همزه یا «ی کوچک»؟! گذشته‌ای که نگاهش نمی‌کنند!

@Kheradgan_Official

درباره پیوست بین واژه‌های «ه/ـه» دار پارسی، در خط امروزی ما،‌ روش‌های مختلفی رایج شده است. گاهی همزه می‌گذارند گاهی هم با «ی» می‌نویسند، گاهی هم اصلا چیزی نمی‌گذارند.

شوربختانه این موضوع حتی ساختار منظمی هم پیدا نکرده است؛ به طوری که حتی در کتاب‌های درسی آموزش و پرور هم ساختار منظمی ندارد و با روش‌های مختلف نگارش می‌کنند!

درباره گذشته این موضوع، معمولا زمان ورودِ صنعت چاپ و خدمات تلگراف و تاثیرگذاری آنها، مورد بررسی قرار می‌گیرد. ولی بررسی خوش‌نویسی‌های کهن و دیگر نوشته‌ها پیش از رواج صنعت چاپ اهمیت دارد و می‌تواند راهگشا باشد.

خوش‌نویسان و نستعلیق‌نویسانِ نامی، در راهِ افزودن زیبایی و آراستن مندرجاتِ نستعلیق خود، «ی» پس از «ه» را در گذرِ زمان کوچک نموده و مانندِ همزه در سامی، به‌بالای «ه» بُردند؛ ولی گویا عامه‌ی نویسندگان، «ی بزرگ‌» را استعمال می‌کردند، مانندِ «نامه‌ی نیکو».

نوشتار کامل را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23476

اختصاصی پایگاه خِرَدگان: تصویرسازی گفتگوی گوته و حافظ در بهشت

@Kheradgan_Official

اندیشیدن به گفتگوی شورانگیز گوته با حافظ در بهشت باعث شد که ما در پایگاه خردگان به دنبال تصویر سازی از این گفتگو باشیم.

تصویر با کیفیت را ببینید و درباره نحوه آماده سازی این اثر بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23477

آهنگ «افسوس زال نیست»

نه تنها زال پیری نیست،
مجال خیزش اسفندیاران نیست
...
زمان ما پر از ننگ است
پر از سرهنگ پوشالیست
زمین از بینش سردار پُر مهر وطن خالیست
زمان خشم و ایثار گرانقدر گرامی نیست
فقط خون‌های ما در کوچه‌ها جاریست
هزار افسوس زالی نیست

ادامه...

@Kheradgan_Official

شعرهایی درباره کوروش بزرگ

‏هفتم آبان (روز کوروش) نزدیک است...

@Kheradgan_Official

تاج تاریخ جهان کوروش اهخامنشیست
کز قماش و منشی محتشم و اولا بود
(استاد شهریار)


مردی که بنیان ستم زیر و زبر کرد؛
چون جویباری نرم و آرام،...
کوروش منم
کشور رهان دادگستر
آزاده‌ای پویای راه روشنایی
(هما ارژنگی)


به نام حضرت کوروش قیام باید کرد
به واژه واژه‌ی نامش سلام باید کرد...
...نه بارگاه عظیمی، نه گنبد و نه حرم
به عشق خاک تنت ازدحام باید کرد
(مهدی مختارزاده)


کوروشت بر قلب‌ها، همواره رهبر بود و هست
حضرت کوروش، به زعم ما پَیَمبر بوده است
(شاهکار بینش پژوه)


در مکتبِ ما سجده به آن سنگ روا نیست
این سجده نمایی، فقط بوسه به خاک است
(مجید خالقیان)

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23479

کوروش بزرگ در منابع و ادبیات ایرانی

@Kheradgan_Official

کوروش بزرگ در منابع ایرانی جایگاه قابل توجهی دارد. منابع باستانی ایرانی تاثیر مهمی در نمایان ساختن چهره واقعی کوروش بزرگ داشتند.

آثار باستانی و کتیبه‌های به جا مانده از دوران باستان بسیار معتبرتر از منابع دیگر مانند منابع یونانی هستند.

نام کوروش بزرگ در بسیاری از منابع ایرانی پس از اسلام دیده می‌شود و از او به نیکی یاد شده است. شواهد گوناگون نشان می‌دهند که اشکانیان و ساسانیان، هخامنشیان را بخشی از پادشاهان کیانی می‌دانستند.

البته نباید غافل شد که در منابع ایرانی اشکالات تاریخی دیده می‌شود و این موضوع با توجه به تحولات تاریخی و همچنین نابودی داده‌ها در یورش الکساندر و خلفا طبیعی بوده است و بسیاری از منابع نابود شدند یا قابل خواندن نبودند همین باعث ایجاد آمیختگی در روایات شده است.

ما نباید دانسته‌های علمی امروزی خود را که حاصل پژوهش‌های مدرن و دقیق پس از پیدا شدن آثار باستانی فراوان است را به دوران کهن فرافکنی کنیم.

