امروز
به روز فیروز و فرخ
روز ماه ،از ماهِ خورداد
سال ۳۷۶۲ ترادادی مزدیسنا

برابر با
پنجشنبه: ۱۰ خورداد ماه،
به سال ۱۴۰۳ خورشیدی
۳۰ می ۲۰۲۴ترسایی
30.05.2024

🌷🌷🌷




🔹ماه:
-  دوازدهمین روز در گاهشمار ترادادی زرتشتیان روز "ماه" نام‌ دارد.

- واژه ماه در اوستا به ریخت "ماوُنگهه" آمده و سرود "ماه نیایش" در خُرده اوستا در پاسداشت این پدیده آسمانی سروده شده است.

-  روز ماه یکی از روزهایی است که مزدیسنان به باور ترادادی خویش، از خوردن هرگونه خوراک گوشت‌دار پرهیز می کنند.


🪻🌸🪻

درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبدکورش نیکنام
🏵 @zoroaster33

به بنده چه دادست کیهان خدیو
که از کار کوته کند دست دیو
چنین داد پاسخ که دست خرد
ز کردار آهرمنان بگذرد
خرد باد جان تو را رهنمون
که راهی درازست پیش اندرون
ز شمشیر دیوان خرد جوشنست
دل وجان داننده زو روشنست
گذشته سخن یاد دارد خرد
به دانش روان را همی‌پرورد

‌
🎥 سخنان استاد دانشگاه نیویورک دربارۀ فرهنگ ایران

ایران مرکز جهان قدیم و چهارراه دنیا بوده است. از سمت غرب، مقدونیان و اعراب و از مشرق، ترکان و مغولان به این سرزمین یورش آورده‌اند اما همه رفتند و ایران باقی ماند و این پیروزی فرهنگ برتر بر شمشیر است.

این فیلم بخشی از سخنان پروفسور پیتر جنتوکوفسکی، استاد دانشگاه نیویورک دربارۀ ایران و فرهنگ غنی آن است که توانسته اقوام مهاجم را در خود ذوب کند.


@IranDel_Channel

💢

ویژگی های دین‌زرتشت، فرهنگ وباورهای باستانی ایران

[بخش ۴]
.
نسک(:کتاب) #اوستا:
اوستا، نسک بسیار باستانی ایران است که بخش هایی از آن  پیش از اشوزرتشت نگاشته شده و برخی نیز پس از وی بوده که تا پایان دوران ساسانی نیز ادامه داشته است.

اوستا یا وِستا که به چمار گنجینه دانش است و آن را می توان دانشنامه ایرانیان باستان نام نهاد. این‌ گنجینه در روزگار باستان ٢١ نسک داشته که در پی یورش بیگانگان بارها مورد دستبرد بوده و اکنون  پنج بخش از آن به یادگار مانده است.

بخش‌های اوستا براین پایه‌اند:
١- یَسنه یا یَسنا - که در لابلای آن سروده‌ها و سخنان اشوزرتشت نیز گنجانده شده است. یسنا دارای ۷۲ هات(بخش) است واز جایگاه باارزش تری در ادبیات اوستایی بشمار می آید.

٢- یشت‌ها - سروده‌هایی در ستایش مزدا و ایزدان گوناگون است این سروده‌ها بنمایه خوبی برای استوره‌ شناسی ایرانی به‌شمار می آیند که فردوسی در شاهنامه خود به برخی از این استوره ها اشاره کرده‌ است.
.
٣- وندیداد
وندیداد بینش اشوزرتشت نیست. این نسک که به زبان اوستایی به یادگار مانده، دربرگیرنده دستورها و مسایل بهداشتی وپاکیزگی و گندزدایی در روزگار باستان است. باور داشتن به بهداشت و جلوگیری از بیماری‌ها، کمک به دیگران، دستورها(:احکام) و دادنامه(:قوانینی) که در گذر زمان بدست اندیشمندان هر گوشه از سرزمین پهناور ایران گردآوری شده است.

