Audio
تاریخ علم کلام در تشیع امامی، دکتر حسن انصاری
جلسه ۱۵: شيخ طوسی، جايگاهش در تثبيت مکتب اماميه، انديشه و آثار کلامی اش (۱۴ فوریه، ۲۰۲۱)
در اين جلسه به زندگی، مراحل مختلف تحصيل و حيات علمی و فکری شيخ طوسي و آثارش پرداخته ايم و اين مسائل را در پرتوی زمينه های سياسی و اجتماعی و مذهبی و فرهنگی آن دوران در خراسان، بغداد و نجف به بحث گذاشته ايم. در اين درسگفتار از اين بحث کرده ايم که نقش شيخ طوسي در تثبيت مذهب اماميه و تشکيل هويت شيعی امامی چه بود؟
ویدیوی درسگفتار در یوتیوب از اینجا قابل دسترسی است
@azbarresihayetarikhi
@NorthwesternSMA
@zekrMIT
جلسه ۱۵: شيخ طوسی، جايگاهش در تثبيت مکتب اماميه، انديشه و آثار کلامی اش (۱۴ فوریه، ۲۰۲۱)
در اين جلسه به زندگی، مراحل مختلف تحصيل و حيات علمی و فکری شيخ طوسي و آثارش پرداخته ايم و اين مسائل را در پرتوی زمينه های سياسی و اجتماعی و مذهبی و فرهنگی آن دوران در خراسان، بغداد و نجف به بحث گذاشته ايم. در اين درسگفتار از اين بحث کرده ايم که نقش شيخ طوسي در تثبيت مذهب اماميه و تشکيل هويت شيعی امامی چه بود؟
ویدیوی درسگفتار در یوتیوب از اینجا قابل دسترسی است
@azbarresihayetarikhi
@NorthwesternSMA
@zekrMIT
مجموعه درسگفتار، "تاریخ علم کلام در تشیع امامی: از دوران حضور تا عصر حاضر"
مدرس دوره: دکتر حسن انصاری
جلسه شانزدهم: شيخ طوسي و مکتب او تا سده ششم قمری
یکشنبه ۲۱ فوریه، ۱۲:۳۰ تا ۲:۳۰ بعد از ظهر به وقت شرق آمریکا
(۱۸:۳۰ تا ۲۰:۳۰ به وقت اروپای مرکزی، CET)
۲۱ تا ۲۳ بوقت ایران
لینک شرکت در وبینار:
Zoom Participation,
https://mit.zoom.us/j/93933325521
@azbarresihayetarikhi
@NorthwesternSMA
@zekrMIT
مدرس دوره: دکتر حسن انصاری
جلسه شانزدهم: شيخ طوسي و مکتب او تا سده ششم قمری
یکشنبه ۲۱ فوریه، ۱۲:۳۰ تا ۲:۳۰ بعد از ظهر به وقت شرق آمریکا
(۱۸:۳۰ تا ۲۰:۳۰ به وقت اروپای مرکزی، CET)
۲۱ تا ۲۳ بوقت ایران
لینک شرکت در وبینار:
Zoom Participation,
https://mit.zoom.us/j/93933325521
@azbarresihayetarikhi
@NorthwesternSMA
@zekrMIT
انجمن مسلمانان شیعه دانشگاه نورث‌وسترن (SMA) جشن میلاد امیرالمومنین (علیه‌السلام) و روز پدر و مرد را برگزار می‌کند:
چهار‌شنبه ۲۴ فوریه
ساعت ۲۰:۰۰ به‌وقت شیکاگو
ساعت ۲۱:۰۰ به‌وقت شرق آمریکا
ساعت ۱۸:۰۰ به‌وقت غرب آمریکا
جزئیات برنامه:
۲۰:۰۰ تا ۲۰:۱۰: زیارت امیرالمومنین (علیه‌السلام)
۲۰:۱۰ تا ۲۱:۰۰ سخنرانی با عنوان «مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ» توسط دکتر محمد شیرازی
۲۱:۰۰ تا ۲۱:۱۵ مولودی
۲۱:۱۵ تا ۲۲:۰۰ مسابقه مفرح
دکتر محمد شیرازی دانش‌آموخته دکترای مهندسی سیستمها از دانشگاه جرج واشینگتون در سال ۲۰۱۶ هستند. ایشان اکنون بصورت پیمانکار پروژه‌ای برای سازمان ناسا و سازمان ملی هواشناسی آمریکا (نوآ) کار می‌کنند. همچنین، ایشان پیشینه یک دهه برگزاری دوره‌های آموزشی در آمریکا درباره کلام شیعی با محوریت توحید، امامت، و مهدویت دارند.