فهرست نوشتار:

✅ منابع ایرانی بازگو کننده چهره واقعی کوروش بزرگ

✅ تجلیل از کوروش بزرگ در منابع پس از اسلام

✅ نگاهی به جزئیات منابع پس از اسلام درباره کوروش

✅ کوروش بزرگ در نزد اشکانیان و ساسانیان

✅ دلیل وجود اشکالات تاریخی در منابع ایرانی چیست؟

✅ کوروش بزرگ در ادبیات ایرانی

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/17626

به بهانه هفتم آبان، بزرگداشت کوروش بزرگ

@Kheradgan_Official

نماهنگ «سخنانی از کوروش بزرگ»

کیفیت بالا را می‌توانید اینجا ببینید:
https://kheradgan.ir/i/cyrus-the-great-words.mp4

کوروش بزرگ، پادشه خوبان...

هفتم آبان، نقطه عطفی در تاریخ بشر و روز کوروش بزرگ گرامی باد

@Kheradgan_Official

درباره ۷ آبان، روز کوروش بزرگ بخوانید:

سند ۷ آبان چیست؟

۷ آبان، روزی که دنیا دگرگون شد

نخستین متن انسان‌دوستانه

تمایز و اهمیت کوروش بزرگ

نقطه عطفی در تاریخ بشر

@Kheradgan_Official

تفسیری از غزل حافظ شیرازی

@Kheradgan_Official

مصرع اول را به يزيد بن معاویه نسبت می‌دارند اما اسناد دقیق و کامل در این باره وجود ندارد و احتمال آن ضعیف است. اصل عربی این بیت گویا مفهوم دنیوی داشته است ولی حافظ با آوردن آن در این غزل مفهومی معنوی به آن داده است.

در این نوشتار به دنبال آن هستیم که به صورت مختصر با نگاه به ابیات دیگر، بیت‌ها را مورد بررسی قرار دهیم و نگاه کلی به مفهوم غزل داشته باشیم.

اینکه منظور حافظ از عشق چیست خود یک بحث مفصل می‌طلبد. ولی از نظر ما مخاطبان می‌توانند برداشت‌های گوناگونی از عشق در اشعار حافظ داشته باشند چرا که هنر باشکوه حافظ به گونه‌ای است که می‌توان از شعر او برداشت‌های گوناگون کرد…

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23480

دهم آبان، جشن باستانی آبانگان شاد باد

@Kheradgan_Official

ستایش تعلیم و تربیت ایرانیان توسط افلاطون

@Kheradgan_Official

یکی از بزرگترین فیلسوفان یونان باستان یعنی افلاطون به شیوه تربیت شاهزادگان هخامنشی اشاره می‌کند و تعلیم و تربیت ایرانیان را بسیار می‌ستاید؛ حتی آن را عامل برتری ایرانیان می‌داند!

در رساله آلکیبیادس اول، افلاطون به زبان سقراط با آلکیبیادس به گفت‌وگو می‌نشیند و در این گفت‌وگو آیین حکومت داری و تربیت شاهزاده ایرانیان را با یونان مقایسه می کند:

«اگر تو اجداد خود و سالامیس، وطن اریساکس یا اگینا وطن نیای بزرگ آیاکوس را در برابر اردشیر، پسر خشایارشا نمایش دهی بی گمان بر تو خواهند خندید، پس نیک بنگر تا ببینی که ما از حیث تبار و تربیت تا چه پایه از آنان کمتریم» ...

ادامه را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23481

افعی ضحاک

@Kheradgan_Official

آهنگ «افعی ضحاک»، بر اساس سروده‌ای از مجید خالقیان و با آرایه ادبی تضمین (از خاقانی شروانی) آماده شده است. مصرع تا که جهان افعی ضحاک شد عینا از خاقانی گرفته شده و شعر خاقانی نقش مهمی در این سروده داشته است. این آهنگ حاصل گردآوری چند خروجی هوش مصنوعی با سبک حماسی است که نهایتا ویرایش شدند و در کنار یکدیگر قرار گرفتند. بنابراین تدوین و اصلاحات فراوان به صورت دستی انجام گرفته است.

آهنگ کامل:
https://kheradgan.ir/p/23482

آرش کمانگیر در شاهنامه فردوسی

@Kheradgan_Official

با آنکه برخی به اشتباه تصور می‌کنند نام آرش کمانگیر در شاهنامه فردوسی نیامده، ولی چندین بار نام این پهلوان نامدار ایرانی در شاهنامه فردوسی آمده و آشکار است که خردمند توس با داستان آرش کمانگیر آشنا بوده است.

البته جزئیات داستان آرش در شاهنامه نیامده و این موضوع باعث تعجب پژوهشگران شده است!

اینکه چرا فردوسی این داستان را نیاورده مشخص نیست! شاید فردوسی منابعی داشته و خواسته است به آن منابع وفادار باشد و داستان‌های آن منابع (مثلا داستان‌های زمان منوچهر) با داستان آرش کمانگیر تناقض داشته است.

با این حال فردوسی آرش کمانگیر را نادیده نگرفته و چندین بار از او به نیکی یاد کرده است.

