ما فرزندانمان را فراموش کردیم

سخنانی از علی دهباشی درباره عشق ورزیدن به #مام_وطن 🙏

https://www.tg-me.com/Iranistik_Deutschland/1313


https://www.tg-me.com/VideoClipsVortrags/2

‍ ‍ ایران در سفارت‌نامۀ ایران

انوری افندی در متن اثر خود، در اشاره به دولت ایران عمدتاً از نامِ «ایران» استفاده کرده است. او حتی، نام اثر خود را سفارت‌نامۀ ایران گذاشته است. به‌جز آن، چهل بار در دیباچه، و بیش از صدها بار در متن کتاب، نام «ایران» را آورده است. همچنین، دوازده بار، تعبیرِ «ایران مسئله‌‌‌‌سی» یا «مسئلۀ ایرانیه» را به کار برده است. در قاموس ترکی، کلمۀ «مسئله» به این معناست: «موضوع مهمی که حل آن با دشواری همراه است.» عثمانیان، اغلب در اشاره به چالش و برخوردی که با دیگر کشورها و ملت‌ها داشتند، با روحیۀ طلبکارانه، مشکل را ناشی از طرف مقابل دانسته و با تعبیر «... مسئله‌‌سی»، خود را در موضع برحق می‌‌نشاندند. محض نمونه، در مجلس پنجمِ مذاکرات که اختلاف بر سر سلیمانیه مطرح شد، انوری افندی برای اثبات ادّعای خود، با استناد به «کتب تواریخ»، گفت: بنا به عهدنامۀ سلطان مراد و شاه صفی و نیز «مطابق کتب معتبره و تواریخ، سلیمانیه ملک موروثی بالاستحقاق دولت علیّۀ عثمانیه است.» استناد افندی به «کتب تواریخ»، برای اثبات ادّعای خود، واکنش میرزا تقی‌‌خان را برانگیخت. وی گفت: «اگرچه اینجا مجلس مکالمه است، نه جای حکایات سبق»، اما چون افندی «ابتدا کرد، من هم برای مقابله‌به‌مثل» ناچارم شمّه‌‌ای بگویم:
ملک عجم که ایران می‌گویند، از روزی که حضرت آدم ـ علی نبیّنا علیه‌السلام ـ با حضرت حوّا از آسمان به زمین فرود آمد و بنای پادشاهی کیومرث شده، از کنار جیحون الی شطّ‌العرب است، و عراق عرب یعنی بغداد و موصل و کرکوک، قلبِ ایران عد می‌‌شود، این است اصل ایران.
سخنِ میرزا تقی‌‌خان ناظر بر قلمرو فلات ایران در طول تاریخ بود. او خواست، دیرینگی و قدمت ایران‌‌زمین را به نمایندۀ عثمانی بفهماند. میرزا تقی‌‌خان برای اثبات سخن خود، تاریخ حاکمیّت ایران بر عراق عرب را به تفصیل و با جزئیات تمام از دورۀ حکمرانی ترکمانان تا عهد فتحعلی‌‌شاه با ذکر نامِ شماری از امرای ایرانی حاکم در شهرهای عراق از جمله سلیمانیه را بیان کرد.

[سفارت‌نامۀ ایران: اسناد، مکاتبات و صورت مجالس مذاکرات ارزنة‌الروم ۱۲۵۹-۱۲۶۳ هجری قمری، انوری‌زاده سیّد محمّد انوری سعدالله افندی (انوری افندی)، تصحیح و ترجمه از ترکی عثمانی دکتر نصرالله صالحی و صفیه خدیو، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۴۰۲،‌ ص ۳۷-۳۹ مقدمه]

بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی

@AfsharFoundation

عبید زاکانی و نقد و تعریض بر فرادستان و بالانشینان

عبید از چهره‌های استثنایی تاریخ اندیشه و ادبیات ماست. پیشوای طنزپردازن ایران است.
نقد تند و رندانه‌اش بر فرادستان و ارباب زر و زور و تزویر از دیدگاه مردم‌نامه‌نویسی بسیار قابل تأمل و پراهمیت و بامعناست. از آثار او نمونه‌های گوناگون می‌توان نقل کرد. یکی از آن میان این است:
اعرابیی را پیش خلیفه بردند. او را دید بر تخت نشسته و دیگران در زیر ایستاده‌اند. گفت:«السلام علیک یا الله» گفت: «من الله نیستم.» گفت: « یا جبرائیل» گفت:« من جبرائیل نیستم.» گفت:« الله نیستی، جبرائیل نیستی، پس چرا بر آن بالا رفته و تنها نشسته‌ای؟ تو نیز در زیر آی و در میان مردمان بنشین.»
رساله‌ی دلگشا، تصحیح علی‌اصغر حلبی، ص ۱۷۴

