📣 سخنرانی مجازی با عنوان: «جامعۀ دانشگاهی و دانش‌بنیان شدن»

✅ شرکت در این سخنرانی مجازی برای عموم (اعم از دانشگاهیان و علاقه‌مندان بیرون از دانشگاه) آزاد است.

زمان: سه‌شنبه، 11 آذر، ساعت 9 الی 12 صبح.

پیوند (لینک) شرکت در این سخنرانی مجازی:
http://vc5.razi.ac.ir/r8gl1qfl8gs1

توضیح: پس از کلیک کردن بر لینک بالا، با دنبال کردن پیام‌هایی که برای شما به نمایش درمی‌آید (شامل پیام مربوط به نصب نرم‌افزار Adobe Connect) به فضای جلسه وارد خواهید شد.

کانال وحید احسانی
@vahidehsani_vh
https://www.tg-me.com/notesofvahidehsani

نه هر که سر بتراشد، قلندری داند!

این روزها خیلی‌ها خود را آزادی‌خواه، وطن‌پرست و دموکراسی‌طلب دانسته و در این جوّ هیجان‌زده، گلوله‌های «تهمت»، «اتّهام» و «اهانت» است که نثار دیگران می‌کنند.

ستارخان یک قهرمان ملی‌ است و اکنون هم بسیاری خودشان را ملی‌گرا می‌دانند، اما نه هر که سر بتراشد، قلندری داند!

———————————————

پس از کودتای محمّدعلی شاه که با به توپ بستن مجلس آغاز و با دستگیری، شکنجه و کشتار مشروطه‌خواهان ادامه یافت، ستّارخان (سردار ملّی)، باقرخان (سالار ملّی) و یاران اندکشان به تنها نبض تپندۀ آزادی‌خواهی ایران تبدیل شده، مردانه ایستادگی کرده و نگذاشتند روح آزادی از جسم بی‌جان وطن پرواز کند.

پس از چند ماه مبارزه و استقامت مجاهدان مشروطه، نیروهای روسیه، به بهانۀ حفظ امنیت اتباع روس ساکن در تبریز (که در اثر جنگ، محاصرۀ شهر و قحطی ناشی از آن به همراه سایرین در سختی قرار گرفته بودند)، و در واقع با نیّت پیگیری منافع خود، به قصد شکستن مقاومت آزادی‌خواهان به سمت تبریز حرکت کرده، از مرز گذشته و راه جلفا را باز کردند. ستّارخان و دیگر مجاهدان تبریز، برای رفع بهانهٔ تجاوز روس‌ها تلگرافی به این مضمون به محمدعلی شاه فرستادند:

«شاه به جای پدر و توده به جای فرزندان است. اگر رنجشی میان پدر و فرزندان رخ دهد، نباید همسایگان پا به میان گزارند. ما هر چه می‌خواستیم از آن درمی‌گذریم و شهر را به اعلی‌حضرت می‌سپاریم. هر رفتاری که با ما می‌خواهند بکنند ولی بی‌درنگ دستور دهند که راه خواربار باز شود و جایی برای گذشتن سپاهیان روس به ایران بازنماند».

محمدعلی شاه پس از دریافت این تلگراف به نیروهای دولتی دستور ترک محاصره داد (البته با تعلّل)، روس‌ها به پیشروی ادامه دادند و وارد تبریز شدند. ستارخان حاضر به اطاعت از دولت روس نشده و به ناچار با همراهانش به کنسول خانه عثمانی در تبریز پناهنده شد. در منابع ذکر شده‌است که ستارخان به کنسول روس (پاختیانوف) که می‌خواست پرچم روس را خود به سر در خانه ستارخان زند و او را در حمایت دولت روس قرار دهد گفت: «جناب کنسول! من می‌خواهم هفت دولت زیر سایۀ بیرق ایران باشد، شما می‌خواهید من زیر بیرق روس بروم؟ هرگز چنین کاری نخواهد شد!».

——————————————————-

بله، من نیز نسبت به تمامیت‌خواهی اقلیّت حاکم، دخالت نظامیان در اقتصاد و سیاست، کشتار مردم معترض و «اجنبی و اشرار» خواندن آنها، جنگ‌طلبی و مذاکره‌گریزی نظام و بسیاری چیزهای دیگر معترض بوده و در حدّ توان در نقد آنها و اصلاح جامعه کوشیده‌ام، من نیز به خاطر نقدِ «تمامیت‌خواهانِ نقدستیز» به سهم خودم هزینه داده و از برخی حقوق اساسی محروم مانده‌ام، امّا اینها دلیل نمی‌شود که از ترور فرماندهان و دانشمندان ایران به دست اجنبی ناراحت نشوم.

