مراقبه ، تزکیه نفس و فنا
:
سالک در اثر مراقبه و تزکیه نفس و تصفیه باطن و عبادت و ریاضت و تفکر و تداوم ذکر، به مقامی می رسد که بوسیله چشم و گوش باطن حقایقی را مشاهده و استماع می کند که با چشم و گوش ظاهر قابل رویت و استماع نیست.
او در عین حال که در این جهان زندگی می کند و با همین مردم معاشرت دارد ،در باطن به افق عالی تری می نگرد .
سالک به مقامی می رسد که از همه اشیاء حتی نفس خویش غافل میشود و جز به وجود غنی و اسماء و صفات او توجهی ندارد .
ذات واجب را در همه جا ناظر و حاضر می بیند که فرمود :" هو اول و آخر و الظاهر و الباطن "، جهان را مظهر صفات الهی و هر جمال و کمال را از خدا می داند ،فقر ذاتی موجودات و غنای مطلق واجب الوجود را بالعیان می یابد و در مشاهده کمال و جمال علی الاطلاق محو و مستغرق می شود.
استاد ابراهیم امینی
خود سازی

#مراقبه
#تزکیه_نفس
#فنا

@sserfan

شادی و نشاط ،مهمترین نشانه سالک و مومن واقعیست...
@sserfan

راههای عملی کسب عشق و محبت الهی
عامل هفدهم :تزکیه
(قسمت سوم )

ادامه...
در ادامه مراحلی که در اثر مراقبه ،توجه و  تزکیه نفس  بر سالک متجلی میشود شرح داده خواهد شد و سپس به  راههای عملی تزکیه نفس پرداخته خواهد شد.
منازل هفت گانه تزکیه نفس:
منزل اول نفس اماره

عارفانِ عاشق ، برای نفس هفت منزل برشمرده اند که باید برای رسیدن به مقصود ، به درجه ی نهایی آن ، که حالت مرضیّه بودن است رسید .

مسئله نفس در مباحث عرفانی از مباحث محوری است ، چرا که در تمام مسائلی که عرفان مطرح می کند ، تزکیه و تصفیه نفس مورد توجّه قرار گرفته است . کسی که نفس سرکش را رام نکرده و غرایز و شهواتش را با برنامه های الهی مقیّد ننموده و از خود نگذشته و روی دل به سوی قبله
حقیقی نکرده باشد ، هرگز نمی تواند در جمع عارفان الهی قرار گیرد .

عارفانِ عاشق ، برای نفس هفت منزل برشمرده اند که باید برای رسیدن به مقصود ، به درجه ی نهایی آن ، که حالت مرضیّه بودن است رسید .

نفس امّاره :

در این مرحله ـ چنانکه در سوره ی یوسف آیه ی ۵۳ به آن اشاره شده است ـ نفس حیوانی در زندگی انسان غلبه ی کامل و سلطه ی شدید دارد . با بودن حالت امّارهٔ بالسّوء ، نفس ناطقه به هیچ وجه نمی تواند رخسارهِ ملکوتی خود را تجلّی دهد . از نفس امّاره جز آثار حیوانیّت و بهمیّت سر نمی زند . همه ی کارها و حرکات و سکنات انسان در این مرتبه ، نشانی از طبیعت حیوانی است و نفس او همیشه به شرارت و بدی امر می کند .

انسان آلوده به گناه نباید فراموش کند که رغبت ، میل و اشتهای به گناه ، از نشانه های مهم اسارت نفس امّاره است ، و اجابتِ دعوت نفسی که همواره انسان را به نافرمانی فرا می خواند ، خسارتِ جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت .از نظر قرآن کریم و روایات معصومان (علیهم السلام) انسان در این حال ، فرق چندانی با حیوان ندارد و بلکه در پاره ای خصوصیّاتِ حیوانی از حیوان نیز بدتر است . این نفس امّاره ی خطرناک امروزه در میان بیشترِ مردم روی زمین و حتّی در میان ملل به اصطلاح متمدّنی که غرق هوسرانی و شهوت پرستی هستند ، نفوذ و غلبه دارد و آنان در حیوانیّت از بسیاری از حیوانات برترند .

