​​🇦🇿 Ayaqqabılar

Sovet İttifaqının süqutundan sonra Belçikanın ayaqqabı şirkətlərindən biri Rusiyaya iki nümayəndəsini göndərir ki, bu ölkədə məhsullarının satılıb-satıla bilməyəcəyi imkanlarını öyrənsinlər. Tezliklə nümayəndələrin hər ikisindən xəbər gəlir.
“Burda heç kəs Qərb ayaqqabıları geyinmir. Biz burda fabrik açası olsaq, ağır itkilər verib ziyan çəkərik.”- birinci nümayəndə belə yazır.
İkinci nümayəndə isə belə yazır:
“Burda heç kəs Qərb ayaqqabıları geyinmir. Əgər biz burda fabrik açası olsaq, bu ölkəyə yeni dəb gətirib bütün məhsularımızı sata bilərik.”

Lüğət:
süqut - распад
şirkət - компания
nümayəndə - представитель
məhsul - продукт
imkan - возможность
Qərb - Запад
itki - потеря
ziyan çəkmək - потерять прибыль
dəb - мода
münasibət - отношение
fərqli olaraq... - в отличие от...

BAZARLIQ — покупка
#слово

▫️покупка
Пример:
Xırda bazarlıq — мелкие покупки
Bazarlıq etmək (eləmək) — произвести покупку

▫️товар, предназначенный для продажи на рынке

Используется в экономике:
▫️ покупной, покупательный
Пример:
Torpağın bazarlıq qiyməti — Покупная цена земли
Bazarlıq dəyər — Покупная стоимость
Pulun bazarlıq qüvvəsi — Покупательная сила денег

​​🌐 Ölkələr və milliyyətlər - Страны и национальности

Azərbaycan - Азербайджан
azərbaycanlı - азербайджанец
Rusiya - Россия
rus - русский
Türkiyə - Турция
türk - турок
Qazaxıstan - Казахстан
qazax - казах
Türkmənistan - Туркменистан
türkmən - туркмен
Qırğızıstan - Киргизстан
qırğız - киргиз
Özbəkistan - Узбекистан
özbək - узбек
Gürcüstan - Грузия
gürcü - грузин
İran - Иран
iranlı - иранец
İngiltərə - Англия
ingilis - англичанин
Fransa - Франция
fransız - француз
İtaliya - Италия
italyan - итальянец
Almaniya - Германия
alman - немец
Belçika - Бельгия
belçikalı - бельгиец
İspaniya - Испания
ispan - испанец
İsveçrə - Швейцария
isveçrəli - швейцарец
Hollandiya - Голландия
holland - голландец
Şotlandiya - Шотландия
şotland - шотландец
İrlandiya - Ирландия
irland - ирландец
Danimarka - Дания
danimarkalı - датчанин
İsveç - Швеция
isveçli - швед
Norveç - Норвегия
norveçli - норвежец
Finlandiya - Финляндия
finland - финн
İslandiya - Исландия
island - исландец
Macarıstan - Венгрия
macar - венгр
Çexiya - Чехия
çex - чех
Slovakiya - Словакия
slovak - словак
Xorvatiya - Хорватия
xorvat - хорват
Belarusiya - Беларусь
belarus - белорус
Ukrayna - Украина
ukraynalı - украинец
Polşa - Польша
polyak - поляк
Yunanıstan - Греция
yunan - грек
Amerika Birləşmiş Ştatları - Соединённые Штаты Америки
amerikalı - американец
Kanada - Канада
kanadalı - канадец
Meksika - Мексика
meksikalı - мексиканец
Brazilya - Бразилия
brazilyalı - бразилец
Peru - Перу
perulu - перуанец
Portuqaliya - Португалия
portuqal - португалец
Argentina - Аргентина
argentinalı - аргентинец
Avstraliya - Австралия
avstraliyalı - австралиец
Yeni Zelandiya - Новая Зеландия
yeni zeland - новозеландец
Çin - Китай
çinli - китаец
Yaponiya - Япония
yapon - японец
Koreya - Корея
koreyalı - кореец
Viyetnam - Вьетнам
viyetnamlı - вьетнамец
Hindistan - Индия
hindli - индиец
Misir - Египет
misirli - египтянин
Əl-cəzair - Алжир
əlcəzairli - алжирец
Səudiyyə Ərəbistanı - Саудовская Аравия
ərəb - араб
İsrail - Израиль
israilli - израильтянин

