خیلی چیزها را به دوستان خود می‌گوییم و خیلی چیزها را از آنها پنهان می‌داریم. آنچه به مادرمان می‌گوییم را به همسرمان نمی‌گوییم و آنچه گفتنش به برادرمان ساده باشد، گفتنش به پدرمان دشوار است. هرکسی چیزی از ما می‌داند و چیزهایی از او پوشیده مانده. مانند رازی کشف‌نشده. پازلی که هر تکه‌اش را در گوشه‌ای از این دنیا پرتاب کرده باشند.
مگر الله... همه‌چیز را درباره‌ی ما می‌داند و همه‌چیز را به او می‌گوییم و هیچ‌چیز با او سرّی نیست! فرموده است: {عالم الغيب والشهادة الكبير المتعال - سواء منكم من أسر القول ومن جهر به ومن هو مستخف بالليل وسارب بالنهار} [الرعد: 11-10]، یعنی: از جهان غیب و جهان پیدا صاحب آگاهی است و بزرگوار و والا است. آن کس از شما که سخن به سرّ گوید یا آشکار و آن که در تاریکی شب پنهان است یا در روشنی روز به کار و فعالیت مشغول است، همه یکسانند!
@Hedayah1
مگر الله... همه‌چیز را درباره‌ی ما می‌داند و همه‌چیز را به او می‌گوییم و هیچ‌چیز با او سرّی نیست! فرموده است: {عالم الغيب والشهادة الكبير المتعال - سواء منكم من أسر القول ومن جهر به ومن هو مستخف بالليل وسارب بالنهار} [الرعد: 11-10]، یعنی: از جهان غیب و جهان پیدا صاحب آگاهی است و بزرگوار و والا است. آن کس از شما که سخن به سرّ گوید یا آشکار و آن که در تاریکی شب پنهان است یا در روشنی روز به کار و فعالیت مشغول است، همه یکسانند!
@Hedayah1
هدایة الحیاری
زمانی که ابوسفیان رضی الله عنه نزد پیامبر صلی الله علیه وسلم آمد، عمر رضی الله عنه از پیامبر صلی الله علیه وسلم اجازه می‌خواست تا او را به قتل برساند. آنقدر اصرار کرد که عباس رضی الله عنه گفت: شتاب مکن عمر، به خدا اگر او از مردان بنی عدی بود چنین نمی‌گفتی!…
در برخی کتب سیره آمده که مشرکین به زید بن الدَّثِنَة رضی الله عنه -که در دستشان اسیر بود- گفتند: «أيسرك أن محمداً عندنا تضرب عنقه، وأنك في أهلك؟!»
آیا می‌خواهی محمد را در میان ما گردن بزنی و در مقابلش، بگذاریم میان خانواده‌ات باشی؟
او فرمود: «والله ما يسرني أني في أهلي وأن محمداً في مكانه الذي هو فيه تصيبه شوكة تؤذيه!»
الفصول في السيرة، الناشر: مؤسسة علوم القرآن، ص 154
یعنی: به الله سوگند که حتی نمی‌خواهم در میان خانواده‌ام باشم و محمد [صلی الله علیه وسلم] در جایی که هست، خاری به پایش رفته و او را بیازارد!
#هكذا_تألق_جيل_الصحابة
@Hedayah1
آیا می‌خواهی محمد را در میان ما گردن بزنی و در مقابلش، بگذاریم میان خانواده‌ات باشی؟
او فرمود: «والله ما يسرني أني في أهلي وأن محمداً في مكانه الذي هو فيه تصيبه شوكة تؤذيه!»
الفصول في السيرة، الناشر: مؤسسة علوم القرآن، ص 154
یعنی: به الله سوگند که حتی نمی‌خواهم در میان خانواده‌ام باشم و محمد [صلی الله علیه وسلم] در جایی که هست، خاری به پایش رفته و او را بیازارد!
#هكذا_تألق_جيل_الصحابة
@Hedayah1
«شیطان با ردای سرخ و شاخ‌های ترسناک نزد تو نمی‌آید، بلکه در صورت آنچه نفْست دوست دارد و تمنا می‌کند خواهد آمد!»
#حاتم_الحويني
@Hedayah1
#حاتم_الحويني
@Hedayah1
«هرکس به الله تمسک کند، الله او را پناه می‌دهد و هرکس آزمایش شود و صبر کند، الله او را مقرب و نزدیک درگاهش می‌سازد. پس در هر حال بگو: الحمد لله!»
