‍ ⭕️ گزارشی از ارائه دکتر محمد هادی قندهاری در مدرسه بهاره تصوف پژوهی: «درنگی در نظریه وحدت وجود؛ پیشینه، ادله و نقدها»

موضوع بحث ایشان «پیشینه وحدت وجود در ادیان و مکاتب» بود. این استاد برجسته دانشگاه آزاد تهران بحث خود را با تبیین تمایزهای تعبیر عرفان اسلامی با عرفان اسلام آغاز کردند و لزوم تفکیک بین عرفان اسلامی مصطلح و معرفت ماخوذ از قرآن و اهل بیت علیهم السلام را خاطر نشان ساختند.

ایشان بیان کردند که محور عرفان اسلامی، وحدت جوهری عالم وجود است که از آن به وحدت وجود و وحدت اطلاقی و وحدت سنخی و وحدت شخصی تعبیر می کنند این در حالی است که محور مکتب معرفتی اسلام در این حوزه تباین خدا و خلق و عدم سنخیت و غیریت صفتی بین خلق و خدا است.

دکتر قندهاری در ادامه، بحث را به سیر تاریخی وحدت وجود در تصوف اسلامی کشانده و آن را به دو دوره تاریخی تقسیم نمودند:

دوره نخست) از قرون اولیه پیدایش تصوف تا قرن هفتم، که نظریه صوفیان در این بازه، متمرکز بر وحدت شهود بوده است.

دوره دوم) از قرن هفتم به بعد که محی الدین ابن عربی نظریه وحدت وجود را پایه گذاری کرد.

ایشان اشاره کردند که در تقسیمی دیگر، وحدت وجود به دو قسم «وحدت سنخی» و «وحدت شخصی» تقسیم می شود که اولی دیدگاه برخی از فلاسفه حکمت متعالیه و دومی دیدگاه خاص صوفیان است.

استاد قندهاری در ادامه پیشینه نظریه وحدت وجود در مکاتب عرفانی را به پیش از ظهور اسلام و مکاتب اوپانیشاد، ادویتا ودانتا، دائویسم، فیثاغورسیان، پهلوی و خسروانی، رواقیون، نو افلاطونی اسکندرانی و غیره رسانده و درباره هرکدام سخن گفتند.

دکتر قندهاری به عنوان خاتمه بحث خود از اهمیت چهار مسئله بحث کردند: اول: مطالعه ای تطبیقی که یکی از ارزشمندترین روشهای مطالعاتی است. دوم: یاد آوری اصول مشترک بین عرفانهای مختلف با عرفان اسلامی علیرغم تفاوت های فرهنگی و اقلیمی. سوم: آشکار کردن اجمالی تفاوت بنیادین مکتب معرفتی اسلامی با تمام عرفانهای هفتگانه فوق الذکر. چهارم: منابع احتمالی نظریه وحدت وجود در عرفان های پیش از اسلام.




📌مشاهده گزارش کامل و دانلود فایل های صوتی در سایت



🔹 پژوهشی درباره ابن عربی، عرفان و تصوف:
https://www.tg-me.com/ebnearabi
https://eitaa.com/ebnearabi
@ebnearabi

‍ ⭕️ گزارشی از ارائه دکتر سیدمحسن هندی در مدرسه بهاره تصوف پژوهی: «درنگی در نظریه وحدت وجود؛ پیشینه، ادله و نقدها»

«بازخوانی تقریرهای مختلف وحدت وجود» موضوعی بود که دکتر سید محسن هندی پیرامون آن بحث نمودند. استاد هندی در ابتدا ضمن اشاره به اینکه نظریه وحدت وجود قریب به نوزده تقریر مختلف دارد، خاطر نشان ساختند که می توان یک جوهره مشترک میان تمام این تقریر ها پیدا کرد و آن مسئله انکار وجود ماسوی الله است. ایشان وحدت وجود به معنای باور به وجود حقیقی اشیاء و خداوند متعال را داخل در مفهوم وحدت وجود مصطلح مورد مناقشه عرفا، فلاسفه و متکلمین، ندانستند و متذکر شدند که وحدت تشکیکی ملاصدرا و وحدت وجود عرفا تفاوت جوهری ندارد و بحث «وجود رابط» در فلسفه و «مظهریت» در تصوف ره آورد مشترکی دارد.