من از بی‌قدری خار سر دیوار دانستم
که ناکس کس نمی‌گردد به این بالانشینی‌ها

تخت و کرسی و صندلی و عنوان و لقب و میز و مقام، افسون‌کننده و سکرآور و توهم‌زاست. در تاریخ توهم و پندارزدگی و بی‌خردی به این موضوع توجه باید کرد. صندلی هم، بسته به اینکه چگونه بنگریم و دریابیم‌اش، تاریخ دارد. تاریخ پندارزدگان همان تاریخ بالانشینان و صندلی‌نشینان است.
تلک‌ الدار‌الآخرة نجعلها للذین لا یریدون علوا فی‌الارض و لا فسادا والعاقبة للمتقین.
قصص/۸۳

#داریوش_رحمانیان
بیست و هشتم دی‌ماه هزار و چهارصد و دو
https://www.tg-me.com/mardomnameh

زیستن نه بر پایهٔ دروغ
(بگذار دروغ از طریق من سلطه نیابد!)
نوشتهٔ آلکساندر سولژنیتسین
ترجمهٔ آبتین گلکار
نگاه‌نو، ش. ۱۳۹ (پاییز ۱۴۰۲)، صص. ۵۳-۵۸

امروز که خبر استعفای آقای گلکار از دانشگاه تربیت مدرس منتشر شد درجا یاد آخرین چیزی افتادم که از ایشان خوانده‌ام با زیرعنوانِ «بگذار دروغ از طریق من سلطه نیابد!» با این پاره‌ی درخشان:
«ساده‌ترین کلیدِ رهاییِ ما، که به آن بی‌توجهیم، در همین‌جاست: عدم مشارکتِ شخصی در دروغ! بگذار دروغ همه‌چیز را پوشانده باشد، بگذار دروغ بر همه چیز سلطه یافته باشد، ولی ما در کوچک‌ترین کاری که از دستمان بر می‌آید راسخ باقی بمانیم: بگذار دروغ از طریق من سلطه نیابد! [...] از مردم دعوت نمی‌کنیم به میدان‌ها بیایند و حقیقت را با صدای بلند فریاد کنند و جلو همگان بگویند چه فکر می‌کنند [...] راه ما این است: به هیچ شکل، آگاهانه، از دروغ پشتیبانی نکنیم! هرگاه مرز دروغ را دیدیم از این مرزِ قانقاریایی فاصله بگیریم!»

روایتِ روانبُد

🔶 برگزاری همایش «مسئولیت اجتماعی علم و نقش انجمن‌های علمی»

🔸نظر به اهمیت نظری و کاربردی موضوع مسئولیت اجتماعی علم، اتّحادیه انجمن‌های علوم اجتماعی ایران، نخستین همایش سالانه خود را با موضوع «مسئولیت اجتماعی علم و نقش انجمن‌های علمی» با همکاری شماری از انجمن‌های عضو اتحادیه برگزار می‌کند.

🔸برنامه نشست‌ها و سخنرانی‌ها به زودی اعلام خواهد شد.

🔹زمان: دو‌شنبه و سه‌شنبه ۹ و ۱۰ بهمن‌ ۱۴۰۲
🔹 ساعت: ۱۳:۳۰ تا ۲۰
🔹 مکان: خانه اندیشمندان علوم انسانی ایران

www.tg-me.com/uissa1400

فایل صوتی

سی و چهارمین نشست کمیته صلح و ادبیات
انجمن علمی مطالعات صلح ایران

عنوان: جنگ و صلح در آثار بهرام بیضایی

سخنرانان:
علیرضا رئیسیان
محسن حسینی
داریوش رحمانیان
زاگرس زند
جواد رنجبر درخشیلر
مهتاب حاجی محمدی
ناصر حبیبیان

چهارشنبه ۲۷ دی ۱۴۰۲

مکان: خانه اندیشمندان علوم انسانی، سالن فردوسی
T.me/melliiran

https://www.tg-me.com/mardomnameh

آرمان صلح!