هرچند وندیداد نسک دینی زرتشتیان نیست و اندیشه اشوزرتشت در آن جایگاهی ندارد ولی دارای دانش ارزشمندی است که نشان می‌دهد در زمانی که تیره های گوناگون و مرتوگان در جهان گاهی به شیوه دَدمنشی(:وحشی) زندگی می‌کرده‌اند. چگونه نیاکان ما به دنبال قانونگذاری در بخش‌های گوناگون بهداشتی، درمانی در پی رسیدن به زندگی بهتری بوده‌اند.
بخش های بزرگ نسکِ وندیداد که بسیار کهن نیز می باشد به پیش از زمان اشوزرتشت می‌ رسد که در هزاره‌های پس از آن به ویژه دوران اشکانی و ساسانی این نسک نیز به گروه ادبیات اوستا افزوده شده است.
.
۴- ویسپَرد - در این واژه "ویسپ" به چمار همه است و "رد"  به چمار موبدان و دانایان می باشد این نسک در بردارنده سروده‌ها و نوشته هایی برای نیایش های آیینی به ویژه چگونگی برگزاری شش چَهره گهنبار درسال است
.
۵- خرده‌ اوستا - این نسک گزیده و گلچینی از نیایش‌های اوستایی است که از بخش های یسنا، ویسپرد و یشت ها برگرفته شده و بخش های دیگری نیز از دوران ساسانی به آن افزوده شده است این نوشتار را موبد آذرپاد ماراسپندان درآن دوران گردآوری و به نگارش آورده است.

#دین:
واژه دین در زبان اوستایی به ریخت(:شکل) دَاِنا Daenâ آمده که به چمار دیدن و شناختن، فهمیدن و دانستن است و در پیام اشوزرتشت وژدان آگاه وبینش درونی مرتو(:انسان) است.

اشوزرتشت پیام و آموزه‌های خود را دَاِنا وَنگوهی Daenâ Vanguhi نامید به‌ چمار دین نیک، وژدان بیدار وآگاه که به دین بهی نیز نام آور است به گفته‌ای دیگر، درک و برداشت و شناخت درست از زندگی با درون نگری است. در این راستا کسی دیندار نامیده می شود که در پَرتو خرد به دیدن و شناخت جهان پیرامون خود پرداخته تا راه راستی و درستی را درک ودریافت کرده و پس از گزینش بنیادهای دینی، شیوه دینداری خویش را به پیش می‌برد.
دین ایرانی و راهکار اشو زرتشت که نگرش جهانی نیز دارد مرتوگان(:بشر) را به خردمندی، راستی و سازندگی همراه با نوشدن فرا می خواند.
این دین و آیین نیاکانی، جنگ و جهاد و ترور و کشتار ندارد. چون ستم و بیداد، نابودی و تباهی با وژدان آگاه(دین) سازگاری ندارد.
در سه دوران پادشاهی بزرگ ایرانیان که #هخامنشیان #اشکانیان و #ساسانیان بودند و در سرزمین گسترده‌ ایران فرمانروایی داشتند هیچ کشور و ملتی را نه با فریب، نه به زور شمشیر به پیروی از دین زرتشت وادار نکردند.

دین ایرانی برای نجات یک تیره(:قوم) ویژه و برگزیده شده به وجود نیامده است. کارهای شگفت انگیز(:معجزه) و جادو، چشم بندی و شعبده‌ بازی نیز برای برتری جویی رهبران دین نیامده است.
گفتنی است دین مزدیسنا که بسیار باستانی است هیچ شاخه‌ وفرقه مذهبی دیگری نیز ندارد. دین بهی و آیین زرتشتی بایستی پیوسته با دانش روز وخرد همگانی سازگار باشد تا ویژگی های بنیادی وساختمان خود را داشته باشد.

برگرفته از نسک زرتشت ومزدیسنان
نگارش، کورش نیکنام

🔥🔥🔥🔥🔥🔥
درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبدکورش نیکنام
🏵 @zoroaster33 🏵

مریخ یا چابهار؟؟
کوه های مریخی #چابهار یه پدیده شگفت انگیز که خیلیا به کوه‌های مریخی تشبیهش می‌کنند وبعضی‌ها به اسم کوه‌های مینیاتوری میشناسند🏔️

سفرنگار
@safarnegar

امروز
به روز فیروز و فرخ
روز تیر ،از ماهِ خورداد
سال ۳۷۶۲ ترادادی مزدیسنا

برابر با
آدینه : ۱۱ خورداد ماه،
به سال ۱۴۰۳ خورشیدی

۳۱ می ۲۰۲۴ ترسایی
31.05.2024

🌷🌷🌷


🔹تیر:
- سیزدهمین روز هر ماه در گاه‌شمار ترادادی زرتشتیان«تیر» نام دارد.

- در استوره های کهن ایرانی «تیر» یا «تیشتَر» ایزد باران بوده است که به یاری آن کشتزارها از باران سیراب می‌شده اند.

- «تیریشت» در گنجینه اوستایی برای نیایش ایزد باران سروده شده است.

- ایرانیان باستان به هنگام خشک‌سالی، در این روز آیین ویژه‌ای برگزار می کردند و برای باریدن باران و پیروزی تشتر ایزد بر دیو خشکسالی (اَپوش) به دشت و کنار جویبارها رفته و اوستای تیریشت می‌خوانده اند.


