نماز شب :
پس تو ای سالک دردمند، هر چه می توانی از ظلمت شب استفاده کن .به عبادت ،به نماز، به تلاوت قرآن، به فکر، به سجده ،به گریه، به تضرع ،و به استغفار در دل شب بپرداز .در تاریکی آن و به هنگامی که جاهلان مغرور و مغروران بی خبر در غفلت خواب و یا در خواب غفلت غوطه ورند بار سفر پرمخاطره ی خویش بربند و برای آنچه در پیش است تحصیل آمادگی کن.
مرحوم آیت اله شجاعی ره
مقالات جلد سوم ص  279

#نماز_شب

@sserfan

راههای عملی کسب عشق و محبت الهی
عامل شانزدهم :خلوت و معاشرت
(قسمت اول )

در ادامه ی راههای عملی کسب عشق و محبت الهی ، به  بررسی " خلوت" و مفاهیم مرتبط با آن از دیدگاه عرفان اسلامی پرداخته می شود. «خلوت» حصار عبودیت و بنای سلوک راه دین و از آداب و ارکان سلوک در عرفان است که در قرآن، سیره پیامبر(ص)، ائمه اطهار(ع) و عارفان بزرگ به عنوان یکی از عوامل مهم در پرورش روح و تهذیب نفس با عناوینی از جمله: عزلت، چله‌نشینی، اعتکاف و ... مطرح گردیده است.

«خلوت» برای سالک، بستری مناسب جهت رهایی از آشفتگی ها و تعلقات دنیوی ایجاد می کند، تا متوجه‌ عالم غیب و وحدت گردد.

از آنجا که دین اسلام دین میانه رویی است و با جدایی فرد از جامعه مخالف است، سالک حقیقی را کسی می داند که در بطن جامعه، آلوده نگردد، از این رو خلوت‌گزینی نادرست و به دور از مسئولیت های اجتماعی را مذموم می شمارد. معنای حقیقی و باطنی خلوت در واقع تمرین و تمرکز برای رهایی از تکثرات دنیوی و دائم‌الحضور بودن خداوند در تمامی عرصه‌های فردی و اجتماعی است.

از اعمالی که در حوزه فردی جهت تعالی روح اهمیت فراوانی دارد، درون‌نگری و خودشناسی است. این درون‌نگری در هر نوعی از عرفان روش و ویژگی‌های خاصی می طلبد، اما در عرفان اسلامی، خود‌شناسی با تزکیه ی درون و کسب معرفت صورت می گیرد. برای این منظور عارفان برپایه ی آموزه های قرآنی و عرفانی جهت رسیدن به این مقام، به سیر و سلوک و آدابی خاص اشاره کرده اند که از دامنه تعلقات حسی نفس می کاهد و قلب را از تشویش، تفرقه و تکثرات دنیوی می رهاند، تا دل با تمام وجود به خدای سبحان توجه و تمرکز پیدا کند. در واقع، هدف سلوک رسیدن به نقطه مرکزی اعتدال است.

همه ی حکمت‌ها و توصیه‌های اهل عرفان جهت قراردادن طبع آدمی در هسته اعتدال است. در این میان، یکی از این ریاضت‌ها «خلوت» است. خلوت عصاره‌ی سیر و سلوک عرفانی است.
ادامه دارد...
#خلوت
#معاشرت

www.tg-me.com/sserfan

🔆 آیت اللّہ جوادے آملی :

اگر بخواهید به جایی برسید ، با کار حوزه و دانشگاه مشکلتان حل نمی شود ، این فقط به شما علم می دهد ، آن که مشکل شما را حل می کند ، سجادہ #نماز_شب و سحر خیزی است .