این استاد فلسفه و کلام با تبیین دیدگاه اهل بیت علیهم السلام درباره تباین وصفی بین خالق و مخلوق، قاعده لا یتناهی و بسیط الحقیقه را مورد نقد قرار دادند و سپس با تبیین قاعده الواحد در فلسفه و نقد این قاعده، به اثبات دیدگاه اهل بیت علیهم السلام در رابطه بین قدیم و حادث پرداختند. در پایان دکتر هندی، تاویل صحیح روایات موهم رابطه حادث و قدیم و وحدت وجود را نیز مورد بررسی قرار دادند.



📌مشاهده گزارش کامل و دانلود فایل های صوتی در سایت



🔹 پژوهشی درباره ابن عربی، عرفان و تصوف:
https://www.tg-me.com/ebnearabi
https://eitaa.com/ebnearabi
@ebnearabi

‍ ⭕️ گزارشی از ارائه استاد حسن معلمی در مدرسه بهاره تصوف پژوهی: «درنگی در نظریه وحدت وجود؛ پیشینه، ادله و نقدها»

موضوع ارائه ایشان «تمایز نگاه اهل حکمت و صوفیه در مساله وحدت وجود » بود. استاد معلمی در ابتدا به دو رویکرد افراطی و تفریطی در مواجه با مباحث عرفان و تصوف اشاره کرده و بر لزوم نقد منصفانه و مودبانه باورهای صوفیانه تاکید کردند. ایشان قول صحیح منتسب به عرفای مسلمان در وحدت وجود را این دانستند که خداوند وجود دارد و ماسوی الله هم موجود هستند، اما ما سوی الله تجلیات خداوند متعال هستند که وجودی زائد بر خداوند متعال ندارند، مانند دریا و موج دریا و در ادامه به تبیین این دیدگاه پرداختند.

استاد معلمی قول فلاسفه در این بحث را اینگونه تببین کردند که خدا و مخلوقات تحقق عینی دارند، منتها خداوند خالق و ما سوی الله مخلوق است، خداوند علت و ماسوی الله معلول است.

عضو هیت علمی دانشگاه باقرالعلوم (علیه السلام) در ادامه دو تقریر وحدت تشکیکی وجود ملاصدرا را تبیین کرده و یکی از این دو را موافق وحدت وجود عرفانی و دیگری را مخالف آن دانستند. این استاد برجسته فلسفه سپس با اشاره به این که عرفا برای وحدت وجود ده دلیل ارائه داده اند، اصلی ترین ادله آنها را قاعده بسیط الحقیقه معرفی کرده و به نقد آن پرداختند. ایشان در ادامه بحثشان به موضوع ربط علی هم اشاره کرده و  آن را نقد کردند.  استاد معلمی در پایان نظریه وحدت شخصی وجود را به دلیل تالی فاسدهای متعدد از جمله جبرگرایی، قولی نادرست و غیر قابل التزام معرفی کردند.


📌مشاهده گزارش کامل و دانلود فایل های صوتی در سایت



🔹 پژوهشی درباره ابن عربی، عرفان و تصوف:
https://www.tg-me.com/ebnearabi
https://eitaa.com/ebnearabi
@ebnearabi

‍ ⭕️ گزارشی از ارائه استاد محمدمهدی طوبایی در مدرسه بهاره تصوف پژوهی: «درنگی در نظریه وحدت وجود؛ پیشینه، ادله و نقدها»