کانال وحید احسانی
@vahidehsani_vh
https://www.tg-me.com/notesofvahidehsani

✅ جامعۀ دانشگاهی و دانش‌بنیان شدن

گزیده‌ای از سخنرانی وحید احسانی (پژوهشگر در زمینۀ اثربخشی پژوهش و سیاست‌گذاری علم‌وفناوری)
دانشگاه رازی، کارگاه مجازی به مناسبت هفتۀ پژوهش و فناوری، ۱۱ آذر ۱۳۹۹

بخش اوّل)
نظام آموزش عالی ایران، چقدر دانش‌بنیان است؟

دانش‌بنیان شدن، یعنی بنیان، محور و فصل‌الخاطب قرار دادن دانش، یعنی این که تصمیم‌گیری‌ها بر اساس علم و دانش صورت بگیرد. بنابراین، پرسش محوری این بخش را می‌توان به شکل زیر بازنویسی کرد:
آیا در نظام آموزش عالی کشور، تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌ها بر اساس «علم و دانش» صورت می‌پذیرد؟

مطالعۀ مروری نتایج حاصل از پژوهش دربارۀ «تأثیر مشوّق‌های مالی بر عملکرد» حاکی از آن بود که از ۵۰ سال پیش ثابت شده‌است که «در مورد فعّالیت‌های نیازمند کاربرد قوای ذهنی، مشوّق‌های مالی کیفیت عملکرد را تنزّل می‌دهند». این نکته، در تمام پژوهش‌هایی که تا کنون در این رابطه انجام شده مورد تأیید قرار گرفته‌است. یافته‌های مطالعات مورد نظر، در معتبرترین مجلات علمی دنیا منتشر شده و برخی از آنها توسّط مراکز معتبری مانند «مدرسۀ اقتصادی لندن» و «بانک مرکزی آمریکا» اجرا گردیده‌است.

با وجود این، وزارت عتف، در سال ۱۳۸۳، طی آئین‌نامه‌ای، برای تشویق نگارندگان مقالات علمی، تشویق نقدی در نظرمی‌گیرد. برخی از زیرمجموعه‌های وزارت عتف، هنگام ابلاغ این شیوه‌نامه در مجموعۀ خود، یکی از اهداف و فلسفه‌های وجودی آن را «ارتقاء کیفیت فعّالیت‌های علمی و پژوهشی» عنوان کرده‌اند.

بنابراین، وزارت عتف، برای توسعۀ علم و پژوهش، از روشی استفاده کرده‌است که علم و دانش از ۵۰ سال پیش اثبات کرده که این روش کیفیت فعّالیت‌های علمی و پژوهشی را تنزّل می‌بخشد! این مسئله، یک نمونه از مواردی است که به وضوح نشان می‌دهد در ساختار نظام آموزش عالی کشور، تصمیم‌گیری‌ها مبتنی بر علم و دانش نیست، یعنی نظام آموزش عالی کشور دانش‌بنیان نیست. در سخنرانی، به مثال‌های تأمّل برانگیز دیگری هم اشاره شده‌است.

این سخنرانی در ۳ بخش ارائه گردیده، عنوان بخش‌های آتی به قرار زیر است:

بخش دوّم: تبیین نوع مواجهۀ عجیب ما با «علم و دانش»
بخش سوّم: نشانگرهای فاصله‌گرفتن نظام آموزش عالی از مسیر «نفت‌بنیان» و نزدیک شدن به مسیر «دانش‌بنیان»

فایل صوتی و اسلایدهای این سخنرانی در فرسته‌های (پست‌های) بعدی ارائه شده‌اند.

طول مدّت سخنرانی ۲ ساعت و ۴۰ دقیقه است که بخش‌هایی از آن به پرسش‌وپاسخ و مشارکت حضار مربوط می‌شود.

💢 پویش ملی دوباره دانشگاه با هدف اصلاح روال‌های حاکم بر سیاست‌های وزارت علوم حرکت خود را آغاز کرده است. در این مسیر به همراهی تمامی استادان دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌‏های ایران نیازمندیم.

http://dobaredaneshgah.ir
https://www.tg-me.com/dobarehdaneshgah‌

✅ جامعۀ دانشگاهی و دانش بنیان شدن

اسلاید‌های سخنرانی وحید احسانی (پژوهشگر در زمینۀ اثربخشیِ پژوهش و سیاست‌گذاری علم و فناوری)

دانشگاه رازی، کارگاه مجازی به مناسبت هفتۀ پژوهش و فناوری، ۱۱ آذر ۱۳۹۹

💢 پویش ملی دوباره دانشگاه با هدف اصلاح روال‌های حاکم بر سیاست‌های وزارت علوم حرکت خود را آغاز کرده است. در این مسیر به همراهی تمامی استادان دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌‏های ایران نیازمندیم.

http://dobaredaneshgah.ir
https://www.tg-me.com/dobarehdaneshgah

جامعۀ دانشگاهی و دانش بنیان شدن

فایل صوتی سخنرانی وحید احسانی (پژوهشگر در زمینۀ اثربخشیِ پژوهش و سیاست‌گذاری علم و فناوری)

دانشگاه رازی، کارگاه مجازی به مناسبت هفتۀ پژوهش و فناوری، ۱۱ آذر ۱۳۹۹

💢 پویش ملی دوباره دانشگاه با هدف اصلاح روال‌های حاکم بر سیاست‌های وزارت علوم حرکت خود را آغاز کرده است. در این مسیر به همراهی تمامی استادان دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌‏های ایران نیازمندیم.

http://dobaredaneshgah.ir
https://www.tg-me.com/dobarehdaneshgah

تجربۀ زیستۀ یک پژوهشگر تأثیر-مدار

چهاردهمین نشست متخصصان علم اطّلاعات و دانش‌شناسی منطقۀ جنوب کشور با موضوع «پژوهشگران جوان»

چهارشنبه ۲۶ آذر، ساعت ۱۶:۰۰ الی ۱۸:۰۰

به امید خدا، پس از استادان بزرگوار دکتر سیّدرحمت اللّه فتّاحی و دکتر مقصود فراستخواه، ذیل عنوان «تجربه زیستۀ یک پژوهشگر تأثیر-مدار» مطالبی را در معرض نقد علاقه‌مندان قرار خواهم داد.

