‌شب مستند ایران معاصر
نمایش و نقد و بررسی فیلم «رویای سیاه» به کارگردانی اُرد عطارپور

با حضور استاد محمدعلی موحد و با سخنرانی: داریوش رحمانیان، محمدعلی بهمنی قاجار، غلامعلی مصدق، اُرد عطارپور و علی دهباشی

چهارشنبه ششم تیر ۱۴۰۳
خانه هنرمندان ایران - تالار استاد شهناز

اشاره‌ای درباره‌ی مستند رؤیای سیاه

امروز ششم تیرماه درباره‌ی این مستند نشستی برگزار شد و من نیز شتاب‌‌آلود و بریده و پراکنده چند کلامی گفتم. به علت تنگنای زمانی چند نکته‌ی اساسی ناگفته ماند. از آن میان یکی اینکه کارگردان رؤیای سیاه هوشمندانه و تیزبینانه فیلم را با سخنانی از محمدعلی موحد به پایان برده که، چنان‌که سال‌ها پیش از این در نشست نقد کتاب خواب آشفته نفت اشاره کرده بودم، درباره‌ی پاره‌ای از بنیادی‌ترین دردها و آفت‌ها و بیماری‌های جامعه‌ی ماست: شعارزدگی، عوامزدگی، پندارزدگی.
در نشست نقد کتاب خواب آشفته نفت؛ حلقه اول: از قرارداد دارسی تا سقوط رضاشاه به این فقره از کتاب اشاره کرده بودم. بخوانید و داوری کنید:
« من در جای خود از جو شعارزده پرباد و میان‌تهی که با برآمدن رضاخان بر فضای سیاست ایران چیره گشت سخن گفته‌ام و آن جوی بود با گزافه‌گویی و لاف‌زنی و گنده‌نمایی عجین گشته که از دروغ و تملق و چاپلوسی تغذیه می‌کرد.
هرولد جی. ماینور ، دبیر سفارت آمریکا، درست دو هفته پیش از هجوم نیروهای روس و انگلیس به ایران و سقوط رضاشاه در گزارشی نوشت:
ایران به مرضی مبتلاست که من آن را بیماری حاد «ظاهرسازی» می‌نامم. این شیفتگی زیاد به ظاهر مایه سطحی‌نگری در سیاست شده و به تخریب ارزش‌ها انجامیده و آسیب فراوان به بار آورده است. اقدامات دولت همیشه معطوف به آراستن بیرون و جلب نظر بینندگان است. اندرون همیشه مغفول می‌ماند و ملاحظات مربوط به رفاه مردم یا عملی‌بودن و نبودن طرح‌ها به باد فراموشی سپرده می‌شود. به نظر من اگر این مملکت راه خود را عوض نکند و در مسیر سلامت عقل و ارزش‌های انسانی نیفتد امیدی به آینده آن نیست.»
موحد، خواب آشفته نفت؛ حلقه اول، ص ۵۱۲
این سخنان را با سخنان موحد در پایان فیلم رؤیای سیاه مقایسه کنید. به این فیلم از نظر فنی و بویژه از نظر روایت تاریخی می‌شود و می‌باید نقدهای اساسی وارد کرد؛ اما من نمی‌توانم تحسینی که بابت گنجاندن این سخنان در پایان فیلم در دل دارم را نثار کارگردان نکنم.
موحد حکیم است. موحد طبیب است. ما بیماریم. جامعه‌ی ما بیمار است. ایران عزیز ما بیمار است.
این طبیب حکیم دل‌سوز تیزبین نکته‌سنج موشکاف نبض ما را خوب گرفته است. درد ما را خوب می‌داند. شعارزدگی و پندارزدگی و عوامزدگی از دردهای بزرگ ماست. با دهن پرباد و مغز تهی سخن گفتن و لجن‌پراکنی‌کردن و غوغا و هیاهو به‌راه‌انداختن چرا و چگونه عادی شده است؟ سکه‌ی بلندپروازی‌هایی که چیزی نیست مگر پندارزدگی چرا از رواج نمی‌افتند و همچنان خریدار دارند؟ چرا به این آسانی گنجشک‌ها ادعای عقاب‌بودگی می‌کنند؟ چرا کوتوله‌ها میدان‌داری می‌کنند؟
سخنان موحد را بشنویم و بخوانیم و به آن‌چه این حکیم می‌گوید ژرف بیندیشم. باشد که دردهای‌مان گام‌به‌گام و اندک‌اندک درمان شوند. دردهایی که دیرزمانی است که کار ما را در گره انداخته و خواب‌مان را آشفته کرده‌اند.

این یکی از چندین و چند مطلبی بود که به دلیل تنگی مجال، در نشست امروز، ناگفته و در دل ماند و بر زبان نیآمد.