​​Разговорник на тему "раздражение"

1. Sənə nə? сəнə нə?
Какое тебе дело?

2. Dişini ağartma дищини аг артма
Не "выбеливай" зубы (букв.); не смейся тут (смысл)

3. Başqa iş tapmadın? башга ищ тапмадын?
Другого дела не нашлось?

4. Uç buradan уч бурадан
Лети отсюда

5. Get işinin dalınca гетъ ищининъ далынджа
Иди куда шел (шла)

6. Az danış аз даныш
Помолчи; не умничай

7. Ağıllı ol аг ыллы ол
Будь умным (букв.); не глупи; веди себя хорошо (смысл)

8. Qudurma гудурма
Не наглей

9. Özünü yaxşı apar öзüнü йахшы апар
Веди себя хорошо

10. Nə var? нə вар?
Чего тебе?

11. Köpmüsən? кьöпьмüсəн?
Ты опух (опухла)?

12. Səni gözləyən deyiləm сəни гöзьлəйəнъ дейилəмъ
Я не собираюсь тебя ждать

13. Qanımı qaraltma ганымы гаралтма
Не зли меня

14. Dədəmi yandırdın дəдəми йандырдын
Ты сжег (сожгла) моего отца (букв.); ты принес (принесла) мне нравственное страдание (смысл)

Belə — такой
#слово

▫️такой
Пример:
Belə adamlar — такие люди
Belə işlər — такие дела
▫️таков — belədir
Пример:
Adət belədir — таков обычай
Mənim taleyim belədir — такова моя судьба
▫️такой же
Пример:
Belə günlərin birində — в один из таких же дней
▫️в сочетании с bir
Пример:
Belə bir — подобный, такого рода
Belə bir şəraitdə — в подобных условиях
▫️так
Belə işləmək olmaz — так работать нельзя
Belə də oldu — так оно и вышло
Birinci gün belə başlandı — так начался первый день
Belə deyirlər — так говорят
▫️очень, до того
Пример:
Belə qəşəng idi ki — до того была красива, что
Belə dadlı idi ki — до того было вкусно, что
▫️даже
Пример:
Qulaq asmaq belə istəmirdi — не хотел даже слушать
Cavab belə vermədi — даже не ответил
▫️такие
Пример:
Belələri — такие
Belələrindən deyil — он не из таких
Belələri var — есть такие

Фразы:
Belə de — вот как, вот оно что
Belə deyil — это не так
Qoy belə olsun — пусть будет так
Belə yaramaz — так не пойдет, так не годится
Elə belə — так себе, неплохо, просто так, от нечего делать

Usta — мастер
#слово

▫️мастер: квалифицированный работник, занимающийся каким-либо ремеслом
Пример:
Saat ustası — мастер часовых дел
▫️лицо, осуществляющее административное и техническое руководство цехом и сменой и т.д.
Пример:
Növbə ustası — сменный мастер
Buruq ustası — мастер скважины
Yol ustası — дорожный мастер
Usta köməkçisi — помощник мастера
▫️мастак (искусный и опытный в каком-либо деле человек)
Пример:
Bu işlərdə sən ustasan — ты мастак в таких делах
Öz işinin ustası — мастер своего дела
▫️человек, достигший большого умения, мастерства в своем деле
Пример:
Bədii söz ustası — мастер художественного слова
İncəsənət ustaları — мастера искусств
Boş-boş danışmağın ustası — мастер говорить попусту
▫️звание, присваиваемое спортсменам, достигшим определенных результатов в том или ином виде спорта
Пример:
Usta adını almaq — получить звание мастера
▫️мастерский, принадлежащий, свойственный мастеру
Пример:
Usta işi — мастерское дело
Usta əlləri — мастерские руки

