🔷️کنفرانسِ نقد تجرد فرشتگان!
🔷️با محوریت مطالب کتاب طائران قدسی.
🔷️ارائه دهنده: جناب دکتر محمد‌‌علی صابری.
🔷️دکتری علوم قرآن و حدیث.
🔷️منبع: گروه حدیثی معاریض.
#تصوف
@madraseh_kalam || اینستاگرام
🔷️با محوریت مطالب کتاب طائران قدسی.
🔷️ارائه دهنده: جناب دکتر محمد‌‌علی صابری.
🔷️دکتری علوم قرآن و حدیث.
🔷️منبع: گروه حدیثی معاریض.
#تصوف
@madraseh_kalam || اینستاگرام
💠«آسیبِ نقل گراییِ افراطی»
یکی از آسیب ها و لغزش گاه هایی که بسیاری از مذاهب اسلامی را دچار تناقضات آشکار نموده و راه را برای انحرافات گسترده و عمیق باز کرده است، بحثِ "نقل گرایی افراطی بدون توجه به عقلانیت" و "ظاهر گرایی بدون توجه به تفقه و ارزیابی دقیق" میباشد. به نظر میرسد این آسیب ها با توجه به سه عنصر شکل گرفته باشند:
۱. جدا شدن بدنه این مذاهب از مفسران و تبیین کنندگان حقیقی دین یعنی اوصیاء پیامبر(ص).
۲. نادیده گرفتن یا کم توجهی به جایگاه عقل به عنوان ابزاری برای تفقه و فهم دقیق معارف دینی. ۳. تقلید کورکورانه از گذشتگان.
نمود و اثرات مخرب این سبک فکری را می توان در بسیاری از عقاید و دیدگاه های این مذاهب مشاهده نمود و مورد بررسی قرار داد. برای نمونه به مثال هایی در این زمینه اشاره میکنیم:
۱. مسئله جبر و خلق افعال عباد.
اینکه انسان مختار است و افعال اختیاری خود را بر اساس اراده و انتخاب خود انجام میدهد و خود اوست که تصمیم میگیرد، یک امر بدیهی و وجدانی میباشد، که هر انسان عاقلی قبل از پذیرش دین، نسبت به آن اطلاع دارد و اساساً پذیرش دعوت انبیا و دین، توسط او نیز بر اساس همین پیش فرض عقلانی میباشد که: خود انسان اعمالش را انجام میدهد و مسئولیت این اعمال بر عهده خود اوست. لذا به دلیلِ همین احساس مسئولیت و مسئولیت پذیری است که انسان نمی تواند دعوت انبیاء و پذیرش خیرات را نادیده بگیرد و این اصلی کاملا عقلانی بوده و مورد تاکید انبیاء و اوصیاء نیز میباشد. در جای جای قرآن کریم خداوند متعال افعالی چون اسلام آوردن، ایمان آوردن، کفر ورزیدن، ظلم کردن یا انجام نیکی ها را به خود انسان نسبت میدهد و در عین دعوت کردن به انتخاب صحیح، این قدرت انتخاب و اراده آن را به خود انسان نسبت میدهد. (نمونه: إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا. ما راه را به او نشان دادیم، خواه شاکر باشد (و پذیرا گردد) یا ناسپاس، ٣ انسان) در مقابل مشاهده می شود، اکثریت مذاهب اهل سنت با نادیده گرفتن این اصل اساسی صرفا با استنادبه نقل هایی مانند:(اللَّهُ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ، ٦٢ زمر) خداوند را خالق و انجام دهنده افعال و اعمال انسان میدانند و به جبر قائل شده اند. در حالی که برای هر انسان عاقلی آشکار است که منظور از اینکه خداوند خالق همه چیز است، یعنی خداوند خالقِ تمام جواهر، اعراض و اجسام جهان میباشد نه اینکه افعال و انتخاب های مردم مانند ظلم کردن یا زنا کردن العیاذ بالله فعل و عمل خداوند باشد. از سویی خلقت حقیقی همان خلقت اجسام است که توسط خداوند انجام میشود و افعال و اعمال ما صرفا تغییر و تحولات و جابه جایی های اجسام بوده که هرگز به معنای ایجاد اجسام نمی باشد و لذا اگر بر آن خلق نیز اطلاق شود صرفا یک اطلاق مجازی است نه حقیقی. بنابراین این مذاهب با این سوال اساسی روبه رو خواهند شد که دعوت انبیا چه هدفی دارد درحالی که مردم اراده و انتخابی برای ایمان آوردن، کفر ورزیدن یا نیکی و بدی کردن ندارند؟! و یا اینکه معاد و پاداش و عذاب چه معنایی دارد وقتی انسان توانایی انجام هیچ فعل و عملی را ندارد!؟
۲. دیدن خداوند در آخرت.
