🔹پروژه تاریخ شفاهی حقوق دانشگاه علامه طباطبائی تقدیم می‌کند:

تاریخ شفاهی حقوق ایران (جلد سوم)

🔹رونمایی از کتاب و‌ پخش گزیده گفتگوها با:

غلامرضا شهری، بهروز اخلاقی، ایرج گلدوزیان، حسین مهرپور و شهلا معظمی

🔹سخنران:
محمد آشوری

🔹کاری از:
وحید آگاه، تهمورث بشیریه، محمد جلالی و امیرحسین سلیمیان

🔹اجرای مراسم:
زینب تعالی

دیدار: دوشنبه، ۱۴ اسفند ۱۴۰۲، ساعت ۱۷ الی ۲۰

📍خانه اندیشمندان علوم انسانی

@lawandart99

@iranianlls

🔰 پروژه تاریخ شفاهی حقوق دانشگاه علامه طباطبائی تقدیم می‌کند:

📚 تاریخ شفاهی حقوق ایران (جلد سوم)

🔹رونمایی از کتاب و‌ پخش گزیده گفتگوها با:

غلامرضا شهری، بهروز اخلاقی، ایرج گلدوزیان، حسین مهرپور و شهلا معظمی

🔹سخنران:
محمد آشوری

🔹کاری از:
وحید آگاه، تهمورث بشیریه، محمد جلالی و امیرحسین سلیمیان

🔹اجرای مراسم:
زینب تعالی

🗓 دیدار: دوشنبه، ۱۴ اسفند ۱۴۰۲، ساعت ۱۷ الی ۲۰

📍خانه اندیشمندان علوم انسانی
@lawandart99
@iranianlls

🕌 @jamarannews

«این اصول (اصول قانون اساسی دربارۀ انتخاب و نصب وزراء) را که در نظر بگیریم، خواهیم دید که هر چند، بر حسب ظاهر قانون، تعیین رئیس‌الوزرایی از حقوق سلطنت است، ولی، نظر به اینکه مسئولیت وزراء به (در برابر) مجلس است و با عدم اعتماد اکثریت معزول می‌شوند، برای احتراز از عدم اعتماد مجلس و احتراز از ظهور بحران‌های متواتر، که اسباب اختلال امور مملکت می‌شود، در تمام ممالک مشروطه، از رسومات و عمارات (کذا) جاریه است که سلطنت مشروطه (پادشاه) قبلاً نظر اکثریت مجلس را در اعتماد به رئیس‌الوزراء، به توسطّ رئیس مجلس، استنباط نموده، بعد از تحصیل اطمینان رسماً او را معین و معرفی بنماید. اختیار انتخاب وزراء دیگر نیز به مسئولت خاص رئیس‌الوزراء است که هرکس را با خود موافق و متحدالمسلک بداند معرفی کند.
پس از این استدلالات قانون اساسی (کذا) به خوبی واضح می‌شود که قوۀ مققنه و قوۀ مجریه، که با هم قدرت مملکت را تشکیل می‌دهند، هر دو از اختیار سلطنت خارج‌اند. قوۀ قضائیه هم که به طریق اولی مربوط به سلطنت نیست.
بنابراین تمام اختیار و مسئولیت امور مملکت معناً و صورتاً با مجلس شورای ملی یا مجلسین و هیئت وزراء است؛ فقط آنچه برای سلطنت باقی می‌ماند اظهار رأی در کلیات مصالح مملکت است، آن‌هم نه به طور حکم، بلکه به طور صلاح‌اندیشی؛ و هیئت [وزیران]، بر حسب مسئولیتی که به (در برابر) مجلس دارند، در رد و قبول آن مختارند.»
 
ناصرالملک،
 
نطق قبول نیابت سلطنت و سوگند در مجلس شورای ملی،
 
به تاریخ دوم ربیع‌الاول ۱۳۲۹ هجری قمری برابر با یازدهم یا دوازدهم اسفند ۱۲۸۹ شمسی.

@iranianlls

متن کامل نطق ناصرالملک در قبول نیابت سلطنت و سوگند در مجلس شورای ملی،

به تاریخ دوم ربیع‌الاول ۱۳۲۹ هجری قمری برابر با یازدهم یا دوازدهم اسفند ۱۲۸۹ شمسی،

برگرفته از مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی از روزنامه‌ی رسمی‌.