این را نیز بگویم که محمدعلی موحد به آینده‌ی ایران خوش‌بین است‌. او نیک می‌داند که ایران و ایرانی چه‌بسا از اسب بیفتد اما از اصل نمی‌افتد. چه‌بسا در راه بیفتد اما از راه نمی‌افتد.
و...
#داریوش_رحمانیان

ششم تیرماه هزار و چهارصد و سه
https://www.tg-me.com/mardomnameh

‍ 🔺به فرهنگ باشد روان تندرست🔺

🔴ایران سرزمینی کهن با فرهنگ باستانی است. سرزمین نیکی‌ها و مردمان نجیبی که ستایشگر داد و راستی و دوستی و نکوهشگر ظلم و دروغ و دشمنی‌اند. باید تا می توان از ایران گفت و نوشت. چرا که ظرف و محتوای توسعه کشور است. باید زبان فارسی را دوست داشت و در جهت ترویج آن از هیچ اقدامی دریغ نکرد. باید تا حد ممکن فرزندان کشور را با حافظ و سعدی، با فردوسی و مولوی و نظامی آشنا کرد. اگر ایده ایران از جمع معدودی نخبگان خارج شود و در میان مردم و سیاستگذاران شکل خودآگاهانه بگیرد معنای امنیت، مصلحت و منافع ملی شکل خواهد گرفت. حقیقت این است که امروزه ایران مورد غفلت قرار گرفته است و بدون وطن، کشور و ایراندوستی هیچ تحول مهمی رقم نمی‌خورد.

🔴فهرست زیر از کوشاترین و معتبرترین رسانه ها و نهادهای فرهنگیِ مستقل تشکیل شده است که جملگی در گستره‌یِ گسترده‌یِ تاریخ و ادبیات و فرهنگِ زرینِ ایران زمین می‌کوشند.
با پیوستن به این رسانه ها و نهادها به توسعه فرهنگی در جامعه یاری رسانیم.
                     
         🔺پـــــــایــنده ایــــــــــران🔺


🟥دکتر محمّد‌علی اسلامی‌نُدوشن

🟥کتاب گویا (لذت مطالعه با چشمان بسته).

🟥زین قند پارسی
(درست بنویسیم، درست بگوییم).

🟥کتابخانه تخصصی ادبیات

🟥بهترین داستان‌های کوتاه جهان

🟥رسانه رسمی استاد فریدون فرح اندوز
(گوینده و مجری رادیو و تلویزیون ملی ایران).

🟥رازها و نمادها و آموزه‌های شاهنامه

🟥مولانا و باغ سبز عشق

🟥 حافظ // خیام ( صوتی )

🟥بنیاد فردوسی خراسان
(كانون شاهنامه فردوسی توس‏).

🟥رمانهای صوتی بهار

🟥مردم‌نامه، فصلنامه مطالعات تاریخ‌ مردم.

🟥خردسرای فردوسی
(آینه‌ای برای پژواک جلوه‌های دانش و فرهنگ ایران زمین).

🟥چراغداران (دایرةالمعارف بزرگ صوتی ایران، صداهای نایاب فرهنگ و ادب و هنر)

🟥آرخش، کلبه پژوهش حماسه‌های ایرانی
(رسانه دکتر آرش اکبری مفاخر).

🟥سرو سایـه‌فکن
(رسانه ای برای پاسداشت زبان و ادبیات فارسی).

🟥شاهنامه کودک هما

🟥منابع تاریخ ساسانیان

🟥مطالعات قفقاز

🟥ستیغ، خوانش اشعار حافظ و سعدی و...(رسانه سهیل قاسمی)

🟥زبان شناسی و فراتر از آن (محفلی برای آموختن زبانهای ایرانی).

🟥شاهنامه برای کودکان
(قصه های شاهنامه و خواندن اشعار برای کودکان و نوجوانان).

🟥تاریخ اشکانیان

🟥انجمن شاهنامه خوانی آنلاین (دبی، کانادا، ایران، لندن).

🟥مأدبه‌ی ادبی، شرح کلیله و دمنه و آثار ادبی فارسی (رسانه دکتر محمّدامین احمدپور).

🟥شرح غزلیات سعدی با امیر اثنی عشری

🟥بوستان سعدی با امیر اثنی عشری

🟥کانون پژوهش‌های شاهنامه
(معرفی کتاب‌ها و مقالات و یادداشت‌ها پیرامون شاهنامه).

🟥گاهگفـت
(دُرُست‌خوانیِ شعرِ کُهَن).

🟥شرح و بررسی آکادمیک تاریخ اشکانیان

🟥ملی‌گرایی ایرانی/شاهنامه پژوهی

🟥رهسپر کوچه رندان
(بررسی اندیشه حافظ).

🟥فرهنگ یاریگری، توسعه پایدار و زیست بوم‌داری

🟥تاریخ روایی ایران

🟥اهل تمییز
(معرفی و نقد کتاب، پاسداشت یاد بزرگان)

🟥حافظ‌خوانی - محمدرضا کاکایی

🟥کتابخانه متون و مطالعات زردشتی

🟥کتاب گویای ژیگ

🟥انجمن دوستداران شاهنامه البرز (اشا)

🟥تاریخ، فرهنگ، هنر و ادبیات ایران زمین

🟥سفر به ادبیات (خوانش و شرح گلستان صوتی، معرفی کتاب و...)