@sserfan

راههای عملی کسب عشق و محبت الهی
عامل شانزدهم :خلوت و معاشرت
(قسمت دوم )

ادامه...
خلوت عارفانه، دوری‌گزیدن از خلق برای متوجه ساختن دل و جان به حضرت حق و سخن‌گفتن با او برای نیل به مقام قرب است. پس خلوت گزیدن از خلق برای قرب به حق است. البته تنها در خلوت دوری از خلق مراد نیست گاهی فرد در میان جمع است، اما در اثر تفکر در خویش، مراقبه نفسانی خاصی دارد که این عمل می تواند در میان جمع هم حاصل گردد. چنین نقل شده که خلوت عبارت است از: مجموعه‌ای از چند گونه مخالفت با نفس و تحمل ریاضت، از کم‌خوری طعام، کم‌گویی، روزه و مداومت بر ذکر و نفی خواطر . به گفته جناب  محی-الدین ابن عربی«میراث خلوت شناخت دنیا، میراث کم‌گویی شناخت هوای نفس، میراث کم‌خوری شناخت شیطان و میراث کم‌خوابی معرفت نفس است» .

اقسام خلوت : خلوت ظاهر و خلوت باطن

از شیوه های مناسب برای کسب انس با خداوند خلوت است. سالک، طالب خلوت و عزلت است. زیرا مصاحبت مردم، دل او را از توجه کامل به خدا مشغول می سازد. از معانی خلوت، دوری گزیدن ظاهری و باطنی از غافلان است. محی‌الدین در بیان انواع خلوت چنین می گوید: «عزلت را دو قسم است، عزلت مریدین بالاجسام از مخالطت اغیار و عزلت محققین به دل از اکوان» (حسینی طهرانی، 1345 : 129). به گفته اکثر بزرگان عرفان، این مطلب اشاره به خلوت عام و خاص دارد و قائل به دوگونه خلوت شده اند: خلوت ظاهر که همان خلوت فیزیکی است به قصد خودسازی و خلوت باطن که حفظ دل، جمعیت خاطر و در واقع دائم‌الحضور بودن است. موید دو قسم ظاهر و باطن در خلوت می تواند سخن نجم‌الدین کبری باشد که می‌گوید:

« و ارفع احوال عزلت، خلوت است حتی برملا اعلی؛ چراکه آن به قدر بعد توست از خلق که موجب قرب حق شود، ظاهراً و باطناً»

خلوت باطنی و واقعی، انسان را به اعماق قلمروی معرفت می برد و به قلمروی خدمت باز می گرداند. چنانکه سالک پس از طی کردن این آداب و سیر و سلوک، به مقاماتی والا دست یافته و شایسته دریافت اسرار و حقایق می‌شود و با آشکارشدن علوم باطنی به کشف، شهود، بینش و بصیرت می‌رسد. زیرا در این سیر عرفانی، وی از دامنه-ی تعلقات پا فراتر نهاده و روح و قلب خویش را با رهاندن از تشویش ها و آشفتگی ها برای وصال به معبود فراهم می‌سازد. از آنجایی که اسلام، دین میانه‌رویی است و با تفکیک فرد و گوشه‌گیری از جامعه مخالف است، سالک راه حق را کسی می‌داند که در بطن جامعه آلوده نگردد و به مسئولیت‌ها و وظایف اجتماعی عمل کند و در عین حال بتواند به جنبه باطنی خلوت اهتمام ورزد که زمینه‌ساز مقام و منزل مراقبه است.
ادامه دارد...
#خلوت
#معاشرت

@sserfan

مراقبه ،خلوت و قطع همه علایق ظاهری و باطنی :

پس علاج در دفع وساوس شیطانیه و خواطر نفسانیه نیست مگر قطع همه علائق ظاهریه و باطنیه و ترک جاه و مال و عیال و فرار از یار و رفیق و دوست و شفیق و در کنج تنهایی نشستن و در را بر روی آشنا و بیگانه بستن و همه هموم را یکی کردن .
و تازه همین هم کفایت نمی کند و باید سالک بعد از قطع علائق و گوشه نشینی خود را مشغول سازد به اوراد و اذکار و مناجات با پروروگار و نماز و دعا و عبادت و تلاوت قرآن با حضور قلب .
زیرا ذکر ظاهری را بدون حضور قلب اثری در دل نیست.
مرحوم ملا احمد نراقی
معراج السعاده

#مراقبه
#خلوت
#ذکر

@sserfan

راههای عملی کسب عشق و محبت الهی
عامل شانزدهم :خلوت و معاشرت
(قسمت سوم )

ادامه...