لینک زوم جلسه:
https://northwestern.zoom.us/j/947854860
انجمن مسلمانان شیعه دانشگاه نورث‌وسترن- شهر شیکاگو
@NorthwesternSMA
چهار‌شنبه ۲۴ فوریه
ساعت ۲۰:۰۰ به‌وقت شیکاگو
ساعت ۲۱:۰۰ به‌وقت شرق آمریکا
ساعت ۱۸:۰۰ به‌وقت غرب آمریکا
جزئیات برنامه:
۲۰:۰۰ تا ۲۰:۱۰: زیارت امیرالمومنین (علیه‌السلام)
۲۰:۱۰ تا ۲۱:۰۰ سخنرانی با عنوان «مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ» توسط دکتر محمد شیرازی
۲۱:۰۰ تا ۲۱:۱۵ مولودی
۲۱:۱۵ تا ۲۲:۰۰ مسابقه مفرح
دکتر محمد شیرازی دانش‌آموخته دکترای مهندسی سیستمها از دانشگاه جرج واشینگتون در سال ۲۰۱۶ هستند. ایشان اکنون بصورت پیمانکار پروژه‌ای برای سازمان ناسا و سازمان ملی هواشناسی آمریکا (نوآ) کار می‌کنند. همچنین، ایشان پیشینه یک دهه برگزاری دوره‌های آموزشی در آمریکا درباره کلام شیعی با محوریت توحید، امامت، و مهدویت دارند.
لینک زوم جلسه:
https://northwestern.zoom.us/j/947854860
انجمن مسلمانان شیعه دانشگاه نورث‌وسترن- شهر شیکاگو
@NorthwesternSMA
درسگفتار هفتم: «تأملی منبع‌شناسانه در برخی از احادیث مرتبط با زنان»، توسط محمد قندهاری
محمد قندهاری، در یک دهه گذشته به‌صورت تخصصی به پژوهش در حوزه احادیث متقدم پرداخته است. او دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته مهندسی برق در دانشگاه صنعتی شریف گذراند و پس از آن تحصیلات خود را در رشته الهیات در دانشگاه تهران در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا ادامه داد. در طی این سال‌ها، وی بیش از بیست مقاله فارسی و انگلیسی درباره تاریخ حدیث شیعه و اهل سنت و نیز درباره مطالعات تطبیقی قرآن و عهدین نگاشته و ارائه‌های متعددی را در محافل دانشگاهی بین‌المللی داشته است. وی در سال ۱۳۹۸ (۲۰۲۰) از پایان‌نامه دکتری خود با عنوان «بازشناسی هویت تاریخی سلیم بن قیس هلالی» دفاع کرد.
کانال یادداشت‌های محمد قندهاری: @sulaym
جمعه ۲۶ فوریه
ساعت ٢١ به وقت شرق آمریکا
ساعت ۲۰ به وقت شیکاگو
ساعت ۱۸ به وقت غرب آمریکا
شنبه ۹ اسفند
ساعت ۵:٣٠ صبح به وقت ایران
https://northwestern.zoom.us/j/947854860
انجمن مسلمانان شیعه دانشگاه نورث‌وسترن- شهر شیکاگو
@NorthwesternSMA
محمد قندهاری، در یک دهه گذشته به‌صورت تخصصی به پژوهش در حوزه احادیث متقدم پرداخته است. او دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته مهندسی برق در دانشگاه صنعتی شریف گذراند و پس از آن تحصیلات خود را در رشته الهیات در دانشگاه تهران در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا ادامه داد. در طی این سال‌ها، وی بیش از بیست مقاله فارسی و انگلیسی درباره تاریخ حدیث شیعه و اهل سنت و نیز درباره مطالعات تطبیقی قرآن و عهدین نگاشته و ارائه‌های متعددی را در محافل دانشگاهی بین‌المللی داشته است. وی در سال ۱۳۹۸ (۲۰۲۰) از پایان‌نامه دکتری خود با عنوان «بازشناسی هویت تاریخی سلیم بن قیس هلالی» دفاع کرد.
کانال یادداشت‌های محمد قندهاری: @sulaym
جمعه ۲۶ فوریه
ساعت ٢١ به وقت شرق آمریکا
ساعت ۲۰ به وقت شیکاگو
ساعت ۱۸ به وقت غرب آمریکا
شنبه ۹ اسفند
ساعت ۵:٣٠ صبح به وقت ایران
https://northwestern.zoom.us/j/947854860
انجمن مسلمانان شیعه دانشگاه نورث‌وسترن- شهر شیکاگو
@NorthwesternSMA
👍1
Audio
تاریخ علم کلام در تشیع امامی، دکتر حسن انصاری
جلسه ۱۶: شيخ طوسي و آنچه مذهب به آن نياز داشت (۲۱ فوریه، ۲۰۲۱)
در اين جلسه مقايسه ای کرديم ميان نقش سه تن، شيخ مفيد، شريف مرتضی و شيخ طوسي در تثبيت گفتمانی مکتب تشيع و در اين چارچوب بررسی و نقدی داشتيم در زمينه تحول گفتمانی تشيع پيش و پس از آل بويه. در اين جلسه هچنين درباره آثار کلامی شيخ طوسي سخن گفته شد.