🟥تاریخ ترجمه(یادداشتها و جستارها دربارهٔ تاریخ‌نگاری و تاریخ ترجمه در ایران).

🟥تاریخ میانه

🟥کتاب و حکمت

🟥سخن و سخنوران
(سخنرانی و گفتگوهای نایاب نام آوران وطن فارسی).

🟥انجمن شاهنامه‌خوانی هما
(خوانش و شرح بیتهای شاهنامه).


🟥کانال میهمان:

🔴انجمن زبانهای باستانی آژیار



🔺فـــرِّ ایــــران را می سـتایـیـم.🔺


🔴هماهنگی جهت شرکت در تبادل

🟥@Arash_Kamangiiir

🔸 فرهنگسرای اندیشه و موسسه حامی، با همکاری خانه اندیشه‌ورزان برگزار می‌کنند:
🔰 سلسله‌نشست‌های علوم انسانی و مسائل جامعه ایرانی

▫️ نشست سوم:
🔹 امکانات و محدودیت‌های رشته تاریخ دانشگاهی در طرح و صورت‌بندی مسائل ایران معاصر

🔸 میهمانان:
➖ داریوش رحمانیان؛ استاد تاریخ دانشگاه تهران
➖ علیرضا ملایی توانی؛ استاد تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
➖ دبیر نشست: مالک شجاعی


▪️ زمان: سه‌شنبه، ۱۲ تیر ۱۴۰۳ | ساعت ۱۹
▪️ مکان: خیابان شریعتی، نرسیده به پل سیدخندان، بوستان شهید منفرد نیاکی، فرهنگسرای اندیشه

✅ تاریخچهٔ شکلات

✍ فاطمه زارعی، دانشجوی کارشناسی‌ارشد تاریخ ایران دورهٔ اسلامی دانشگاه تهران، ۲۸ خرداد ۱۴۰۳

تاریخ اجتماعی پر از موضوعات به ظاهر ساده اما مهم و حائز اهمیت است که هر کدام فراز و نشیب و داستان های مختص به خود را در تاریخ دارند. تاریخچۀ مواد غذایی و ورود تنقلات و مواد غذایی جدید در ایران، از مباحث مهم در تاریخ اجتماعی است زیرا دریچه‌های جدیدی را در پیش چشم ما می‌گشاید که تا پیش از آن نسبت به آن بی‌اطلاع بودیم‌.

شکلات به عنوان یک ماده ی غذایی از نوع تنقلات خوراکی تاریخچه ای طولانی دارد در حالی که بسیاری تصور می‌کنند قدمت و تاریخچۀ شکلات مربوط به دوران مدرن است، اما این ماده از دوران باستان وجود داشته و تاریخچه و داستان مختص به خود را دارد. در این پژوهش تلاش شده تا در ابتدا این ماده را از دوران باستان بررسی کرد و سپس به زمانی که این ماده‌ی خوراکی متداول‌تر از گذشته شد رفت و در نهایت پرسش و ابهام این است که این خوراکی چه زمانی وارد ایران شد و در ایران چه سیری را گذراند.

📌ادامهٔ این نوشتار را در وبگاه مردم‌نامه؛ با ورود به لینک زیر بخوانید:👇👇

🔗 تاریخچهٔ شکلات

🔴 پشتیبانی از مردم‌نامه

میرزاصالح شیرازی مورخ

نقش و جایگاه میرزاصالح شیرازی در پیدایش تاریخ‌نگاری جدید در ایران

سخنرانی در همایشی که گروه تاریخ دانشگاه بیرجند درباره‌ی تاریخ‌نگاری ایران برگزار کرد.👆
داریوش رحمانیان

https://www.tg-me.com/hichestandr

📔بررسی کارنامه تاریخ نگاری دکتر منصوره اتحادیه

سخنرانان:
#دکتر_علی_قیصری
#دکتر_الهام_ملک_زاده
#دکتر_اسماعیل_شمس
#سمیرا_دردشتی
#دکتر_منصوره_اتحادیه

دبیر نشست:
#دکتر_محمد_بی_طرفان

🗓 چهارشنبه 20 تیر 1403 ساعت 17

🏡سالن حافظ

🔹برنامه به صورت حضوری برگزار می گردد.

🔹ورود برای عموم آزاد و رایگان است.

💢انجمن ایرانی تاریخ💢

💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢


🆔 @iranianhht

کتابخانه پارسی کلگری (IGSA)
جلسه بررسی و گفتگو درباره‌ی کتاب

تاریخ علت‌شناسی انحطاط و عقب‌ماندگی
ایرانیان و مسلمانان از آغاز دورۀ قاجاریه تا پایان دورۀ پهلوی

با حضور نویسنده: داریوش رحمانیان
دبیر گفتگو: حامد کاظم‌زاده


📗درباره کتاب:
متفکرانی که در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته‌اند بیشتر در مورد جریان تجددگرایی و نوخواهی و نواندیشی در ایران است و به طور کلی می‌توان در چهار گروه دسته‌بندی کرد: الف) گروه متجددان مسلمان یا نمایندگان جریان تجددگرایی اسلامی یا نوگرایی دینی؛ ب) گروه نواندیشان و روشنفکران تجددگرای غیردینی و غرب‌گرا؛ ج) گروه اندیشه‌گران ناسیونالیست و باستان‌گرا؛ د) گروه اندیشه‌گران مارکسیست یا متأثر از مارکسیسم.
کتاب در کتابخانه موجود است. برای خواندن مقدمه آن به این لینک مراجعه کنید.