موضوع ارائه ایشان «درنگی در ادله نقلی وحدت وجود » بود. این استاد حوزه علمیه قم، در مقدمه، نکاتی درباره مبانی معرفت شناسی صوفیه بیان کرده و خاطر نشان ساختند که ادله نقلی وحدت وجود در کلمات ابن عربی، متشتت و متهافت است. استاد طوبایی در ادامه به سیر تاریخی تمسک به ادله نقلی برای نظریه وحدت وجود اشاره و مهم ترین دلیل در میان صوفیان را مقوله کشف و شهود باطنی دانسته و کلماتی از ابن عربی در همین رابطه نقل کردند. استاد دورس خارج فقه و اصول حوزه علیمه قم در قسمت دیگری از بحثشان، میزان در تمسک به ادله نقلی از نگاه ابن عربی را تبیین ساخته و مبتنی بر همان میزان، به نقل و نقد ادله نقلی وحدت وجود پرداختند. از جمله مهم ترین ادله نقلی در اثبات وحدت شخصی وجود در لسان متصوفه را آیات قرب، آیات وجه، آیه سوم سوره حدید و سوره توحید معرفی کرده و ضمن تبیین هریک، به نقد آن پرداختند.



📌مشاهده گزارش کامل و دانلود فایل های صوتی در سایت



🔹 پژوهشی درباره ابن عربی، عرفان و تصوف:
https://www.tg-me.com/ebnearabi
https://eitaa.com/ebnearabi
@ebnearabi

‍ ⭕️ گزارشی از ارائه دکتر محمد تقی سبحانی در مدرسه بهاره تصوف پژوهی: «درنگی در نظریه وحدت وجود؛ پیشینه، ادله و نقدها»

موضوع ارائه ایشان «درنگی در ادله عقلی وحدت وجود» بود. در ابتدا ضمن اشاره به ایهام و ابهام موجود در افکار و انظار متصوفه، نکاتی درباره ضرورت و اهمیت مطالعه انتقادی اندیشه های صوفیه بیان کرده و سپس به دو خوانش اصلی از خداشناسی صوفیه یعنی «وحدت شهود» و «وحدت وجود» اشاره و تمرکز بحث خود را بر روی «وحدت شخصی وجود» قرار دادند.

حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدتقی سبحانی، به جایگاه وحدت وجود در عرفان و تصوف پرداخته و از کیفیت مواجهه فلاسفه شیعی با این نظریه سخن گفتند. سپس بحث را با گزارش هشت دلیل عقلی وحدت وجود و نقد آن در کلمات استاد جوادی آملی پیش برده و خاطر نشان ساختند که از نگاه آقای جوادی آملی، تنها دو دلیل عقلی یارای اثبات وحدت وجود را دارد که ایشان ضمن تبیین این دو دلیل به نقد و ارزیابی آنها پرداختند. مدیر موسسه معارف اهل بیت علیهم السلام، در خاتمه بحث خود، اقامه برهان عقلی بر وحدت شخصی وجود را محال خوانده و این قول را مطابق نظر و رای خود مشاهیر صوفیه دانستند که برای معرفت و اثبات نظریه وحدت شخصی وجود تنها از مسیر کشف و شهود قلبی حرکت کرده اند.


📌مشاهده گزارش کامل و دانلود فایل های صوتی در سایت



🔹 پژوهشی درباره ابن عربی، عرفان و تصوف:
https://www.tg-me.com/ebnearabi
https://eitaa.com/ebnearabi
@ebnearabi

برای فعالیت در رسانه های مجازی و شبکه های مختلف اجتماعی، اگر طرح و ایده و پیشنهادی دارید، با ما در میان بگذارید. همچنین بفرمایید که چه کمبودی در این زمینه احساس می‌کنید؟

به منظور فعالیت هدفمند و موثرتر رسانه ای، از مخاطبین محترم تقاضامندیم که در این نظرسنجی شرکت کنید.
قطعا از داده های حاصل از پیشنهادات شما جهت تنظیم برنامه ها و طرح های آتی استفاده خواهیم کرد.
@eb_admin