@azbarresihayetarikhi
@NorthwesternSMA
@zekrMIT
جلسه ۱۶: شيخ طوسي و آنچه مذهب به آن نياز داشت (۲۱ فوریه، ۲۰۲۱)
در اين جلسه مقايسه ای کرديم ميان نقش سه تن، شيخ مفيد، شريف مرتضی و شيخ طوسي در تثبيت گفتمانی مکتب تشيع و در اين چارچوب بررسی و نقدی داشتيم در زمينه تحول گفتمانی تشيع پيش و پس از آل بويه. در اين جلسه هچنين درباره آثار کلامی شيخ طوسي سخن گفته شد.
@azbarresihayetarikhi
@NorthwesternSMA
@zekrMIT
مجموعه درسگفتار، "تاریخ علم کلام در تشیع امامی: از دوران حضور تا عصر حاضر"
مدرس دوره: دکتر حسن انصاری
جلسه هفدهم: اماميه از گذار از مکتب بغداد به مکتب حله
یکشنبه ۲۸ فوریه، ۱۲:۳۰ تا ۲:۳۰ بعد از ظهر به وقت شرق آمریکا
(۱۸:۳۰ تا ۲۰:۳۰ به وقت اروپای مرکزی، CET)
لینک شرکت در وبینار:
Zoom Participation,
https://mit.zoom.us/j/93933325521
@azbarresihayetarikhi
@NorthwesternSMA
@zekrMIT
مدرس دوره: دکتر حسن انصاری
جلسه هفدهم: اماميه از گذار از مکتب بغداد به مکتب حله
یکشنبه ۲۸ فوریه، ۱۲:۳۰ تا ۲:۳۰ بعد از ظهر به وقت شرق آمریکا
(۱۸:۳۰ تا ۲۰:۳۰ به وقت اروپای مرکزی، CET)
لینک شرکت در وبینار:
Zoom Participation,
https://mit.zoom.us/j/93933325521
@azbarresihayetarikhi
@NorthwesternSMA
@zekrMIT
SMA: Northwestern Univ. Shia Muslim Association
انجمن مسلمانان شیعه دانشگاه نورث‌وسترن (SMA) جشن میلاد امیرالمومنین (علیه‌السلام) و روز پدر و مرد را برگزار می‌کند: چهار‌شنبه ۲۴ فوریه ساعت ۲۰:۰۰ به‌وقت شیکاگو ساعت ۲۱:۰۰ به‌وقت شرق آمریکا ساعت ۱۸:۰۰ به‌وقت غرب آمریکا جزئیات برنامه: ۲۰:۰۰ تا ۲۰:۱۰: زیارت…
Audio
سخنرانی با عنوان «مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ» توسط دکتر محمد شیرازی
شب ۱۳ رجب، شب میلاد امیرالمومنین علیه‌السلام
۲۴ فوریه ۲۰۲۱
انجمن مسلمانان شیعه دانشگاه نورث‌وسترن- شهر شیکاگو
@NorthwesternSMA
شب ۱۳ رجب، شب میلاد امیرالمومنین علیه‌السلام
۲۴ فوریه ۲۰۲۱
انجمن مسلمانان شیعه دانشگاه نورث‌وسترن- شهر شیکاگو
@NorthwesternSMA
SMA: Northwestern Univ. Shia Muslim Association
سخنرانی با عنوان «مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ» توسط دکتر محمد شیرازی شب ۱۳ رجب، شب میلاد امیرالمومنین علیه‌السلام ۲۴ فوریه ۲۰۲۱ …
YouTube
#SMA_Talk, Mohammad Shirazi,The one who has knowledge of The Book(مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ)
انجمن مسلمانان شیعه دانشگاه نورث‌وسترن (SMA) جشن میلاد امیرالمومنین (علیه‌السلام) و روز پدر و مرد را برگزار می‌کند:
چهار‌شنبه ۲۴ فوریه
ساعت ۲۰:۰۰ به‌وقت شیکاگو
ساعت ۲۱:۰۰ به‌وقت شرق آمریکا
ساعت ۱۸:۰۰ به‌وقت غرب آمریکا
جزئیات برنامه:
۲۰:۰۰ تا ۲۰:۱۰: زیارت…
چهار‌شنبه ۲۴ فوریه
ساعت ۲۰:۰۰ به‌وقت شیکاگو
ساعت ۲۱:۰۰ به‌وقت شرق آمریکا
ساعت ۱۸:۰۰ به‌وقت غرب آمریکا
جزئیات برنامه:
۲۰:۰۰ تا ۲۰:۱۰: زیارت…
SMA: Northwestern Univ. Shia Muslim Association pinned Deleted message
SMA: Northwestern Univ. Shia Muslim Association
درسگفتار هفتم: «تأملی منبع‌شناسانه در برخی از احادیث مرتبط با زنان»، توسط محمد قندهاری محمد قندهاری، در یک دهه گذشته به‌صورت تخصصی به پژوهش در حوزه احادیث متقدم پرداخته است. او دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته مهندسی برق در دانشگاه صنعتی شریف…