مکان📍: دانشگاه کلگری،
Craigie Hall block D, room 401

زمان🗓: پنجشنبه 4 ژوئیه، ساعت ۶ تا ۸ عصر (بوقت کلگری)
زمان🗓: جمعه 15 تیر، ساعت ۳:۳۰ تا ۵:۳۰ صبح (بوقت تهران)

لینک حضور مجازی از گوگل میت:
https://meet.google.com/xpz-gbtu-zgm

💬Telegram
📷Instagram

نگاهی کوتاه به #مجموعه_آثار
دکتر #مرتضی_فرهادی

www.mortezafarhadi.ir

با سپاس از تصویربردار: مهیار محمدی

#شب_مرتضی_فرهادی

#به_بهانه_روز_قلم

@kaveh_farhadi

http://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/142546/چراغ-فروزان-مردم%E2%80%8Cشناسي-ايران


#چراغ_فروزان_مردم‌شناسی_ایران/

اعتماد، ۱۹ بهمن ۱۳۹۸ شماره ۴۵۸۱ -
صفحه آخر
ایران عزیز، این سرزمین بی نظیر بی بدیل را گمنامان ساخته اند. از مهندس و متخصص حفر قنات در ۲۵ قرن پیش که در گناباد با عزمی آهنین و آینده نگری معجزه گونه احداث قنات عظیم قصبه را آغاز کرد تا امروز که بی نام نشان های بسیاری بار کشور را به دوش کشیده اند.

بی هیچ ادعا و طلبکاری و سهم از سفره انقلاب و ملک و ملت خواستن، فداکارانه غالباً با لقمه نان کارمندی و کارگری ساخته اند و نان حلال بر سر سفره هاشان برده و به معنای واقعی به میهن خدمت کرده اند. از این دست میهن دوستان شرافتمند که عمرشان را در راه اعتلای فرهنگ ملی و پیشرفت گذرانده اند در دانشگاه ها و مراکز تحقیقی فراوان پیدا می شوند. دانشمندانی فرهیخته و البته بی نام و نشان که در سکوت کارهای بزرگ انجام می دهند و برگ های زرین فراوانی به گنجینه علم و ادب و فرهنگ ایران می افزایند. #دکتر_مرتضی_فرهادی، دانشمند برجسته، جامعه شناس و مردم شناس و استاد دانشگاه از این قبیل مردان بی ادعا و ایران دوستی است که عمری را در راه شناسایی رمز و رازهای این سرزمین سپری کرده.

بی طمع، از جیب خود سفرها رفته و پژوهش کرده. دکتر فرهادی، پیمودن راه توسعه بر اساس نقشهٔ راهی که غربی ها ترسیم و برای همهٔ دنیا تجویز می کنند را نقد می کند و به درستی مسیر توسعه متوازن و پایدار را استفاده از الگوهای بومی و ملی ایرانی می داند. ایشان برخلاف بسیاری از متفکران و نویسندگان حوزه های جامعه شناسی و مردم شناسی، که جامعهٔ سنتی و باورها و سبک زندگی ایرانیان را به دیده تحقیر می نگرند، شیوهٔ زندگی و باورهای سنتی مردم ایران را عمیقاً باور دارد. در آثار نویسندگان دسته اول که متاثر از آرای قرن نوزدهمی جامعه شناسی هستند، جامعهٔ سنتی ایرانی، جامعه ای عقب افتاده، کوتاه مدت، خرافی، ایستا و استبداد زده خوانده می شود. اما در آثار دکتر فرهادی، اهمیت و درستی و ریشهٔ تاریخی و عقلانی بسیاری از پدیده های اجتماعی ایرانی کاویده شده و ایشان به درستی الگوی توسعه پایدار و مناسب برای ایران را همین پدیده های اجتماعی می دانند که در طی قرون متمادی و در پاسخ به نیازهای جامعه ایرانی و براساس امکانات ان به وجود آمده اند. ایشان با شناسایی الگوی
« #واره » که نوعی تعاونی روستایی ایرانی است، این الگوی کارآمد را برای نخستین بار در آثار خود معرفی کردند.

#نظرات_دکتر_مرتضی_فرهادی در خصوص شیوه های برداشت آب و نقد و اعتراض ایشان به حفر چاه های عمیق، تحقیق ژرف و موثر در جوامع روستایی ایران، پژوهش درباره تجربیات صنعتی و فن آوری ایرانیان در قرون گذشته، بخش کوچکی از نتایج سال ها زحمت و کار مداوم ایشان هستند. از مهمترین دغده های پژوهشی دکتر فرهادی، تحقیق درباره فرهنگ کار در ایران و اسلام بوده که امروز بیش از همیشه برای پیدا کردن الگوی مناسب و بومی توسعه و فرهنگ کار به آن نیازمندیم.

