جمهوریت

📝📝 از دردی گریسته‌ام که از آن من نیست/به بهانه سالروز انعقاد عهدنامه لوزان

✍ اسماعیل شمس
⚛ @jomhuriyat

♈️برای تاریخنگاران گذر روزهای سال تفاوت مهمی با بقیه مردم دارد. آنان هر روزی را که می‌گذرد با یک واقعه و گاه چند واقعه به یاد می‌آورندکه شاید دیگران از آنها خبر ندارند. اگر درگذشته منجمان ایام سال را به روزهای سعد و نحس تقسیم می‌کردند، در دنیای مدرن هم این تاریخنگاران هستند که هر روز خدا برای آنان سعد یا نحس است و صدافسوس که برخی روزهای سعد برای برخی تاریخنگاران نزد گروهی دیگر از آنان نحس است. اگر تاریخنگاران برخی نقاط این کره خاکی و البته برخی دولت‌ها و ملتهای جهان با ورق زدن تقویم خود شاد می‌شوند، تاریخنگاران دیگری هم هستند که برعکس آنان با دیدن همان صفحه‌ها غم و اندوه بر وجودشان چیره می‌گردد. به باور من در تقویم صدساله اخیر، مورخان هیچ نقطه ای از جهان مانند خاورمیانه غمگین نیستند و از خاورمیانه‌ای‌ها هم هیچ کس همچون کردان گرفتار روزهای دردناک و تلخ تاریخ خویش نمی‌باشد.آنچه تلخی این روزها را افزون کرده این است که آنها را نه خود خاورمیانه‌ایها و در اینجا مردم کرد، بلکه دیگرانی رقم زده‌اند که هزاران کیلومتر آن‌طرف‌تر در آرامی و آسودگی نشسته‌اند.

♈️به ۵ روز زیر دقت کنید تا بدانید که تاریخ صد ساله اخیر خاورمیانه چگونه شکل گرفت و چه کسانی سرنوشت این مردم را رقم زدند. کدام دولتها زندگی عادی مردم را در کنار یکدیگر به هم زدند و سبب شدند که تاریخ یک قرن گذشته خاورمیانه با خون نوشته شود و رنج و درد آن در چند نسل بعدی و تا امروز ادامه یابد؟

♈️۲۸ ژوئیهٔ ۱۹۱۴ /٥مرداد ١٢٩٣ روزی که رقابت میان آلمان با روسیه و انگلستان جنگ جهانی اول را آغاز کرد و خواه ناخواه حاکمان قاجار و عثمانی را هم درگیر خود نمود.عثمانی به نفع آلمان وارد جنگ شد، اما دولت ایران به طور رسمی اعلام بی‌طرفی کرد تا از پیامدهای حقوقی پایان جنگ، در صورت برد هر طرف مصون باشد، اما به شکل عینی هر بخشی از آن به نفع یکی از دوطرف وارد فعالیت شدند.

♈️١٦ مه ١٩١٦/ ٢٦اردیبهشت ١٢٩٥ روزی که استعمارگران انگلیسی و فرانسوی با دو ماژیک رنگی خاورمیانه را بر اساس منافع خود و بدون توجه به واقعیت زبانی و تاریخی آن عین گوشت قربانی میان خود تقسیم کردند. فرانسه حاکم لبنان و سوریه شد و سایر نواحی عثمانی در اختیار انگلیس قرار گرفت.

♈️۱۱ نوامبر ۱۹۱۸ میلادی/ ۱۹ آبان ۱۲۹۷ روزی که با پیروزی انگلستان و فرانسه جنگ جهانی اول پایان یافت و این دو کشور، عثمانی را اشغال کردند و مٲموران خویش را به حکومت مردمان آن گماشتند. از آنجا که ایران بیطرف بود، طبق قانون از تقسیم مصون ماند و تا اینجای کار سرنوشت کردستان داخل ایران از کردستان در عثمانی کاملاً جدا شد.

♈️١٠ اوت ١٩٢٠/ ١٩ مرداد ١٢٩٩ روزی که میان عثمانی و طرفهای پیروز جنگ معاهده‌ای بسته شد که برپایه آن مناطق عربی از عثمانی جدا شدند. پادشاهی حجاز مستقل شد و زمینه شکل گیری دولت ارمنستان هم فراهم گردید. به کردهای عثمانی هم وعده خودمختاری تنها در بخش کوچکی از سرزمین خود در آینده داده شد.

♈️٢٤ژوئیه ١٩٢٣/ ١مرداد ١٣٠٢ روزی چون امروز که در شهر لوزان سوئیس عهدنامه سور باطل و عهدنامه‌ای جدید میان آتاتورک، رهبر ترکیه در حال تٲسیس و طرفهای پیروز منعقد شد و بخش اصلی کردستان عثمانی ضمیمه ترکیه شد. بخش دیگر آن هم پیشتر ضمیمه عراق و سوریه عربی شده بود.

♈️به این ترتیب استعمارگران برغم تمام قوانین انسانی و اخلاقی کردهای عثمانی را برخلاف ترکها وعربها وارمنیهای آن نه تنها ازحق داشتن یک دولت خاص خودمحروم کردند، بلکه ناجوانمردانه و بیرحمانه آنان را میان سه کشور تازه تٲسیس ترکیه وعراق وسوریه تقسیم کردند. هرکس امروزبه ناحیه ساحلی رود دجله در مرز مشترک این سه کشور برود، می‌بینید که اعضای یک خانواده وفامیل کرد بایک سیم خاردار میان سه کشور تقسیم شده‌اند ویکی ملیت ترکی و دیگری ملیت عراقی وآن یکی ملیت سوریه‌ای دارد؛ ملیتهایی که پیش از آن ۵ روزدر روی نقشه جغرافیا نبودند.

♈️ازصدسال پیش تا اکنون که این یادداشت را می‌نویسم این سه کشوردر زمین بازی‌ای که استعمارگران برایشان طراحی کرده‌اند درحال تبدیل روزانه کردهابه ترک وعرب یاکشتن آنان هستند وکردهاهم برای ابتدایی‌ترین حقوق انسانی خود یعنی زندگی درقالب هویتی که خداوند آنان رابا آن خلق کرده وحرف زدن به زبانی که اوبرایشان وضع کرده است، می‌جگند ونتیجه هم ریخته‌شدن خون میلیونها انسان وچندبرابر آن زخمی و آواره و به ضدخود تبدیل شده است.
♈️وگویا این شعر شاملو حکایت حال این مردمان درصدسال پیش است: از رنجی خسته‌ام که از آن من نیست/ بر خاکی نشسته‌ام که از آن من نیست/ با نامی زیسته‌ام که ازآن من نیست/ ازدردی گریسته‌ام که از آن من نیست /از لذتی جان گرفته‌ام که ازآن من نیست/به مرگی جان می‌سپارم که ازآن من نیست.

#جمهوریت
⚛ @jomhuriyat

738 viewsedited 08:30