برنامۀ وبینار در فرستۀ (پست) بعد نمایش داده شده‌است.

لینک ورود به تالار مجازی:
https://learning.ilisa.ir/research-week

کانال وحید احسانی
@vahidehsani_vh
https://www.tg-me.com/notesofvahidehsani

برنامۀ چهاردهمین نشست متخصصان علم اطّلاعات و دانش‌شناسی منطقۀ جنوب کشور با موضوع «پژوهشگران جوان»

انجمن کتابداری و اطّلاع‌رسانی ایران - شاخۀ منطقۀ جنوب کشور

کانال وحید احسانی
@vahidehsani_vh
https://www.tg-me.com/notesofvahidehsani

اثربخشی پژوهش‌های دانشگاهی

به امید خدا، در یازدهمین جشنوارۀ ملّی پژوهش و فناوریِ سازمان اسناد و کتابخانۀ ملّی، ذیل عنوان «انتخاب موضوع پژوهش با رویکرد تأثیر-مدار» مطالبی را در معرض نقد علاقه‌مندان قرار خواهم داد.

یکشنبه ۲۳ آذر، ساعت ۱۵:۰۰ الی ۱۷:۰۰ (نیم ساعت اوّل)

لینک ورود به تالار مجازی:
https://vc.nlai.ir/nlaifestival

کانال وحید احسانی
@vahidehsani_vh
https://www.tg-me.com/notesofvahidehsani

‼️ مسئولان وظیفه‌شان را درست انجام می‌دهند، کم‌کاری از ماست!

توانمند شدن جامعه و به عبارتی «تبدیل شدن جامعۀ اتمیزه (ذرّه‌وار) به جامعۀ مدنی منسجم»، مستلزم تلاش‌کردن بطن جامعه برای عبور از گردنه‌های صعب‌العبور است، چیزی شبیه «هفت‌خوان رستم» یا «هفت شهرعشق»، البته در ساحت مدنّیت.

همان‌طور که صعود به قلّۀ کوه با تله‌کابین یا امثال آن عضلات ما را تقویت نمی‌کند، اگر مانع و راهزنی در کار نبوده و مسیر هموار و راحت باشد، طی کردن این مسیر هم جامعه را توانمند و رشد‌یافته نمی‌کند.

فرایند تبدیل «مردمان ذرّه‌وار» به «جامعۀ مدنی منسجم و توانمند»، مانند فرایند تبدیل «کرم» به «پروانه» است. در مرحلۀ خارج شدن از پیله، پروانه باید یک شب کامل با تمام توان تلاش کند. فشار خون ایجاد شده طی این تلاش است که باعث می‌شود بال‌های پروانهْ گسترده و توانمند شوند. اگر در ابتدای این مرحله، با ظرافت بسیار، پروانه را از پیله خارج کرده و سختی این تلاش را از دوشش برداریم، پروانۀ از پیله خارج شده، با کرم سابق تفاوت چندانی نخواهدداشت، زیرا بال‌هایش چروکیده و ضعیف هستند و توانایی به پرواز درآوردن او را ندارد. بنابراین، دست‌وپاگیر بودن پیله، که در نگاه اوّل ممکن است به عنوان یک عامل زائد و مضر به نظر برسد، در عین آزاردهنده بود، برای رشد کرم و تبدیل‌شدن آن به پروانه ضروی است.

بیشتر ما عموماً در حال گله‌گزاری از مسئولان هستیم و هرگاه دربارۀ نقش و مسئولیت‌مان در توانمند شدن جامعه مورد خطاب قرار می‌گیریم، بحث را به اینجا می‌کشانیم که «مسئولان نمی‌گذارند؛ گام‌های کوچک روبه‌جلوی ما در برابر موج‌های سیل‌آسای روبه‌عقب آنها بی‌اثر است، آنها بافته‌های ما را نقش‌برآب می‌کنند» و امثال آن.

این در حالی است که برای شکل‌گیری هستۀ مرکزی و اوّلیۀ جامعۀ مدنی، وجود موانع صعب‌العبور ضروری است. هر چه این موانع سخت‌تر و هر چه نیروهای بازدارنده نیرومندتر باشند، هستۀ اوّلیۀ جامعۀ مدنی –که طی فرایند تلاش برای عبور از این موانع ایجاد خواهد شد- توانمندتر و مستحکم‌تر خواهد بود.

در مثال بالا، «یک شب تلاش پروانه» به مثابه چند ده سال تلاش آهسته‌وپیوستۀ جامعه و نیروی آزاردهنده و به ظاهر بازدارندۀ پیله نیز به مثابه موانع و سختی‌های راه (شامل سنگ‌اندازی‌های حاکمان و مسئولانی است که شکل‌گیری جامعۀ مدنی را به صلاح خود نمی‌دانند) است. از این حیث، حاکمان و مسئولان ما وظیفۀ خود را به نحو احسن انجام می‌دهند؛ همه چیز مهیّاست تا ما دست به کار شویم.