هفتهٔ گذشته خوشبختانه به همت مجله #بخارا #شبی به بزرگداشت مقامشان اختصاص یافت و انبوه جمعیت، شاگردان و فرهیختگان و بسیاری از مردم عادی خواننده مقالات و نوشته های ایشان برای سپاسگزاری در این مراسم شرکت کردند.

جدای از آثار و تالیفات بسیار مهمی که بارها مورد توجه قرار گرفته و جایزه بهترین کتاب سال ایران را برای ایشان به ارمغان آورده اند، مقالات دکترفرهادی در نشریات تحقیقی و دانشگاهی به ویژه «فصلنامه علوم اجتماعی» از انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، بسیار خواندنی هستند. خواندن یکی از مقالات ایشان که اتفاقاً در اینترنت هم در دسترس است را پیشنهاد می کنم. مقالهٔ « #دانش‌ها_و_فن‌آوری‌های_سنتی:
« #نان_شب_مردم‌نگاران_ایران».

این مقاله را بجویید و بخوانید.
چنین مردان بی ادعا و پاکدست و میهن دوستی در همهٔ ادوار این کشور را برپای خود نگاه داشته اند. خداوند به عمر پربرکت ایشان بیفزاید.

#نیوشا_طبیبی
#روزنامه_اعتماد

#دکتر_مرتضی_فرهادی

#شب_مرتضی_فرهادی

#بازنشر
#به_بهانه_روز_قلم

@kaveh_farhadi

بازنشر #هفت_دقیقه
از #هفتاد_سال_پژوهش! 👆👆

به مناسبت #شب_مرتضی_فرهادی
#چهاردهم_بهمن_۹۸
#خانه_اندیشمندان_علوم_انسانی



نگاهی کوتاه به زندگی و اندیشه‌های خالقِ
آثار :

کتاب #فرهنگ_یاریگری_در_ایران ( کتاب سال ایران- ۱۳۷۳؛ کتاب برگزیده‌ی دانشگاه تهران همان سال و..)

کتاب #موزه_هایی_در_باد (پژوهش_سال_ایران_۱۳۷۴؛ کتاب برگزیده‌ی دانشگاهِ تهران همان سال و...)

کتاب #واره_درآمدی_بر_مردم_شناسی_تعاون ( کتاب سال ایران - ۱۳۸۰، کتاب برگزیده دانشگاه تهران همان سال و جایزه نخست جشنواره بین المللی فارابی ، آبان ۱۳۸۹، جایزه نخست یونسکو، آیسسکو و...)

کتاب #انسان‌شناسی_یاریگری

کتاب #مکتب_نوسازی_و_دشواری‌های_بومی‌سازی

کتاب #به_راه_بادیه_رفتن

کتاب #کشتکاری_و_فرهنگ

کتاب #موزه‌های_بازیافته

کتاب #صنعت_برفراز_سنت_یا_در_برابر_آن
و...

#دکتر_مرتضی_فرهادی
www.mortezafarhadi.ir


#شب_مرتضی_فرهادی
#چهارده_بهمن_۹۸
#خانه_اندیشمندان_علوم_انسانی


#بازنشر
#به_بهانه_روز_قلم


@kaveh_farhadi

مرتضی فرهادی و مردم‌نامه

آثار مرتضی فرهادی در روش و رویکرد و صورت و محتوی نمونه‌هایی درخشان از رویکرد مردم‌مدار در پژوهش‌های حوزه‌ی علوم‌انسانی هستند. این آثار برای کسانی که در پویش مردم‌نامه گام برمی‌دارند ارزش و اهمیت ویژه دارند. دانشجویان رشته‌های گوناگون علوم‌انسانی‌ و ازجمله تاریخ از آثار مرتضی فرهادی چیزهایی خواهند آموخت که در کلاس‌های درس‌شان به غفلت برگزار شده است.
#داریوش_رحمانیان
https://www.tg-me.com/mardomnameh

مرتضی فرهادی و تاریخ روستایی ایران

همواره دریغ خورده‌ام که چرا در گرایش‌بندی رشته‌ی تاریخ در ایران تاریخ روستایی مغفول مانده است. تاریخ تمدن و فرهنگ ایران با روستا پیوند خورده است. امروزه نیز بخش عمده‌ی مشکلات و بحران‌های ایران به ضعف و زوال زندگی و جمعیت روستایی برمی‌گردد‌. مشکلات و بحران‌های حوزه‌ی آب و محیط‌زیست و... را در نظر آوریم.
آثار مرتضی فرهادی، به سهم خود و بدرجات، - در کنار پاره‌ای از آثار امثال باستانی‌پاریزی، خسرو خسروی، حواد صفی‌نژاد، احمد اشرف، هوشنگ ساعدلو، مصطفی ازکیا و..‌. - ما را نسبت به ضرورت و فوریت توجه به تاریخ روستایی ایران هشیار می‌کنند
تاریخ روستایی ایران را جدی بگیریم.
#داریوش_رحمانیان
https://www.tg-me.com/mardomnameh

علل و عوامل بیرونی انحطاط و عقب‌ماندگی ایران

توسعه‌ی سیاسی ایران، و به‌تبع توسعه‌ی اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی‌اش، در روزگار معاصر همواره با موانع برونی و سیاست بیگانه برخورد کرده است.

