سنجشگرانه اندیشی - تفکر نقادانه 681

ندا باش، نه بازتاب

کانال سنجشگرانه‌اندیشی (تفکر نقادانه):
@sanjeshgaraneh

827 views15:44

🖌پیش‌داوری چیست؟

🔸 پیش‌داوری عقیده‌ای است که افراد برمی‌گزینند بدون اینکه برای آن دلیل مناسبی داشته باشند یا دلیل‌های له و علیه آن را بررسی کرده باشند. واژه‌ی «پیش‌داوری» بعضی وقت‌ها به معنایی گسترده‌تر نیز به کار می‌رود؛ در این حالت، منظور از آن هر دیدگاه ناخوشایندی است، خواه کسی که آن دیدگاه را برگزیده شواهد پشتوانه‌ی آن را وارسی کرده یا نکرده باشد؛ ولی باید یادآور شد که این کاربرد اصطلاح «پیش‌داوری» معنای آن را سست می‌کند.

برای مثال، اگر فردی را پیش از این به اتهام حمله به پلیس نزد قاضی برده باشند، دفعه‌ی بعد که او را به همین اتهام نزد او می‌برند ممکن است دفاعیات او را بی‌طرفانه گوش نکند. ممکن است پیشاپیش حکم کرده باشد که متهم گناهکار است. فردی که می‌خواهد از بین چند نامزد یکی را برای شغلی برگزیند ممکن است به این دلیل که با یکی از آنها هم‌دانشکده‌ای بوده به نفع او پیش‌داوری کند؛ با اینکه هم‌دانشکده‌ای بودن معیاری نیست که با تصدی شغل یادشده ارتباطی داشته باشد. به عبارت دیگر، فرد استخدام‌کننده پیشاپیش و بدون اینکه هیچ یک از شواهد مربوط به استخدام را بررسی کرده باشد، قضاوت کرده است که نامزد هم‌دانشکده‌ای‌اش مناسب‌ترین برای سمت مورد نظر است. یک صاحبخانه ممکن است صرفاً به این دلیل که زمانی یک مستأجر دانشجو بدون پرداختن اجاره، خانه را ترک کرده، در مورد همه‌ی دانشجویان پیش‌داوری منفی داشته باشد. در این مورد، همانند بسیاری از مواردِ پیش‌داوری جنسی یا نژادی، با تمام یک گروه از افراد چنان برخورد می‌شود که گویی خصوصیات مشترک دارند، حال آنکه واضح است که همسانی قابل توجهی میان اعضای آن گروه وجود ندارد (بخش «تعمیم نسنجیده» کتاب نیز درباره‌ی همین موضوع است).

سنجشگرانه‌اندیشی (تفکر نقادانه) با پیش‌داوری ناسازگار است. همه‌ی ما در بسیاری از موضوعات آلوده به پیش‌داوری هستیم، اما با وارسی شواهد و استدلال‌های له و علیه عقایدی که درباره‌ی یک موضوع وجود دارند، می‌توان برخی از این پیش‌داوری‌ها را حذف کرد. عقل انسان در معرض خطاست و بیشتر ما تمایل شدیدی داریم که حتی وقتی علیه برخی باورهایمان شاهد وجود دارد به آنها بچسبیم (بنگرید به بخش «آرزویی‌اندیشی» کتاب)؛ اما حتی اگر اندکی از پیش‌داوری‌هایمان را کنار بگذاریم می‌توانیم جهانی بهتر داشته باشیم.

🔸 برگرفته از کتاب «اندیشیدن؛ گام نخست در تفکر نقادانه»
نویسنده: نایجل واربرتن
مترجم: مهدی خسروانی

🔸 کانال سنجشگرانه‌اندیشی (تفکر نقادانه):
@sanjeshgaraneh

1.1K viewsedited 15:46