آدمی همه‌گونه جانور درنده، از شیر و ببر و پلنگ تا نهنگ‌قاتل، را دست‌آموز و رام کرده؛ اما از رام کردن طبع وحشی و حیوانی خود بازمانده است.
برای اینکه به صلح برسد می‌جنگد و خون می‌ریزد. جنگ‌ اثر رنگ است. رنگ تعلق. تعلقات قومی و ملی و مذهبی و...
چون‌که بی‌رنگی اسیر رنگ شد
موسئی با عیسئی در جنگ شد
محمد و موسی و عیسی با هم یکی و یگانه‌اند؛ اما پیروان‌شان- کسانی که مدعی پیروی از انان هستند- دشمن و بیگانه‌اند و با هم می‌جنگند...
تاریخ مسیحیت پر است از جنگ و جدال میان فرقه‌های گوناگون، کاتولیک و پروتستان و...، تاریخ اسلام نیز پر است از جنگ‌ و جدال و خون‌ریزی میان فرقه‌ها و گروه‌های مختلف و بویژه میان شیعه و سنی. مرحوم باستانی‌پاریزی در جایی به طنز و کنایه این جنگ‌ها را جنگ‌های حی علی خیر العمل نامیده است؛ از آن‌که چون سنیان بر جایی چیره می‌شدند این عبارت در اذانی که از گلدسته‌ی مساجد خوانده می‌شد، می‌افتاد و چون شیعیان چیره می‌شدند گفته می‌شد...
این سخن پایان ندارد هوش‌دار
#داریوش_رحمانیان
https://www.tg-me.com/hichestandr

جنگ در ادبیات فارسی

درباره‌ی جنگ، هم به معنای خاص کلمه که در فلسفه‌ی سیاسی مطرح است و هم به معنای عام که به معنی هرگونه ستیزه و کشاکش و اختلاف است، در متون ادب فارسی مطالب درخور توجه درج است که خوب است گردآوری و تدوین شود و چه‌بسا شده باشد و ما بی‌خبر مانده باشیم.
از آن میان آن‌چه که در آثار بزرگانی چون فردوسی و مولانا و نظامی و سعدی و حافظ و عبید زاکانی و... آمده است شایسته‌ی توجه ویژه است.
جنگ‌طلبان و آتش‌افروزان، چنانکه سراسر تاریخ گواهی می‌دهد و در روزگار کنونی نیز فراوان می‌بینیم و می‌شنویم، معمولاً با دهان پر و مغزهای تهی برای هم رجز می‌خوانند و خط‌و‌نشان می‌کشند و گویا هرچه دست و مغزشان تهی‌تر داد‌وهوار و هیاهوی‌شان بیشتر. شعارهای این دسته از جنگ‌افروزان به تعبیر عبید حکم تیزدادن دارد‌. نمونه را با هم بخوانیم:
قزوینی به جنگ شیر می‌رفت؛ نعره می‌زد و تیز می‌داد. گفتند:« نعره چرا می‌زنی؟» گفت:« تا شیر بترسد» گفتند:« چرا تیز می‌زنی؟» گفت:« من نیز می‌ترسم»
عبید زاکانی، رساله‌ی دلگشا، تصحیح علی‌اصغر حلبی، ص ۱۳۲
https://www.tg-me.com/hichestandr

جنگ هفتاد و دو ملت

صاحبدلان جنگ هفتاد و دو ملت را افسانه و یاوه می‌دانند و گاه نحوه‌ی بروز و ظهور ان را از جهاتی خنده‌دار و مسخره می‌یابند. نمونه را سعدی در باب هشتم گلستان چنین می‌گوید:

هرکسی را عقل خود به‌کمال نماید و فرزند خود به‌جمال

یکی جهود و مسلمان نزاع می‌کردند
چنان‌که خنده گرفت از حدیث ایشانم
به طیره گفت مسلمان گرین قباله‌ی من
درست نیست خدایا یهود میرانم
یهود گفت به تورات می‌خورم سوگند
وگر خلاف کنم همچو تو مسلمانم
گر از بسیط زمین عقل منعدم گردد
به خود گمان نبرد هیچ‌کس که نادانم

شما عقل را در سطر نخست و قباله را بخوانید باور و فهم و تفسیر و روایت...
بیشتر جنگ‌های این‌جهان جنگ روایت‌ها است.
و...