⭕️ علمِ حضوری کا مفروضہ اور نوصدرائی فلسفی – ڈاکٹر سید علی طاہری خرم آبادی 🇵🇰

▫️ مقدمہ
▫️ حصولی علوم کی حضوری علوم سے وابستگی
▫️ بدیہیاتِ اولیہ کا علمِ حضوری سے رجوع
▫️ خاتمہ
▫️ فہرست منابع
🔹 مآخذ

📌 https://ebnearabi.com/ur/803/


@ebnearabi

⭕️ وحدت وجود در ادویتا ودانتا (بخشی از ارائه دکتر قندهاری در مدرسه تصوف پژوهی وحدت وجود)



📌مشاهده گزارش ارائه اساتید مدرسه تصوف پژوهی وحدت وجود و دانلود فایل های صوتی در سایت



🔹 پژوهشی درباره ابن عربی، عرفان و تصوف:
https://www.tg-me.com/ebnearabi
https://eitaa.com/ebnearabi
@ebnearabi

⭕️ آثار مداومت بر زیارت عاشورا

روايتي از امام صادق (علیه السلام) به صفوان است که حضرت در آن مي‌فرمايند:
زيارت عاشورا را بخوان و بر آن مواظبت کن، به‌درستي که من چند خير را براي خواننده آن تضمين مي‌کنم، اول زيارتش قبول شود. دوم سعي و کوشش او مشکور باشد. سوم حاجات او هرچه باشد از طرف خداوند بزرگ برآورده شود و نااميد از درگاه او برنگردد زيرا خداوند وعده خود را خلاف نخواهد کرد.

📚 طوسى، محمد بن الحسن‏، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، مؤسسه فقه الشيعة، بيروت، ج‏۲، ص ۷۸۱

📣 صفحه اینستاگرام سايت پژوهشی درباره ابن عربی، عرفان و تصوف با نشانی sufi_study فعال شد.

برای مطالعه و پیگیری مباحث مرتبط با نقد تصوف، در اینستاگرام نیز همراه ما باشید:

📌 https://www.instagram.com/sufi_study

@ebnearabi

#ذکر #ادای_قرض

🔻 دستورالعملی از امام جواد علیه السّلام برای ادای قرض

👈🏻 اسماعيل بن سهل گويد: به امام جواد عليه السّلام طىّ نامه‌اى نوشتم: به راستى كه قرض سنگينى بر گردن من است. حضرت در پاسخ فرمودند: بسيار استغفار كن، و زبانت را با خواندن سورۀ قدر تازه نگهدار. ( مداومت داشته باش)

📚 الکافی، ج ۵ ص ٣١٦

@herz_asemani

امام جواد علیه السلام در زمان شهادت تنها 25 سال سن داشتند، از این رو جوان ترین امام در زمان شهادت هستند

در عنفوان عمر، خزان شد بهار تو
ای ارغوانِ گلشن سبز رضا، جواد
از کین فتاد شعله به جان مطهرت
با تو چه کرد آتش زهر جفا، جواد

◼️ شهادت مظلومانه باب المراد حضرت جوادالائمه را به حضرت رضا علیه السلام، امام زمان علیه السلام و همه شما تسلیت عرض می نمایم

🆔 @hadisgraph

🏴 امام جواد علیه السلام فرمودند:

العامِلُ بِالظُّلمِ وَ المُعینُ لَهُ وَ الرّاضی بِهِ شُرَکاءُ؛

انسانِ ظالم،
یاور و یاری کننده ی او
و راضی به کارِ او
جملگی شریکِ یکدیگرند ...