​​🚑 Чрезвычайные ситуации, помощь 🚒

Мне нужен врач — Mənə həkim lazımdır — Мэне ́хаки́м лазы́мдыр
Помогите! — Kömək edin! — Чёмэ́ч эди́н!
Я болен — Mən xəstəyəm — Мэн хаста́йам
Мне нужна ваша помощь! — Mənə sizin köməyiniz lazımdır! — Мэне́ сизи́н кёма́йиниз лазы́мдыр!

Я заблудился — Mən bilimirəm haradayəm — Мэ́н би́льмирам ха́рдаям
Я потерял свой бумажник — Mən öz pul kisəmi itirdim — Мэ́н оз пул кисами́ итирди́м
Не трогай меня! — Toxunma! — Тоху́нма!
Я потерял свою сумку! — Mən öz çantamı itirdim! — Мэн оз санта́мэ итирди́м

Вызовите скорую помощь! — Təcili yardım çağırın! — Теци́ли йа́рдам цаа́рын!
Где больница? — Xəstəxana haradadır? — Хэстеха́на харадады́р?
Я потерял телефон! — Telefonumu itirdim! — Телефо́нуму итирди́м!
Я потерял ребенка! — Mən bir uşaq itirdim! — Мэн бир уша́к итирди́м!
Вызовите пожарную машину! — Yanğınsöndürən maşını çağırın! — Йянгинсёндурэ́н маши́н са́гырын

Azerbaycan əlifba / Азербайджанский алфавит

Aa [а] - alma (яблоко)
Bb [б] - bayraq (флаг)
Cc [дж] - ceyran (антилопа)
Çç [ч] - çiyələk (клубника)
Dd [д] - daş (камень)
Ee [э] - ev (дом)
Əə [-] - əlifba (алфавит)
Ff [ф] - faiz (процент)
Gg [между г и к ] - gecə (ночь)
Ğğ [ղ] - bağ (сад)
Hh [հ] - hərb (война)
Xx [х] - xoruz (петух)
Iı [ы] - bacı (сестра)
İi [и] - ilan (змея)
Jj [ж] - janr (жанр)
Kk [к]- kitab (книга)
Qq [г] - qadın (женщина)
Ll [л] - lobya (фасоль)
Mm [м] - meyvə (фрукты)
Nn [н] - nömrə (номер)
Oo [о] - otaq (комната)
Öö [ё] - ölçü (измерение)
Pp [п] - pendir (сыр)
Rr [р] - resept (рецепт)
Ss [с] - su (вода)
Şş [ш] - səkər (сахар)
Tt [т] - toyuq (курица)
Uu [у] - un (мука)
Üü [ю] - üz (лицо)
Vv [в] - vergi (налог)
Yy [յ]- yemiş (дыня)
Zz [з] - zümrüd (изумруд)

(Жирным шрифтом отмечены гласные)

Azerbaycan əlifba

Хочу рассказать подробнее об букве «ə»

Произношение этой буквы — ключевой барьер для некоторых в освоении азербайджанского языка.

Не пытайтесь произносить ее ни как «Э», ни как «А», или ни как «Я».
Вместо этого вспоминайте английское слово Bad, или cat.

Именно так звучит эта буква в азербайджанском языке, всегда и везде.

Примеры: mən (я), tələbə (студент), əlifba (алфавит), əl (рука) и т.д.

Azerbaycan əlifba

C - означает звук [дж],

G - согласный звук [g], несколько отличающийся от русского [г] своей минимальной звонкостью,

Ğ - согласный звук [ğe], является звонким вариантом гортанного звука [х].

