دارکونکەرە دوو ڕۆژە
دەنووکی هەڵپێچاوە

ئەڵێم وەرە بیبینم
بزانم نەشکاوە

بۆی ئەڕوانم لەسووچێ
کزی کردووە بۆ خۆی

دڵم تەپە تەپیەتی
هیچم پێناکرێ بۆی

فرمێسکێ خرتۆڵانە
لەگۆشەی چاویدایە

چاوی کە هەڵئەهێنێ
هەڵئەخلیسکێ بۆ لایە

ئەڵێم چۆن پێت نەزانی
ئەو دارە نایلۆنیە

داری ئێرە تەزویرە
وەکوو دارستان نیە

سەر سووڕ ئەداو سووڕئەدا
دیارە ئێشێ دەنووکیی

سەدجار ئەبم بەقوربان
گریانوو نووکە نووکیی

✍#فەریدە_شاکری

https://www.tg-me.com/Honrawey_Meriwan

"ئەڤیندار"


ئاشقترم لەو خاکەی
وا
ترپەی دڵی
بۆ دڵۆپێک ئاوی باران
لێدەدات و
"ڕێژنە سروود"
دەڵێتەوە!
شەیداترم لەو ڕێبوارەی،
تامەزرۆیە
بۆ تۆزقاڵێک شنەی فێنک
تا
ئارەقەی نێوچاوانی بسڕێتەوە و
هەنگاو هەنگاو
ببڕێ ڕێگەی لووتکەی باوەڕ!
من شاعیری نیشتمانێک
لە باران و
لە باوەڕ و
خۆشەویستی!
تا هەتایە!
شیعرەکانم هەر دەڵێن و
دەڵێنەوە:
"ئەو ڕۆژە دێ
منیش دەگەم بە سەربەستی"!


✍#جەمال_مەریوانی_هەڵبەست




https://www.tg-me.com/Honrawey_Meriwan

🎵مەڕۆ لەلام

🎤 #ئاریاس

#گۆرانی

https://www.tg-me.com/Honrawey_Meriwan

انشا

موضوع: الفاظ غیرقابل ترجمه کوردی


بخش چهارم (بیماری‌ها، نفرین‌ها و جنێوها )
اگرچە غالب بیماری‌ها بین ملل مختلف و مردمان مشترک است اما یک بیماری اختصاصی کوردها است و تاکنون هیچ غیرکوردی به آنها مبتلا نشده است و آن ناوک کەوتن است و حتی میتوان از این بیماری به عنوان تست اصالت کورد بودن و ریشە‌شناسی نژادی کورد استفاده کرد درمان این بیماری سەرموقولانج است که نه خود بیماری و نه درمان آن قابل ترجمه نیست.
البته فقط ناوک نیست و مواردی از دڵ کەوتن و سەر کەوتن نیز مشاهده شده است
اگرچه مراد از دەردە پیسەکە، حەوت قورعان له بەینا بێت همان سرطان است ولی ترجمه واژه به واژه آن میشود بیماری کثیف که ممکن است با امراض عفونی اشتباه گرفته شود
از دیگر بیماری‌های کوردی فێ لێ هاتن است که نوعی تشنج و صرع است و آنچه در علم پزشکی به آن هیستریک میگویند نوع کوردی آن میشود "مەکر کردن"
اگرچە سکته در کوردی هم سکته یا جەڵدە است ولی برای کورد‌ها میگویند" بای سەکتە لێی داوه" کە برای دیگر اقوام بدون باد است.
بعضی از بیماری‌های کوردی را ما ندیدەایم ولی امروزه به عنوان نفرین به کار میروند همچون لاڕەشە و یاخوا هیچ کوێی له دیوی دەرۆ نەیێشێت که مجاز از ابتلا به بیماری‌های صعب العلاج است.
بعضی از سوانح نیز چون ریشه در نوع زندگی دارند برای دیگر مردمان وجود ندارد همچون "ژێر بن گڵەجان کەوتن" که مربوط به مناطق کوهستانی است و از دیگر سوانح کوردی بەر فیشەک کەوتن است که مربوط به شغل منحوس کۆڵبەری است.
بعضی‌نفرینها همچون بۆ ئاو ئەچی نانت نەبێ بۆ نان ئەچی ئاوت نەبێ بسیار کوردی است و بسیار ادیبانه.
در میان مردمان کورد استفاده از همه جوارح بخصوص نواحی تناسلی در جنێوها بسیار شایع است و نیز استفاده از مدفوع و همچنین جنێو به قبور و مردگان؛ به مثال ‌های زیر توجە فرمائید:
گوو به ڕیشی: مدفوع به ریش ایشان
ها له قن سەگا: در باسن سگ موجود است
پەن و پڵیتکه : معضل و (بدون معنی)
سووک و چرووک: سبک همراه با چروک فراوان
باوکی بنێمه قن سەگ: پدر ایشان را در باسن سگ قرار دهم
گوو به قەبری باوکی: مدفوع به آرامگاه ابوی ایشان
هەتیوە قۆڵ‌تڕ: یتیم دست گوز
گوو به خرێی: مدفوع به دندان‌های آسیاب ایشان( غالبا در مورد امواتی که مدت زمان مدیدی از ارتحال آنها گذشته به کار می‌رود)
گوو دین: پیرو آئین مدفوع
له کەر داکەوتوو: از خر سقوط کرده
کەران باوک .... : الاغ‌ها به ابوی ایشان تجاوز کرده‌اند