اجازه بدهید یک مقدمه‌ی کوتاه بیاوریم و یکی دو نمونه‌ی تاریخی نقل کنیم.

در اندیشیدن به مسأله‌ی بسیار پیچیده‌ی علل و عوامل انحطاط و عقب‌ماندگی ایران از کلان‌روایت‌ها و یکسویه‌نگری‌ها پرهیز باید کرد.
علل و عوامل مؤثر در روند ضعف و زوال و انحطاط ایران و درجازدن‌اش در وضعیت عقب‌ماندگی و توسعه‌نیافتگی پرشمار و گونه‌گون‌اند و درجات تاثیرگذاری‌شان را بایستی در یک شبکه‌ی پیچیده‌ی درهم‌تنیده‌ی تاریخمند ملاحظه و مطالعه کرد. در این راه بایستی از درغلتیدن و گرفتار شدن در دام افسانه‌‌ی علت‌العلل پرهیز کرد. رفتن در پی علت‌العلل یعنی درگیرشدن با سفسطه‌ی معروف مرغ و تخم‌مرغ که از نظر منطقی غلط است و راه بجایی نمی‌برد. رابطه‌ی علل و عوامل تأثیرگذار در همه‌ی رویدادها و پدیده‌های جهان تاریخی آدمی رابطه‌ای چندسویه و سیال و پویا و تاریخمند و پیچیده است و نه یکسویه و ثابت و ساده.
در یک ملاحظه کلی و اولیه شاید بتوان علل و عوامل انحطاط و عقب‌ماندگی ایران را در دو دسته علل و عوامل درونی و بیرونی جای داد.
تردید نیست که این دو دسته علل و عوامل رابطه‌ای دوسویه با هم داشته و بدرجات در هم و بر هم تاثیر نهاده و از هم تاثیر پذیرفته‌اند.

گذشته از رویدادهای تاریخ ایران روزگار قدیم، همچون یورش مغولان و...، در عصر جدید و با پیدایش و گسترش روند بین‌المللی شدن مناسبات و روابط ملت‌ها و دولت‌ها و کشورها و پیدایش و گسترش استعمار غربی و نظام-جهان و بویژه از اوایل روزگار قاجاریه به این‌سو به هیچ عنوان نمی‌توان نقش علل و عوامل بیرونی را نادیده گرفت یا اندک ارزیابی کرد. البته در این باره نباید چنان و چندان پیش رفت که به ورطه‌ی ذهنیت توطئه گرفتار آییم و اصل و اساس بودن علل و عوامل درونی را از یاد ببریم. راه بسیار باریک است و لغزشگاه فراوان.

در روزگار قاجاریه جایگاه ایران در نظام سیاست و اقتصاد بین‌الملل بگونه‌ای بود که قدرت‌های مسلط همسایه، یعنی روسیه و انگلیس، با توسعه‌ی ایران موافق نبودند و منافع خود را در نگاه‌داشتن ایران در وضعیت ضعف و عقب‌ماندگی می‌جستند. قدرت‌های اروپایی و آمریکا نیز پروای ایران نداشتند و نمی‌توانستند چندان تأثیری در تغییر وضعیت ایران داشته باشند. بعدها که آلمان نیرو گرفت و برای توسعه‌ی نفوذ خود در ایران اندک کوششی کرد به سد استوار روس و انگلیس برخورد کرد. قرارداد ۱۹۰۷ که به‌ نزدیک یک‌سده واگرایی روس و انگلیس در منطقه پایان داد و آنان را به همگرایی کشاند از یک‌سو نتیجه‌ی بالاگرفتن خطر نفوذ آلمان در شرق، از جمله ایران، و از دیگرسو، و بیشتر، بر اثر نگرانی آنان- بویژه روسیه- از پیامدهای انقلاب مشروطه ایران بود.
انقلاب مشروطه ایران منافع و موقعیت آنان را به خطر افکنده بود. پیشرفت و بالندگی مشروطه‌ی نوپای ایرانی بویژه برای روسیه‌‌ی تزاری استبدادی که خود در تب و تاب انقلاب و ناآرامی می‌سوخت بسبار نگران‌کننده بود. در راه ایرانیان باید سنگ انداخت. این بود آن‌چه روسیه و دولت وقت انگلیس می‌خواستند. چندی بعد که پای نفت و شرکت‌نفت و منافع نفتی درمیان آمد قضیه پیچیده‌تر شد. علل و عوامل درونی و ضعف‌ها و کاستی‌هایی که ایران و ایرانی در همه‌ی ابعاد داشت و میراث قرون و اعصار بود نیز به کمک می‌آمد.و...
اگر نظری به تاریخ معاصر بیندازیم خواهیم دید که ریشه‌ی نهال تجدد و نوخواهی و توسعه‌ی ایران همواره و بارها توسط این دو لبه‌ی قیچی بریده شده است. در نهضت ملی نیز نه گروه‌های داخلی و نه نیروهای بیگانه هیچ‌یک به‌تنهایی توان و امکان این را نداشتند که طومار آن حرکت را درهم بپیچند.همسویی و پیوند ناخجسته‌ی نیروهای درونی و برونی بود که رخداد شوم کودتای ۲۸مرداد را رقم زد. و...