بزرگترین مانع در راه کمال اشتغالات کاذبی است که نفس را به التفات به ما سِواى اللّه مشغول می سازد و از اقبال کامل نفس به سوی مقصد حقيقى جلوگیری می کند. این اشتغالات از سوی حواس ظاهر و باطن و قواى حيوانى و يا تفکر بی حاصل در امور غير مهم يا علوم غير نافع پیدا می شود. اشتغالات حواس ظاهری ديدن صورت هائى است که بيننده را به مشاهده ترغیب می کند و یا علاقه به شنيدن صداهای لذت بخش  و نیز بوى‏ها و طعم‏ها و ملموسات. حواس باطنی نیز اشتغالاتی مانند در خیال گذراندن صورتها و حالتها در فکر و خیال وجود دارد كه خاطر را بسوی خود می کشاند و يا تصور محبت ها يا کینه ها، تعظيم ها و تحقيرها و يا یادآوری گذشته، يا فكر کردن به چیزهای مورد علاقه مانند مال و جاه. قواى حيوانى هم با بوجود آمدن احساس های حزن، خوف، غضب، شهوت، خيانت، خجالت و غيرت، نفس را به خود مشغول می کنند.

خلاصه این که هر چه اشتغال به آن ها انسان را از مطلوبش محجوب کند مانعی در راه کمال محسوب می شود. خلوت گزیدن راهی برای رفع همۀ اين موانع است. و برای تحقق این هدف سالک باید مکانی را انتخاب كند كه هیچ امر قابل احساسی حواس ظاهری و باطنی او را مشغول نکند و او بتواند قوای حیوانی اش را تحت کنترل در آورد و افكارى را که حاصلی جز اصلاح زندگی فانی ندارد از خود دور کند و به امورى كه غايتش حصول لذّات باقى است بپردازد.
ادامه دارد...
#خلوت
#معاشرت

@sserfan

چون آدمی از بدو تولد با احساس سر و کار داشته چشمش به  عالم ظاهر مشغول و گوشش به اصوات بیرون متوجه است طبعا با جهان طبیعت خو گرفته و بسا آنگونه است  که خبر از ملکوت و  عالم  باطن ندارد .نفسش آنقدر به علم حصولی پرداخته که از علم حضوری بازمانده ؛آن قدر گوشش شنیده و زبانش گفته که از  گلزار سکوت تا آخر عمر شمیمی به مشامش نرسیده ؛بنابراین چاره جز این نیست که خود را عادت دهی اقلا ساعتی چند از شبانه روز را در ،بر خود ببندی و رو به قبله بنشینی و از عالم طبیعت به درآیی و به خود نگری و راه درون را بگشایی و شاهراه آن فتح کنی و بیندیشی که کیستی ؟از کجا آمده ای ؟برای چه آمده ای و به کجایت می برند ؟و اکنون در چه کاری ؟
استاد کریم محمود حقیقی
ساغر سحر ص 179
#سکوت
#خلوت_ضروری
@sserfan

راههای عملی کسب عشق و محبت الهی
عامل شانزدهم :خلوت و معاشرت
(قسمت چهارم )

ادامه...
در راه رسیدن به هدف، عرفان منزل‌ها و مقامات مختلفی توصیه می‌کند، چون فقر و بی‌نیازی، زهد و وارستگی، ذکر و تمرکز، انس به الله و گذر از تن و... یکی از منزل‌های عرفان که بسیار مورد تاکید است و سرمنشأ خودشناسی و در نهایت خداشناسی و درک وحدت خواهد بود، عزلت و خلوت است.

از نظر عرفا خلوت برای رسیدن به اهداف الهی واجب است. نمی‌توان ترک مردمان و موجودات نکرد، احتیاجات مادی را به کمترین حد نرساند، خود را فارغ از دغدغه‌های دنیوی به نفس مشغول نداشت و ره به سوی حقیقت نبرد.

خود این ترک مردمان، احتیاجات درک عمیقی از خلوت و چگونگی فرو رفتن در آن را می‌طلبد. عارف باید به سکوت و سکون و حرکت درونی و چابکی روح خو بگیرد و آشنا شود.