📗 کشف الغمّه/ جلد 2/ صفحه 348

🏴آجرک اللّه یا بقیّة اللّه🏴

امام جواد علیه السلام:
إنّ ما سوی الواحد متجزّئ، والله واحد لا متجزئ ولا متوهّم بالقلّة والکثرة، وکلّ متجزئ أو متوهّم بالقلّة والکثرة فهو مخلوق دالّ علی خالق له.
◀همانا جز خداوند یگانه، همه چیز دارای اجزاست، و خداوند یکتا نه دارای اجزاست و نه قابل تصور به کمی و زیادی می‌باشد. هر چیزی که دارای اجزا بوده یا قابل تصور به کمی و زیادی باشد مخلوق است و دلالت بر این می‌کند که او را خالقی می‌باشد.
توحید صدوق، ص۱۹۳

📢 عکس‌العمل امام جواد علیه السلام، نسبت به خواننده و نوازنده موسیقی

🔻عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الرَّیَّانِ قَالَ: احْتَالَ الْمَأْمُونُ عَلَی أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) بِکُلِّ حِیلَةٍ فَلَمْ یُمْکِنْهُ فِیهِ شَیْءٌ فَلَمَّا اعْتَلَّ وَ أَرَادَ أَنْ یَبْنِیَ عَلَیْهِ ابْنَتَهُ دَفَعَ إِلَی مِائَتَیْ وَصِیفَةٍ مِنْ أَجْمَلِ مَا یَکُونُ إِلَی کُلِّ وَاحِدَةٍ مِنْهُنَّ جَاماً فِیهِ جَوْهَرٌ یَسْتَقْبِلْنَ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه السلام) إِذَا قَعَدَ فِی مَوْضِعِ الْأَخْیَارِ فَلَمْ یَلْتَفِتْ إِلَیْهِنَّ وَ کَانَ رَجُلٌ یُقَالُ لَهُ- مُخَارِقٌ صَاحِبُ صَوْتٍ وَ عُودٍ وَ ضَرْبٍ طَوِیلُ اللِّحْیَةِ فَدَعَاهُ الْمَأْمُونُ فَقَالَ یَا أَمِیرالْمُؤْمِنِینَ إِنْ کَانَ فِی شَیْءٍ مِنْ أَمْرِ الدُّنْیَا فَأَنَا أَکْفِیکَ أَمْرَهُ فَقَعَدَ بَیْنَ یَدَیْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فَشَهَقَ مُخَارِقٌ شَهْقَةً اجْتَمَعَ عَلَیْهِ أَهْلُ الدَّارِ وَ جَعَلَ یَضْرِبُ بِعُودِهِ وَ یُغَنِّی فَلَمَّا فَعَلَ سَاعَةً وَ إِذَا أَبُو جَعْفَرٍ لَا یَلْتَفِتُ إِلَیْهِ لَا یَمِیناً وَ لَا شِمَالًا ثُمَّ رَفَعَ إِلَیْهِ رَأْسَهُ وَ قَالَ اتَّقِ اللَّهَ یَا ذَا الْعُثْنُونِ قَالَ فَسَقَطَ الْمِضْرَابُ مِنْ یَدِهِ وَ الْعُودُ فَلَمْ یَنْتَفِعْ بِیَدَیْهِ إِلَی أَنْ مَاتَ قَالَ فَسَأَلَهُ الْمَأْمُونُ عَنْ حَالِهِ قَالَ لَمَّا صَاحَ بِی أَبُو جَعْفَرٍ فَزِعْتُ فَزْعَةً لَا أُفِیقُ مِنْهَا أَبَداً.

✍🏻 محمّد ریّان گوید: مأمون ملعون انواع حیله‌ها را برای تخریب حضرت جواد علیه السّلام بکار بست و از آن‌ها چیزی بدست نیاورد. چون درمانده شد و خواست دخترش را به ازدواج ایشان درآورَد، به دویست دختر از زیباترین‌هاشان، به هرکدام جامی که گوهری در آن بود داد تا به پیشواز حضرت جواد علیه السّلام به هنگام نشستن در جایگاه بروند. حضرت به آنان توجّهی نکرد. در این میان مردی بود که به او «مخارق» می‌گفتند. آوازه خوان و تار و ضرب‌نواز بود و ریشی دراز داشت. مأمون او را دعوت کرد. او گفت: ای امیرالمؤمنین، اگر در چیزی از کار دنیا باشد، موضوع را درست می‌کنم. آنگاه در برابر حضرت جواد علیه السّلام نشست. سپس از گلویش صدایی درآورد که اهل خانه گٍرد آمدند و به نواختن و آوازخوانی آغاز کرد. ساعتی چنین کرد و حضرت جواد علیه السّلام توجهی به او نداشت و نه به چپ و نه به راست اصلا نگاهی نمی‌کرد. سپس حضرت بسوی او سر بلند کرده و فرمودند: ای ریش‌دراز، از خدا پروا کن! سپس ضرب و تار از دست او افتاد و تا زمانی که مُرد دیگر دستش به کار نرفت و از کار افتاد. مأمون از حالش پرسید. او گفت: وقتی محمد بن علی علیهم السلام بر من فریاد کشید چنان هراسیدم که هرگز از آن بهبود نمی‌یابم.