#صالح_العصيمي
@Hedayah1
#صالح_العصيمي
@Hedayah1
برادران از همکاری در گروه‌های تازه‌تأسیس که سازندگانشان در فضای مجازی جدید و ناشناخته هستند خودداری کنند تا از شرور و مفاسد بعدی جلوگیری شود.
@Hedayah1
@Hedayah1
من وارث خواب‌های سنگین و پریشانم
گو این خواب‌ها را کجا باید تعبیر کرد
از بیداد سکوت‌ها داد کشیدم و فریاد
ضحاک حقه‌گر همان را غزل و ترنیم کرد
زخم من را زخمه و آه را چهچهی سخیف
گو که فلان راهی یافت و فلان چاره تدبیر کرد
دگر سر بر متکای ظلمانی شب نمی‌گذارم
پراشتیاق انتظار صدای قدم‌های صبح را می‌کشم
نگو باید در آمدن صبح هم تردید کرد
#فتى_المصطفى
گو این خواب‌ها را کجا باید تعبیر کرد
از بیداد سکوت‌ها داد کشیدم و فریاد
ضحاک حقه‌گر همان را غزل و ترنیم کرد
زخم من را زخمه و آه را چهچهی سخیف
گو که فلان راهی یافت و فلان چاره تدبیر کرد
دگر سر بر متکای ظلمانی شب نمی‌گذارم
پراشتیاق انتظار صدای قدم‌های صبح را می‌کشم
نگو باید در آمدن صبح هم تردید کرد
#فتى_المصطفى
علامه عبدالعزیز طریفی حفظه الله می‌فرماید:
«اینکه روزه‌دار هنگام خصومت بگوید "من روزه هستم" فوایدی دارد؛ طرف مقابل را متوجه می‌کند که سکوتش برای خداوند است نه اینکه از روی عجز باشد و همچنین یادآور این است که عبادت خداوند حرمت دارد و نباید با بدی همراه شود.»
أسطر في النقل والعقل والفکر، الناشر: دار المنهاج، ص 101
@Hedayah1
«اینکه روزه‌دار هنگام خصومت بگوید "من روزه هستم" فوایدی دارد؛ طرف مقابل را متوجه می‌کند که سکوتش برای خداوند است نه اینکه از روی عجز باشد و همچنین یادآور این است که عبادت خداوند حرمت دارد و نباید با بدی همراه شود.»
أسطر في النقل والعقل والفکر، الناشر: دار المنهاج، ص 101
@Hedayah1
طوبى لقوم هن أزواج لهم ... في دار عدن في محل أمان
خوشا به حال گروهی که در دار عدن و دار امان، همسران بهشتی همسرانشان‌اند!
هم يسمعون كلامه ويرونه ... والمقلتان إليه ناظرتان
بهشتیان کلام خداوند را می‌شنوند و او را با چشم‌هایشان نظاره می‌کنند!
وعليهم فيهما ملابس سندس ... وعلى المفارق أحسن التيجان
لباس‌هایی از سندس (حریر نازک) و بر سرهایشان نیکوترین تاج‌ها را دارند!
إن كنت مشتاقا لها كلفا بها ... شوق الغريب لرؤية الأوطان
اگر علاقه‌مند بهشتی و مانند غریبی که شوق دیدن وطن دارد، مشتاق آن هستی...
كن محسنا فيما استطعت فربما ... تجزى عن الإحسان بالإحسان
تا توانی نیکی کن تا خداوند نیکی تو را با نیکی خود پاداش دهد!
واعمل لجنات النعيم وطيبها ... فنعيمها يبقى وليس بفان
برای بهشت‌های پرنعمت و عطرآگین پروردگارت در عمل باش که نعمت‌هایش باقی هستند و از بین نمی‌روند!
#نونية_القحطاني
@Hedayah1
خوشا به حال گروهی که در دار عدن و دار امان، همسران بهشتی همسرانشان‌اند!
هم يسمعون كلامه ويرونه ... والمقلتان إليه ناظرتان
بهشتیان کلام خداوند را می‌شنوند و او را با چشم‌هایشان نظاره می‌کنند!
وعليهم فيهما ملابس سندس ... وعلى المفارق أحسن التيجان
لباس‌هایی از سندس (حریر نازک) و بر سرهایشان نیکوترین تاج‌ها را دارند!