Q - означает заднеязычный согласный звук [q], соответствует русскому [г],

H - аналога в русском языке нет, звук можно сравнить с резким выдохом

Ö - аналога звука в русском языке нет, приближенное звучание можно услышать у русского [ё], в слове пёс,

Ü - гласный звук [ü], не имеющий соответствующего звука в русском языке, средний звук между русскими [у] и [ю],

Ş - Буква “Ş” в азербайджанском языке читается и как [Ш], и как [Щ]— все зависит от следующей за ş гласной.

В составе Азербайджанского языка встречается не мало слов с парными согласными. Такие слова пишутся как есть, с употреблением парных звуков, однако во время произнесения звучат несколько иначе. Разберём три возможных ситуации.

▪️Если в составе слова встречаются парные согласные “kk”, “pp”, “tt”, то вторая согласная слегка озвончается. Заметьте, слегка. Главное не переборщить:

hətta – [hətda] — даже,
əlbəttə — [əlbətdə] — конечно,
səkkiz – [səkgiz] — восемь,
mürəkkəb – [mürəkgəb] — сложный,
hoppanmaq – [hopbanmaq] — прыгать,


▪️Если в составе слова встречается парная “qq”, “dd”, то первая буква в паре приглушается и звучит как “k”, а «d» переходит в «t»:

ayaqqabı – [ayakqabı] — обувь (это слово буквально означает «сосуд ноги»),
diqqət – [dikqət] — внимание,
saqqal – [sakqal] — борода,
haqqında — [hakqında] – о (напр.: рассказ о городе),
yeddi — [yetdi] – семь.


▪️Парные гласные “yy” (йй) читаются как один звук “y” (й):

ədəbiyyat — [ədəbiyat] – литература,
əhəmiyyət — [əhəmiyət] – значение (напр.: придавать значение),
keyfiyyət — [keyfiyət] — качество,
qabiliyyət — [qabiliyət] — способность и т.д.

​🇦🇿 Filin nağılı

Bir gün bir turist Afrikaya gəlir. Görür yerli qəbilədən birisi fildən enib onun boğazındakı ipi kiçik bir dirəyə bağlayır. Turist yanındakı tərcüməçidən soruşur:
– Nəyə görə fili dirəyə bağladı ki? Fil həmin dirəkdən 10 dəfə böyükdür. Bircə dəfə dartsa, dirəyi kökündən çıxara bilər. Dirək məndən də kiçikdir ki, elə mən də onu qoparardım. Tərcüməçi özü də bunu görüb təəccüblənir və qəbilə adamından soruşur. Qəbilə adamı yaxınlaşıb fili sığallayır, sonra isə deyir:
– Bu fil balaca olanda mən onu bu dirəyə bağlayırdım. Balaca olanda o, illərlə bu dirəyi dartıb yerindən qoparmağa çalışırdı. Amma o vaxtlar çox balaca idi, dirəyi qoparmağa gücü çatmırdı. İndi güclüdür, bircə dəfə dartsa, dirəyi yerindən qopara bilər. Amma o, taleyi ilə çoxdan barışıb. Artıq inanıb ki, bu dirəyi qoparmaq olmur. Mən də onu rahatca bağlayıb gedə bilirəm.


Lüğət:
fil - слон
qəbilə - племя
ip - нить
boğaz - шея
dirək - столб
tərcüməçi - переводчик
bağlamaq - привязать
sığallamaq - ласкать
dartmaq - тянуть
qoparmaq - оторвать
tale - судьба
çoxdan - давно

Глагол | Feil
Глаголы прошедшего времени

🔹 Глаголы прошедшего времени образуются отбрасыванием -maq/-mək, и прибавлением соответствующих аффиксов, исходя из гармонии гласных.