✍#عەتا_سەرزل


https://www.tg-me.com/Honrawey_Meriwan

ناپرسی...

بە تەنیاکەوتنێکی تیایە چاوم؛
ئەڵێی کەوتووترین لەتری شەراوم

بە دیوارا شەکەت چاوی گەڕۆکم
لەجێی هەرچی فڕینە قاپکراوم

مژین نامۆ بە لێوانێکی تینووم
هەناسەم ڕێگە ناباتۆ هەناوم

ئەوەندەم قەبری مردن نا بە ژیندا
بەسەرزیندووترین مەرگی ژیاوم

لە قەبرستانی ئاوێنەی شکاودا
بە دڵ مردووترین مردوومراوم

قەسەم نامەی دەمی کوفرێکی یاخیم
لە دڵدایە و بە ئیماندا لکاوم

کە ئەژمێرم لە لێوی ئارەزوو ژین
بە ئێوارەی ترا دادێ هەتاوم

لە وانەی سەرژمێریی چوونی یاران
بە ڕاهاتن لە گەل خۆمایه ماوم

دەساودەس تا پشوودان هەڵدەکێشم
بە مردن تا هەناسەی تر ژیاوم

لە ئاواتی سڵۆکاوی هەڵاتووم
بە بێ‌ئاواتییایـــــه هەڵزناوم

ئەگەر تۆ لەم خەیاڵانەم بپرسیت،
خەیاڵ ئەگرێ دەسی ئەژنۆی شکاوم

ئەگەر تۆ لەم خەیاڵانەم نەپرسی
ئەبێ تا هەم لە بەر ئەژنۆی شکا وم


✍ #محەممەدسدیق_کەریمی



https://www.tg-me.com/Honrawey_Meriwan

"شێواو"

وتم ئەی مانگی من،چاوم بە غەیری تۆ نیگا ناکا
لە بەندی تۆیە دڵ،ئەمما دڵی تۆ بۆ وەفا ناکا

وتم دیل و گرفتارم لە خاکی زێڵی کەم لوتفت
وتی عاشق کە پێوانە، لە خاکی دولبەرا ناکا

وتم کۆشکی دڵت بۆ چی لە ڕووی دەستی گەدا قوفڵە؟
وتـی یاسایەکی کۆنە، کە شـا مەیلی گەدا ناکا

وتم سەودای نیگاکانت دڵ و ڕۆحی لە من تۆراند
وتی ئەو کەس کە دانا بێ بە ئاسانی سەوا ناکا

وتم ناشاد و غەمبارم لە بێ تۆیی جەفا کەم که
وتی چیبکەم لە لای دولبەر دڵی عاشق بەها ناکا

وتم هێندەی مەڕەنجێنە، بە لوتفت بگرە دەستی (دڵ)
وتی گەر عاشقی خوا بێ تەمەنای غەیری خوا ناکا