🪻🌸🪻

درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبدکورش نیکنام
🏵 @zoroaster33

سخنهای باینده گویم کنون
که دلرا به شادی بود رهنمون
همیشه خردمند و امیدوار
نبیند جز از شادی روزگار
نیندیشد از کار بد یک زمان
ره راست گیرد نگیرد کمان
دگر هر که خشنود باشد به گنج
نیازد نیارد تنش را به رنج
کسی کو به گنج و درم ننگرد
همه روز او برخوشی بگذرد
دگر دین یزدان پرستست و بس
به رنج و به گنج و به آزرم کس
ز فرمان یزدان نگردد سرش
سرشت بدی نیست هم گوهرش
برین همنشانست پرهیز نیز
که نفروشد او راه یزدان به چیز

جشنواره فرهنگی هنری پارسیان هند در آتشکده ایرانشاه در شهر اودواره

آتشکده اودواره یا ایرانشاه در ایالت گجرات از بزرگترین و کهن ترین آتشکده های روشن زرتشتیان است که آتش آن توسط مهاجران زرتشتی پارسی در ۱۴۰۰ سال پیش از ایران به هند برده شده است و این جشنواره به این مناسبت برگزار می گردد.

https://www.tg-me.com/newswz

امروز
به روز فیروز و فرخ
روز گوش ،از ماهِ خورداد
سال ۳۷۶۲ ترادادی مزدیسنا

برابر با
شنبه: ۱۲ خورداد ماه،
به سال ۱۴۰۳خورشیدی

۱ ژوئن ۲۰۲۴ ترسایی
01.06.2024

🌷🌷🌷

🔹گوش:
-  چهاردهمین روز هر ماه در  گاه‌شماری ترادادی وسی روزه زرتشتیان، «گوش» نام دارد.

- گوش در اوستا  به ریخت «گِئوش» آمده  که به چمار(معنی) گیتی و جهان است. ایزد گوش نگهبان گیتی و جهان هستی است.

- روز گوش، یکی از چهار روز پرهیز از خوردن خوراکی های گوشت دار است. زرتشتیان این روز را "نَبُر" نیز می‌نامند.


🪻🌸🪻

درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبدکورش نیکنام
🏵 @zoroaster33

خنک درجهان مرد پیمان منش
که پاکی وشرمست پیرامنش
چوجانش تنش را نگهبان بود
همه زندگانیش آسان بود
بماند بدو رادی و راستی
نکوبد درکژی وکاستی
هران چیز کان بهره تن بود
روانش پس از مرگ روشن بود
ازین هر دو چیزی ندارد دریغ
که بهر نیامست گر بهر تیغ
کسی کو بود برخرد پادشا
روان را ندارد به راه هوا

‌
🎥 اسرارِ آرامگاه خیام

مهندس هوشنگ سیحون، آرامگاه باشکوه عمر خیام را بر اساس روایتِ نظامی عروضی (در چهار مقاله) از وصیت خیام برای محل دفنش، بنا کرد.




@IranDel_Channel

💢

#از_گاتها_بیاموزیم
@zoroaster33
✍ #موبد_نیکنام

سروده های گاتها، سراسر راهکار نیک و گزینش راه درست برای زندگیست. به چند گزینه فلسفی که در بینش زرتشت آمده بپردازیم.
 
راستی؛
اشا و اشه که به چمار راستی وهنجار درست است از برجسته ترین اشاره اشوزرتشت در زندگی است.

ای مردان و زنان از دروغ بپرهیزید.
از پیشرفت ریا و فریب جلوگیری کنید و بدانید آن خوشی و سروری که از راه نادرست و بدبختی و بیچارگی دیگران به دست آید،
جز رنج و افسوس چیزی به بار نخواهد آورد. (هات ۵۳ بند۶)

آزادی؛
در پیام زرتشت هرگونه گزینشی برپایه آزادی است که برپایه دانش و خرد همگانی روی خواهد داد.

ای خداوند خِرَد زمانی که به تن خاکی روان دمیدی
و به انسان نیروی کار کردن و سخن گفتن و رهبری کردن دادی،
خواستی تا هر کس هر دین و راه زندگی که می پسندد، برگزیند. (هات ۳۱ بند ۱۱)
 
مهربانی؛
جنگ و بیداد با دیگران در بینش زرتشت نکوهیده است. با سخن دلنشین بایستی نادان‌ را به دانایی رساند.

 بتوانیم با سخن پاک و زبان ِ خوش، مردم ِ نادان و گمراه را به راه راست برگردانیم.(هات ۲۸ بند ۵)
 
برابری مرد و زن؛
در گات ها تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد همه یکسانند.