البته ممکن است شما نخواهید در مرحلۀ آغازین –که سخت‌ترین و تعیین‌کننده‌ترین مرحله بوده و به شکل‌گیری سنگ‌زیرستونِ جامعۀ مدنی می‌انجامد- پا پیش بگذارید، در این صورت، منتظر باشید، به امید خدا در نتیجۀ تلاش «السابقون السّابقون» (پیش‌گامان، صف‌شکنان)، کاروان جامعۀ مدنی به حرکت درآمده و چند منزلی به جلو می‌رود، امیدوارم در آنجا که کار ساده‌تر شده و همراه شدن با این کاروان مستلزم تحمّل مشقّات کمتری است، شما نیز همراه شوید. همراه شو عزیز!

تو نگو «همه به جنگند و ز صلح من چه آید؟» / تو یکی نه‌ای، هزاری، تو چراغ خود برافروز
که یکی چراغ روشن ز هزار مرده بهتر / که به است یک قد خوش ز هزار قامت کوز (مولوی)

کانال وحید احسانی
@vahidehsani_vh
https://www.tg-me.com/notesofvahidehsani

فیلم سخنرانی

فیلم سخنرانی‌ام با عنوان «انتخاب موضوع پژوهش با رویکرد تأثیر-مدار» در نشست «اثربخشی پژوه‌های دانشگاهی» از یازدهمین جشنوارۀ ملّی پژوهش و فناوری سازمان اسناد و کتابخانۀ ملّی (مجازی) را می‌توانید از طریق پیوند (لینک) زیر ملاحظه بفرمایید:

https://vc.nlai.ir/p00zliclfyz4?proto=true

توضیح: برای مشاهدۀ فیلم جلسه بهتر است نرم‌افزار Adobe Connect را روی گوشی یا رایانۀ خود نصب کرده‌باشید، در غیر این صورت، در پنجره‌ای که باز می‌شود، بر گزینۀ Open in browser کلیک کنید.

متأسفانه در این فیلم، اسلایدهای سخنرانی قابل رویت نیستند؛ اسلایدهای مورد نظر را می‌توانید در فرستۀ (پست) بعدی ملاحظه کنید.

کانال وحید احسانی
@vahidehsani_vh
https://www.tg-me.com/notesofvahidehsani

اسلایدهای سخنرانی‌ام با عنوان «انتخاب موضوع پژوهش با رویکرد تأثیر-مدار» در نشست «اثربخشی پژوه‌های دانشگاهی» از یازدهمین جشنوارۀ ملّی پژوهش و فناوری سازمان اسناد و کتابخانۀ ملّی (مجازی).

این سخنرانی مجازی را می‌توانید از طریق فرستۀ (پست) قبلی ببینید و بشنوید.

کانال وحید احسانی
@vahidehsani_vh
https://www.tg-me.com/notesofvahidehsani

فیلم سخنرانی

فیلم سخنرانی‌ام در چهاردهمین نشست متخصصان علم اطّلاعات و دانش‌شناسی منطقۀ جنوب کشور با موضوع «پژوهشگران جوان» (مجازی) را می‌توانید از طریق پیوند (لینک) زیر ملاحظه بفرمایید:

https://learning.ilisa.ir/lfz628dmp21l/

در این وبینار، پس از استادان گرامی، دکتر سیّدرحمت اللّه فتّاحی و دکتر مقصود فراستخواه، عرائضم را در معرض نقد علاقه‌مندان قرار دادم (زمان شروع: 2:12:30 - زمان پایان: 2:36:00). در پایان نیز دکتر محمود خسروجردی به مقایسۀ ساختار پژوهش در کشور نروژ با ایران پرداختند.

توضیح: برای مشاهدۀ فیلم جلسه بهتر است نرم‌افزار Adobe Connect را روی گوشی یا رایانۀ خود نصب کرده‌باشید، در غیر این صورت، در پنجره‌ای که باز می‌شود، بر گزینۀ Open in browser کلیک کنید.

کانال وحید احسانی
@vahidehsani_vh
https://www.tg-me.com/notesofvahidehsani

سلام و درود، خواهشمندم حتما ببینید و چنانچه صلاح دانستید، بازنشر دهید.👇👇👇

پس از سه سال، سرانجام تصمیم گرفتم فیلم مستند جدول 17 را که ارشاد مجوز پخش آن را صادر نکرد در یوتیوب و آپارات منتشر کنم.
مستند جدول 17فیلمی درباره موسسات غیردولتی است که از بودجه عمومی کشور استفاده می کنند.

در مستند جدول 17 به سراغ برخی از این موسسات وابسته به برخی سیاستمداران مشهور رفته ایم و از آنها پرسیده ایم این بودجه را چگونه گرفته و صرف چه کاری می کنند.
بنیاد حکمت صدرا به ریاست حجت السلام والمسلمین سیدمحمد خامنه ای، موسسه پرتوی ثقلین به ریاست آیت الله محمدرضا مدرسی عضو فقهای شورای نگهبان، دانشگاه عدالت وابسته به آیت الله هاشمی شاهرودی و... از جمله این مراکر فرهنگی هستند که مسئولان آنها حاضر به مصاحبه با ما شدند. بسیاری دیگر از این موسسات بعضا شخصی و خصوصی که از دولت بودجه می گیرند حاضر به گفتگو نشدند.
شگفت آنکه در مسیر تحقیقات به برخی از موسساتی که در قانون بودجه ردیف خاصی برای آنها تعیین شده برخوردیم که اساسا وجود خارجی ندارند!