🔹 Mən — Я 🔹 Biz — Мы
a, ı — dı + m a, ı — dı + q,
e, ə, i — di + m, e, ə, i — di + k,
u, o — du + m, u, o — du + k,
ü, ö — dü + m; ü, ö — dü + q;

🔹 Sən — Ты 🔹 Siz — Вы
a, ı — dı + n, a, ı — dı + nız,
e, ə, i — di + n, e, ə, i — di + niz,
u, o — du + n, u, o — du + nuz,
ü, ö — dü + n; ü, ö — dü + nüz;

🔹 O — Он/Она 🔹 Onlar — Они
a, ı — dı, a, ı — dı + lə,
e, ə, i — di, e, ə, i — di + lar,
u, o — du, u, o — du + lər,
ü, ö — dü; ü, ö — dü + lar.

Примеры:
✔️Baxmaq — смотреть,
✔️Oturmaq — сидеть:
— Mən baxdım, — Mən oturdum,
— Sən baxdın, — Sən oturdun,
— O baxdı, — O oturdu,
— Biz baxdıq, — Biz oturduk,
— Siz baxdınız, — Siz oturdunuz
— Onlar baxdılar; — Onlar oturdulər.

Имя существительное | İsim

В азербайджанском языке имена существительные отвечают на три вопроса: «Kim?», «Nə?», «Hara?»

На вопрос «Kim?» отвечают имена существительные обозначающие только людей:
🔹Мужские и женские имена,
🔹слова: человек, люди и так далее,
🔹профессии, род занятий,
🔹социальный статус,
🔹слова половой принадлежности,
🔹названия членов семьи и другие существительные

Примеры:
Oğlan [ох’лан] - парень,
Qadın [гадын] - женщина,
Tələbə [тэлэбэ] - студент,
Sürüncu [сюрюнджу] - водитель,
Bacı [баджы] - сестра и т.д.

Остальные существительные не обозначающие людей отвечают на вопрос «Nə?», например:
İt [ит] - собака,
Su [су] - вода,
Pişik [пишик] - кошка и т.д.

Слова, обозначающие местность, отвечают на вопрос «Hara?», например:
Moskva [Москва] - Москва.

​🇦🇿 Balaca uşaq

Bir kişi dəniz sahili ilə gedirdi. Birdən uzaqda balaca bir uşağın sahildən nə isə götürüb dənizə atdığını gördü. Yaxınlaşanda gördü ki, bütün dəniz sahili balaca balıqlarla doludur.
Yəqin səhərki güclü külək onları sahilə çıxarmışdı. Uşaq da bir-bir balıqları götürüb dənizə atırdı. Amma bütün sahil bu kiçik balıqlarla dolu idi. Bunu görən kişi uşağa dedi:
– Niyə bu balıqları suya atırsan?
Uşaq cavab verdi:
– Səhər güclü dalğalar onları quruya atıb. İndi dəniz sakitdir, əgər axşam əsəcək küləyə qədər onları suya atmasam, balıqlar öləcək.
Kişi qışqırdı:
– Axı bu axmaqlıqdır. Bir ətrafına bax! Burada milyonlarla balıq var. Sənin əziyyətin heç nəyi dəyişməyəcək.
Uşaq əyilib yerdən növbəti balığı götürdü və dedi:
– Yox, mənim əziyyətim əlimdəki balıq üçün hər şeyi dəyişəcək.
Sonra isə balaca balığı dənizə atdı.

Lüğət:
dəniz sahili - приморский
atmaq - бросить
səhərki - сегодняшний
dolu - полный
dalğa - волна
axmaqlıq - глупость
ətraf - вокруг
əziyyət - труд
dəyişmək - изменить
növbəti - следующий
hərəkət - поведение
qərara gəlmək - решать

Местоимения

В азербайджанском языке есть 5 видов местоимений:

1 - личные местоимения / Şəxs əvəzlikləri:
Mən [мэн] - я
Sən [сэн] - ты
O [о] - он/она/оно
Biz [биз] - мы
Siz [сиз] - вы
Onlar [онлар] - они

2 - указательные местоимения / İşarə əvəzlikləri:
O [о] - тот
Bu [бу] - это, этот
Həmin [hэмин] - те
Bunlar [бунлар] - эти
Belə [бэлэ] - так

3 - неопределённые местоимения / Qeyri-müəyyən əvəzliklər:
Heç kim [hеч ким] - никто
Kimsə [кимсэ] - кто-то
Heç nə [hеч нэ] - ничто
Nəsə [нэсэ] - что-то
Hamı [hамы] - все
Hərkəs [hэркэс] - все, каждый
И т.д.