اوضاع ایران در چند دهه‌ی اخیر بسیار پیچیده‌تر شده است. اینجا نمی‌خواهم کلان‌روایت بسازم. نمی‌خواهم سویه‌های گوناگون موضوع را نادیده بگیرم. بنا ندارم پیچیدگی مسأله را فدای وسوسه‌ی ساده‌سازی کنم. اما میتوانم بگویم که در یک تحلیل کلی وضعیت ایران عزیز ما بگونه‌ای است که برای همسایگان و پاره‌ای از کشورهای منطقه و جهان به گاو نه‌من‌شیرده تبدیل شده است. توسعه‌ی ایران، بویژه و در وهله‌ی نخست توسعه‌ی سیاسی‌اش، به سود هیچ‌یک از قدرت‌ها و کشورهای همسایه و منطقه نیست. نه ترکیه و عربستان و نه چین و روسیه و نه اسرائیل و... خوش ندارند ایران به‌پیش برود. بویژه نمی‌خواهند توسعه و گشایش سیاسی در ایران را ببینند. به سود هیچ‌یک نیست.
متأسفانه این فرضیه‌ای است که ناچاریم آن را بسیار جدی بگیریم. هرکس دغدغه‌ی ایران دارد و به اکنون و آینده‌ی ایران می‌اندیشد باید آن را جدی بگیرد.
و...
#داریوش_رحمانیان
https://www.tg-me.com/hichestandr

🔰 سلسله نشست‌های علوم انسانی و مسائل جامعه ایرانی

▫️ نشست سوم:
🔹 امکانات و محدودیت‌های رشته تاریخ دانشگاهی در طرح و صورت‌بندی مسائل ایران معاصر

🔸 میهمانان:
➖ دکتر داریوش رحمانیان ؛ استاد تاریخ دانشگاه تهران
➖ دکتر علیرضا ملایی توانی ؛ استاد تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

➖ دبیر نشست: دکتر مالک شجاعی


▪️ زمان: سه‌شنبه ، 12 تیر 1403 | ساعت ۱۷

🔸 فرهنگسرای اندیشه و موسسه حامی، با همکاری خانه اندیشه‌ورزان

▪️ مکان: خیابان شریعتی، نرسیده به پل سیدخندان، بوستان شهید منفرد نیاکی، فرهنگسرای اندیشه.

@andishe_farhangsara



انتشار با ذکر منبع بلامانع است .

کانال سخنرانی ها ، درس گفتارها و گفت و گوها :

https://www.tg-me.com/Vortrags

جلسات کتابخوانی _ بررسی و گفتگو درباره ی کتاب

تاریخ علت شناسی انحطاط و عقب ماندگی ایرانیان و مسلمانان

داریوش رحمانیان

https://youtu.be/zl6L1ssnl8A?si=z8D2xNjhCPygIou8

https://www.instagram.com/reel/C9B4ZObOWy9/?igsh=MXJ0YTk1eWtkMmt3eg==

15 تیر 1403

کتابخانه پارسی کلگری

🔴 بخش های پایانی با قطعی اینترنت همراه است


انتشار با ذکر منبع بلامانع است .

کانال سخنرانی ها ، درس گفتارها و گفت و گوها :