انسان سالک در این مرحله ، با غلبه کردن بر قوّه های حیوانی و مادّیِ جسم که رابطه ی مستقیمی با نفس امّاره دارند سر و کار دارد و باید آنها را براساس فرامین و دستورهای شرعی رام نماید .
ادامه دارد...
#تزکیه


@sserfan

سکوت با تزکیه نفس برکت دارد :

بعضی خیلی ساکتند واین سکوت اگر از روی تزکیه نفس باشد خیلی برکت دارد، چون این سکوت دهن بستن است و دل را باز می کند و سِرّ آدم به حرف در می آید برخلاف باز بودن دهن به خصوص که نعوذبالله اگر از روی هرزگی و یاوه گویی باشد چه در خوراکش و چه در گفتارش که روح او هم هرزه می شود، از همین رو فرمودند اول اندیشه وانگهی گفتار، چانه چنین آدمی را عقل می گرداند.
شرح_فصوص_الحکم /ج1،ص523
        حضرت علامه حسن زاده آملی

#تزکیه
#سکوت

@sserfan

راههای عملی کسب عشق و محبت الهی
عامل هفدهم :تزکیه
(قسمت چهارم )

ادامه...
شرح مراحل هفتگانه نفس
منزل دوم :نفس لوامه :
خداوند – عزّ و جلّ – در قرآن کریم  به نوع دیگری از انواع نفس ها اشاره کرده و آن نفس لوّامه است و میفرماید:« لَا أُقْسِمُ بِيَوْمِ الْقِيَامَةِ* وَلَا أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَةِ» به روز قيامت سوگند !* و به نفس سرزنشگر سوگند ! ( كه پس از مرگ زنده مي گرديد و رستاخيز حق است ) .{قیامة :2/1}

« فَطَوَّعَتْ لَهُ نَفْسُهُ قَتْلَ أَخِيهِ فَقَتَلَهُ فَأَصْبَحَ مِنَ الْخَاسِرِينَ»
ترجمه :پس نفس ( سركش ) او تدريجاً كشتن برادرش (هابیل)را در نظرش آراست و او را مصمم به كشتن كرد ، و ( عاقبت به نداي وجدان گوش فرا نداد و ) او را كشت ! و از زيانكاران شد ( و هم ايمان خود را و هم برادرش را از دست داد ) .{مائده:30}

و در معنی نفس لوّامه اقوال زیادی وارد شده است که از جمله آنها عبارتند از:

نفس لوّامه نفسی است که بر یک وضعیت یکسانی ثابت نمی ماند و آن دارای تغییر و تبدّل زیادی است و به یاد می آورد و از یاد میبرد، قبول می کند و معارضه مینماید، دوست می دارد و بغض می ورزد ، خوشایند و فرمان بردار و پرهیزگار می گردد «یعنی در آن نیروی خیر وشر و رایحه های ایمان و وسوسه های شیطان وجود دارد.»

و گفته شده که آن نفس انسان مؤمن است: می بینی انسان مؤمن را که دائماً خودش را سرزنش می کند: منظور از صحبت کردنم چیست؟ و هدف از علمم چیست؟ و این نسبت به آن اولی تر است ، یعنی این گفته و این کار بهتر از آن کار است و … و ما مشاهده می کنیم که چنین گفتارهایی یکدیگر را تکمیل می کنند، خداوند – عزّ و جلّ – در ذات نفس بشری دو نیرو آفریده است: نیروی خیر و نیروی شر.

« فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا»
ترجمه :سپس بدو گناه و تقوا را الهام كرده است ( و چاه و راه و حسن و قبح را توسّط عقل و وحي به او نشان داده است ) .{شمی/10}

« وَهَدَيْنَاهُ النَّجْدَيْنِ»
ترجمه :و راه خير و شرّ را بدو ننموده ايم ؟(بلد/10)

خداوند راه را برای تزکیه نفس آشکار کرده است و اگر غیر از آن عمل شود انسان در انجام آن در انحطاط ونابودی قرار می گیرد پس خداوند – عزّ و جلّ –میفرماید:

« قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا»
ترجمه قسم به همه اينها ! ) كسي رستگار و كامياب مي گردد كه نفس خويشتن را ( با انجام طاعات و عبادات ، و ترك معاصي و منهيّات ) پاكيزه دارد و بپيرايد ( و آن را با هويدا ساختن هويّت انساني رشد دهد و بالا برد ) .{شمس/9}

« وَقَدْ خَابَ مَن دَسَّاهَا»{شمس/10}
ترجمه :(و آن را با هویدا ساختن هویت انسانی رشد دهد و بالا برد ) و كسي نااميد و ناكام مي گردد كه نفس خويشتن ( و فضائل و مزاياي انسانيّت خود را در ميان كفر و شرك و معصيت ) پنهان بدارد و بپوشاند ، و ( به معاصي ) بيالايد .

و ملاحظه می شود هنگامی که انسان مؤمن خطا می کند و در انجام کارهای نیک کوتاهی می ورزد و کانون شریعت خداوند – عزّ و جلّ – و راه و مسیر رسول خدا – صلی الله علیه و آله و سلم –  منحرف می شود نفسش او را مورد بازخواست و محاسبه قرار می دهد و سپس بعد از آن، او را مورد سرزنش شدید قرار میدهد و آن را ادامه می دهد تا اینکه او به راه راست برگردد.
ادامه دارد...
#تزکیه

@sserfan

تزکیه نفس و حل مشکلات علمی :

علامه طباطبایی : با طهارت نفس و صفای باطن بسیاری از مجهولات و مشکلات علمی حل می شود.از بوعلی سینا نقل شده است که راجع به مساله ای چهل بار دقت کردم و نتوانستم بفهمم ولی وضو ساختم و دو رکعت نماز به جا آوردم و سپس آ ن مساله برایم روشن شد.
در محضرعلامه طباطبایی ص 371
#تزکیه_نفس

@sserfan

راههای عملی کسب عشق و محبت الهی
عامل هفدهم :تزکیه
(قسمت پنجم )

ادامه...
خصوصیات نفس لوّامه:
مهم ترین خصوصیت نفس لوّامه این است که قابل تغییر و تبدّل است و نیروی خیر وشر در آن با یکدیگر مسابقه میدهند و نیز صاحب خود را همیشه مورد بازخواست و محاسبه قرار می دهد و انسان را از خداوند – عزّ و جلّ –بیمناک می سازد .

نفس لوّامه نفسی است که در درون انسان نیروی ایمان و خیر را بر نیروی شرّ و بدی غالب می سازد، و چنین نفسی یافت نمی شود مگر در نزد مؤمن که نفس او دائماً او را در کوتاهی در طاعات و عبادات و انجام معاصی مورد سرزنش قرار می دهد، بطور مثال زمانی که قابیل ، برادرش را کشت، و برای او مشخص شد که عمل او اشتباه بود بعد از آن اظهار پشیمانی کرد و قرآن این واقعه را به تصویر می کشد و  خداوند – عزّ و جلّ – میفرماید:
پس نفس ( سركش ) او تدريجاً كشتن برادرش را در نظرش آراست و او را مصمم به كشتن كرد ، و ( عاقبت به نداي وجدان گوش فرا نداد و ) او را كشت ! و از زيانكاران شد .{مائده ۳۰}

نفسی که مراقب صاحبش است قبل از این که شروع به کار کند از او سوال می کند که آیا این عمل با قانون شریعت خداوندموافق است یا نه؟ پس زمانی که عمل صالح و صحیح باشد و خالصانه بخاطر خدا باشد، اقدام به انجام آن کار می کند و او را به انجام آن کار تشویق می کند و اگر خلاف این باشد آن را ترک می کند و خداوند آن را در قرآن کریم تعبیر کرده و می فرماید:

« بَلِ الْإِنسَانُ عَلَى نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ»
ترجمه :اصلاً انسان خودش از وضع خود آگاه است ( و وجودش شاهد و دليل بر خويشتن است ) .{قیامة/14}

 و در تفسیر این آیه آمده است که یعنی ، بلکه انسان شاهد و گواه بر نفس و زشتی عمل و بدکرداری و گناه خویش است و احتیاج به شاهد دیگری ندارد، و «تاء» در بصیرة برای مبالغه است.