إن كنت مشتاقا لها كلفا بها ... شوق الغريب لرؤية الأوطان
اگر علاقه‌مند بهشتی و مانند غریبی که شوق دیدن وطن دارد، مشتاق آن هستی...
كن محسنا فيما استطعت فربما ... تجزى عن الإحسان بالإحسان
تا توانی نیکی کن تا خداوند نیکی تو را با نیکی خود پاداش دهد!
واعمل لجنات النعيم وطيبها ... فنعيمها يبقى وليس بفان
برای بهشت‌های پرنعمت و عطرآگین پروردگارت در عمل باش که نعمت‌هایش باقی هستند و از بین نمی‌روند!
#نونية_القحطاني
@Hedayah1
يا رب واجعل حزبك المنصور أهـ ... ـل تراحم وتواصل وتدان
پروردگارا! طائفه‌ی پیروز خود را اهل رحم و اجتماع و نزدیکی قرار بده!
يا رب واحمهم من البدع التي ... قد أحدثت في الدين كل زمان
پروردگارا! آنها را از بدعت‌هایی که هر زمان وارد دین شده حفظ کن!
يا رب جنبهم طرائقها التي ... تفضي بسالكها إلى النيران
پروردگارا! آنها را از راه‌های بدعت که مسیر رونده‌‌اش به جهنم است دور بدار!
يا رب واهدهم بنور الوحي كي ... يصلوا إليك فيظفروا بجنان
پروردگارا! آنها را با نور وحی هدایت کن، تا به تو رسیده و بهشت را به دست آورند!
يا رب كن لهم وليا ناصرا ... واحفظهم من فتنة الفتان
پروردگارا! همراه و یاورشان باش و آنان را از فتنه‌ی شیطان حفظ کن!
وانصرهم يا رب بالحق الذي ... أنزلته يا منزل القرآن
ای نازل‌کننده‌ی قرآن! آنان را به واسطه‌ی حقی که نازل کردی یاری بده!
يا رب هم الغرباء قد ... لجؤوا إليك وأنت ذو الإحسان
پروردگارا! آنان غریبانی‌اند که به تو پناه آورده‌اند و تو صاحب احسان هستی!
ورضوا ولايتك التي من نالها ... نال الأمان ونال كل أماني
به ولایتت که هرکس به آن برسد به امان و آرزوهایش رسیده، راضی شده‌اند!
ورضوا بوحيك من سواه وما ار ... تضوا بسواه من آراء ذي الهذيان
و نه به آراء هذیان‌گویان، بلکه تنها به وحی تو راضی شده‌اند!
يا رب ثبتهم على الإيمان واجـ ... ـعلهم هداة التائه الحيران
پروردگارا! آنها را بر ایمان ثابت‌قدم دار و آنها را هدایت‌گر گمراهان حیران قرار بده!
واجعلهم للمتقين أئمة ... وارزقهم صبرا مع الإيقان
و آنان را پیشوای متقیان گردان و رزق صبر و یقین عطا کن!
وأعزهم بالحق وانصرهم به ... نصرا عزيزا أنت ذو السلطان
چیرگی از آن توست! آنان را با حق عزت ببخش و عزت‌مندانه یاری کن!
آمين والحمد لله رب العالمين
#نونية_ابن_القيم
@Hedayah1
پروردگارا! طائفه‌ی پیروز خود را اهل رحم و اجتماع و نزدیکی قرار بده!
يا رب واحمهم من البدع التي ... قد أحدثت في الدين كل زمان
پروردگارا! آنها را از بدعت‌هایی که هر زمان وارد دین شده حفظ کن!
يا رب جنبهم طرائقها التي ... تفضي بسالكها إلى النيران
پروردگارا! آنها را از راه‌های بدعت که مسیر رونده‌‌اش به جهنم است دور بدار!
يا رب واهدهم بنور الوحي كي ... يصلوا إليك فيظفروا بجنان
پروردگارا! آنها را با نور وحی هدایت کن، تا به تو رسیده و بهشت را به دست آورند!
يا رب كن لهم وليا ناصرا ... واحفظهم من فتنة الفتان
پروردگارا! همراه و یاورشان باش و آنان را از فتنه‌ی شیطان حفظ کن!
وانصرهم يا رب بالحق الذي ... أنزلته يا منزل القرآن
ای نازل‌کننده‌ی قرآن! آنان را به واسطه‌ی حقی که نازل کردی یاری بده!
يا رب هم الغرباء قد ... لجؤوا إليك وأنت ذو الإحسان
پروردگارا! آنان غریبانی‌اند که به تو پناه آورده‌اند و تو صاحب احسان هستی!