#داریوش_رحمانیان
https://www.tg-me.com/hichestandr

انجمن ایرانی تاریخ برگزار می‌کند:

مدرسه زمستانی
جامعه، سیاست و فرهنگ در ایران دوره پهلوی

با ارائه استادان صاحب نام تاریخ معاصر ایران و صدور گواهی برای شرکت کنندگان.

زمان: ۲۷ بهمن تا ۹ اسفند، هر شب ساعت ۱۹
بر بستر فضای مجازی

🎵 فایل صوتی سخنرانی دکتر نعمت الله فاضلی در نشست

🔻شب مردم نامه

🔹 21 آذر 1402، موسسه مطالعات دین و اقتصاد

🔹حجم فایل:4.60MB، زمان: 20 دقیقه

✅ ابداع مفهوم مردم نامه برای بررسی تاریخ فرهنگی مردم بسیار اهمیت دارد.

✅ تاریخ فرهنگی یا تاریخ مردم در برابر رویکرد کلاسیک تاریخنگاری شکل گرفت که به تجربه زیسته متکثر انسان ها زبان می بخشد.

🔻این رویکرد ماهیتا انتقادی است، بر امکان های مردم تاکید دارد و به عاملیت انسان ها توجه عمیق و دموکراتیک دارد.

✅ هدف از انتشار مردم نامه معنا بخشیدن به انسان ایرانی و دموکراتیک کردن جامعه ایرانی است.

فایل صوتی دانشگاه ایرانی | جلسه اول

با سخنرانی دکتر #حسین_مصباحیان

«ملاحظاتی بر نخستین تجربه استقلال دانشگاه در ایران و تاملاتی بر دانشگاه و چهار سوار کار آخرالزمان»

شنبه ۳۰ دی‌ماه

@didgahenochannel

شب محمّدجواد مشکور

هفتصد و بیست و هشتمین شب از شب‌های بخارا به تجلیل از مقام علمی «دکتر محمّدجواد مشکور» اختصاص یافته است. این نشست در ساعت پنج بعدازظهر یکشنبه بیست و نهم بهمن‌ماه ۱۴۰۲ با سخنرانی: آقایان حسن انوری، مجدالدین کیوانی، حسین آبادیان، داریوش رحمانیان، مشکان مشکور و علی دهباشی و خانم‌ها هایده لاله و نسیم خلیلی در تالار فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار خواهد شد.

دکتر محمّدجواد مشکور (اسفند ۱۲۹۷ - ۲۵ فروردین ۱۳۷۴)، از نسل طلایی دانشمندان چنددانشی سده اخیر ایران و از جمله اساتیدی است که دروس حوزه و دانشگاه را نزد اساتید دانشمند زمان خود در ایران و اروپا‌ بهره گرفته است و تحقیقات ارزشمندی درباره تاریخ و فرهنگ ایران و اسلام، زبان‌های باستانی ایرانی و سامی، ادب فارسی و عربی از خود به یادگار گذاشته است.
همچنین در این شب، از خانم دکتر نسیم خلیلی به عنوان چهارمین برگزیده جایزه سعی مشکور تقدیر خواهد شد.
نسیم خلیلی، تاریخ‌پژوه، روزنامه‌نگار و نویسنده‌ی مستقل، دانش‌آموخته‌ی دکتری تاریخ ایران از دانشگاه الزهراست. وی در طی بیست سال فعالیت نویسندگی، تحقیق و داستان‌نویسی، موفق شده است افزون بر بیست و شش عنوان کتاب در حوزه‌ی تاریخ‌پژوهی و ادبیات داستانی بیافریند از میان آثار تاریخی شاخص او می‌توان به «انقلاب مشروطیت ایران»، «تاریخ صفویه»، «گفتمان نجات‌بخشی در ایران عصر صفوی»، «رواداری فرهنگی در عصر مغولان» و «قهرمان مردم؛ علی (ع) در بینامتنیت و متون رسمی و فرهنگ عامه‌ی تاریخ ایران» اشاره کرد؛ وی همچنین بیش از ده‌ رمان و مجموعه‌داستان با پس‌زمینه و دغدغه‌ی تاریخ‌گرایانه نوشته و منتشر کرده است. خلیلی همچنین در حیطه‌ی روزنامه‌نگاری به ویژه در حوزه‌ی نگارش مقالات تاریخی و معرفی کتاب در رسانه‌های معتبر کشور از جمله شرق، شهروند، اعتمادملی، مهرنامه، اعتماد و سایتهای ایبنا و تاریخ ایرانی و ...، از سال هشتاد و سه تا به امروز فعالیت مستمر داشته است.