@iranianlls

توضیحی دربارۀ نطق ناصرالملک در باب حدود اختیارات مقام سلطنت
 
مهدی جوادی
 
هنگامی که عضدالملک، نخستین نایب‌السلطنۀ احمد شاه قاجار، درگذشت، مجلس شورای ملی ابوالقاسم‌خان ناصرالملک را به جای او به نیابت سلطنت برگزید. ناصرالملک مدتی بعد به تهران آمد و در جلسۀ دوم ربیع‌الاول ۱۳۲۹ هجری قمری برابر با یازدهم یا دوازدهم اسفند ۱۲۸۹ شمسی در برابر نمایندگان مجلس شورای ملی سوگند خورد تا، در نیابت سلطنت، وفادار به قانون اساسی و حافظ آن باشد.
در ابتدای این جلسه، ناصرالملک در باب وظایف و اختیارات پادشاه و نایب‌السطلنه و تفکیک قوا در قانون اساسی سخن گفته است. این نطق یا خطابه را، که به سبب تحلیل حقوقی دقیق ناصرالسلطنه اهمیت بسیار دارد، در پست قبل به اشتراک گذاشتیم تا علاقه‌مندان بتوانند آن را به تمامی بخوانند؛ با این حال، اگر تاریخ حقوق در ایران مکانت و جایگاه شایسته‌ای داشت، اکنون می‌توانستیم نشان دهیم که این سخنان ناصرالملک چه تأثیری بر حقوقدانان نسلهای بعد گذاشته است و، به ‌تعبیری دقیق‌تر، کدام حقوقدانان به این سخنان استناد کرده‌اند و یا این سخنان در چه محاکمی تکرار شده است. اما این کار، به دلیل فقر مطالعات مربوط به تاریخ حقوق در ایران، ممکن نیست؛ با این همه، بی‌فایده نیست اگر دو مورد خاص را، که در آنها به این نطق ناصرالملک اشاره شده، با هم بخوانیم:
اول: گوستاو دمرنی، حقوقدان فرانسوی که مدتی برای آموزش حقوق و مشاورۀ حقوقی در خدمت دولت ایران بود، در درس‌گفتارهای خود دربارۀ حقوق اداری ایران در مدرسۀ علوم سیاسی به سال ۱۲۹۰-۱۲۹۱، آن‌گاه که از آیین و شیوۀ انتخاب وزیران سخن می‌گوید، بدون آن‌که نامی از ناصرالملک بیاورد، به خطابۀ نایب‌السلطنۀ ایران اشاره کرده و بخشی از آن را نیز آورده است.* البته تاریخی که دمرنی برای این نطق ذکر می‌کند، با تاریخی که در روزنامۀ رسمی آمده چند روزی تفاوت دارد، ولی بدون کوچک‌ترین تردید دمرنی به همین نطق ناصرالملک نظر داشته است.
دوم: دکتر محمد مصدق در دادگاه نظامی در سال‌های ۱۳۳۲-۱۳۳۳، برای تشریح اختیارات مقام سلطنت و توضیح رویه و عادت مشروطۀ ایران، دست‌کم دوبار به این نطق استناد می‌کند: یکی در جلسۀ ۲۱ محکمۀ بدوی به تاریخ ۱۱ آذر ۱۳۳۲، که وقتی می‌خواهد از این نطق سخن بگوید، دادگاه نمی‌گذارد سخنش تمام شود و حرفش را قطع می‌کند و یک‌بار هم در نخستین جلسۀ دادگاه تجدیدنظر در ۱۹ فروردین ۱۳۳۳، که این‌بار بخش‌هایی از این نطق و یادداشت دیگری از ناصرالملک را قرائت می‌کند.* البته از این کار مصدق، که می‌خواست سابقۀ تاریخی مربوط به این قاعده را نشان دهد، نباید گمان کنیم که او می‌خواسته ناصرالملک را تمجید کند؛ بالعکس مصدق همیشه به ناصرالملک بدبین بود، و این را با وکیلش، جلیل بزرگمهر، نیز در جلسه‌ای خصوصی در میان گذاشته بود.****
 