نسخه کامل:
https://youtu.be/cbHeeO2HDqI

✅ راه درمان کرونا، تزریق «واکسن اعتماد» است!
📰 منتشر شده در روزنامۀ نقد حال، شمارۀ ۸۱۹

ماه‌هاست که عموم مردم جهان منتظر تولید واکسن کرونا بوده و آرزو می‌کنند این واکسن هر چه سریعتر در اختیارشان قرار بگیرد. از این نظر، تولید واکسن کرونا در داخل کشور و توسّط دانشمندان ایرانی، آن هم در شرایط تحریم، می‌توانست خبر بسیار خوشایند و امیدوارکننده‌ای باشد، اگر ...

آزمایش‌های متعدّد، تأثیر «شبه‌داروها» را اثبات کرده‌است. «شبه‌داروها» همان آب‌نبات‌هایی هستند که پزشک آنها را به عنوان داروهایی نایاب و شفابخش، با آب و تاب تمام به بیمار تجویز کرده و به او اطمینان می‌دهد که از تأثیر چشمگیر آنها شگفت‌زده خواهد شد. در چنین مواردی، «اعتماد بیمار به پزشک» موجب می‌شود بیمار به نسخۀ پزشک باور پیدا کند و نتیجۀ این باور نیز امیدواری او به درمان و تلقین «بهبود یافتن» به خودش است، تلقین باورمندانه‌ای که شفای بیمار را در پی دارد.

وقتی «اعتماد» باشد، حتّی آب‌نباتی ساده هم شفابخش می‌شود و در مقابل، وقتی اعتماد وجود نداشته‌باشد، چه بسا دارویی شفابخش هم کاملاً بی‌فایده و بی‌اثر گردد، زیرا هنگام استفاده از آن دارو، شدّت ناامیدی و تلقین «بی‌فایده بودن آن به خود» می‌تواند تأثیری بیش از اثرات زیستی-شیمیایی مورد انتظار از دارو به دنبال داشته‌باشد.

بله، به نظرم، نه تنها راه درمان کرونا، بلکه راه درمان تمام بحران‌ها و مسائل‌ومشکلات کشور «اعتماد» است. در شرایط «بی‌اعتمادی»، هر مسئلۀ کوچکی در چشم ما به‌مثابه «بحرانی خارج از کنترل» دیده می‌شود و در مقابل، «اعتماد»، بزرگترین بحران‌ها را هم به‌مثابه «مسائلی تحت مدیریت» به چشم می‌نمایاند.

در شرایط نبود اعتماد، نگرانی حاصل از هر مسئلۀ کوچکی می‌تواند تمام قوای ذهنی و ظرفیت احساسی افراد را به خود مشغول کند، امّا در شرایط برقراری اعتماد، با وجود بزرگترین بحران‌ها هم افراد می‌توانند بخش قابل توجّهی از تمرکز ذهنی و احساسات‌شان را از مسائل‌ومشکلات جدا کرده و به زندگی (انجام مطلوب وظایف شغلی، روابط خانوادگی، تفریح، ورزش، مطالعه، تلاش برای حل بحران‌ها و غیره) اختصاص دهند.

اگر نخواهیم خودمان را گول بزنیم، باید بپذیریم که متأسفانه در جامعۀ ما سطح اعتماد عمومی به ساختارهای رسمی بسیار کاهش یافته‌است و این در حالی است که در دوران اوایل انقلاب و جنگ تحمیلی، این اعتماد در دنیا مثال‌زدنی بود.

از میان مهم‌ترین عوامل این معضل بنیادین می‌توان به رواج فساد اقتصادی و عدم برخورد مطلوب با آن، شکاف فزآیندۀ طبقاتی، عدم استقبال از نقد و برخورد نامناسب با منتقدان، فاصلۀ شعار و عمل در میان بسیاری از مسئولان، دروغ‌گویی و از همه مهم‌تر، استفادۀ ابزاری از دین اشاره کرد. اگر چه نقش «بدخواهان» و «رسانه‌های معاند» را نیز نمی‌توان منکر شد، امّا معرّفی عوامل بیرونی به عنوان عوامل اصلی، خود یکی از مصداق‌های دروغ و فریب و یکی از عوامل تشدید بی‌اعتمادی عمومی است.

راه‌های افزایش سطح اعتماد نیز مشخص است: برخورد خردمندانه و ریشه‌ای با فساد اقتصادی (و نه استفادۀ جناحی از آن یا فروکاستن آن به محاکمه چند نفر آن هم در پشت درهای بسته)، شفاف‌سازی امور و تصمیم‌گیری‌ها، کوتاه‌کردن دست از ما بهتران از امتیازهای ویژه (رانت‌ها)، روند کاهشی شکاف طبقاتی، راستگویی و بستن راه ارتزاق از دین.