در ادامه به ابیاتی از شاهنامه اشاره می‌کنیم که نام آرش و اشاره به داستان آرش کمانگیر در آنها آمده است:
https://kheradgan.ir/p/23051

آهنگ لاله‌های سرخ میهن

@Kheradgan_Official

بیا ای رستم دستان
…
پرستشگاه دیوان را
به رنگ ارغوانی کن

درفش سرزمینم را
درفش کاویانی کن

تمام رنگ و بوی کشور آزاد فردا را
به رنگ سبز آبادی
به رنگ روشن شادی
به پاس لاله‌های سرخ این میهن
به رنگ زندگانی کن

سروده کامل…

مشاهده نماهنگ:
https://kheradgan.ir/p/23484

نماهنگ «لاله‌های سرخ میهن»

@Kheradgan_Official

اوستای ساسانی چه شد؟

@Kheradgan_Official

بخش‌هایی از اوستا پس از یورش الکساندر مقدونی از بین رفت و این مهم ترین نابودی اوستا بوده است. ولی پس از آنکه شاهنشاهی‌های بزرگ ایرانی شکل گرفتند تلاش‌های فراوانی برای گردآوری اوستا شد.

از جمله این تلاش‌ها در زمان اشکانیان صورت گرفت و بلاش اشکانی پس از پراکنده شدن اوستا و زند دستور داد آنچه از این کتاب به صورت مکتوب یا سینه به سینه وجود داشت گردآوری شود. در کتاب چهارم دینکرد نام بلاش در میان شاهانی است که از دین مزدیسنی پشتیبانی کردند (تفضلی، ١٣٨۹: ص ۱۳۳).

در دوران ساسانیان این تلاش‌ها ادامه پیدا کرد و اردشیر پاپکان و شاپور یکم، به دنبال یافتن مطالب پراکنده اوستا بودند و کتب بسیاری در زمینه‌های مختلف علمی و مذهبی که در سرزمین‌های هند و چین و روم پراکنده بودند را گردآوری کردند (دینکرد چهارم، ص ۶۴؛ ابن ندیم، ۱۳۸۱: ص ۳۴۷). آنطور که در دینکرد آمده است این کتاب‌ها را با اوستا تطبیق دادند و نتایج را در گنج شایگان قرار دادند (دینکرد، همان).

ولی امروز هیچ اثری از گنج شایگان در دسترس نیست و بخش زیادی از دستاوردهای اشکانیان و ساسانیان از بین رفته است. اوستا در دوران ساسانیان ۲۱ نسک بود اما امروزه فقط ۵ بخش است و چیزی حدود یک چهارم آن اوستا است (ن.ک: نظری فارسیانی، ۱۳۹۷: ص ۱۲).

سوال مهم آن است که چرا امروزه بخش اعظم اوستای عهد ساسانی باقی نمانده است؟ هرچند گذار روزگار باعث نابودی منابع باستانی می‌شود ولی قطعا نابودی گسترده‌ای که در یورش و سطله خلفا بر ایران رخ داد بی تاثیر نبوده است.

موضوع نابودی کتاب‌ها توسط فاتحان، چیزی نیست که بتوان به سادگی از آن گذشت. با توجه به منابع و مهم‌تر از آن، شواهدی آشکار که این موضوع را نشان می‌دهند...

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23483

هوایِ دل چو آبان است

کرانِ آسمان خونین، هوایِ دل چو آبان است
زمینِ خشکِ بی‌رونق، به سویِ غم شتابان است

چه کس گوید در این دوران، غزل‌خوانی شود دشوار؟
اگر دردت فزون باشد، غزل خواندن چه آسان است

پرستش می‌کنند آنها، زر و سیم و سلاح و خون
تو گویی شعر ما اکنون، برایِ شخصِ نادان است!

در این دورانِ وانفسا، حضورِ ما چه بی معناست
ببین ارزش گذاری‌ها به روی ما چه ارزان است

بدون سهم ماندیم و غزل خواندیم هر لحظه
دگر دانیم پاسخ را، چرا این خانه ویران است

(مجید خالقیان)

@Kheradgan_Official

پیشرفت‌های اخترشناسی (نجوم) در دوران ساسانیان

@Kheradgan_Official

در دوران ساسانیان، اخترشناسی ایران با بهره گیری از دستاوردهای ملت‌های دیگر، بیش از پیش پیشرفت کرد. به عقیده‌ی پژوهندگان، در گندی‌شاپور گذشته از دانشکده‌ی پزشکی و بیمارستان، یک آموزشگاه برای اخترشناسی و رصدخانه وجود داشته است.

اخترشناسان در دربار ساسانیان طبقه‌ی شناخته شده‌ای بودند و در داستان‌ها و گزارش‌های تاریخی گوناگون درباره‌ی ساسانیان، همواره می‌توان ردپای فعالیت‌های نجومی این اخترشناسی را دید.

در دوران پیش از ساسانیان هم ستاره‌شناسی ایران پیشرفت و تاثیر گذاری داشته است. یونانیان، زردشت پیغامبرِ ایرانیانِ باستان را همچون یک ستاره‌شناس می‌دیدند و گفته‌هایی نجومی به او نسبت داده‌اند و تکّه‌هایی از کتاب‌های احکامِ نجومیِ نسبت داده شده به زردشت به زبانِ یونانی به جای مانده است...

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23485