii keessaa bahe ‘Itiyoopiyaa’dhaan walcinaa qabee madaalchisuun rakkoo biyyasaa mudachaa jiruufi dhugaa lafa jiru walcinatti akka madaaluuf carraa naaf uume jedha.

Bara 2005 erga barnootasaa turtii waggaa lamaa magaalaa Singapore xumuree booda, Haala qabatamaa biyya keessa jiru hubachuudhaan, Jawar imala isaa itti aanu gara biyya Ameerikaa kutaa kaalifoorniyaa taasifate.

Erga Biyya Kaalifoorniyaa galees, hin teenye leencichi; Barnoota isaa Digrii-1ffaa Yuunivarsitii guddaafi beekkamaa Yuunivarsitii Istaanfoordi kan handhuura magaalittii kibba Kaalifoorniyaa-Silconn Valley, naannoo mijataa kaampaaniiwwan gurguddaan akka Googler, yahoofikkf itti argamutti eegale. Amma haalli daraan mijataa, iddoo ciisichaa(Dorm) isaa dabalatee hojiilee inni booda eegale kan akka ittifayyadama marsaalee hawasaatiif haala kan mijeesseef ture. Kunis, Hayyuu gameessa kana gara addunyaa saayinsawaatti dhiyeessuu bira darbee ogeessa gameessa marsaalee hawaasaa sirnaan fayyadamu akka tahuufi riqicha qunnamtii akka babaldhifatuuf haala mijeesseef.

Haaluma kana keessa osoo jiru Dargaggeessa gameessa kana Bara 2009 taateewwan lama walfaana mudataniin. Isaanis: 1ffaan Fuudha Haadha manaasaa heddu Jaalatu ‘Arfaasee Gammadaa’ yoo tahu, ta’iin 2ffaan immoo Barnoota Saayinsii Siyaasaatiin Digrii 1ffaasaa fudhate.

Yeroo kana Dargaggeessi lafaa dhufaan kun Hirmaanna Siyaasaa, Qeeqa dhaabolee Siyaasaa, Qeeqa Mootummaa Itoopiyaafi kanneen biroo keessatti hirmaannaa argarsiisuu jalqabee jira.

Barnoota Saayinsii Siyaasaa erga Istaanfoordirraa erga xumuree booda, Hojii Shaakalaa(Internship) argatee imalasaa gara Kutaa Magaalaa Washingiton DC godhate. Hayyuun hardha Saffisnisaa namoota heddu ajaa’isiise kun yeroo kanaa eegalee qorannoo dhuunfaa irratti xiyyeeffannoo guddaa kenne, waan hedduus barreesse/hojjate hanga barnoota Digrii-2ffaasaa qo’achuuf deemutti.

Barnootasaa Digrii-2ffaa ammas Yuunivarsitii beekkamaa biraa filachuudhaan Yuunivarsitii olaanaa Kolombiyaa, kan magaalaa New Yorkitti argamutti jalqabe. Yuunivarsitichi hayyootaafi beektota qorannoo garagaraa gaggeessaniif hedduu mijataa kan taheefi Qorattoota jajjabeessuufi kunuunsuun kan beekkamuudha.

Haala kanaan Hayyuun dargaggeessi erga digrii-1ffaa isaa xumuree mumuldhachuu eegale kun deebi’ee achi buutee tahe. Xiyyeeffannoo isaa hunda gara barnootatti deebise.