وتم گەر تۆ خوداناسی وەها ئازاری من نادەی
وتی با بەس بێ شەیداییت، کە کارێ لەم دڵا ناکا

وتم تاوانی عەقڵم بەس فراوان ویستنی تۆیە
وتی عەقڵی موتیع و ڕام لە خۆڕایی خەتا ناکا

وتم مەستانە ئەخوێنم "غەزەڵ" بەڵکوو قەناعەت کەی
وتی دوو بەیتیە و لافە لە بۆ ڕۆحم ڕەسا ناکا

✍#غـەزەڵ


https://www.tg-me.com/Honrawey_Meriwan

🎵شمشاڵ

مامۆستای نەمر #قالەمەڕە

موسیقا_ئۆرکێستر



https://www.tg-me.com/Honrawey_Meriwan

کەمین جە شاخان کەردم پەیانپەی
شوانەی نەچیران کەردم بەحەی حەی

پێسە سەیاوی نەوبیوو ڕاو نەزان
وەردم شەرابی مەستیشان پەی پەی

شاهۆم داوەسەر کۆساڵان گێڵام
کەلارنەمەنا نەواچوون دەی دەی

گرتم شوانەی تازە نەچیران
هاڵۆچیا پۆرەم بەسەئای نەی نەی

هەراڵەم کەندوو بەردم سۆقاتـــی
ئاڐیچ مەگرەوا بە ئاهی وەی وەی

هاناو نەمەنا نەنۆشوو ئــــاوش
کەی هاناو نۆشا نەچەنیم مەی مەی

مەی وەپیاڵەی خــــەجاڵەتــــــــــەوە
پەیمانەکەی خەم،فیراق هەتا کـــەی



✍#پەیمانەکەی_خەم
#پەیمان_ئەمینی




https://www.tg-me.com/Honrawey_Meriwan

ئەترسم بێیت و
دەرگا
داخرابێت
بڕیارە
خەو چاوم نەباتەوە

✍#ڕێناس_جەهانی



https://www.tg-me.com/Honrawey_Meriwan

شارێک ڕازاوە لە من
پاییزێک
عاشق بوو!


✍ #مێهری_ڕاستی

https://www.tg-me.com/Honrawey_Meriwan

قشقەڕە

قشقەڕەیە قیژەقیژ
هەڵیساندم لە خەوێ
لەو باڵکونەی وەستابوو
نەمزانی چیی لێم دەوێ
خەوم زڕا و ڕاپەڕیم
بۆ کەناری پەنجەرە
منی دی هەڵدەبەزی
لاقی دەت وت فەنەرە
چووم خواردنی بۆ بێنم
بەشکم نزیکم کەوێ
دیم هێندە بەرزە دەنگی
وتم وس بە، چیت دەوێ
لە دوورۆ بۆمی ڕوانی
تا وردە نانم دایە
بە دوو باڵی فشۆڵەی
وتی سپاس خودایە

✍#نەجیبە_رەحمانی



https://www.tg-me.com/Honrawey_Meriwan

"ئاوەدانی"

مانگ تەماوی و
هەور ڕێزە لەم ئاسمانە؛
چاوگە و ڕووبار پڕووکاون
زەوی هەر دەڵێی گڕکانە...

هەواناسی وتوویەتی:
"هەوا تا بێ گەرم دەبێ
هەرچەن دوایی خەرمانانە،
دۆخەکە جارێ هەروایەو
سکاڵا بەن بۆ خواگیانە..."

دڵم ئارەقی لێ دەتکێ
تاقەتم لە دابڕانە؛
بەیانی زەنگت بۆ ئەدەم:
بێیتەو بۆ ئەم مەریوانە
مەگەر شنەی پا و پێڵاوت
بڕەوێنێ ئەم هەورانە،
تۆ فێنکی زرێباری و
ماڵم بە تۆ ئاوەدانە...