نگارنده، به عنوان یک نفر ایرانی، وقتی می‌بینم در بودجۀ کشور (جدول ۱۷) برای برخی مؤسسات فرهنگی غیردولتی که به هیچ‌کجا پاسخگو نیستند ردیف‌بودجه‌های میلیاردی در نظر گرفته شده‌است، وقتی می‌بینم تاریخ ثبت برخی از این مؤسسات بعد از تاریخی است که در بودجۀ کشور برای آنها حمایت مالی تعریف شده‌، وقتی می‌بینم برخی از این مؤسسات اساساً وجود خارجی ندارند، چگونه می‌توانم به این ساختار و مجموعۀ نهادهای نظارتی، کنترلی و قضائی آن اعتماد کنم؟! وقتی می‌بینم من و اطرافیانم برای گرفتن یک وام چند میلیون تومانی باید از هفت خوان رستم عبور کنیم و اگر یکی دو قسط‌مان به عقب بیفتد، خیلی سریع جلوی حقوق ضامنان گرفته می‌شود در حالی که برخی آقازادگان هزاران میلیارد وام گرفته‌اند و پس هم نمی‌دهند و آزادانه می‌گردند، چگونه ممکن است اعتمادم به ساختارهای رسمی همچنان حفظ شود؟!

در پایان، به تمام دست‌اندرکاران و دلسوزان پیشنهاد می‌کنم، چه برای درمان بیماری کرونا و چه به منظور کنترل سایر بحران‌های کشور، بیش و پیش از هر چیز دیگری، به فکر «واکسن اعتماد» باشند!

کانال وحید احسانی
@vahidehsani_vh
https://www.tg-me.com/notesofvahidehsani

ایران: سلیمانی، شجریان، ملکیان
منتشر شده در نامۀ فرهنگ رازی

آشنایی من با سردار شهید سلیمانی به دوران نوجوانی‌ام مربوط می‌شود، بدون این که نام ایشان را بدانم و بدون این که دانستن نام ایشان برایم موضوعیتی داشته‌باشد. از طرفداران پروپاقرص برنامه تلویزیونی «روایت فتح» بودم. آن موقع اینترنت و امثال آن وجود نداشت و تنها راه دیدن برنامه‌ها این بود که سر ساعت پای تلویزیون باشیم. برنامه روایت فتح، ساخته شهید فرزانه، «مرتضی آوینی»، برنامه‌ای بسیار گیرا و تأثیرگذار بود و من با تمام وجود به تماشای تمام قسمت‌های آن می‌نشستم؛ کم پیش نمی‌آمد که هنگام تماشای این برنامه، بغضم بترکد و اشکم جاری شود. یکی از تأثیرگذارترین بخش‌های برنامه آن مواقعی بود که سردار سلیمانی به توصیف نحوه شهادت دوستان هم‌رزمش می‌پرداخت. او برای من نماد صلابت و مردانگی بود و از این رو، وقتی بغض گلویش را می‌گرفت و به خاطر این که بغضش و در نتیجه آن، صلابت یک فرمانده نظامی نشکند، سکوت می‌کرد، بغض من می‌ترکید و اشکم جاری می‌شد. در چنین لحظاتی، گویی از دنیا و ما‌فیها رها شده، عمیق‌ترین ساحت‌های وجودی‌ام را درک کرده و به خدا نزدیک می‌شدم. صرفاً در این چند سال اخیر -که سردار شهید در میان مردم شهرت فزآینده‌ای یافت- نامش را دانستم. همواره دوستش داشتم و دوستش خواهم داشت.

آشنایی‌ام با استاد شجریان را می‌توانم به دو دوره تقسیم کنم: اوّل، آشنایی‌ام به واسطه «ربّنا» و آواز «این دهان بستی، دهانی باز شد» استاد که در ماه‌های مبارک رمضان، پیش از افطار پخش می‌شد و در کنار آنها برخی آوازهای حماسی که از رادیو تلویزیون پخش می‌شد (مثل «ایران ای سرای امید) و دوّم، دوره‌ای که کاست‌های استاد را تهیه کرده و گوش می‌دادم. نمی‌دانم آغاز دوره اوّل را باید چه زمانی اعلام کنم؛ از دورترین سال‌های کودکی‌ام، حال و هوای دوست‌داشتنی «ماه میهمانی پروردگار» با ربّنای دلنشین استاد گره خورده بود. دوره دوّم امّا باز هم به سنین نوجوانی‌ام مربوط می‌شود. چگونه می‌توانم حظّی که از گوش دادن کاست‌های استاد می‌بردم را شرح دهم؟! به عنوان نمونه، یادم می‌آید در دوره‌ای که پایم در گچ بود و به خاطر خانه‌نشینی دائمی، ترتیب خواب و بیداری‌ام به هم خورده بود، شبی از آن موقع که خانواده‌ خوابیدند تا نماز صبح فقط روی «ب» از کاست 90 دقیقه‌ای بیداد-همایون استاد با تک‌نوازی تار استاد بیکجه‌خانی را گوش دادم. هر بار که کاست به انتها می‌رسید، آن را به عقب برمی‌گرداندم و دوباره از اوّل گوش می‌دادم. هنگام گوش دادن به آواز استاد، چنان در لحظه «حال» غرق شده و چنان سرمست می‌شدم که احساس می‌کردم در این دنیا بهتر از این حال و هوا هیچ چیزی وجود ندارد و با خود می‌گفتم «ایکاش سایر انسان‌ها هم این حظّ و بی‌نیازی (نسبت به دنیا و مافیها) را تجربه کنند».

