آیا قرآن، خشونت را ترویج می‌کند؟

پاسخ شنیدنی «هوش مصنوعی» را از دست ندهید!

@tamadone_islami

مینیاتور ایرانی قرن پانزدهم میلادی که دانش‌آموزانی را در حال مطالعه نجوم با استاد خود نشان می‌دهد و اندازه‌گیری‌هایی را از اسطرلاب می‌خواند.

MS 1418، کتابخانه دانشگاه استانبول

@tamadone_islami

پزشکان زن مسلمان و ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی در تاریخ اسلام

شواهد فراوانی وجود دارد که نشان می دهد زنان در سال های اولیه تاریخ اسلام و حتی پس از آن در رشته پزشکی فعالیت می کردند. خیمه رفیضه شاید اولین بیمارستان سیار برای معالجه بیماران در تاریخ اسلام به شمار می رفت.

جراح مشهور الزهراوی در اندلس به دستیاران بهداشتی وابسته است که در طول فعالیت او در زمینه زنان و زایمان کمک می کردند (اینها اکنون به عنوان ماما شناخته می شوند). در سال‌های بعد گزارش شد که دختر شهاب‌الدین الصیغ در بیمارستان المنصوری (بزرگ‌ترین بیمارستان مصر در آن زمان) کار می‌کرد و در آنجا سمت ارشد داشت.

علاوه بر اینکه پزشکان زن در بیمارستان‌ها کار می‌کردند، در خانه‌هایشان نیز به ملاقات بیماران می‌رفتند. طبری در کتاب « تاریخ الرسل و الملوک » آورده است که یکی از پزشکان مرد به نام ابوالحسن، یک بیمار زن را با زخمی عفونی در کتف به ملاقات او آمد و او در پاسخ به او گفت:

«من یک کحال (یک پزشک چشم) هستم اما یک پزشک زن داریم که شما را معالجه می کند.»

او پزشک زن را دید که او را معالجه کرد و طبری به این بیمارستان به عنوان یک سرویس عمومی نگاه کرد. اما در عین حال در مورد ماماهایی که بیماران را در خانه ویزیت می کردند، حرف های زیادی برای گفتن بود. این را ابن الحاج در کتاب خود (المدخل) در شرح زندگی زنان مسلمان در قاهره در قرون 13 و 14 میلادی و چگونگی ترتیب خانواده ها برای آمدن قابله ها و انجام زایمان و مراقبت از آنها بیان کرده است.

از جمله تخصص های شناخته شده در آن زمان، مراقبت از بیماران مجروح، ارائه جراحی های جزئی و همچنین جراحی های ترومایی پیچیده مانند قطع عضو بود. ارائه « کای » و « حجام » (خون‌ریزی) نیز انجام شد. پزشکان زن برای مراقبت از زخم ها، توقف خونریزی، تعویض پانسمان و تهیه کرم های دست ساز برای بهبود زخم استفاده می کردند

زنان نیز در تولید مواد مسکن و مخدر نقش داشتند. و همانطور که در بالا ذکر شد در کتاب الطبری آمده است که زنان با ساخت کرم های ضد عفونی کننده مناسب به درمان زخم های عفونی کمک می کردند. همچنین مشهور است که زینب بنی عود در درمان بیماری های چشم و تهیه داروهای موضعی تخصص داشت. الشفاء بنت عبدالله که زخم‌های پوست را با کرم‌های موضعی دست‌ساز درمان می‌کرد، نیز به عنوان رئیس حصبه (هیئت تنظیم کننده مشاغل مختلف در سوق، از جمله ترکیب داروها) منصوب شد. او توسط خلیفه دوم عمر بن خطاب منصوب شد.

در زمان امویان چند پزشک زن وجود داشت:

. زینب از بنی عود که در درمان بیماری های چشم و همچنین جراحی شهرت داشت.

. فریده الکبری ، او از حجاز به سوریه نقل مکان کرد.

. خرقعه العامریه ، او در الحجاز زندگی و عمل می کرد.

. سلامه القیس ، او در زمان امویان از حجاز نقل مکان کرد تا در سوریه زندگی کند.

. حبابه : او در بصره عراق زندگی و فعالیت می کرد (متوفی در سال 723 میلادی).

و در زمان عباسیان چند پزشک زن بودند:

معتم الحمیشیه ، که در قرن نهم عمل کرد و در سال 838 وفات یافت.
. روحاس در بغداد سکونت داشت و در سال 859 وفات یافت.

. محبوبه ، خلافت عباسی، عراق، (متوفی به سال 861 م).

. ام آسیه (ماما) که در زمان ایالت تولونیه در مصر زندگی می کرد.

📌در دوران حکومت مسلمانان در اندلس (اسپانیا امروزی) چند زن در پزشکی کار می کردند

. خواهر الحفید بن زهر (نوه ابن زهر پزشک) و دو دخترش که به کار مامایی و مداوای کودکان بیمار می پرداختند (هر دو پزشک خصوصی همسر حاکم بودند. حاکم المنصور در اندلس). چند پزشک در خاندان ابن زهر در پنج نسل در اندلس (اشبیلیا – سویل) بودند.

. دختران الزهراوی پس از تعلیم از پدرشان به طبابت معروف بودند. الزهراوی دایره المعارفی در طب به نام التصریف نوشته است و در جلد سی ام که در مورد جراحی بود، 10 فصل را به تفصیل درباره مامایی و زنان اختصاص داده است.

. ام الحسن بنت القاضی التنجلی: که در قرن چهاردهم در اندلس می زیسته و در عمل و تدریس پزشکی شهرت داشته است. او علاقه ای به نوشتن کتاب نداشت، همانطور که در شعر خود در این باره ذکر کرده است. او نیز عالم بود و تجوید قرآن را هم تدریس می کرد.


شایان ذکر است که اولین پزشک زن ثبت شده در انگلستان، الیزابت بلکول در سال 1858، پس از آمدن از ایالات متحده، جایی که در سال 1849 واجد شرایط بود، بود.بنابراین روشن است که تاریخ غنی پزشکان زن مسلمان در اسلام وجود دارد که بر خلاف پزشکان غرب، به قرن ها پیش باز می گردد. از یافته‌های آنها می‌توان چیزهای زیادی آموخت، اما برای درک و قدردانی از مشارکت‌های آنها به دانش بیشتری نیاز است.

📚منبع :

مقاله ی زیر را دانلود کنید

@tamadone_islami

نقش زنان در تاریخ پزشکی اسلام

@tamadone_islami
@ketabkhane_islami