Audio
هفتمین جلسه از دوره «تصویر زن در نهج البلاغه»
درسگفتار هفتم: «تأملی منبع‌شناسانه در برخی از احادیث مرتبط با زنان»، توسط محمد قندهاری
26 فوریه 2021
انجمن مسلمانان شیعه دانشگاه نورث‌وسترن- شهر شیکاگو
@NorthwesternSMA
درسگفتار هفتم: «تأملی منبع‌شناسانه در برخی از احادیث مرتبط با زنان»، توسط محمد قندهاری
26 فوریه 2021
انجمن مسلمانان شیعه دانشگاه نورث‌وسترن- شهر شیکاگو
@NorthwesternSMA
SMA: Northwestern Univ. Shia Muslim Association
هفتمین جلسه از دوره «تصویر زن در نهج البلاغه» درسگفتار هفتم: «تأملی منبع‌شناسانه در برخی از احادیث مرتبط با زنان»، توسط محمد قندهاری 26 فوریه 2021 …
YouTube
(7/8)Depiction of Woman in Nahj al-Balagha, Mohammad Ghandehari
درسگفتار هفتم: «تأملی منبع‌شناسانه در برخی از احادیث مرتبط با زنان»، توسط محمد قندهاری
محمد قندهاری، در یک دهه گذشته به‌صورت تخصصی به پژوهش در حوزه احادیث متقدم پرداخته است. او دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته مهندسی برق در دانشگاه صنعتی شریف…
محمد قندهاری، در یک دهه گذشته به‌صورت تخصصی به پژوهش در حوزه احادیث متقدم پرداخته است. او دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته مهندسی برق در دانشگاه صنعتی شریف…
درسگفتار هشتم: «اعتبارسنجی خطبه ۸۰ نهج البلاغه»، توسط محمد قندهاری
محمد قندهاری، در یک دهه گذشته به‌صورت تخصصی به پژوهش در حوزه احادیث متقدم پرداخته است. او دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته مهندسی برق در دانشگاه صنعتی شریف گذراند و پس از آن تحصیلات خود را در رشته الهیات در دانشگاه تهران در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا ادامه داد. در طی این سال‌ها، وی بیش از بیست مقاله فارسی و انگلیسی درباره تاریخ حدیث شیعه و اهل سنت و نیز درباره مطالعات تطبیقی قرآن و عهدین نگاشته و ارائه‌های متعددی را در محافل دانشگاهی بین‌المللی داشته است. وی در سال ۱۳۹۸ (۲۰۲۰) از پایان‌نامه دکتری خود با عنوان «بازشناسی هویت تاریخی سلیم بن قیس هلالی» دفاع کرد.
کانال یادداشت‌های محمد قندهاری: @sulaym
جمعه ۵ مارچ
ساعت ٢١ به وقت شرق آمریکا
ساعت ۲۰ به وقت شیکاگو
ساعت ۱۸ به وقت غرب آمریکا
شنبه ۱۶ اسفند
ساعت ۵:٣٠ صبح به وقت ایران
https://northwestern.zoom.us/j/947854860
انجمن مسلمانان شیعه دانشگاه نورث‌وسترن- شهر شیکاگو
@NorthwesternSMA
محمد قندهاری، در یک دهه گذشته به‌صورت تخصصی به پژوهش در حوزه احادیث متقدم پرداخته است. او دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته مهندسی برق در دانشگاه صنعتی شریف گذراند و پس از آن تحصیلات خود را در رشته الهیات در دانشگاه تهران در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا ادامه داد. در طی این سال‌ها، وی بیش از بیست مقاله فارسی و انگلیسی درباره تاریخ حدیث شیعه و اهل سنت و نیز درباره مطالعات تطبیقی قرآن و عهدین نگاشته و ارائه‌های متعددی را در محافل دانشگاهی بین‌المللی داشته است. وی در سال ۱۳۹۸ (۲۰۲۰) از پایان‌نامه دکتری خود با عنوان «بازشناسی هویت تاریخی سلیم بن قیس هلالی» دفاع کرد.