پانوشت‌ها:
* Gustave Demorgny, Essai sur l'Administration de la Perse, Paris, E. Leroux, 1913, pp. 7-8.
و برای ترجمۀ فارسی، که از متن فرانسه مختصرتر است، ر.ک. گوستاو دمرنی، حقوق اداری: درس‌های مدرسۀ علوم سیاسی، به‌کوشش سید ناصر سلطانی، تهران، نگاه معاصر، ۱۳۹۸، ص. ۷۴.
** جلیل بزرگمهر، مصدق در محکمۀ نظامی، تهران، نشر تاریخ ایران، ۱۳۶۳، ص. ۵۰۸.
*** جلیل بزرگمهر، مصدق در دادگاه تجدیدنظر نظامی، تهران، شرکت سهامی انتشار، ۱۳۶۵، صص. ۱۲۵-۱۲۴.
**** جلیل بزرگمهر، تقریرات مصدق در زندان، تنظیم‌شده به کوشش ایرج افشار، تهران، انتشارات فرهنگ ایران زمین، ۱۳۵۹، صص. ۱۵۸-۱۵۹؛ و یا ویرایش جدیدتر این کتاب که به ترتیب تاریخ نگارش یادداشت‌ها مرتب شده است: جلیل بزرگمهر، رنج‌های سیاسی دکتر محمد مصدق، به‌کوشش عبدالله برهان، تهران، ثالث، چاپ ۴، ۱۳۹۷، صص. ۵۶-۵۷
 
@iranianlls

گوستاو دمرنی،

جستاری درباره‌ی اداره در ایران،

بخش مربوط به نطق ناصرالملک.

@iranianlls

با استادان تاریخ شفاهی
دکتر شهلا معظمی؛ ۱۳۲۶ - شهرکرد

کسی که علی‌رغم تبعیض ها و بی مهری‌های موجود زمانه‌ خویش، دغدغه‌مندی را رها نکرد و با قدم‌های استوار و باصلابت به راه خود ادامه داد. توجه و مسئولیت‌پذیری ایشان نسبت به اقشار آسیب پذیر جامعه در آثاری چون «بزه‌کاری کودکان و نوجوانان»، «دادرسی ویژه کودکان و نوجوانان» و «فرار دختران؛ چرا؟» دیده می‌شود.

با پخش گزیده گفتگوهای دکتر شهلا معظمی، اولین بانوی حاضر در پروژه تاریخ شفاهی حقوق ایران، به تماشای روایت زندگی ایشان می‌نشینیم.

دیدار: دوشنبه، ۱۴ اسفند ۱۴۰۲، خانه اندیشمندان علوم انسانی
@lawandart99
@iranianlls

🖇مجموعه مقالات نگارش ‏شده توسط بشیریه در باب تاریخ اندیشه‌‏ها و جنبش‏‌های سیاسی قرن بیستم سلسله مقالاتی است که از ابتدای دهه 1370 تا اواسط همین دهه به صورت پیوسته در مجله «اطلاعات سیاسی و اقتصادی» منتشر کرده است.

🖇 در سال‏های دهه 1370 مجله اطلاعات سیاسی و اقتصادی از جمله معدود نشریات علمی کشور به شمار می‌‏آمد که مقالاتش در آن دوره هنوز حاوی مطالب مفید و ارزشمندی است.

🖇در آن دوران علاوه بر بشیریه، اساتید و پژوهشگران برجسته دیگری چون داود هرمیداس باوند، محمود سریع‏‌القلم، هوشنگ امیراحمدی، علیرضا طیب، احمد نقیب‌‏زاده، حمید عضدانلو، پرویز پیران و... به تألیف و ترجمه مقالات در مجله مذکور می‌‏پرداختند.

🖇موضوع مورد بحث در مجموعه مقالات ارائه‌‏شده توسط بشیریه ناظر بر حوزه اندیشه سیاسی بود. در واقع کانون تمرکز این آکادمیسین بر تحولات سیاسی قرن بیستم بود و در این مقالات تلاش کرده اندیشه‏‌ها و جریان‌‏های فکری مارکسیستی، لیبرالیستی و محافظه‏‌کارانه را در این سده به بحث و بررسی تحلیلی بگذارد.
.

📮 مطلب کامل در سیاست‌نامه 29 ؛ دریافت از طریق گروه مطبوعاتی هم‌میهن

@goftemaann🦉

«تنها آن کس می‌تواند ماهیت حقوق را بفهمد که دریابد جهان نظمی است معنادار که در آن حقوق وظیفه‌ای معیّن بر عهده دارد که باید به انجام رساند.»
 
آلفرد فردروس،
 
حقوق ملل،
 
به نقل از:
Antonio Truyol y Serra, “Verdross et la théorie du droit”, European Journal of International Law, Volume 6, Issue 1, January 1995, p. 58.

#اندیشه_حقوقی

@iranianlls