مثال دیگری از این نقل گرایی بدون تفقه و عقلانیت را میتوان در مذهب اشاعره اهل سنت مشاهده کرد. مطابق اعتقاد این مذهب خداوند متعال جسم و جوهر و عرض نیست اما در عین حال در آخرت قابل مشاهده میباشد! در حالی که آنها به حکم دقیق عقل جسمانیت را از خدا نفی کرده اند در تناقضی آشکار و با در نظر گرفتن نقل هایی مانند:(وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ ناضِرَةٌ إِلی رَبِّها ناظِرَةٌ؛ روزی که صورت‌ها در آن شاد هستند و به سوی پروردگار نظاره می‌کنند، ٢٢ و ٢٣ قیامت) دیده شدن را به خداوند نسبت میدهند. هر انسان عاقلی میداند که چیزی دیده می شود که جسم باشد و در اثر برخورد نور با آن و بازتابش به چشم ما دیده خواهد شد، ولی خدایی که جسمانی و مقداری نیست محال است مشاهده شود. علمای این مذهب اگر عقلانیت را به کار میگرفتند و با جمع آیه فوق با آیاتی نظیر:(قَالَ رَبِّ أَرِنِي أَنْظُرْ إِلَيْكَ قَالَ لَنْ تَرَانِي. عرض کرد: «پروردگارا! خودت را به من نشان ده، تا تو را ببینم!» گفت: «هرگز مرا نخواهی دید. ١٤٣ اعراف) و یا (لا تُدْرِكُهُ الْأَبْصَارُ وَهُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصَار. چشمها او را نمى‌بينند و او بينندگان را مى‌بيند، ١٠٣ انعام) به یک تفقه عقلانی می پرداختند دچار چنین تناقضاتی نمی شدند.
۳. همچنین نمونه های دیگری مانند "اعتقاد به جسمانی بودن خداوند"، "انتساب گناه به انبیاء و نفی عصمت"، "شِرک دانستن توسل" و... از نتایج عدم توجه به عقلانیت در درک مفاهیم دینی و عدم تفقه میباشد.
#توحید
@madraseh_kalam || اینستاگرام
یکی از آسیب ها و لغزش گاه هایی که بسیاری از مذاهب اسلامی را دچار تناقضات آشکار نموده و راه را برای انحرافات گسترده و عمیق باز کرده است، بحثِ "نقل گرایی افراطی بدون توجه به عقلانیت" و "ظاهر گرایی بدون توجه به تفقه و ارزیابی دقیق" میباشد. به نظر میرسد این آسیب ها با توجه به سه عنصر شکل گرفته باشند:
۱. جدا شدن بدنه این مذاهب از مفسران و تبیین کنندگان حقیقی دین یعنی اوصیاء پیامبر(ص).
۲. نادیده گرفتن یا کم توجهی به جایگاه عقل به عنوان ابزاری برای تفقه و فهم دقیق معارف دینی. ۳. تقلید کورکورانه از گذشتگان.
نمود و اثرات مخرب این سبک فکری را می توان در بسیاری از عقاید و دیدگاه های این مذاهب مشاهده نمود و مورد بررسی قرار داد. برای نمونه به مثال هایی در این زمینه اشاره میکنیم:
۱. مسئله جبر و خلق افعال عباد.