این نشست در ساعت پنج بعدازظهر یکشنبه بیست و نهم بهمن‌ماه ۱۴۰۲ در خانه اندیشمندان علوم انسانی (به نشانی: خیابان استاد نجات‌الهی (ویلا)، چهارراه ورشو، تالار فردوسی) برگزار می‌شود.

✅ مزار پدر رضاشاه کجا قرار دارد؟

✍ امیرحسین حاجی‌­علی، دانش­‌آموختهٔ کارشناسی تاریخ دانشگاه تهران

«یاور عباسعلی­‌خان» معروف به «داداش­‌بیک»، پدر رضاشاه پهلوی و از افسران هنگ سوادکوه بود. پدرش مراد علی سلطان سوادکوهی بود که در دوره محمدشاه قاجار در واقعه جنگ هرات (۱۲۵۳ ق/ ۱۸۳۷ م) کشته شد.

داداش­‌بیک در طول زندگی پنج همسر اختیار کرد و صاحب ۳۲ اولاد شد که ۱۹ نفر از آنان در کودکی از دنیا رفتند. پنجمین همسر او نوش‌­آفرین نام داشت و آخرین فرزندش بنا به میل پدر «رضا» نامیده شد. هنگامی که رضا ۲۵ روزه بود، پدر برای مأموریت به بابل کنار می­‌رود و بعد از ۱۵ روز بر اثر بیماری استسقا از دنیا رفت.

📌 ادامهٔ این یادداشت را از طریق لینک زیر؛ در وبگاه مردم‌نامه بخوانید:👇👇
🔗http://yun.ir/yggqve

🔴 لینک پشتیبانی از مردم‌نامه:👇
🌐https://mardomnameh.com/supportus/

📌برنامه اولین همایش سالانه اتحادیه انجمن‌های علوم‌اجتماعی ایران
🔸همایش «مسئولیت اجتماعی علم و نقش انجمن‌های علمی»

🔹زمان: دو‌شنبه و سه‌شنبه ۹ و ۱۰ بهمن‌ ۱۴۰۲
🔹 ساعت: ۱۳:۳۰ تا ۲۰
🔹 مکان: خانه اندیشمندان علوم انسانی ایران

www.tg-me.com/uissa1400
@iran_sociology
#انجمن_جامعه_شناسی_ایران

با حمایت انجمن جامعه شناسی، از فرهنگ و فرهیختگی حمایت کنید.

✅ علی دهباشی و تاریخ (نیم‌نگاهی به کارنامه‌ی علی دهباشی از دیدگاه تاریخ‌نویسی و بویژه تاریخ مردم)

✍ داریوش رحمانیان، ۸ بهمن ۱۴۰۲

این‌جا، در این مجال اندک، می‌خواهم از نقش و جایگاه و تأثیر علی دهباشی و مجله‌ی بخارا در تاریخ‌‌نگاری و تاریخ‌نویسی معاصر ایران سخن بگویم. پیداست که بخارا مجله‌ای تاریخی، به معنی خاص کلمه، نیست و در کنار مباحث و موضوعات دیگر به تاریخ هم می‌پردازد. دهباشی نیز مورخ نیست. نه خود چنین ادعایی دارد و نه ما او را در چنین جایگاهی می‌نشانیم. او اهل تاریخ است. او را از اهالی تاریخ می‌شناسیم. کارنامه‌اش گواه این معنی‌ست. پیش‌تر چندجا به‌اشاره گفته و گذشته‌ام که اهالی تاریخ، در یک دسته‌بندی کلی و اولیه، دو گروه‌اند: یکی مورخان و متخصصان معرفت و دانش و رشته‌ی تاریخ و دیگر آنان‌‌ که دغدغه و گرایش و نگاه و رویکرد تاریخی دارند و هریک بدرجات و به‌انحاء گوناگون به تاریخ می‌پردازند. این گروه خود به طیف‌های کوچک‌تر قابل تقسیم‌اند و این‌جا مجال بحث درین‌باره نیست. علی دهباشی در این گروه اخیر جای می‌گیرد و با توجه به مجموعه‌ی خدماتی که کرده است جا دارد که اهالی هر دو گروه، و بویژه گروه نخست، قدرش بدانند و بر صدرش بنشانند. این یادداشت را به همین دلیل می‌نویسم؛ برای قدردانی از علی دهباشی و سپاسگزاری از خدمات خاصی که به رشد تاریخ‌‌نگاری و تاریخ‌نویسی در ایران‌زمین کرده است. آماج این یادداشت اشاره و طرح است و نه بسط و شرح. در آینده اگر مجالی پیش بیاید این اجمال به تفصیل درآید. نیازی به گفتن نیست که اهالی علم و فرهنگ و هنر و ادب در ایران هریک بدرجات وام‌دار دهباشی و کلک و بخارا و سمرقند هستند و هریک از منظر رشته و گرایش خود درباره‌ی کارها و کوشش‌های او و تاثیراتی که بر مطالعات آن حوزه‌ی خاص نهاده است، سخن توانند گفت.