ورضوا ولايتك التي من نالها ... نال الأمان ونال كل أماني
به ولایتت که هرکس به آن برسد به امان و آرزوهایش رسیده، راضی شده‌اند!
ورضوا بوحيك من سواه وما ار ... تضوا بسواه من آراء ذي الهذيان
و نه به آراء هذیان‌گویان، بلکه تنها به وحی تو راضی شده‌اند!
يا رب ثبتهم على الإيمان واجـ ... ـعلهم هداة التائه الحيران
پروردگارا! آنها را بر ایمان ثابت‌قدم دار و آنها را هدایت‌گر گمراهان حیران قرار بده!
واجعلهم للمتقين أئمة ... وارزقهم صبرا مع الإيقان
و آنان را پیشوای متقیان گردان و رزق صبر و یقین عطا کن!
وأعزهم بالحق وانصرهم به ... نصرا عزيزا أنت ذو السلطان
چیرگی از آن توست! آنان را با حق عزت ببخش و عزت‌مندانه یاری کن!
آمين والحمد لله رب العالمين
#نونية_ابن_القيم
@Hedayah1
ابن جوزی رحمه الله می‌گوید: «قيل مثل هذا الشهر كمثل رسول أرسله سلطان إلى قوم فإن أكرموا شأنه وعظموا مكانه وشرفوا منزلته وعرفوا فضيلته رجع الرسول إلى السلطان شاكرا لأفعالهم مادحا لأحوالهم راضيا لأعمالهم فيحبهم السلطان على ذلك فيحسن إليهم كل الإحسان!»
بستان الواعظين، الناشر: مؤسسة الكتب الثقافية، ص 236
یعنی: گفته می‌شود که مَثل ماه رمضان، مثل سفیری است که سلطان به سوی گروهی روانه کرده باشد. اگر او را گرامی و بزرگ بدارند و فضیلتش را بشناسند، درحالی نزد سلطان بازمی‌گردد که افعال مردم را سپاس می‌گوید، احوالشان را می‌ستاید و از اعمالشان رضایت دارد و در نتیجه سلطان هم آن مردم را دوست می‌دارد و نیکی را در حقشان تمام می‌کند!
@Hedayah1
بستان الواعظين، الناشر: مؤسسة الكتب الثقافية، ص 236
یعنی: گفته می‌شود که مَثل ماه رمضان، مثل سفیری است که سلطان به سوی گروهی روانه کرده باشد. اگر او را گرامی و بزرگ بدارند و فضیلتش را بشناسند، درحالی نزد سلطان بازمی‌گردد که افعال مردم را سپاس می‌گوید، احوالشان را می‌ستاید و از اعمالشان رضایت دارد و در نتیجه سلطان هم آن مردم را دوست می‌دارد و نیکی را در حقشان تمام می‌کند!
@Hedayah1
پیامبر صلی الله علیه وسلم فرموده‌اند: «الصيام جُنَّة من النار كجنة أحدكم من القتال» (صححه الألباني)
یعنی: همانطور که در جنگ سپر برمی‌گیرید، روزه هم در برابر آتش جهنم سپر می‌شود.
* حرف‌زدن درباره‌ی فواید علمی روزه را با وجود چنین حدیثی بی‌معنی می‌دانم؛ در دنیا هیچ بیماری و دردی وجود ندارد که با عذاب آخرت قابل قیاس باشد، پس عبادتی که انسان را از عذاب الهی حفظ کند، با هیچ منفعت مادی قابل مقایسه نخواهد بود!
@Hedayah1
یعنی: همانطور که در جنگ سپر برمی‌گیرید، روزه هم در برابر آتش جهنم سپر می‌شود.
* حرف‌زدن درباره‌ی فواید علمی روزه را با وجود چنین حدیثی بی‌معنی می‌دانم؛ در دنیا هیچ بیماری و دردی وجود ندارد که با عذاب آخرت قابل قیاس باشد، پس عبادتی که انسان را از عذاب الهی حفظ کند، با هیچ منفعت مادی قابل مقایسه نخواهد بود!
@Hedayah1
{ولئن شئنا لنذهبن بالذي أوحينا إليك ثم لا تجد لك به علينا وكيلا} [الإسراء: 86]
اگر ما بخواهیم آنچه را که به تو وحی کرده‌ایم، از تو بازپس می‌گیریم، آن گاه کسی را نخواهی یافت که در این رابطه علیه ما از تو دفاع کند.