استاد ملکیان را سالیان بسیار کمتریست که می‌شناسم. ایشان برای من نماد «اندیشمند آزاده» است؛ هم مستقل از جریان‌های رسمی و هم آزاد از نگرش‌های موروثی. انسانی که زیاد مطالعه می‌کند، عمیق خردورزی می‌کند، نقّادانه می‌اندیشد، نظریات بدیع ارایه می‌دهد و اهل بحث و گفتگو است. اندیشمندی که آزارش به کسی نمی‌رسد و مروّج راستینِ اخلاق، معنویت و تعقّل است. از میان آثار متعدّدش، صرفاً از بخش کوچکی از آنها استفاده کرده‌ام، امّا همان مقدار اندک هم برایم بسیار تأمّل‌برانگیز و آموزنده بوده‌است.

من ایرانی‌ام، و ایران برای من بدون سردار سلیمانی، بدون استاد شجریان و بدون استاد ملکیان معنا ندارد. هر کسی هر چه می‌خواهد بگوید، بگوید؛ من این سه شخص را دوست دارم و برایشان احترام بسیار زیادی قائلم. هیچ کس نمی‌تواند هیچ یک از این بزرگان را از من بگیرد، آنها در قلبم جا دارند. این سه شخص، هر سه، از مهم‌ترین سرمایه‌های انسانی و از «سرمایه‌های نمادین» ایران هستند. به نظرم، هر کسی که عامدانه یا ناآگاهانه به یک یا چند تن از آنها بی‌احترامی کند، به ایران جفا کرده‌است.

ایران، به همان اندازه‌ای که به پاسدار نظامی محتاج است، به هنرمند مردمی و به اندیشمند آزاده و منتقد نیز محتاج است. ایران نه «پادگان نظامی» است، نه «نمایشگاه هنری» و نه «کلاس درس و بحث»، امّا در عین حال، ایران بدون هر یک از این سه، ایران نیست یا ایران نخواهد ماند.

ادامه یادداشت 👇

👆بخش اوّل

نمی‌دانم آیا سردار سلیمانی به موسیقی سنّتی و آواز استاد شجریان گوش می‌داده یا نه و آیا با تفسیر مثنوی مولانا انسی داشته یا نه، نمی‌دانم آیا استاد شجریان زیارت عاشورا و دعای کمیل می‌خوانده یا نه و آیا مطالب اندیشمندان و روشنفکران دینی را دنبال می‌کرده یا نه، همچنین، نمی‌دانم آیا استاد ملکیان با موسیقی سنّتی، هیأت و روضه اباعبدالله نسبتی دارد یا نه. اصلاً دانستن پاسخ این پرسش‌ها برایم اهمّیت چندانی ندارد، زیرا برای من -به عنوان یک بچه مسلمان ایرانی که به وسع خودم و به قدر توفیقم با همه این عرصه‌ها انس و الفتی داشته‌ام- همه این ها از یک سنخ و از جمله وسایل تقرّب به پروردگار هستند.

سه بزرگوار نامبرده‌شده، برای من صرفاً سه شخص منفرد نیستند، بلکه سه نمادند. به عبارت دیگر، ارادتم به سردار شهید سلیمانی، تجلّی و نمود ارادتم به تمام فرماندهان و سربازانی است که از مرزها و امنیت ایران دفاع می‌کنند (چه افراد نام‌آشنایی چون شهید چمران، شهید همّت، شهید باکری، شهید فخری‌زاده و شهید حججی و چه سربازان یا شهدایی که گمنام‌اند)، همان علاقه‌ای که به استاد شجریان دارم را به سایر هنرمندان این مرز و بوم مانند استاد محمود فرشچیان، استاد کیهان کلهر، استاد شهرام ناظری، استاد هوشنگ ابتهاج، استاد شفیعی کدکنی و بسیاری دیگر نیز دارم و احترامی که برای استاد ملکیان قائلم را برای سایر اندیشمندان آزاده چون استاد حسین الهی‌قمشه‌ای، استاد همایون کاتوزیان، استاد بیژن عبدالکریمی، استاد مقصود فراستخواه، استاد رضا منصوری، استاد فرشاد مؤمنی، استاد محسن رنانی و همانندان آنها نیز قائلم.

در عین عشق و ارادتی که نسبت به سردار سلیمانی، استاد شجریان و استاد ملکیان دارم، هیچ یک از آنها – و هیچ کس دیگری را نیز- قدّیس و غیرقابل‌نقد نمی‌دانم؛ بر اساس عقل و مطالعات محدود خودم و به عنوانی یکی از شاگردان کوچک ایشان، به برخی از زوایای دیدگاه استاد ملکیان نقد دارم. همچنین، ممکن است نسبت به عملکرد نظامیان نقدهایی داشته‌باشم. این که در حال حاضر نسبت به استاد شجریان و شخص سردار سلیمانی نقدی ندارم نیز ناشی از آن نیست که بخواهم آنها را استثناء کنم، چه بسا یک ساعت بعد، درباره این بزرگواران چیزی بدانم که در خصوص آن نکته خاص، منتقد آنها بشوم. همچنین، این که نسبت به آنها نقدی ندارم، باعث نمی‌شود برای سایرین این حق را قائل نشوم که بتوانند منتقد این بزرگواران بوده یا محترمانه نقدهایشان را مطرح کنند، یا در مقابل نقدهای احتمالی سایرین نسبت به این دو بزرگوار جبهه بگیرم، یا به دیدگاه منتقدان آنها احترام نگذارم، یا منتقدان آنها را «بدخواه» معرّفی کنم، یا اگر کسی به هر یک از این سه بزرگوار بی‌احترامی کرد، راضی شوم که بدون طی روال قانونی و فراتر از جرائم قانونی با او برخورد شود.