ای مردم، بهترین سخنان را به گوش هوش بشنوید.
با اندیشه روشن و ژرف بینی آنها را بررسی کنید. آنگاه هر مرد و زن راهِ نیک و بد را خود برگزیند. (هات ۳۴ بند ۲)
 
کمک به دیگران؛
خویشکاری هر دانایی در پیام زرتشت، راهنمایی کردن و یاوری رساندن به دیگران است تا سُهش(:احساس) خرسندی پیش آید.

خوشبختی از آن کسی است که در پی خوشبختی دیگران باشد. (هات ۳۴ بند ۱)
 
مهر ورزی؛
نگاه اشوزرتشت به پویایی وپایداری اشغ و مهربانی بین همه مرتوگان(:بشر) است.

این سخنان را به نو عروسان و تازه دامادان می‌گویم. تا به گوش هوش بشنوید.
آن را  نیک دریابید و در اندیشه بسپارید.
همیشه با نیک منشی و مهر و دوستی زندگی کنید و در راستی و پاکی و مهر ورزی از یکدیگر پیشی بگیرید. (هات ۵۳ بند ۵)

باورمندی به نیکی وخرد؛
سفارش زرتشت باور داشتن به راستی و خردمندی است تا خوشبختی فراهم گردد.

مرد خردمند با آگاهی از اینکه اِشغ و ایمان به خدا سرچشمه راستی است.
گمراهان و زشتکاران را به پرورش منش پاک، انجام کار نیک و مهرورزی به دیگران اندرز می دهد. تا سرانجام همه کژاندیشان نیز با آگاهی به سوی‌ راستی گام بردارند. (هات ۳۴ بند ۱۰)
 
مهربانی؛
مهربانی و دوست داشتن از ویژگی های پیام زرتشت است.

خشم و نفرت را از خود دور کنید.
پروانه ندهید اندیشه هایتان به خشونت و ستم گرایش پیدا کند.
به منش پاک و مهر و محبت دلبستگی نشان دهید، رادمردان پاک سرشت برای گسترش اشا و درستی،
هواخواهان راستی را به سوی منزلگه راستان و پاکان، رهبری خواهند کرد.
(هات ۴۸ بند ۷)

دل آگاهی؛
آرمان سپند زرتشت در گات ها،  رسیدن به دل آگاهی وفراهم شدن شادی برای همگان است.

ای پروردگار برای برخورداری از شادمانی و خوشبختی،
بخشایش بی مانندت را به من بنما.
ای دانای هستی مند، بخشایشی را که از اندیشه و کردار نیک سرچشمه می‌گیرد،
به من ارزانی دار. ای آرمیتی، ای نُمود اِشغ و بردباری،
در پرتو اشا، دل‌های ما را روشن ساز تا به شادی و خوشبختی دست یابیم. (هات ۳۳ بند ۱۳)
 
سازندگی؛ 
کار وکوشش، سبب نوسازی و آبادی در پیام زرتشت است.

از آنانی باشیم که زندگی را تازه و جهان را آباد می سازند. (هات ۳۰ بند ۹)
 
آموزش؛
خویشکاری هر دانا در سرود زرتشت، آگاهی و دانا ساختن کسی است که نمی داند.(:نادان)

دانا باید با دانش خویش نادان را آگاه سازد. نشاید که نابخرد گمراه بماند. (هات ۳۱ بند ۱)

🎥 به نامِ نامی ایران...

نماهنگِ «دیارِ عاشقی‌هایم»
خواننده: همایون شجریان
آهنگساز: رضا صادقی
ترانه‌سُرا: بهمن محمدزاده - اسحاق انور

تصاویر نماهنگ از خشایار لهراسبی
(حاصل شش سال تصویربرداری هوایی)


@IranDel_Channel

💢

امروز
به روز فیروز و فرخ
روز دی بمهر ،از ماهِ خورداد
سال ۳۷۶۲ ترادادی مزدیسنا

برابر با
یکشنبه : ۱۳ خورداد ماه،
به سال ۱۴۰۳ خورشیدی

۲ ژوئن ۲۰۲۴ ترسایی

02.06.2024

🌷🌷🌷

🔹دی به مهر:
-⁣⁣  پانزدهمین روز هرماه در گاهشمار ویژه زرتشتیان، روز «دی‌به‌مهر» نام دارد.

- «دی» به چمار(:معنی) پروردگار و دادار است.

- در هر ماه سه روز با پیشوند «دی» در گاهشمار ترادادی وجود دارد که روز هشتم «دی‌به‌آذر»، پانزدهم «دی‌به‌مهر» و بیست‌و‌سوم «دی‌به‌دین» می باشند.