https://www.tg-me.com/Vortrags

مردم چیست و مردمان کیان‌اند؟

  مردم یک مفهوم بسیار پیچیده است که به آسانی تن به تعریف نمی‌دهد؛ اما در گفتارهای سیاسی معمولاً ساده می‌شود و به مثابه‌ی یک ابزار در کارزارهای سیاسی به کار می‌افتد. تاریخ نشان می‌دهد که در بیشتر موارد حتی ضدمردمی‌ترین حکومت‌ها کوشیده‌اند خود را نماینده‌ی مردم و برآمده از خواست آنان بدانند و بنامند. اگر شیطان هم روزی بخواهد حکومت برپا کند این کار را به نام خدا و مردم می‌کند.شیطان نیز حکومت‌اش را نماینده‌ی خدا و مردم معرفی خواهد کرد.
مردم مفهومی‌ست پیچیده که دم‌دستی و پیش‌پاافتاده شده است.
این روزها از مردم بسیار گفته شد. واژه‌ی مردم یکی از واژه‌های پرکاربرد روزهای اخیر بود. در بسیاری موارد کسانی که له یا علیه این گروه و ان گروه و این نظر و ان نظر گفتند و نوشتند رأی و نظر و تحلیل خود را به نام مردم و به پای مردم تبلیغ و ترویج کردند. در این گفتارها فراوان دیده شد عبارت‌ها و گزاره‌هایی چون این: رأی مردم، نظر مردم، خواست مردم، حق مردم، مردم‌چنین می‌گویند، مردم چنین می‌خواهند، مردم از فلان گروه خسته شده‌اند، مردم از فلان جریان سرخورده شده‌اند، مردم دیگر چنین و چنان نمی‌کنند، و...
پاره‌ای از صاحبان اینگونه گفتارها از کسانی که رأی و نظری خلاف آنان داشتند می‌خواستند که به آغوش مردم بازگردند و دنباله‌رو مردم باشند!
در این میان کمتر توجه و گفته و نوشته شد که مردم متکثرند و هرگز نمی‌توان و نمی‌باید که آنان را یگانه و هم‌سو و هم‌نظر و هم‌فکر کرد. گیریم که چنین کاری شدنی باشد، مطلوب نیست. کشنده است. نابودکننده است. ناهمگونی و گونه‌گونی رآی و نظر مردم خجسته و همایون است. مایه‌ی برکت و حرکت و پویایی جامعه است. گفته‌اند و چه درست و دقیق و زیبا گفته‌اند: آن‌جا که همه مانند هم می‌اندیشند در حقیقت کسی نمی‌اندیشد.
از پیامبر گرامی اسلام صلوات‌الله علیه و آله نیز نقل است که فرمود: اختلاف امتی رحمة و نیز نقل است که فرمود: لو تساوی‌الناس لهلکوا.
اختلاف اراء و دیدگاه‌ها طبیعی‌ست و زیبا و دوست‌داشتنی. آن‌چه ناخجسته و شوم است کوشش کسانی‌ست که می‌خواهند همه را مانند خود کنند. می‌خواهند همه مانند آنان زندگی کنند.
اینان دوست دارند که دیگران و همگان باورهای‌شان را باور و روش‌های شان را پیروی کنند. خدا این را دوست ندارد ولی شیطان چرا.
خدا گونه‌گونی را دوست دارد. گونه‌گونی اصل و اساس و قانون آفرینش خداست. دون تفاوت و گونه‌گونی جامعه می‌میرد. هلاک می‌شود.

راه دموکراسی و آزادی و آبادی و شادی از رواداری و مدارا و بردباری و شکیبایی و آسان‌گیری در برابر اندیشه و دیدگاه مخالف می‌گذرد. راهی جز این نیست.

پس دوباره و همواره بپرسیم:
مردم چیست و مردمان چه کسانی‌اند؟

تاریخ گواه است که از مفهوم-واژه‌ی مردم و مترادفات آن بسیار علیه مردم و منافع و مصالح آنان سواستفاده شده است.
و...
#داریوش_رحمانیان
https://www.tg-me.com/hichestandr

✅ آیین‌های نمایشی مردمان ایران - یادداشت سوم

✍ محمدحسین پیوند، دانش‌آموختهٔ رشتهٔ تاریخ در مقطع کارشناسی در دانشگاه تهران و علاقه‌مند به تئاتر و نمایش‌های ایرانی، ۱۰ اسفند ۱۴۰۲

خودآگاهی فرهنگی یک ملت از منظر تاریخی، زمانی شکل می‌گیرد که آداب زندگی، سنت‌ها و آیین‌های اجدادی ایشان از منظرگاه نسل جدید معنا شود. (منظور از نسل جدید، صرفاً اشاره به امروز نیست، بلکه در یک نگاه خطی، مردمان ایرانشهر در دوره ساسانی هم می‌توانند به نسبت اجداد هخامنشی خود، نسلی جدید محسوب شوند.)

به این ترتیب، کلان روایت پیرامون آیین‌ها نیز به صورت نقل قول‌هایی تفسیرپذیر و سیال (با قابلیت کم و زیاد شدن روایت و نحوه استدلال راوی از وجوه تشابه مناسک به روایت‌ها) در میان اعضای ملت باقی می‌ماند. همانطور که در بخش‌های قبلی یادداشت اشاره شد، ارزش این روایت‌های شفاهی و محلی در شناخت مختصات فرهنگی یک ملت، دست کمی از اسناد و میراث مکتوب ندارد.

بر این اساس و با تکیه بر این استدلال، قصد دارم آیین‌های نمایشی ایرانی در ارتباط با نوروز را طبقه‌بندی یا دسته‌بندی کنم. معیار تفکیک ماهیت آیین‌های نمایشی نوروز، نباید براساس شکل برگزارشدن آن‌ها باشد، بلکه کلان‌روایت پنهان شده در پس آیین‌ها یا به زبان ساده‌تر، داستان شکل‌دهنده به آیین‌ها تعیین‌کننده است. (در برخی موارد داستانی وجود ندارد و تنها وجه تشابه انجام یک عمل نمادین به یک ایده یا پیش‌فرض یا باور عوامانه به عنوان استدلال بیان می‌شود.)

📌ادامهٔ این نوشتار را در وبگاه مردم‌نامه؛ با ورود به لینک زیر بخوانید:👇👇

🔗 آیین‌های نمایشی مردمان ایران - یادداشت سوم

🔴 پشتیبانی از مردم‌نامه