و ابن عباس  ( رضی الله عنه) می فرماید:
انسان به تنهایی شاهد نفس خویش است زیرا گوش و چشم و دو پا و اعضایش بر او شهادت می دهند ، همانطور که خداوند – عزّ و جلّ – می فرماید:

« وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ يَعْلَمُ مَا فِي أَنفُسِكُمْ فَاحْذَرُوهُ»
و بدانيد كه خداوند آنچه را در دل داريد مي داند ، پس از ( مخالفت فرمان ) او خويشتن را برحذر داريد{بقره/235}

نوع لوّامه نفسی است که همیشه صاحبش را به خاطر خیر و شر محاسبه می کند و به او می گوید:
 هدف و خواسته ات از این کار چه بود؟ 
 چرا این کار را انجام دادی؟
آیا  این کار از آن کار بهتر و اولی تر نبود ؟

صاحب نفس لوّامه پایان هر روزی با نفس خویش برای محاسبه و بازخواست خلوت می کند ،اگر گناه یا نقص و یا کوتاهی در اعمال خویش دید، نفس خویش را مورد نکوهش و توبیخ قرار می دهد و با خداوند بر توبه و آمرزش و جبران کاستی ها و کوتاهی ها پیمان می بندد، و اگر در اعمال خویش گناه یا سرکشی مشاهده نمود طلب آمرزش و پشیمانی می کند و توبه می کند و باز می گردد و دلیل این نوع محاسبه فرموده  خداوند – عزّ و جلّ – در قرآن کریم است که می فرماید:

ترجمه :اي مؤمنان ! از خدا بترسيد و هر كسي بايد بنگرد كه چه چيزي را براي فردا ( ي قيامت خود ) پيشاپيش فرستاده است . از خدا بترسيد ، خدا آگاه از هر آن چيزي است كه مي كنيد .** و همسان كساني نباشيد كه خدا را از ياد بردند ، و خدا هم خودشان را از ياد خودشان برد ! آنان بيرون روندگان ( از حدود شرائع الهي ) و خارج شوندگان ( از دائره ايمان ) هستند .{حشر/19/18}
ادامه دارد..‌
#تزکیه
#نفس_لوامه

@sserfan

رستگار کسی است که نفس را تزکیه کرد :

كسى كه خود را فراموش كرده است ، دنيا و آخرتش هر دو را از دست داده است ، چنين كسى اهل دنيا هم نيست ، زندگى دنيا هم براى او لذت بخش  نيست . مشاغل و آرزوهاى دنيوى و خواسته هاى نفسانى ، انسان را مبتلاى به مرض غفلت مى كند كه از توجه به ملکوت ، و سير و سلوك روحانى و نيل به لقاء الله باز مى ماند.
خداوند سبحان در سوره والشمس يازده بار قسم ياد فرمود و جواب قسم اين كه : (( قد افلح من زكيها و قد خاب من دسيها )) رستگار كسى است كه نفس را تزكيه كرد و پاك گردانيد و نااميد و زيانكار شد كسى كه نفس را گم كرد و از دست داد و در پى اصلاح و تزكيه آن برنيامد. ))
پندهای حکیمانه
  علامه حسن زاده آملي
#تزکیه
#نفس

@sserfan

" نفس " همواره در پی انجام کاریست:

ذهن فعال است ،ذهن همواره در پی انجام کاری است ،نفس پیوسته سعی می کند با انجام کاری احساس  "بودن"  و " هستی " نماید.
نفس از " نیستی "می هراسد ،چون با فرا رسیدن نیستی ،ماهیت مجازی  او هم از بین میرود ،بنابراین سعی می کند شما را همواره به انجام کاری وادارد.
مراقبه ،این فرصت را از نفس می گیرد ،مراقبه از ظهور نفس جلوگیری میکند .اعتقاد بر اینکه همواره باید کاری انجام داد از دام های نفس است ،تا خود را در پس انجام کاری مخفی نماید.
بنابراین گاهی بهترین کار و شاید سخت ترین کار ،انجام ندادن کاری است ،به گوشه ای بنشینید و کاری انجام ندهید ،حتی اندیشیدن، و فقط و فقط به درون خود بنگرید.
با انجام مراقبه ،فرصت به ظهور رسیدن" نفس"  را از " نفس"  بگیرید،مراقبه دامی است که"  نفس"  در آن خفه میشود.
مراقبه و سکوت ،معیاد گاه سالک  است.مراقبه ملاقات و اتصال با هستی لایزال است.
#مراقبه
#سکوت
#نفس

@sserfan

باید اهل سحر باشیم :

️خرمنها همان حقائق ملکوتيه هستند که آنها را نيمه شبها به انسان مي‌دهند. در ابتداي راه انسان فقط نصف شب حقايق را مي گيرد اما وقتي مقداري زحمت کشيد و در مسير انساني به حرکت درآمد، روز و شب و ديگر ابعاد نظام عالم شکارگاه او مي شود، بدين ترتيب انسان شکارچي عالم مي گردد و قوة عاقلة او دامِ شکارش مي شود نه اينکه خود، شکارِ عالم شود.

      
   در ايـن لاي و لـجنها و در ايـن ويرانه گلخنها 
شـد از يـاد تو آن ريحـان و روح و بـاغ و گلشنها

بايد اهل سحر باشيم. به قول حضرت استاد: «الهي آنکه سحر ندارد از خود خبر ندارد» آري بي سحران بيخبرانند، هم از خود، هم از نظام هستي و هم از خداي عالم.

️عزيز من! امشب را سعي کن تا صبح بيدار باشي. تنهايي بسيار لذت دارد، به خصوص تنهايي در تاريکي را لذتي ديگر است. تاريکي و تنهايي و سکوت، قيامت انسان را بر مي انگيزانند و انسان به دردش مي رسد. سحرگاهان در کوي حقيقت دلدارت بنشين و آنجا را محراب عبادت و نشيمنگاه خود قرار بده. تمام اجتماع را بايد فداي لذت سحر کني. سحرگاه بايد از «غير» دست کشي و به حقيقت نفس خويش بپردازي.
استاد صمدی املی
شرح مراتب طهارت
#سحر_خیزی

@sserfan

راههای عملی کسب عشق و محبت الهی
عامل هفدهم :تزکیه
(قسمت ششم )
خصوصیات نفس لوامه
ادامه...
در این مرحله که آیه ی دوم سوره ی قیامت به آن اشاره دارد ، قوای عقلی کم کم شروع به نشو و نما می کند و انسان بیدار شده و میان کارهای نیک و بد تمیز می دهد .در این حال یک حسّ درونی او را از ارتکاب بدی باز می دارد ، ولی این امر درونی هنوز ضعیف است و تأثیر چندانی ندارد ، پس از ارتکاب هرکار بدی انسان را دچار یک نوع پشیمانی می کند .

این توبیخ و ملامت از نفس حیوانی سر نمی زند ; و بطور قطع این ندا ، صدای نفس ناطقه و یا روح ملکوتی است که انسان را به کسب فضیلت دعوت می نماید . اینکه بیشتر بزرگان دین و اولیای مبین و عرفای آگاه ، گوشه نشینی و اشتغال به مناجات و نماز و روزه و دوری از زندگی روزانه را برای چند ساعت توصیه نموده اند ، فقط برای این است که انسان لحظاتی به خود آید و از وسوسه های نفس حیوانی آزاد و فارغ شود و تحریک های خارجی را فراموش نماید و آتش حرص ها و شهوت های خود را مدّتی خاموش سازد ، تا بتواند ندای آسمانی روح را از درون خود بشنود . سالک در این مرحله نیز باید به رام کردن ومطیع نمودن همان نیروهای مرموز نفس مشغول شود .
#نفس_لوامه

@sserfan