کانال یادداشت‌های محمد قندهاری: @sulaym
جمعه ۵ مارچ
ساعت ٢١ به وقت شرق آمریکا
ساعت ۲۰ به وقت شیکاگو
ساعت ۱۸ به وقت غرب آمریکا
شنبه ۱۶ اسفند
ساعت ۵:٣٠ صبح به وقت ایران
https://northwestern.zoom.us/j/947854860
انجمن مسلمانان شیعه دانشگاه نورث‌وسترن- شهر شیکاگو
@NorthwesternSMA
Forwarded from سلیم‌پژوهی |یادداشت‌های محمد قندهاری
🔸اعتبار سنجی خطبه 80 نهج البلاغه
🔹 ارائه آخر از کارگاه تصویر زن در نهج البلاغه
🕠 زمان: فردا شنبه 5:30 صبح
💻 اتاق مجازی برگزاری جلسه:
https://northwestern.zoom.us/j/947854860
خطبه 80 نهج البلاغة (با موضوع نواقص زنان) از دیرباز محل بحث و گفت‌وگو در میان شارحان نهج‌البلاغة و محققان علوم اسلامی بوده است. به خصوص در دوران معاصر این بحث‌ها بالا گرفته و به حدی رسیده که شاید کمتر خطبه‌ای را در نهج‌البلاغة بتوان یافت که به اندازه خطبه 80 درباره آن مقاله منتشر شده باشد. [برای یک مرور جدید از پژوهش‌های فارسی و عربی حول این خطبه، مقاله تازه‌انتشار یافته «گونه‌شناسی نگرش به زن در پژوهش‌های علمی در پرتو کلام امام علی (ع)» و برای مروری کمی قدیمی‌تر، مقاله «اعتبار و مفهوم‌سنجی روایات کاستی عقل زنان» را ببینید. (با تشکر از دوست عزیز آقای مهدی مجتهدی برای معرفی مقاله اول)]
در برخی از این پژوهش‌های جدید و نیز کتب مصادر نهج البلاغة، تلاش شده تا منبع این خطبه شناسایی شود. منبعی که عموما برای نقل این خطبه معرفی شده، نقلی از نامه امیرالمومنین ع به شیعیان است که در کتاب المسترشد طبری (متوفای نیمه اول قرن چهارم) به چشم می‌خورد. هر چند عبارات ابتدای این خطبه در دو منبع به طور یکسان به امیرالمومنین منتسب شده، اما منبع بودن نقل المسترشد برای نقل نهج البلاغة با چالش‌هایی مواجه است. از جمله اینکه تمام متن خطبه 80 در این منبع دیده نمی شود. همچنین سیدرضی این متن را در بخش خطب ذکر کرده است، در حالیکه در المسترشد این متن در ضمن نامه‌ای آمده است. علاوه بر این در زمان و مکان صدور این دو متن نیز اختلافاتی به چشم می‌خورد. این تفاوت‌ها، مانع از آن می‌شود که پژوهش درباره منبع سید رضی را خاتمه یافته تلقی کنیم.
از طرف دیگر، خطبه 80 نهج البلاغة با برخی احادیث اهل سنت از دیگر صحابه (مثل این حدیث ابن عمر در صحیح مسلم) شباهت دارد و علاوه بر خانم اینلوز، دانشمند رجالی، جناب آقای مددی *، نیز در داوری خود به شباهت قابل توجه این خطبه با نقل‌های سنی توجه کرده‌اند.
⁉️جای این سوال باقی است که اگر این حدیث منبعی سنی دارد، چه طور حدیثی سنی از دیگر صحابه، وارد نهج‌البلاغة شده و به آن حضرت منتسب شده است؟ و اگر منبعی شیعی مثل کتاب المسترشد دارد، چگونه است که این قدر تفاوت بین این دو نقل مشاهده می‌شود؟ نهایتا چگونه می‌توانیم منبع اولیه این روایت را شناسایی کنیم و بر این اساس، درباره اعتبار آن قضاوت کنیم؟
📌 ان‌شاء الله ، فردا در جلسه آخر از کارگاه تصویر زن در نهج البلاغه درباره این مسائل سخن خواهم گفت و خلاصه‌ای از تحقیقاتم در این باره را ارائه خواهم کرد.
https://northwestern.zoom.us/j/947854860
——————————————
* لازم به ذکر است در اواخر اردیبهشت 99 در تماسی تلفنی از استاد مکرم و دانشمند رجالی، جناب آقای مددی، درباره استناد و اعتبار خطبه 80 سوال کردم و ایشان در پاسخ فرمودند که این عبارات «النساء نواقص العقول...» از امیرالمومنین علیه السلام نیست و همان حدیث معروف اهل سنت از برخی صحابه است که "معلوم نیست اصلا صادر شده باشد." و سپس در ادامه توضیحاتی بیشتر درباره رویکرد مثبت قرآن به زنان دادند. این نکات ارزشمند ایشان، قوت قلبی بود برای بنده که نسبت به نتیجه تحقیق خود مطمئن‌تر گشتم.
@Sulaym
🔹 ارائه آخر از کارگاه تصویر زن در نهج البلاغه
🕠 زمان: فردا شنبه 5:30 صبح
💻 اتاق مجازی برگزاری جلسه:
https://northwestern.zoom.us/j/947854860
خطبه 80 نهج البلاغة (با موضوع نواقص زنان) از دیرباز محل بحث و گفت‌وگو در میان شارحان نهج‌البلاغة و محققان علوم اسلامی بوده است. به خصوص در دوران معاصر این بحث‌ها بالا گرفته و به حدی رسیده که شاید کمتر خطبه‌ای را در نهج‌البلاغة بتوان یافت که به اندازه خطبه 80 درباره آن مقاله منتشر شده باشد. [برای یک مرور جدید از پژوهش‌های فارسی و عربی حول این خطبه، مقاله تازه‌انتشار یافته «گونه‌شناسی نگرش به زن در پژوهش‌های علمی در پرتو کلام امام علی (ع)» و برای مروری کمی قدیمی‌تر، مقاله «اعتبار و مفهوم‌سنجی روایات کاستی عقل زنان» را ببینید. (با تشکر از دوست عزیز آقای مهدی مجتهدی برای معرفی مقاله اول)]
در برخی از این پژوهش‌های جدید و نیز کتب مصادر نهج البلاغة، تلاش شده تا منبع این خطبه شناسایی شود. منبعی که عموما برای نقل این خطبه معرفی شده، نقلی از نامه امیرالمومنین ع به شیعیان است که در کتاب المسترشد طبری (متوفای نیمه اول قرن چهارم) به چشم می‌خورد. هر چند عبارات ابتدای این خطبه در دو منبع به طور یکسان به امیرالمومنین منتسب شده، اما منبع بودن نقل المسترشد برای نقل نهج البلاغة با چالش‌هایی مواجه است. از جمله اینکه تمام متن خطبه 80 در این منبع دیده نمی شود. همچنین سیدرضی این متن را در بخش خطب ذکر کرده است، در حالیکه در المسترشد این متن در ضمن نامه‌ای آمده است. علاوه بر این در زمان و مکان صدور این دو متن نیز اختلافاتی به چشم می‌خورد. این تفاوت‌ها، مانع از آن می‌شود که پژوهش درباره منبع سید رضی را خاتمه یافته تلقی کنیم.