- روزهای دی با پسوند نام روز پس از خودش نام گزاری شده اند.

- روزهای اورمزد و سه دی در هر ماه، به مانند روزهای آدینه در گاه شماری خورشیدی، روزهای نیایش همگانی، آسایش و دید وبازدید خانواده هاست.


🪻🌸🪻

درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبدکورش نیکنام
🏵 @zoroaster33

ز دانا بپرسید پس دادگر
که فرهنگ بهتر بود گر گهر
چنین داد پاسخ بدو رهنمون
که فرهنگ باشد ز گوهر فزون
گهر بی هنر زار وخوارست وسست
به فرهنگ باشد روان تندرست

☆نماز و نیایش☆

بخش نخست:
بی گمان نیاز انسان، در آغاز نماز را پایه گزاری کرده است. یعنی هنگامی که انسان نیازمند اولیه، خواستار چیزی دشوار بوده، نوعی نماز را اجرا کرده است، البته پیش از بر آورده شدن نیاز، نماز به صورت در خواست، خواهش و زاری همراه بوده است ولی پس از برآورده شدن نیاز، نماز به سپاس نیز تبدیل شده است.
گاهی نیز این نیاز برای در امان بودن جان خود و یا نزدیکان بوده است. آن زمان هنگامی که با بلایای طبیعی و یا خطرات جانی که برای انسان به وجود می آمده، همراه بود با ناله و زاری مردم که از نیروی مافوق بشری در خواست کمک می کرد. هنگامی نیز که خشم طبیعت فرو می نشست و آن خطر بر طرف می شد،
چون می پنداشت که تنها ناله های او اثر گذار بوده بنابراین زبان به سپاسگزاری باز می گشود، برای انسان این تفکر را به وجود می آورد که نیروهایی هستند که در خواست و نیاز وی را شنیده و آن را بر آورده ساخته اند. پس برای خود خدایانی تصور می کردند و آنچه که دوست داشته اند برای خدای پنداری خویش نیز فراهم می کردند مانند زیور آلات، اسلحه، گوشت قربانی و نوشابه های سکرآور.
پیش از یکتاپرستی زرتشت، در میان آریاییان عناصر طبیعی مانند خورشید، ماه، آب و دیگر پدیده ها مورد ستایش بودند. در پندار آنان هر یک از این پدیده ها، خدایی جداگانه داشتند که جدا از دیگری در زندگی مردم دخالت داشته است.
پس باید اختصاصی برایشان ستایش و نیایش کرد. هنگامی که زرتشت مردم را به یکتاپرستی فراخواند مراسم قربانی برای خشنودی خدایان پنداری را ناشایست و مردود دانست و با آن مخالفت کرد.
او پدیده های طبیعی را به شکل دیگری پذیرفت و آنها را از مقام خدایی به مرحله ایزدان پایین آورد. او از پیروانش خواست تا به زمین، خورشید، ماه و دیگر پدیده ها احترام بگذارند زیرا در زندگی انسان نقش بسزایی دارند.
در بینش زرتشت، اهورامزدا دانای هستی بخش است و تنها باید برای چنین خدایی نیایشی کرد و نماز خواند. رابطه انسان با خدا در باور زرتشت، دوستانه و از روی همکاری است. بنابراین نیایش به خاطر ترس از او جایگاهی ندارد. انسان به دلیل نزدیکی به خداوند که آرامش وجدان را به دنبال خواهد داشت، نیایش می کند.
در پیام زرتشت، خداوند با انسان همچون دوست و یاوری مهربان است نه پدیده ای که بایستی از او ترس داشت. بی گمان نماز و نیایش بر نماد خردمندی و سمبل دلدادگی و مهربانی خواهد بود.
بر پایه این نگرش، انسان در فرهنگ و باور مزدایی، نه به انگیزه ترس از آفریدگار مهربان خود و نه وحشت از جهان پس از مرگ بلکه برای خشنودی بنیان دلدادگی و خردمندی نمازگزار است .
آشکار است که چنین نیایش هایی  سبب نزدیکی به خداوند (نماد خرد) و رسیدن به آرامش خواهد بود‌. زرتشت در سرودهای خود یسنا، هات۲۸، بند نخست
می فرماید:
با نیایش و دستهای برافراشته، ای مزدا،
نخست یاری و پشتیبانی سپنتامینو(گوهر پاک) را در خواست می کنم
که همه کارها و کردارم هماهنگ با اَشا(راستی) و وُهومن(خرد کل) باشد
بدان وسیله روان جهان(جهانیان) را خوشبخت کنم.
بن مایه:
نسک(کتاب) یادگار دیرین
آیین ها، مراسم و باورهای مذهبی_سنتی زرتشتیان ایران
پژوهش و نگارش:کورش نیکنام

درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبدکورش نیکنام
🏵 @zoroaster33 🏵

امروز
به روز فیروز و فرخ
روز؛ مهر ،از ماهِ خورداد
سال ۳۷۶۲ ترادادی مزدیسنا

برابر با
دوشنبه: ۱۴ خورداد ماه،
به سال ۱۴۰۳ خورشیدی

۳ ژوئن ۲۰۲۴ ترسایی

03.06.2024

🌷🌷🌷

🔹 مهر:
شانزدهمین روز هرماه سی روزه در گاه‌شماری ترادادی زرتشتیان، روز «مهر» نام دارد.

- مهر در اوستا « میثرَه» خوانده می‌شود، از ایزدان بزرگ پیش از زرتشت بوده که ایزد فروغ و روشنایی نام داشته است.

- ایزد مهر، نگهبان پیمانداری، مهربانی و خردمندی برای رسیدن به خواسته‌ ودارایی نیز بوده است.

نقش ونماد میترا‌ ومهر؛ گردونه آفتاب یا چلیپا است.

- آیین مهرپرستی یکی از دیرینه‌ترین آیین‌ها در ایران باستان بوده که زمانی به شیوه میترائیسم در اروپا گسترش یافته است.


🪻🌸🪻

درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبدکورش نیکنام
🏵 @zoroaster33

ترا خواهم اندر جهان نیکویی
بزرگی و پیروزی و خسروی
به کام تو خواهم که باشد جهان
برین آشکارا ندارم نهان
شنیدم همه هرچ گفتی ز مهر
که از جان تو شاد بادا سپهر

☆نماز و نیایش☆

بخش دوم:

در این بند زرتشت به گونه ای ویژه از نیایش می پردازد. او با دستان افراشته، بهرمندی از راستی و خرد بر آن است تا کرداری داشته باشد تا روان هستی و جهانیان را خشنود و خوشبخت کرده باشد.
ساده تر اینکه بهترین نیایش انجام کار نیک و رفتاری است که بر خردمندی استوار باشد و همگان را به خوشبختی برساند.
به باور ترادادی(سنتی)زرتشتیان، نماز و نیایش پنج بار در شبانه روز سروده می شود که ترکیب سروده هایی کهن برگرفته از پیام زرتشت در گاتاها و بخش هایی جوان تر از موبدان زمان ساسانی است که پس از گردآوری و تنظیم، در آن زمان به خرده اوستا افزوده شده است.
نیایش کننده رو به سوی روشنایی می کند و با دست های برافراشته بخش هایی از خرده اوستا که شامل سروش باج و اوستای کُشتی است را زمزمه می کند. او در نیایشگاه یا مکانی که به پاکیزگی آن بیگمان است، ایستاده است، سدره و کشتی بر تن دارد دست و روی خود را شسته و پاک کرده است و کلاه یا روسری سپید بر سر دارد.
در فرهنگ ترادادی و دینی زرتشتی نماز، انسان را به اهورامزدا نزدیک می گرداند که از دیدگاه مینوی و روانی برای مرتو(انسان) سودمند خواهد بود ولی با خواندن نماز و نیایش، اشتباه و گناهان کسی بخشوده نخواهد شد زیرا در بینش زرتشت، کردار هرکسی بیان کننده هویت فردی و روانی است، نه گفتاری و سخنی که در نیایش بر زبان می آورد.
نیایش های ترادادی و پنج گانه با جمله اوستایی « خُشنَه اُترَه اَهورَهِه مَزداوْ» یعنی با خشنود گرداندن خداوند آغاز می گردد، سپس نسبت به اینکه چه هنگامی از شبانه روز (گاه نیایش) باشد یکی از نمازهای پنج گانه ادامه خواهد یافت.
روز ترادادی(سنتی) زرتشتی از سپیده دم  و روشنایی هر روز آغاز می گردد و شبانه روز تا سپیده دم روز دیگر ادامه خواهد یافت.هر رویدادی از جمله در گذشت مرتو چنانچه پیش از سپیده دم باشد در گاه شماری روز پیش از آن ثبت خواهد شد.
پنج گاه نماز و نیایش ترادادی زرتشتی عبارتند از:« اُشَهِن، هاون، رَپیتون، اُزیرن، و ائیوی سروترم» که در هر گاه به سرور و سرپرست مکانی که از کوچک‌ترین بخش اجتماع یعنی خانواده است آغاز می گردد و تا رهبر دینی ادامه می یابد.
به این ترتیب که در هر گاه به ویژگی و فروزه آن گاه اشاره می شود و پس از آن در گاهِ اُشهن به سرپرست خانه( پدر و مادر)، گاهِ هاون به سرپرست روستا و دهکده (کد خدای ده)، گاهِ رپیتون به مدیریت شهر (شهردار)، در گاهِ ازیرن به سرور و رهبر کشور(پادشاه)، و در گاهِ ائیوی سروترم به رهبر دین درود فرستاده شده که ویژگی مورد انتظار برای همه این سروران پیروی از راستی، خردمندی و دادگستری است.
به شیوه ترادادی گاه نخست به هنگام سپیده خورشید، گاه هاون از بامداد تا نیمروز، گاه رَپیتون از نیمروز تا سه ساعت پس از آن، گاه ازیرن از آن زمان تا غروب آفتاب و گاه ائیوی سروترم از غروب آفتاب به بعد خواهد بود.
سُرایش اوستا سروش باج ادامه می یابد، در بخشی از آن کمربند کُشتی از کمر باز می شود و در لابه لای انگشتان دست قرار می گیر. سرود «اَهمایی رَئیشچَه» دنبال آن است که نیایش کننده برای نیکوکاران روزگار آرزوهای خوب و تندرستی دارد، برگردان آن چنین است:

آنکه بهترین را برگزیند،
برای او‌ باد فر و شکوه
برای او باد درستی تن
برای او باد پایداری تن
برای او باد پیروزی تن
برای او باد خواسته دلخواه خرمی آور
برای او باد فرزندان نامور و زندگی دراز
برای او باد بهترین پایگاه پارسایی
که سرشار از روشنایی و‌خرمی است.
پس از این سرود اوستای کُشتی خوانده می شود و در بخشی از آن دوباره کشتی بر روی سدره بر کمر بسته خواهد شد، آنگاه با سرود «مَزدَیَسنُواَهمی» که پذیرفتن و اقرار به دین است ادامه یافته و در پایان سرودِ «همازوربیم» زمزمه می شود که برگردان آن چنین است:

همیار باشیم،همیار همه پاکان باشیم
همیار بیشترین کرفه(ثواب) باشیم
هم کرفه، کرفه کاران باشیم
از گناه و گناهکاران دور باشیم
هم کرفه بسته کُشتیان و نیکان و خوبان هفت کشور زمین باشیم
ای دادار اورمزد در گذرگاه بزرگِ آزمونِ نیکی و بدی
سبک و شاد و آسان گذر باشیم
ای دادار اورمزد ما را به همه مردمان پاک
و به سرودگاه روشن(بهشت) برسان
در بخش پایانی هرگاه، نیایش ترادادی زرتشتی، اوستای برساد از خرده اوستا نیز سروده خواهد شد. در این اوستا به هر یک از امشاسپندان و یاران و ایزدان همکار او اشاره شده و به خشنودی آنان نیز نیایش سروده شده است.
پایان برساد نام گاه نیایش، نام روز ترادادی در گاه شماری زرتشتی و نام هر ماه، آورده می شود.

بن مایه:
نسک(کتاب) یادگار دیرین
آیین ها، مراسم و باورهای مذهبی_سنتی زرتشتیان ایران
پژوهش و نگارش: کورش نیکنام

درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبدکورش نیکنام
🏵 @zoroaster33 🏵

بزرگداشت پیمان در فرهنگ ایرانی
👈 #فریدون_جنیدی

ایرانیان با پدیدار کردن بزرگداشت مهر، نماد ِ پیمان و روشنیِ نگاهبان و نگرنده به پیمان‌ها، گامی بزرگ را برای بزرگداشت پیمان در سراسر جهان برداشتند و بدانروی مهر را دارنده هزار گوش و ده هزار چشم نامیدند تا همه پیمان‌داران و پیمان‌شکنان را در سرتاسر گیتی در پرتو راستی ببیند و به آنان پاداش و سزا دهد. پیشتر در بررسی جشن «مهرگان» گفته شد که واژه «مهر» در زبان پهلوی «میتر» از گونه کهن‌ترِ «میترَ» یا «میثرَ» برمی‌آید که معنایش پیمان و نام ایزد پیمان است.

در کتاب کهن «مینوی خرد» پیمان‌شکنی از گناهان به شمار می‌آید، و نیز آن کسی در خور بهشت‌‌است که: «... خود را از پیمان ‌شکنی سخت دور دارد». پیمان‌شکنان در مرز کشور، کشور را به ویرانی می‌کشند. در کتاب بسیار کهن «یشت‌ها» چنین آمده:

«زننده مهر (پیمان‌شکن) نابکار، سرتاسر کشور را ویران سازد».