در کارنامه‌ی دهباشی و بخارا - و بدرجات در کلک و سمرقند - در ربط با دانش تاریخ ( تاریخ‌نگاری و تاریخ‌نویسی ) هم به مباحث و مسائل و موضوعات عمومی تاریخ و تاریخ‌نگاری و منابع و مآخذ تاریخی و هم به آن‌چه که بطور خاص از نظر تاریخ سیاسی، تاریخ اجتماعی، تاریخ فرهنگی، تاریخ اندیشه، تاریخ فکری، تاریخ هنر، تاریخ ادبی، تاریخ نهادها و سازمان‌ها، تاریخ محلی، تاریخ محله‌ها، تاریخ پیشه‌ها، تاریخ زندگی روزانه، تاریخ ورزش، تاریخ فرودستان، تاریخ مردم و... ارزش و اهمیت دارند؛ توجه باید کرد. به چند نمونه اشاره می‌کنیم و می‌گذریم:

پاره‌ای از متون خاطره‌نگارانه‌ی مهم تاریخ معاصر ایران به‌کوشش دهباشی منتشر شده‌اند: خاطرات ایرج اسکندری، فریدون کشاورز، غلامحسین فروتن، اردشیر آوانسیان، نصرالله سیف‌پورفاطمی، پرنس‌ارفع، مظفر فیروز، سیدمحمدعلی جمال‌زاده، اتابک فتح‌الله‌زاده. مجموعه‌‌ای از نامه‌های کمال‌الملک و جلال آل‌احمد به‌کوشش دهباشی منتشر شده‌اند. یکی از نشست‌های ( عصر چهارشنبه‌های ) بخارا درباره‌ی نامه‌های جمال‌زاده به باستانی‌پاریزی بوده است. اگر کسی بخواهد درباره‌ی باستانی‌پاریزی و تاریخ‌نگاری او کار کند، افزون‌بر رجوع به آن نامه‌ها ناگزیر از رجوع به سخنرانی‌های آن نشست خواهد بود.

دهباشی انتشار چند سفرنامه‌ی مهم را در کارنامه دارد: سفرنامه‌ی مظفرالدین‌شاه به فرنگ، سفرنامه‌ی حاج‌سیاح به فرنگ، سفرنامه‌ی برادران شرلی. آثاری چون حماسه‌ی فتح‌نامه‌ی نایبی، طغیان نایبیان در جریان انقلاب مشروطیت ایران، تاریخ روابط ایران و روس و گنج شایگان نوشته‌ی جمال‌زاده، خرنامه یا منطق‌الحمار ترجمه و نگارش اعتمادالسلطنه، و... ، که هریک برای تحقیق در تاریخ معاصر ایران منبع و مأخذی ارزشمند به‌شمارند، را نیز به این مجموعه بیفزایید. در حوزه‌ی تاریخ شفاهی دو اثر ذیل به‌ترتیب در همکاری با عبدالحسین آذرنگ و سیدفرید قاسمی منتشر شده‌اند: ۱- تاریخ شفاهی نشر ایران ۲- تاریخ شفاهی مطبوعات ایران.