از طرف دیگر، خطبه 80 نهج البلاغة با برخی احادیث اهل سنت از دیگر صحابه (مثل این حدیث ابن عمر در صحیح مسلم) شباهت دارد و علاوه بر خانم اینلوز، دانشمند رجالی، جناب آقای مددی *، نیز در داوری خود به شباهت قابل توجه این خطبه با نقل‌های سنی توجه کرده‌اند.
⁉️جای این سوال باقی است که اگر این حدیث منبعی سنی دارد، چه طور حدیثی سنی از دیگر صحابه، وارد نهج‌البلاغة شده و به آن حضرت منتسب شده است؟ و اگر منبعی شیعی مثل کتاب المسترشد دارد، چگونه است که این قدر تفاوت بین این دو نقل مشاهده می‌شود؟ نهایتا چگونه می‌توانیم منبع اولیه این روایت را شناسایی کنیم و بر این اساس، درباره اعتبار آن قضاوت کنیم؟
📌 ان‌شاء الله ، فردا در جلسه آخر از کارگاه تصویر زن در نهج البلاغه درباره این مسائل سخن خواهم گفت و خلاصه‌ای از تحقیقاتم در این باره را ارائه خواهم کرد.
https://northwestern.zoom.us/j/947854860
——————————————
* لازم به ذکر است در اواخر اردیبهشت 99 در تماسی تلفنی از استاد مکرم و دانشمند رجالی، جناب آقای مددی، درباره استناد و اعتبار خطبه 80 سوال کردم و ایشان در پاسخ فرمودند که این عبارات «النساء نواقص العقول...» از امیرالمومنین علیه السلام نیست و همان حدیث معروف اهل سنت از برخی صحابه است که "معلوم نیست اصلا صادر شده باشد." و سپس در ادامه توضیحاتی بیشتر درباره رویکرد مثبت قرآن به زنان دادند. این نکات ارزشمند ایشان، قوت قلبی بود برای بنده که نسبت به نتیجه تحقیق خود مطمئن‌تر گشتم.
@Sulaym
Audio
تاریخ علم کلام در تشیع امامی، دکتر حسن انصاری
جلسه ۱۷: اماميه و گذار از مکتب بغداد به مکتب حله (۲۸ فوریه، ۲۰۲۱)
در اين جلسه درباره جايگاه علم کلام و نسبت عقل و نقل در مکتب بغداد سخن گفتيم. همچنين در رابطه با جايگاه فقه در تشيع امامی و نسبت آن با علم کلام امامی بحث شد. در اين جلسه همچنين نگاهی کرديم به تاريخ فقه و کلام امامی در سده ششم در ايران، عراق و شامات.
@azbarresihayetarikhi
@NorthwesternSMA
@zekrMIT
جلسه ۱۷: اماميه و گذار از مکتب بغداد به مکتب حله (۲۸ فوریه، ۲۰۲۱)
در اين جلسه درباره جايگاه علم کلام و نسبت عقل و نقل در مکتب بغداد سخن گفتيم. همچنين در رابطه با جايگاه فقه در تشيع امامی و نسبت آن با علم کلام امامی بحث شد. در اين جلسه همچنين نگاهی کرديم به تاريخ فقه و کلام امامی در سده ششم در ايران، عراق و شامات.
@azbarresihayetarikhi
@NorthwesternSMA
@zekrMIT
"تاريخ علم کلام شیعی"، توسط دکتر حسن انصاری
فایل های تصویری و صوتی جلسات برگزار شده:
▪️ویدیوی درس‌گفتارها:
مجموعه یوتیوب را می توانید در اینجا پیدا کنید
▪️عنوان و پیوند فایلهای صوتی جلسات:
جلسه اول:
علم کلام چگونه شکل گرفت و سهم شيعيان در دو سده اول اسلام در اين زمينه چه بود؟
جلسه دوم:
مبانی اصلی مکتب اعتقادی امامان شيعه در مسائل الهيات چه بود؟ نظر ائمه شيعه درباره دانش کلام چيست؟ آيا اعتقاد به حجيت قول امام معصوم به معنی عدم نياز به مباحث نظری در دانش کلام است؟
جلسه سوم :
اختلافات متکلمان و نقش ائمه در مباحث کلامی در دوران حضور.