امام طبری رحمه الله روایتی از ابن مسعود رضی الله عنه آورده است که فرمود: «قرآن شبانه برداشته می‌شود و در هیچ مصحف یا سینه‌ای باقی نمی‌ماند، سپس آیه را خواند: {ولئن شئنا لنذهبن بالذي أوحينا إليك}.»
تفسير الطبري، الناشر: الرسالة، ج 17، ص 546
پس کلام آفریدگار خود را بخوانید و حقش را ادا کنید، پیش از آنکه آن را از میان بشر بردارد.
@Hedayah1
اگر ما بخواهیم آنچه را که به تو وحی کرده‌ایم، از تو بازپس می‌گیریم، آن گاه کسی را نخواهی یافت که در این رابطه علیه ما از تو دفاع کند.
امام طبری رحمه الله روایتی از ابن مسعود رضی الله عنه آورده است که فرمود: «قرآن شبانه برداشته می‌شود و در هیچ مصحف یا سینه‌ای باقی نمی‌ماند، سپس آیه را خواند: {ولئن شئنا لنذهبن بالذي أوحينا إليك}.»
تفسير الطبري، الناشر: الرسالة، ج 17، ص 546
پس کلام آفریدگار خود را بخوانید و حقش را ادا کنید، پیش از آنکه آن را از میان بشر بردارد.
@Hedayah1
«از ابوقاسم حسن نقل شده که گفت: کسی نوشت «كتبت من طيس» (از طیس نوشتم)، و منظورش طوس بود! علتش را پرسیدند، گفت: زیرا «من» بعد از خودش را مجرور می‌کند! گفتند: «من» یک حرف را مجرور می‌کند، نه سرزمینی که پانصد قریه دارد!»
أخبار الحمقى والمغفلين، الناشر: دار الفكر اللبناني، ص 132
@Hedayah1
أخبار الحمقى والمغفلين، الناشر: دار الفكر اللبناني، ص 132
@Hedayah1
اگر نمی‌توانی روزی یک جزء قرآن بخوانی، هر جزء را به پنج قسمت تقسیم کن و در اوقات مختلف روز قرار بده. چیزهای دشوار را می‌توان از طریق تقسیم آسان کرد.
@Hedayah1
@Hedayah1
Forwarded from انوار القرآن
📖 صفحه‌ی 331
{لَا يَسْمَعُونَ حَسِيسَهَا ۖ وَهُمْ فِى مَا ٱشْتَهَتْ أَنفُسُهُمْ خَٰلِدُونَ} [سورة الأنبياء: 102]
آنان حتّی صدای آتش دوزخ را هم نمی‌شنوند و بلکه در میان آنچه خود می‌خواهند و آرزو دارند جاودانه بسر می‌برند. [[«حَسِیسَهَا»: صدای آتش. صدای شعله‌ها و تنوره کشیدن آتش.]]
{لَا يَسْمَعُونَ حَسِيسَهَا ۖ وَهُمْ فِى مَا ٱشْتَهَتْ أَنفُسُهُمْ خَٰلِدُونَ} [سورة الأنبياء: 102]
آنان حتّی صدای آتش دوزخ را هم نمی‌شنوند و بلکه در میان آنچه خود می‌خواهند و آرزو دارند جاودانه بسر می‌برند. [[«حَسِیسَهَا»: صدای آتش. صدای شعله‌ها و تنوره کشیدن آتش.]]
📃 الحافظ الذهبي كما عرفه ابن السبكي
قال العلامة ابن السبكي (771 ه‍ــ) -وهو تلميذ الحافظ شمس الدين الذهبي كما صرح في غير موضع- في الطبقات ط‍ــ هجر (2/25-22):
«وأما تاريخ شيخنا الذهبي غفر الله له فإنه على حسنه وجمعه مشحون بالتعصب المفرط لا واخذه الله فلقد أكثر الوقيعة في أهل الدين أعني الفقراء الذين هم صفوة الخلق واستطال بلسانه على كثير من أئمة الشافعيين والحنفيين ومال فأفرط على الأشاعرة ومدح فزاد في المجسمة... ولقد وقفت في تاريخ الذهبي رحمه الله على ترجمة الشيخ الموفق بن قدامة الحنبلي والشيخ فخر الدين بن عساكر وقد أطال تلك وقصر هذه وأتى بما لا يشك لبيب أنه لم يحمله على ذلك إلا أن هذا أشعري وذاك حنبلي وسيقفون بين يدي رب العالمين... والذي أفتي به أنه لا يجوز الاعتماد على كلام شيخنا الذهبي في ذم أشعري ولا شكر حنبلي والله المستعان!»