شیخ‌اکبر‌ محی‌الدین معروف به ابن‌عربی در " رساله الخلوت "   معتقد است پیش از خلوت باید که سالک شرایطی را کسب کند. یعنی پیش از وررود به خلوتگاه باید آمادگی کسب کند. اولین کار طهارت ظاهر و باطن است و بعد روزه جسم (حسی) و جان (معنوی) بعد از اینها سالک باید به مقام زهد رسد و سپس به توکل. بدون توکل در خلوتگاه سالک خبری از انوار علوی نیست.

در مقام توکل است که خلوت‌نشین کراماتی را کسب می‌کند که اولی دیدن غیب‌ها و اسرار نهان است و دومی کسب مکارم اخلاق و طهارت کامل دل. او باید به تقلیل طعام و ترک شرب آب بپردازد و پس از کامیابی در عزلت به خلوت درآید.

آن که عزلت می‌جوید سه نیت دارد :

اول نگه داشتن خود از شر مردم. دوم مردم از شر خود که ابن‌عربی می‌گوید این مهم‌ترین و متعالی‌تر از اولی است.

سومین نیت  عزلت برای ایثار صحبت مولی است؛ این سومی راهی است برای وقوف یافتن به سر وحدانیت و عبور از خود به جهت معرفت الهی. ابن‌عربی عزلت را که همان دوری از مردمان و اجسام است مقدمه خلوت می‌داند.

عزلت همان گوشه‌گیری، تنهایی و فارغ شدن از مردمان است که به نوعی تمرین نفس است و با قلت کلام و طعام و منام (کمتر خوابیدن و شب زنده‌داری به قصد تسبیه و ذکر) همراه است.

در این حالت  جهت تمیز و وارستگی نفس باید که حتی از تخیل یا خیالات فاسده دوری کرد و مشغولیت خود را صرفا ذکر قرار داد. نفس در این حالت تنها باید غرق در محبت شود و از عالم اجسام و امکان فاصله بگیرد. وقتی از عالم امکان ترقی کند گویی که از عالم حجاب برداشته می‌شود و سالک با رب خود متحد می‌شود.

ابن‌عربی در ادامه رساله اسرارالخلوت به کراماتی که حاصل از خلوت خواهد بود، اشاره می‌کند و این‌که گزیننده خلوت که به درجه ترقی ازعالم مادی می‌رسد باید چه کند که همچنان حق‌طلب و حق‌جو باشد و در توانایی فرامادی خود به راه شیطانی و ناحق نرود. او می‌گوید عارف باید در این حالت از خدا جز خدا طلب نکند؛

خلاف طریقت بود که اولیا
تمنا کنند از خدا جز خدا

او می‌گوید حتی در حالت رفیع کرامت اگر همه هستی را به شخص هدیه کنند، او باید به ادب اخذ کند، یعنی همان مقدار بگیرد که مأمور است و همه چیز در زندگی از آن جهت بگیرد که مظهر خداست.

خلوت برای عرفا تنها برای بر گذر از خود، یافتن  وارستگی و سلامت نفس نیست بلکه طریق و راهی برای رسیدن به وحدت و درک خدا در همه عالم و زدودن حجاب هستی است.
منبع :رساله الخلوت
ادامه دارد...

#خلوت
#معاشرت

www.tg-me.com/sserfan

"عبادت آن جناب (ملا تقی قزوینی ره) چنان بود که همیشه از نصف شب تا طلوع صبح صادق به مسجد می رفت و به مناجات و ادعیه و تضرع و زاری و تهجد اشتغال داشت."
کتاب شهیدان راه فضیلت ص،۴۷۹

#سحرخیزی
@sserfan

راههای عملی کسب عشق و محبت الهی
عامل شانزدهم :خلوت و معاشرت
(قسمت پنجم )

ادامه...
از امور بنیادین و ارکان سیر و سلوک ،خلوت و دوری از خلق است تا انقطاع و جمعیت خاطر برای سالک میسر گردد. عارفان فواید بسیاری برای خلوت‌نشینی بر شمرده‌اند. در قرآن به بیان فواید خلوت کردن در دل شب اشاره شده و اینکه بیداری در شب بهتر و استوارتر است؛ چراکه در طول روز تمرکز و فرصت کافی برای خلوت وجود ندارد:

«اِنَّ نَاشِئَهِ الَلیلِ هِیَ اَشَدُّ وَطاً وَاَقوَمَ قِیلَا اِن لَکَ فِی النَّهارِ سَبحًا طَوِیلًا وَ اذکُرُ اسمِ رَبِّکَ وَ تَبَتَّل اِلَیهِ تَبتِیلَا» (مزمل: 5).