#جەمیل_محەممەدی


https://www.tg-me.com/Honrawey_Meriwan

🟢چیرۆکی زەنگۆڵەی مێهرەبانی


@chirokimndalan


نووسراوەی #ڕۆژە_موحەممەدیان
کچی مامۆستا هادی موحەممەدیان

https://www.tg-me.com/Honrawey_Meriwan

چیرۆکی زەنگۆڵەی مێهرەبانی

ڕۆژە کچێکی رووخۆش و میهرەبان بوو لە شارێکی خۆش دەژیان.
ڕۆژێکیان ڕۆژە لەگەڵ دایکی ئەڕۆن بۆ بازاڕ چاویان بە زەنگۆڵەیەکی زەرد و جوان کەوت لە دووکانێکدا.ڕۆژە ڕووی لە دایکی کرد و وتی دایە تکایە ئەو زەنگۆڵەمە بۆ ئەکڕیت؟زۆر حەزم لێیە.دایکی وتی ئەرێ کچە جوانکیلەکەم.
لە ڕێگەی هاتنەوە بۆ ماڵۆ بوون .چاویان بە سەگێک کەوت کە دەستێکی شکا بوو.ڕۆژە لەگەڵ دایکی سەگەکەیان برد بۆ لای پزیشکی ئاژەڵان و دەرمانیان کرد.زەنگۆڵەکەیان لە ملی سەگەکە کرد و هێنایانەوە بۆ ماڵ خۆیان و لە نێو حەوشەی ماڵەکەیان شوێنێکیان بۆ دیاری کرد.
سەگەکە ڕۆژەی زۆر خۆش گەرەک بوو لەگەڵی یاری ئەکرد.ڕۆژە لەگەڵ دایکی ناوێکی خۆشیان بۆ سەگەکە هەڵبژارد و ناوی زەنگۆڵەزەردیان لێ نا.
ڕۆژە هەرکات ئەڕۆیشت بۆ قوتابخانە زەنگۆڵەزەردیش تا دەرگای قوتابخانەکە لەگەڵی ئەڕۆیشت و لەکاتی هاتنەوە بە دوای ڕۆژە دەکەوت.
پاش نیوەڕۆییک ڕۆژە داوای لە باوکی کرد تا لەگەڵ هاوڕێکانی بڕوات بۆ کتێبخانەی گشتی شار.بەڵام لە هاتنەوەیدا ڕێگای ماڵەوی لێ گوم بوو.دایک و باوکی زۆر دڵگران بوو بەدوای ڕۆژەدا.
بەڵام زەنگووڵەزرد بە بۆن کردنی جلەکانی رۆژە بەدوایدا گەڕا و خێرا ڕۆژەی پەیا کرد و دایک و باوکی زۆر خۆشحاڵ بوون.
خنجیلان و منجیلان.منداڵە شیرینەکان ،ئەوەش چیرۆکی ئەمشەومان


https://www.tg-me.com/Honrawey_Meriwan

🛑ئاگاداری ئەنجومەنی سەوزی چیا🔰

‍ مردم شریف شهرستان مریوان!
همانطور که مستحضرید انجمن زیست محیطی سبز چیای مریوان با همکاری و همدلی تمامی قشرهای جامعه مریوان توانسته است در طی ۲۳ سال گذشتە در تمامی عرصەهای زیست محیطی از قبیل حفاظت از زریبار، آموزش در جهت جلوگیری از شکار، بالابردن سطح دانش زیست محیطی منطقە، ممارست و پیگیری در جهت جلوگیری از تخریب جنگل‌های مریوان، فعال نمودن بخش پرنده نگری دریاچه، فعالیت کمیته کودکان و آموزش در مدارس و ... فعالیت مثبت و قابل توجهی داشته است. به‌طوری کە هر سالە بە عنوان یکی از فعالترین انجمن‌های زیست محیطی ایران معرفی و مورد ستایش فعالین و دوستداران محیط زیستی قرار گرفتە است
با شروع آتش سوزی های سریالی جنگل های مریوان و بی تفاوتی متولیان امر، که طبعات و آثار مخرب آن به عینیت برای جامعه مردمی آشکار است، انجمن چیا طی ١۵ سال گذشته بدون هیچ گونه امکانات و چشم‌داشتی در خط مقدم مبارزه با آتش سوزی ها بوده کە در این راه نیز از بهترین فرزندان برومندش شهید شده‌اند؛
بنابراین اطفای حریق جنگلها نه تنها وظیفه انجمن سبز چیا نبوده و نیست بلکه بی‌تفاوتی متولیان امر سبب واکنش انجمن به این امر بوده و دراین راه از سوی همان متولیان چه نامهربانی‌ها و ناسزاهایی که نشنیده است، لذا انجمن سبز چیا صراحتاً اعلام می‌دارد از امروز تا اطلاع ثانوی در هیچ اطفای حریقی حاضر نخواهد شد و آن را وظیفه‌ی منابع طبیعی و تمامی ارگانهای متولی و مسئول در ستاد بحران می‌داند.
در پایان ضمن آرزوی موفقیت برای منابع طبیعی و اعضای ستاد بحران امیدواریم
این اعضا به وظیفه خود به خوبی عمل کرده و احتیاجی به حضور انجمن سبز چیا در اطفای حریق جنگل‌ها نباشد.