در این میان کاروکوشش‌های دهباشی در پاسداشت و بزرگداشت پاره‌ای از بزرگان تاریخ‌نویسی ایران، که در قالب یادنامه، جشن‌نامه، شب‌های بخارا و... انجام شده‌اند ارزش و اعتبار و اهمیت ویژه دارند: یادگارنامه‌ی استاد دکتر عبدالحسین زرین‌کوب ۱۳۷۶، کارنامه‌ی زرین ( یادنامه‌ی دکتر عبدالحسین زرین‌کوب) ۱۳۷۹، در راه بازگشت ( یادنامه‌ی دکتر عبدالحسین زرین‌کوب) ۱۳۸۰، ویژه‌نامه‌ی فریدون آدمیت در بخارا، یادنامه‌ی فریدون آدمیت ۱۳۹۳، برگزاری نشست‌هایی در قالب شب‌های بخارا و یا دیگر برنامه‌های بخارا در روزها و ساعات مختلف هفته ( پنج‌شنبه صبح‌ها، شنبه‌عصرها، دوشنبه‌عصرها و... ) و یا انتشار ویژه‌نامه درباره‌ی پاره‌ای از بزرگان اهالی تاریخ - به هر دو معنای عام و خاص پیش‌گفته - همچون: آدمیت، باستانی‌پاریزی، غلامحسین زرگری‌نژاد، شیرین بیانی، محمدعلی کاتوزیان، محمدعلی موحد، پرویز رجبی، پرویز اذکایی، رحیم رئیس‌نیا، علی اصغر فقیهی، منوچهر مرتضوی، محمود افشار، و بر این‌ها می‌توان افزود آن‌چه که درباره‌ی این استادان برگزار شده است: محمد پروین‌گنابادی- مترجم مقدمه‌ی ابن‌خلدون- ، شیخ‌آقابزرگ تهرانی، محمود رامیار- نویسنده‌ی کتاب ارجمند تاریخ قرآن‌کریم- ، علی‌اصغر حکمت، سیدمحمد محیط‌طباطبایی، علی بلوک‌باشی، محمود زندمقدم، مرتضی فرهادی و... که پاره‌ای از آثار و نوشته‌ها و پژوهش‌های هریک بدرجات برای اهالی تاریخ اهمیت دارند.
و نیز فریدون بدره‌ای، که به عنوان مترجم انبوهی از آثار و پژوهش‌های شرق‌شناسان و اسلام‌شناسان و ایرانشناسان، همچون دیگر مترجمان، همچون کریم کشاورز و ابوالقاسم سری و...، نقش برجسته‌ای در آشنایی ایرانیان با اینگونه آثار داشته است و بدون توجه به نقش اینگونه مترجمان بحث‌و‌فحص درباره‌ی چند‌و‌چون تاریخ‌نگاری و تاریخ‌نویسی معاصر ایران ناقص و ناتمام خواهد بود.
بر آن‌چه گفته آمد انتشار انبوهی از گفتارها و جستارهای ارزشمند تاریخی، در قالب تألیف و ترجمه، را می‌توان مورد اشاره قرار داد. از آن میان ترجمه و انتشار پاره‌ای از گفتارهای مربوط به مباحث و مسائل و موضوعات فلسفه‌ی تاریخ و تاریخ نگاری، به قلم عزت‌الله فولادوند، در مجله‌ی بخارا ارزش ویژه دارد. ذکر دیگر نمونه‌های پرشمار در این مجال ناشدنی‌ست.

به پاره‌ای از شب‌های بخارا و دیگر نشست‌ها و برنامه‌ها که به مناسبت انتشار پاره‌ای کتاب‌ها و نشریات و یا پیرامون زندگی و احوال پاره‌ای شخصیت‌ها تاریخی و یا درباره‌ی انجمن‌ها و نهادها و... برگزار شده‌اند اشاره باید کرد: شب منشور کوروش کبیر،
شب دانشنامه‌ی فرهنگ مردم ایران، بحث و گفت‌وگو درباره‌ی کاروانسراها و راه‌ها به‌مناسبت انتشار دومین شماره‌ی عصر روشن، بحث و گفت‌وگو به‌مناسبت روز ملی مردم‌شناسی و زادروز ابوریحان بیرونی، شب کتاب تحقیق ماللهند، به‌مناسبت انتشار مجموعه‌ی خوشمزه‌های تاریخ ایران - تاریخ ایران به‌زبان طنز- به‌قلم حمید عبداللهیان و عبدالله متولی،