بی تردید عبادتی که در دل شب انجام می گیرد، پایدارتر و گفتار در آن استوارتر و درست‌تر است. تو را در روز (برای مشاغل فراوان معنوی و هدایت مردم و حل مشکلات نیازمندان) رفت‌وآمدی طولانی است، پس ساعت‌های شب برای عبادت فرصتی بهتر است.
در حدیث از امام صادق(ع) نیز درباره فایده خلوت چنین آمده است:

«صَاحِبُ العُزلَهِ مُتِحصِّنٌ بِحُصنِ اللهِ وَ مُحتَرِسٌ بِحِرَاسَتِهِ فَیَا طُوبَی لِمَن تَفَرَّدَ بِهِ سِرًّا وَ عَلاَنِیَّهٍ» (مجلسی، 1377 : 181). هرکه عزلت و گوشه گیری اختیار کرد، متحصن شد به حصار عافیت و خود را به حفظ و حراست الهی کشید، پس خوشا به حال کسی که متفرد و یگانه شد به خدای خود و به ظاهر و باطن، متوجه او شد و به او مستانس و از غیر او متوحش گردید.

بسته‌شدن درهای حواس پنج‌گانه، مهم ترین سازوکاری است که در هنگام خلوت‌نشینی، سالک را برای آغاز دریافت های عالی روحانی آماده می کند. «در خلوت، حواس آدمی از دریافت محرکاتی که موجب تهییج قلب می-شوند، مصون می گردد و در نتیجه، ناچار به انجام اعمالی نمی گردد که این تحریکات داعی آنها هستند»

. وقتی حواس ظاهر از عمل و فعالیت خود معزول می شوند، مجالی برای فعالیت بهتر حواس باطن پدید می آید و احتمال این بیشتر می شود که درهای غیب بر روی سالک گشوده شود.

فواید مختلف دیگری برای خلوت نشین یادآوری شده، که عبارت است از:

1. رهایی‌یافتن از ریا؛

2. رهایی‌یافتن از مردم و حفظ دین؛

3. رهایی از گناهان مردم؛

4. مجالی برای تمرکز و تفکر؛

5. خودشناسی؛

6. محاسبه.

لازم به ذکر است که خلوت گزینی و خلوت نشینی در اسلام هیچگاه به معنی ترک اجتماع و ترک صله ارحام نیست که به این مهم در قسمت های آتی بطور مشروح پرداخته خواهد شد‌.
ادامه دارد...
#خلوت
#معاشرت

@sserfan

تقوا شرط رسیدن به خلوت درونی :

داشتن سکوت و خلوت درونی از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا این امر به منزله داشتن آزادی در جهت حرکت و  پرواز به سوی معبود  است. گذشته از اینها، خیر و خوبی ، فقط در خلوت ذهن قادر به گُل کردن است، همانطور که تقوی وقتی گل می کند که رهایی از وابستگی ها در درون  سالک شروع شده باشد.
ممکن است ما آزادی سیاسی داشته باشیم ولی دروناً آزاد نباشیم، در نتیجه سکوت و خلوتی وجود ندارد. تقوا است که منجر به خلوت درونی می گردد ، اینکه کسی بخواهد بدون رعایت  تقوا در مراتب عالیه آن ،به خلوت درونی دست یابد خیالی خام و محال است . خلوت و سکوت، لازم و ضروری هستند. زیرا وقتی که ذهن، تحت نفوذ افکار و خیالات دنیوی  قرار نگرفته باشد ، ، فقط در آن حال می تواند به کیفیتی کاملاً نو و جدید دست یابد. انسان می تواند بی واسطه ببیند که فقط در حالت سکوت و آرامش ذهن، امکان درک و حضور خداوند  وجود دارد.
#مراقبه
#سکوت
#خلوت

@sserfan