📚 الکافی، ط_الاسلامیه، ۱/۴۹۴

یکی از خط کش هایی که به راحتی می‌توان با آن برخی عرفان های باطل و دروغین را شناسایی کرد، همین موسیقی است.

بنگرید که مولوی و مولای صوفیان چگونه غرق در ساز و آواز و سماع با زنان بوده و به قول “لویی ماسینیون” برای بساط سماع خود، یک “ارکستر” * کامل تشکیل داده بود تا بتواند اشتهای جوشان خویش را اشباع کند.

و تا جایی پیش می‌رفته که عریان به سماع می‌پرداخته و آن را بر نماز نیز مقدم می‌داشته است.

آلات موسیقی مولوی متنوع بود : “طبل”، “دفّ” (دایره) ، “نِی” و بویژه “رَباب” (یکی از آلات موسیقی شبیه طنبور) که شیفته و دلباخته ی آن بود و در ستایش آن سخنها (غزل و…) گفته است.

گروهی از صاحب نظران معتقدند که مولوی خود نیز “موسیقی دان” و “موسیقی نواز” بوده است.

آقای همایی در مولوی نامه می نویسد : وی (مولوی) در فن موسیقی و ضرب اصول و الحان ، وقوف کامل داشته و خودِ او سازِ رباب را بسیار خوش و استادانه می زده است.

https://ebnearabi.com/1805
https://ebnearabi.com/1781
https://ebnearabi.com/1707
https://ebnearabi.com/2166

⭕️ آڈیو لیکچرز 🇵🇰

1۔ ادویتا ویدانتا اور نظریۂ وحدت الوجود – مولانا نعمت علی سدھو
https://ebnearabi.com/ur/828
2۔ مسلم فلسفے کا تعارف – ڈاکٹر سید محسن نقوی
https://ebnearabi.com/ur/821
3۔ ڈاکٹر اسرار احمد کے عقیدۂ وحدت الوجود کا رد – مولانا نعمت علی سدھو
https://ebnearabi.com/ur/816
4۔ رؤیتِ خدا ناممکن ہے – مولانا نعمت علی سدھو
https://ebnearabi.com/ur/813
5۔ کیا فلسفہ علوم کی ماں ہے؟ – مولانا نعمت علی سدھو
https://ebnearabi.com/ur/809
6۔ ابنِ عربی کے عرفان کا تعارف – مولانا نعمت علی سدھو
https://ebnearabi.com/ur/81
7۔ معاد جسمانی کی وضاحت – مولانا نعمت علی سدھو
https://ebnearabi.com/ur/71/