انجمن سبز چیا
17 مردادماە 1401

@chya_ngo



https://www.tg-me.com/Honrawey_Meriwan

ماسی خانم

ماسی خانم بێ زەریا
چارشێوەکەی لابریا

بۆسەر سفرەی سەری ساڵ
کڕیا و برایەوە ماڵ

ماسی خانم بێدەنگە
ئەسیری تۆنگی تەنگە

ئەڕوانێت لە هێلکە و سێو
لای ناشیرینە و دزێو

ڕێی نیە باڵ وەشێنێ
تۆزقاڵێک خۆی بنوێنێ

هەر چەند دڵی خەمینە
بووکی سفرەی حەوسینە

بچکۆلەی بەستەزمانە
چاوەڕوانی دەستمانە

کاتێک ئەگۆڕین ئاویی
ناترووکێنێت چاویی

هیوایە وا لە سەریا
بیگێڕینەوە زەریا

با جارێکان نەدێوێت
بێ ئەو حەوسین ئەشێوێت



✍#فەریدە_شاکری



https://www.tg-me.com/Honrawey_Meriwan

بۆ قانێع🔰

شاعێری چه‌وساوه‌کانی نیشتمان
قانێعی به‌رز و به‌ڕێز و خۆشزمان
ڕه‌زاسووک و ساچێنه‌ر له‌ ژینا
خوداناسێکی پڕبڕوا له‌ دینا
له‌ فێرگه‌ی ده‌رس و زانیاری له‌ چۆڕا
به‌ نوێخوازی ڕێسای کۆنی ده‌گۆڕا
به‌ ڕه‌نجکێشان و زه‌حمه‌ت بوو بژێوی
کزی هۆزی بزه‌ی بزران له‌ لێوی
له‌ بۆ زانین گه‌لێ شاران گه‌ڕابوو
نه‌وه‌ک پووڵدۆس دایم به‌ شوێن زه‌ڕا بوو
چ عوسمانی چ ئینگڵیزی له‌ خوادوور
حیسابی وان له‌ ئاستیدا وه‌کوو توور
له‌ باخچه‌ی نیشتماندا شێعری هۆنی
گوڵاڵه‌ی وه‌رزی شینه‌ ڕه‌نگ و بۆنی
به‌ هه‌ڵبه‌ستی به‌سۆزی شاخی هه‌ورام
وه‌کوو هه‌توانه‌ خامه‌ی بۆ سه‌ری زام
به‌ شێعری خۆشه‌ویستی کچ وه‌کوو کوڕ
به‌ها و قه‌دری ژنانی ژیر وه‌کوو دوڕ
به،‌ نه‌وشه‌ی بووکی ئازادی له‌ به‌ندا
له‌ بۆ ڕێبازی ژین پڕ بوو له‌ په‌ندا
هه‌موو کیژ و کوڕی چوارباخی پێنجوێن
هه‌واداری ئه‌ون تا ده‌شتی گه‌رمێن
که‌شی ئازاد که‌ نه‌یدیبوو به‌ چاوی
هه‌ناسه‌سوار و زامدار بوو هه‌ناوی
که‌ هۆنراوه‌ی به‌چێژ بێ بۆ گه‌لی خۆی
چ ته‌وفیره‌ له‌ کوێ بێ زێد و گڵکۆی
من که‌ ئێستا مشته‌ریم و بێشه‌رم
شێعره‌کانی قانێعه‌ سه‌ودای سه‌رم