اینکه انسان مختار است و افعال اختیاری خود را بر اساس اراده و انتخاب خود انجام میدهد و خود اوست که تصمیم میگیرد، یک امر بدیهی و وجدانی میباشد، که هر انسان عاقلی قبل از پذیرش دین، نسبت به آن اطلاع دارد و اساساً پذیرش دعوت انبیا و دین، توسط او نیز بر اساس همین پیش فرض عقلانی میباشد که: خود انسان اعمالش را انجام میدهد و مسئولیت این اعمال بر عهده خود اوست. لذا به دلیلِ همین احساس مسئولیت و مسئولیت پذیری است که انسان نمی تواند دعوت انبیاء و پذیرش خیرات را نادیده بگیرد و این اصلی کاملا عقلانی بوده و مورد تاکید انبیاء و اوصیاء نیز میباشد. در جای جای قرآن کریم خداوند متعال افعالی چون اسلام آوردن، ایمان آوردن، کفر ورزیدن، ظلم کردن یا انجام نیکی ها را به خود انسان نسبت میدهد و در عین دعوت کردن به انتخاب صحیح، این قدرت انتخاب و اراده آن را به خود انسان نسبت میدهد. (نمونه: إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا. ما راه را به او نشان دادیم، خواه شاکر باشد (و پذیرا گردد) یا ناسپاس، ٣ انسان) در مقابل مشاهده می شود، اکثریت مذاهب اهل سنت با نادیده گرفتن این اصل اساسی صرفا با استنادبه نقل هایی مانند:(اللَّهُ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ، ٦٢ زمر) خداوند را خالق و انجام دهنده افعال و اعمال انسان میدانند و به جبر قائل شده اند. در حالی که برای هر انسان عاقلی آشکار است که منظور از اینکه خداوند خالق همه چیز است، یعنی خداوند خالقِ تمام جواهر، اعراض و اجسام جهان میباشد نه اینکه افعال و انتخاب های مردم مانند ظلم کردن یا زنا کردن العیاذ بالله فعل و عمل خداوند باشد. از سویی خلقت حقیقی همان خلقت اجسام است که توسط خداوند انجام میشود و افعال و اعمال ما صرفا تغییر و تحولات و جابه جایی های اجسام بوده که هرگز به معنای ایجاد اجسام نمی باشد و لذا اگر بر آن خلق نیز اطلاق شود صرفا یک اطلاق مجازی است نه حقیقی. بنابراین این مذاهب با این سوال اساسی روبه رو خواهند شد که دعوت انبیا چه هدفی دارد درحالی که مردم اراده و انتخابی برای ایمان آوردن، کفر ورزیدن یا نیکی و بدی کردن ندارند؟! و یا اینکه معاد و پاداش و عذاب چه معنایی دارد وقتی انسان توانایی انجام هیچ فعل و عملی را ندارد!؟
۲. دیدن خداوند در آخرت.
مثال دیگری از این نقل گرایی بدون تفقه و عقلانیت را میتوان در مذهب اشاعره اهل سنت مشاهده کرد. مطابق اعتقاد این مذهب خداوند متعال جسم و جوهر و عرض نیست اما در عین حال در آخرت قابل مشاهده میباشد! در حالی که آنها به حکم دقیق عقل جسمانیت را از خدا نفی کرده اند در تناقضی آشکار و با در نظر گرفتن نقل هایی مانند:(وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ ناضِرَةٌ إِلی رَبِّها ناظِرَةٌ؛ روزی که صورت‌ها در آن شاد هستند و به سوی پروردگار نظاره می‌کنند، ٢٢ و ٢٣ قیامت) دیده شدن را به خداوند نسبت میدهند. هر انسان عاقلی میداند که چیزی دیده می شود که جسم باشد و در اثر برخورد نور با آن و بازتابش به چشم ما دیده خواهد شد، ولی خدایی که جسمانی و مقداری نیست محال است مشاهده شود. علمای این مذهب اگر عقلانیت را به کار میگرفتند و با جمع آیه فوق با آیاتی نظیر:(قَالَ رَبِّ أَرِنِي أَنْظُرْ إِلَيْكَ قَالَ لَنْ تَرَانِي. عرض کرد: «پروردگارا! خودت را به من نشان ده، تا تو را ببینم!» گفت: «هرگز مرا نخواهی دید. ١٤٣ اعراف) و یا (لا تُدْرِكُهُ الْأَبْصَارُ وَهُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصَار. چشمها او را نمى‌بينند و او بينندگان را مى‌بيند، ١٠٣ انعام) به یک تفقه عقلانی می پرداختند دچار چنین تناقضاتی نمی شدند.
۳. همچنین نمونه های دیگری مانند "اعتقاد به جسمانی بودن خداوند"، "انتساب گناه به انبیاء و نفی عصمت"، "شِرک دانستن توسل" و... از نتایج عدم توجه به عقلانیت در درک مفاهیم دینی و عدم تفقه میباشد.
#توحید
@madraseh_kalam || اینستاگرام