در آیین ایرانیان باستان پیمان چه با نیکوکاران چه با بدکاران، بایستی استوار بماند. در «یشت‌ها» باز می‌خوانیم: «... تو نباید مهر و پیمان بشکنی، نه آن [پیمان که] تو بایک پیرو دروغ، و نه آن پیمان که تو با یک پیرو راستی بستی؛ زیرا که پیمان‌بستن با هر دو درست است، خواه پیرو دروغ، خواه پیرو راستی»!

در کتابی بر جای مانده از دوره ساسانیان، با نام «ارداویراف‌نامه» که موضوعش سرگذشت روان بدکاران و نیک‌کرداران پس از مرگ است، چنین آمده که در دوزخ:

«این روان آن مرد ِ پیروِ دروغ است که در گیتی بسیار پیمان‌شکنی کرد و با پاکان و پیروان دروغ پیمان‌شکنی کرد؛ زیرا هر دو پیمان است، هم با پاکان و هم با پیروان دروغ».

شاهنامه نیز پیمان‌شکنی را مایه همه گونه درد و آزار جهانی می‌شمارد:

ز پیمان نگردند و از راستی
پدید آید از هر سویی کاستی

و به همین روی است که چون پیروز شاه ساسانی خواست پیمانی را بشکند که میان بهرام گور و هیونان (هون‌ها) بر سر مرز ایران و کشور هیون بسته شده بود، خوشنواز، پادشاه هیون، که از فرهنگ و آیین ایرانی آگاهی داشت، در نامه‌ای به پیروز نوشت:

چنین گفت: کز عهدِ شاهانِ داد ،
بگردی، نخوانمت خسرونژاد!

و نامه چنان بی‌پروا و گستاخانه است که با پشتگرمی (اعتماد و استناد) به آیین ایرانی (یعنی آیین نگاهبانی از پیمان)، شاهنشاه ساسانی را فرزندِ پدر به شمار نمی‌آورد!

نمونه برتر پیمان‌داری در شاهنامه، در داستان سیاوش آمده، آنجا که سیاوش، 100 گروگان از تورانیان را به فرمان پدر خود کاووس نمی‌کشد، یا به ایران نمی‌فرستد، زیرا پیمانی میان سیاوش و افراسیاب بسته شده بود تا با نجنگیدن افراسیاب و بازگشت به مرزهایش، این 100 گروگان (در شاهنامه به گونه 100 نوا) آسیبی نبینند، و چون سیاوش با افراسیاب در پیشگاه خدا، مهر (پیمان) بسته بود، با این که پیروی از پدر و فرمانروای کشور از گونه‌های پیمان‌داری است، برای نگاه‌بانی از 100 تن و بالاتر از آن، نشکستن پیمان با خداوند، فرمان پدر و شاهش را کنار می‌گذارد.

داستان سیاوش را باید در شاهنامه خواند و این جا تنها گفتار سیاوش در شاهنامه را بخوانیم، که به‌راستی بازتاب فرهنگ کهن برجای مانده از زمان فریدون پیشدادی و آیین مهر است، که رویه دیگری از آن را در نوشته‌های کهن ایرانی می‌توان دید:

چنین داد پاسخ که فرمان شاه
برآنم که برتر ز خورشید و ماه
ولیکن به فرمان یزدان دِلیر
نباشد ز خاشاک، تا پیل و شیر!

پاسخ سیاوش، ریشه در فرهنگ ایران و کیش مهر دارد، زیرا که در سروده کهن «مهر یشت» بخشی از کتاب «یشت‌ها» اندازه پیمانی که میان کسان با یکدیگر بسته می‌شود روشن است: «درجه مهر (پیمان)،20 است میان دو همدوش، 30 است میان دو همکار، 40 است میان دو کس از یک دودمان، 50 است میان دو هم‌خانه، 60 است میان دو تن از پیشوایان، 70 است میان شاگرد و استاد، 80 است میان داماد و پدرزن، 90 است میان دو برادر، 100 است میان پدر و فرزند، 1000 است میان دو کشور، 10000 است میان پیروان آیینِ ستایشِ خرد».

و بر این بنیاد سیاوش می‌گوید پیمانی که با خدا بسته‌ام، دارای 10000 درجه است، باز آن که پیمانی که میان من و پدرم بسته شده است، دارای 100 درجه است، و پیوند میان من و پدرم در پایگاه پادشاه کشور 1000 درجه است و چون پیمان با خداوند برتر است، آن را برای خشنودی پدرم، نمی‌شکنم.

برگرفته از کانال : بنیاد نیشابور


https://www.tg-me.com/ShahnamehToosi