جلسه چهارم :
آيا هشام بن الحکم به جسميت خداوند باور داشت؟ عصر حضرت رضا (ع)، فضل بن شاذان و تداوم مکتب هشام بن الحکم، اختلافات غلات شيعه با متکلمان در عصر حضور، مناسبات معتزله و شيعه در اين دوران.
جلسه پنجم :
گرايش به معتزله در ميان متکلمان امامی در گذار به دوران غيبت صغری، مناسبات معتزله و شيعه در اين دوران، متکلمان جريان جديد: اعتزال گرایی نوبختيان، اهميت بحث امامت و غيبت در کلام اين دوران.
جلسه ششم :
علم کلام شيعی در آخرين سال های عصر غيبت صغری.
جلسه هفتم :
مکتب قم, اصحاب حديث اماميه: شيخ صدوق و انتقادات شيخ مفيد از کتاب الاعتقادات او.
جلسه هشتم :
تقابل مکتب متکلمان بغداد با مکتب اصحاب حديث قم, معنا و زمينه بحث غلو و تقصير در اين مناقشه چه بود؟
جلسه نهم :
اماميه در گذار از مکتب قم به بغداد, آيا گسستی در تفکر مذهبی اماميه پيش و پس از عصر آل بويه صورت گرفت؟ تمايزهای خط ميانه و خط غلوّ در تشيع چه بود؟ آيا چيزی به عنوان نظريه "علمای ابرار" در تشيع داشته ايم؟
جلسه دهم :
مکتب بغداد, شيخ مفيد و تعاليمش.
جلسه یازدهم :
فرق مکتب کلامی معتزله با مذهب معتزله چیست؟، سهم شیخ مفید و شریف مرتضی در ارائه مذهب شیعه به عنوان یک منظومه کامل دینی، زمینه های تاریخی و سیاسی مکتب بغداد، شریف مرتضی و مبانی فقهی و اصولی او. تمایزهای شیخ مفید و شریف مرتضی چه بود؟ گذار از مکتب بغدادی معتزله به مکتب بهشمی.
جلسه دوازدهم:
مکتب بغداد و چند بحث مطرح شده، "نظر"، "نفس" و "حقيقت انسان"، برخورد با احادیث در مکتب شریف مرتضی، معرفی کتاب های کلامی مرتضی و دیدگاه های بهشمی او.
جلسه سیزدهم:
مکتب شريف مرتضی، ديدگاه شريف مرتضی درباره نفس در مقايسه با شيخ مفيد و ابن سينا (و ارسطو).
جلسه چهاردهم:
نسبت عقل و سمع در مباحث معرفت و تکليف، ديدگاه متکلمان شيعه در عصر مکتب بغداد نسبت به "نظر" و ادله نظری و عقلی در راستای معرفت خداوند، جايگاه عقل و انبياء در اين چارچوب.
جلسه پانزدهم:
شيخ طوسی، جايگاهش در تثبيت مکتب اماميه، انديشه و آثار کلامی اش.
جلسه شانزدهم:
مقايسه ای ميان نقش سه تن، شيخ مفيد، شريف مرتضی و شيخ طوسي در تثبيت گفتمانی مکتب تشيع، تحول گفتمانی تشيع پيش و پس از آل بويه، آثار کلامی شيخ طوسي.
جلسه هفدهم:
اماميه و گذار از مکتب بغداد به مکتب حله، همچنین بحثی پیرامون جايگاه علم کلام و نسبت عقل و نقل در مکتب بغداد، جايگاه فقه در تشيع امامی و نسبت آن با علم کلام امامی، تاريخ فقه و کلام امامی در سده ششم در ايران، عراق و شامات.
@azbarresihayetarikhi
@NorthwesternSMA
@zekrMIT
فایل های تصویری و صوتی جلسات برگزار شده:
▪️ویدیوی درس‌گفتارها:
مجموعه یوتیوب را می توانید در اینجا پیدا کنید
▪️عنوان و پیوند فایلهای صوتی جلسات:
جلسه اول:
علم کلام چگونه شکل گرفت و سهم شيعيان در دو سده اول اسلام در اين زمينه چه بود؟
جلسه دوم:
مبانی اصلی مکتب اعتقادی امامان شيعه در مسائل الهيات چه بود؟ نظر ائمه شيعه درباره دانش کلام چيست؟ آيا اعتقاد به حجيت قول امام معصوم به معنی عدم نياز به مباحث نظری در دانش کلام است؟
جلسه سوم :
اختلافات متکلمان و نقش ائمه در مباحث کلامی در دوران حضور.