#عه‌بدولقادر_سیفەتپەنا


https://www.tg-me.com/Honrawey_Meriwan

دەھەن دورجی دوڕ ساختەی تەنیای تاک
خونچە نە ڕەشکش جا مەکەردەن چاک

چەند لوئلوی مەعدەن دانەی دەریایی
خاستەر نە گەوھەر شەو چرای شایی

لەب لەعل و یاقووت، ئاڵای بەدەخشان
بیەن وە ڕووپۆش مرواری غەڵتان

زنج غەبغەب گاش، شەوق شۆڵەی شەم
چای زەنەخ نە حەوز زەم زەم نیەن کەم

گەردەنی میل دوڕ، زەردی ئەسفەری
شەوق سەندەن جە شەوق زوھرە و موشتەری

باڵی بێ ھەوان کول وە ھەم تەیار
ڕەژیدەی قودرەت، دانای شیرین کار

پەنجەی پەنج ئەنگوشت، ڕشتەی سوبحانیی
مەر نەقشی تەسویر کەشیدەی مانیی

ناھون سەدەف بەند، سافی دەریایی
شەوق سەندەن جە دوڕ خەزێنەی شایی

سینە لەوحی سیم، سافتەر نە زوجاج
خەجڵەت دەھەندەی تەختی لەوحی عاج

سنع شەریفش ھا نە ھەشت و چوار
لیمۆی زەرد وە ڕەنگ نەکەردەن ئیزھار

ناگاە نەزەر وست، شۆخی سەر ئەفراز
باڵی برژانگان بڵند کەرد وە ناز

تیرێ جەو موژگان سورمەسای سێوەنگ
پێکا نە جەرگم چوون مەودای فەرەنگ

زاناش گرفتار دیدە مەستەنان
پێکیانی پێکان زەدەی شەستەنان

وە ناز دیاوە چوون ئاھووی تـەتار
بە زەردە خەندە، وێش وست نە پێوار

من مەندەم وە جا وێنەی سیاسەنگ
ڕەنگ زەرد، لەب خوشک، ئوفتادە، بێ دەنگ

یا شا تا مەدار ئی دنیای دوون بۆ
ڕۆ نە ڕۆ فێشتەر شەوقش ئەفزوون بۆ

بمانۆ وە شاد حووری عەین حوور
تا کەرۆش تەعریف فەرد وانانی دوور

«ئەحمەد» ئەراگێڵ بەرتەر نە جانیی
کەردەنش تەعریف سەمەنبۆی سانیی.



#خاڵۆی_کۆماسی



https://www.tg-me.com/Honrawey_Meriwan

دەیڕوێنێ هەر بە ناز شێعرێ لە زارم تینی لێو
دەی فڕێنێ هەستی ئاڵۆزم بەرەو دێڕ شینی لێو

دەستی خۆمم گرت بەرەو نازی گەشی ڕوخساری ئەو
هەستی گەستم بەستی دوو دەستم چڕی پەرژینی ڵێو

ڕەنگە جارێ گیان بە دیدارێ هەتا لووتکەی فڕێ
چەندە تامەزرۆم بخەمڵێنم لە چاو تا بینی لێو

پێی مەناڵێنە خەمی قات و قڕی وەرزی نەبوون
لێی ببارێنه بزەی لێوت هەتا تاسینی لێو

جوانە لێت داگیرکەری خامە و وشە و هەڵبەستمی
جوانە لێم دیلی و لە خۆم دێ شاعیری و لەرزینی لێو

قەت نەدەی بڕیاری مەرگەی ئەو هەتاوەی ژێر برۆت
نەک ببیستی دەنگی ڕووخانی دیوان و شینی لێو

سەر له لای یەک دابنێن ساتێ بەرەو لای هەڵفڕین
سەر لە لەش جیا، ڕۆح لە دەستایە و بەتاڵە دینی لێو


#تەنیــــــــــــا
#کەریم_قادری
#کەریم_خاوی

https://www.tg-me.com/Honrawey_Meriwan