✨️ ابنِ عربی، عرفان اور تصوف پر تحقیقات
@ebnearabi

حضرت زهرا سلام الله علیها نیاز به مشاور دارد؟

⭕️ جایگاه حج در تصوف و عرفان صوفیانه

بسیاری از سران صوفیه لااقل در ظاهر به بخشی از شریعت پایبند بودند و مراعات آن را در ابتدای سلوک لازم می دانستند. در مورد حج نیز گزارشات قابل توجهی از حج گزاردن سران صوفیه نقل ثبت و ضبط گردیده است. اما بسیاری از سران و بزرگان آنها بر اساس مبانی صوفیانه، حج بیت الله را امری ظاهری و قشری قلمداد کرده و آن را حجِّ پست همّتان می دانستند. برخی مریدان خویش را از حج منع و برخی میخواستند که بیت الله الحرام را به آتش بکشند تا از پرداختن مردم به غیرخداوند جلوگیری شود! برخی حج جدیدی برای پیروان خویش ابداع کرده و عده ای نیز به جای حج، مریدان را به زیارت قبور مشایخ می فرستادند. و در نهایت در تعدادی از گزارش ها ادعا کرده اند که خانه کعبه به استقبال یا طواف حول مشایخ صوفیه رفته است! مخالفت های صوفیان با حج هم از زوایای مختلفی صورت می گرفته است. توجه به باطن، لزوم توجه به نیازمندان، توجه به مکارم اخلاقی، پرداختن به صاحب البیت به جای بیت، لزوم توجه به امور معنوی و … از جمله توجیهاتی است که صوفیه به واسطه آنها با حج مخالفت کرده اند.

قطعا نیل به باطن حج و هر امر دینی و معنوی، در گرو بندگی واقعی حق متعال با نیات صحیح و خالص و پرداختن به دستورات خداوند متعال و اعمال عبادی و معنوی است که از جمله آنها همین سفر حج و دستگیری از فقرا و درماندگان و … است. اساسا معراج و رشد معنوی که در اسلام برای مومنان ترسیم شده، در چارچوب اعمال عبادی چون نماز و حج و ذکات و… است. و هیچ کدام از این اعمال، منافاتی با یکدیگر ندارند، بلکه همه آنها در کنار برنامه ای کامل و بی نقص را تشکیل می دهند که ضامن سعادت بشر خواهد بود.

همانگونه که یک انسان در زندگی مادی خود، به مولفه های مختلفی اعم از خوراک و پوشاک و توجه به سلامت و حتی تفریحات سالم… نیاز دارد؛ و اهمیت هر کدام از اینها، ضرورت دیگری را نفی نکرده و مانع از پرداختن به سایر موارد نخواهد شد، در امور دین نیز، هیچ کدام از دستورات خداوند و احکام شریعت، با یکدیگر تخالف و تضادی ندارند و در کنار یکدیگر، سلوک در مسیر صحیحِ بندگی حق متعال را هموار می کنند.

از طرفی دیگر، اوج معنویات و مکارم اخلاقی، پایبندی به دستورات و احکام الهی و نیز بالاترین سطح دستگیری از فقرا را در سیره و زندگانی معصومین و امیرمومنان علیهم السلام و اصحاب و نزدیکان ایشان می بینیم. در یک نمونه اهل بیت علیهم السلام سه شبانه روز طعام خود را به فقرا انفاق نمودند، و در روز سوم نیز غذای خود را به اسیری از کفار(که اهل دار الحرب بود) بخشیدند و به سبب همین بخشش و کرامت، آیات سوره انسان نازل شد: « وَيُطعِمُونَ ٱلطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِۦ مِسكِينا وَيَتِيما وَأَسِيرًا»[2]… همین امیرمومنان با آن مقام والای معنوی که احدی پس از رسول خدا به آن نمی رسد، بارها به حج خانه خداوند رفتند. امام صادق (علیه السلام) در ضمن روایتی که فضائل و خدمات ایشان را بیان می کردند، فرمودند: «وَ حَجَّ مَعَ النَبي عَشَرَ حِجَج»[3] و همچنین انفاق و رسیدگی به مستمندان و توجه توامان به اعمال عبادی و دستورات خداوند از قبیل حج و… در سیره و تاریخ زندگانی سایر معصومین علیهم السلام نیز کاملا آشکار و هویداست.



📌 مشاهده مشروح مطلب در سایت: جایگاه حج در تصوف


🔹 پژوهشی درباره ابن عربی، عرفان و تصوف:
https://www.tg-me.com/ebnearabi
@ebnearabi