جلسه چهارم :
آيا هشام بن الحکم به جسميت خداوند باور داشت؟ عصر حضرت رضا (ع)، فضل بن شاذان و تداوم مکتب هشام بن الحکم، اختلافات غلات شيعه با متکلمان در عصر حضور، مناسبات معتزله و شيعه در اين دوران.
جلسه پنجم :
گرايش به معتزله در ميان متکلمان امامی در گذار به دوران غيبت صغری، مناسبات معتزله و شيعه در اين دوران، متکلمان جريان جديد: اعتزال گرایی نوبختيان، اهميت بحث امامت و غيبت در کلام اين دوران.
جلسه ششم :
علم کلام شيعی در آخرين سال های عصر غيبت صغری.
جلسه هفتم :
مکتب قم, اصحاب حديث اماميه: شيخ صدوق و انتقادات شيخ مفيد از کتاب الاعتقادات او.
جلسه هشتم :
تقابل مکتب متکلمان بغداد با مکتب اصحاب حديث قم, معنا و زمينه بحث غلو و تقصير در اين مناقشه چه بود؟
جلسه نهم :
اماميه در گذار از مکتب قم به بغداد, آيا گسستی در تفکر مذهبی اماميه پيش و پس از عصر آل بويه صورت گرفت؟ تمايزهای خط ميانه و خط غلوّ در تشيع چه بود؟ آيا چيزی به عنوان نظريه "علمای ابرار" در تشيع داشته ايم؟
جلسه دهم :
مکتب بغداد, شيخ مفيد و تعاليمش.
جلسه یازدهم :
فرق مکتب کلامی معتزله با مذهب معتزله چیست؟، سهم شیخ مفید و شریف مرتضی در ارائه مذهب شیعه به عنوان یک منظومه کامل دینی، زمینه های تاریخی و سیاسی مکتب بغداد، شریف مرتضی و مبانی فقهی و اصولی او. تمایزهای شیخ مفید و شریف مرتضی چه بود؟ گذار از مکتب بغدادی معتزله به مکتب بهشمی.
جلسه دوازدهم:
مکتب بغداد و چند بحث مطرح شده، "نظر"، "نفس" و "حقيقت انسان"، برخورد با احادیث در مکتب شریف مرتضی، معرفی کتاب های کلامی مرتضی و دیدگاه های بهشمی او.
جلسه سیزدهم:
مکتب شريف مرتضی، ديدگاه شريف مرتضی درباره نفس در مقايسه با شيخ مفيد و ابن سينا (و ارسطو).
جلسه چهاردهم:
نسبت عقل و سمع در مباحث معرفت و تکليف، ديدگاه متکلمان شيعه در عصر مکتب بغداد نسبت به "نظر" و ادله نظری و عقلی در راستای معرفت خداوند، جايگاه عقل و انبياء در اين چارچوب.
جلسه پانزدهم:
شيخ طوسی، جايگاهش در تثبيت مکتب اماميه، انديشه و آثار کلامی اش.
جلسه شانزدهم:
مقايسه ای ميان نقش سه تن، شيخ مفيد، شريف مرتضی و شيخ طوسي در تثبيت گفتمانی مکتب تشيع، تحول گفتمانی تشيع پيش و پس از آل بويه، آثار کلامی شيخ طوسي.
جلسه هفدهم:
اماميه و گذار از مکتب بغداد به مکتب حله، همچنین بحثی پیرامون جايگاه علم کلام و نسبت عقل و نقل در مکتب بغداد، جايگاه فقه در تشيع امامی و نسبت آن با علم کلام امامی، تاريخ فقه و کلام امامی در سده ششم در ايران، عراق و شامات.
@azbarresihayetarikhi
@NorthwesternSMA
@zekrMIT
مجموعه درسگفتار، "تاریخ علم کلام در تشیع امامی: از دوران حضور تا عصر حاضر"
مدرس دوره: دکتر حسن انصاری
جلسه هجدهم: مکتب حله، علم کلام امامی از محقق حلی تا مکتب خواجه نصير طوسي
یکشنبه ۷ مارچ، ۱۲:۳۰ تا ۲:۳۰ بعد از ظهر به وقت شرق آمریکا
(۱۸:۳۰ تا ۲۰:۳۰ به وقت اروپای مرکزی، ۲۱:۰۰ تا ۲۳:۰۰ به وقت ایران)
لینک شرکت در وبینار:
Zoom Participation,
https://mit.zoom.us/j/93933325521
@azbarresihayetarikhi
@NorthwesternSMA
@zekrMIT
مدرس دوره: دکتر حسن انصاری
جلسه هجدهم: مکتب حله، علم کلام امامی از محقق حلی تا مکتب خواجه نصير طوسي
یکشنبه ۷ مارچ، ۱۲:۳۰ تا ۲:۳۰ بعد از ظهر به وقت شرق آمریکا
(۱۸:۳۰ تا ۲۰:۳۰ به وقت اروپای مرکزی، ۲۱:۰۰ تا ۲۳:۰۰ به وقت ایران)
لینک شرکت در وبینار:
Zoom Participation,
https://mit.zoom.us/j/93933325521
@azbarresihayetarikhi
@NorthwesternSMA
@zekrMIT