وقال (2/119) في ترجمة أبي علي الكرابيسي ما نصه:
«...أن الرجل لا يدرى فى هذه المضايق ما يقول وقد أكثر هو وأصحابه من ذكر جهم بن صفوان وليس قصدهم إلا جعل الأشاعرة الذين قدر الله لقدرهم أن يكون مرفوعا وللزومهم للسنة أن يكون مجزوما به ومقطوعا فرقة جهمية!»
ولا شك أن قوله مقدم على قول كل قارئ متأخر عن زمانه لأنه تلميذ الذهبي وأعرف به وأهل البيت أدرى بما فيه!
@Hedayah1
قال العلامة ابن السبكي (771 ه‍ــ) -وهو تلميذ الحافظ شمس الدين الذهبي كما صرح في غير موضع- في الطبقات ط‍ــ هجر (2/25-22):
«وأما تاريخ شيخنا الذهبي غفر الله له فإنه على حسنه وجمعه مشحون بالتعصب المفرط لا واخذه الله فلقد أكثر الوقيعة في أهل الدين أعني الفقراء الذين هم صفوة الخلق واستطال بلسانه على كثير من أئمة الشافعيين والحنفيين ومال فأفرط على الأشاعرة ومدح فزاد في المجسمة... ولقد وقفت في تاريخ الذهبي رحمه الله على ترجمة الشيخ الموفق بن قدامة الحنبلي والشيخ فخر الدين بن عساكر وقد أطال تلك وقصر هذه وأتى بما لا يشك لبيب أنه لم يحمله على ذلك إلا أن هذا أشعري وذاك حنبلي وسيقفون بين يدي رب العالمين... والذي أفتي به أنه لا يجوز الاعتماد على كلام شيخنا الذهبي في ذم أشعري ولا شكر حنبلي والله المستعان!»
وقال (2/119) في ترجمة أبي علي الكرابيسي ما نصه:
«...أن الرجل لا يدرى فى هذه المضايق ما يقول وقد أكثر هو وأصحابه من ذكر جهم بن صفوان وليس قصدهم إلا جعل الأشاعرة الذين قدر الله لقدرهم أن يكون مرفوعا وللزومهم للسنة أن يكون مجزوما به ومقطوعا فرقة جهمية!»
ولا شك أن قوله مقدم على قول كل قارئ متأخر عن زمانه لأنه تلميذ الذهبي وأعرف به وأهل البيت أدرى بما فيه!
@Hedayah1
از أم المؤمنین عائشه رضی الله عنها روایت شده است: «إذا دخل العشر الأواخر من رمضان، أحيا الليل وأيقظ أهله وجد وشد المئزر.» (متفق علیه)
یعنی: وقتی دهه‌ی آخر رمضان می‌شد، پیامبر صلی الله علیه وسلم شب را زنده می‌داشتند، خانواده را بیدار می‌کردند و در عبادت کوشش می‌نمودند.
و در روایت دیگری آمده است: «كان رسول الله صلى الله عليه وسلم يجتهد في رمضان مالا يجتهد في غيره، وفي العشر الأواخر منه، مالا يجتهد في غيره.» (رواه مسلم)
یعنی: رسول خدا صلی الله علیه وسلم در رمضان کوششی می‌کردند که در غیر رمضان نمی‌کردند، و در دهه‌ی آخر رمضان کوششی می‌کردند که در غیر آن دهه نمی‌کردند.
@Hedayah1
یعنی: وقتی دهه‌ی آخر رمضان می‌شد، پیامبر صلی الله علیه وسلم شب را زنده می‌داشتند، خانواده را بیدار می‌کردند و در عبادت کوشش می‌نمودند.
و در روایت دیگری آمده است: «كان رسول الله صلى الله عليه وسلم يجتهد في رمضان مالا يجتهد في غيره، وفي العشر الأواخر منه، مالا يجتهد في غيره.» (رواه مسلم)
یعنی: رسول خدا صلی الله علیه وسلم در رمضان کوششی می‌کردند که در غیر رمضان نمی‌کردند، و در دهه‌ی آخر رمضان کوششی می‌کردند که در غیر آن دهه نمی‌کردند.
@Hedayah1