تا جایی که در اطراف خودم و به ویژه در میان اهالی علم، فرهنگ و دیانت مشاهده می‌کنم، کمتر کسی هست که با یک یا چند تن از این اعضای شاخص «خانواده ایران» مشکل داشته‌باشد. آنچه بیشتر دیده می‌شود این است که برخی نسبت به یکی از این سه بزرگ‌مرد یا نسبت به یکی از صنف‌های شهداء، هنرمندان یا اندیشمندان، علقه و ارادت بیشتری دارند که به نظرم کاملاً طبیعی است. با وجود این، متأسفانه، در میان عاشقان استاد شجریان یا استاد ملکیان، اندک کسانی هستند که علاقه به سردار شهید را بر نمی‌تابند و احتمالاً عکس این گزاره نیز صادق باشد. همچنین، گروه کوچکی از علاقه‌مندان استاد شجریان یا استاد ملکیان، به توصیف کمتر از «قدیس» از آن‌ها راضی نمی‌شوند و دیگر علاقه‌مندان همین دو بزرگوار که کوچکترین نقدی به آن‌ها داشته باشند را پس می‌زنند. به همین ترتیب، اندک کسانی از عاشقان سردار سلیمانی، کسانی که به او نمره‌ای کمتر از 100 می‌دهند یا نسبت به او کوچکترین نقدی دارند را بیگانه می‌شمارند. من امّا چنینم که نمودم، چه سایرین خوششان بیاید و چه خوششان نیاید.

یادداشت حاضر، از جنس «هیزمی بر آتش» نیست، بلکه می‌خواهد کاسه آبی باشد بر آتش کدورت‌های احتمالی میان برخی اعضای خانوادۀ ایران. این یادداشت با هدف کاستن از شکاف‌ها و قطبیت‌های ایران‌سوز نگاشته شده‌است؛ از شما خوانندۀ گرامی خواهشمندم که با وسواس به خرج دادن درباره ترتیب جانمایی اسامی یا عکس‌های بزرگواران مورد نظر یا امثال آن، به دنبال یافتن بهانه‌ای برای تشدید کدورت‌های دشمن‌شادکن نباشیم.

تأکید بر سه شخصیت برجسته از سه گروه خاص (نظامیان، هنرمندان و اندیشمندان)، به معنای کم‌اهمّیت بودن سایر شخصیت‌های بارز و سایر گروه‌های جامعه نیست؛ ایران با تمام شخصیت‌ها، صنف‌ها و گروه‌هایش و با تمام ایرانیان، ایران است.

ادامۀ یادداشت 👇

👆 بخش قبلی یادداشت 👆

بیایید تمرین کنیم و یاد بگیریم که همدیگر را به چشم اعضای یک خانواده، فرزندان ایران، ببینیم و با وجود اختلاف‌نظرهای متعدّد، متنوّع و بعضاً زیاد، با هم مانند بیگانگان رفتار نکنیم. همچنین، اگر بخشی از جامعه رفتار دیگری در پیش گرفت، ما خردمندانه صبوری اختیار کنیم و در واکنش به آن رفتار افراطی و حذفی، از این منش خداپسندانه، ملّی و انسانی فاصله نگیریم.

به امید همراهی و همدلی تمامی ایرانیان؛
به امید فردایی بهتر؛
به امید ایرانی آباد.

کانال وحید احسانی
@vahidehsani_vh
https://www.tg-me.com/notesofvahidehsani

آشنایی من با سردار شهید سلیمانی به دوران نوجوانی‌ام مربوط می‌شود، بدون این که نام ایشان را بدانم و بدون این که دانستن نام ایشان برایم موضوعیتی داشته‌باشد. از طرفداران پروپاقرص برنامه تلویزیونی «روایت فتح» بودم. آن موقع اینترنت و امثال آن وجود نداشت و تنها راه دیدن برنامه‌ها این بود که سر ساعت پای تلویزیون باشیم. برنامه روایت فتح، ساخته شهید فرزانه، «مرتضی آوینی»، برنامه‌ای بسیار گیرا و تأثیرگذار بود و من با تمام وجود به تماشای تمام قسمت‌های آن می‌نشستم؛ کم پیش نمی‌آمد که هنگام تماشای این برنامه، بغضم بترکد و اشکم جاری شود...

مطالعه ادامه مطلب 👇

https://farhang.razi.ac.ir/3341
___

نامه فرهنگ رازی- پایگاه تحلیلی فرهنگی دانشگاه رازی
@namehyefarhang

استاد بیژن عبدالکریمی لطف کرده، متن این یادداشت را در کانالشان بازنشر داده‌اند.

جهت مشاهدۀ گفتگوی شکل گرفته دربارۀ این یادداشت در کانال پر بحث و گفتگوی استاد عبدالکریمی، به پیوند (لینک) زیر (بخش leave a comment) مراجعه بفرمایید 👇👇

ایران: سلیمانی، شجریان، ملکیان

کانال وحید احسانی
@vahidehsani_vh
https://www.tg-me.com/notesofvahidehsani