4 - определяющие местоимения / Təyini əvəzliklər:
Öz [ёз] - свой
Hər [hэр] - каждый
Bütün [бютюн] - весь, все
Filan [филан] - такой-то

5 - вопросительные местоимения / Sual əvəzlikləri:
Kim? [ким] - кто ?
Nə? [нэ] - что ?
Hara(da)? [hара(да)] - куда ?
Nəcə [нэджэ] - как?
Hansı [hансы] - какой? Который ?

​🌸 Названия цветов (сразу отметим, что наименования могут меняться от местности к местности, от диалекта до диалекта)

Анютины глазки-kəpənəkgülü
Васильки-peyğəmbərçiçəyi
Водосбор-sırğagülü.
Лотос-şanagüllə
Гвоздики-qərənfil
Герань-ətirşah
Гладиолусы-qarğasoğanı
Ирисы-süsən
Клевер-yonca
Колокольчики-zəngçiçəyi
Ландыши-inciçiçəyi
Лапчатка-qaytarma
Лилии-zanbaq
Лютики-qaymaqçiçəyi
Маки-lalə
Мальва-əməköməci
Маргаритки-qızçiçəyi
Молочай-südləyən
Наперстянка-yüksükotu
Нарциссы--nərgizgülü
Незабудки-unutmaməni
Ноготки-gülünbahar
Одуванчики-zəncirotu
Орхидея-səhləb
Подснежники-xəccəgülü
Подсолнухи-günəbaxan
Розы-qızılgül
Ромашка-çobanyastığı
Сирень-yasəmən
Табак-tütün
Тюльпаны--dağ-laləsi
Фиалки-bənövşə
Фуксия-küpə-çiçəyi
Хризантемы-payızgülü
Черемуха-meşə-gilası
Шиповник-itburnu

Количественные числительные

Количественные числительные отвечают на вопрос «neçə?» (исчисляемые) или «nə gədər?» (неисчислимые) — сколько ?

| Часть первая

0️⃣- sıfır [сыфыр]
1️⃣- bir [бир]
2️⃣- iki [ики]
3️⃣- üç [юч]
4️⃣- dörd [дёрд]
5️⃣- beş [беш]
6️⃣- altı [алты]
7️⃣- yeddi [йедди]
8️⃣- səkkiz [сэккиз]
9️⃣- doqquz [доггуз]

| Часть вторая

1️⃣1️⃣- on bir
1️⃣3️⃣- on iki
1️⃣3️⃣- on üç
1️⃣4️⃣- on dörd
1️⃣5️⃣- on beş
1️⃣6️⃣- on altı
1️⃣7️⃣- on yeddi
1️⃣8️⃣- on səkkiz
1️⃣9️⃣- on doqquz

Как заметили, к числительным 1-9 просто добавилось «on»

| Часть третья

2️⃣0️⃣- iyirmi [ийирми]
3️⃣0️⃣- otuz [отуз]
4️⃣0️⃣- qırx [гырх]
5️⃣0️⃣- əlli [элли]
6️⃣0️⃣- altmiş [алтмиш]
7️⃣0️⃣- yetmiş [йетмиш
8️⃣0️⃣- səksən [сэксан]
9️⃣0️⃣- doxsan [дохсан]

1️⃣0️⃣0️⃣- yüz [юз]
1️⃣0️⃣0️⃣0️⃣-min [мин]

❤️ Sabahınız xeyir!
😍 Доброе утро!

🙏 Сохрани и отправь своим друзьям!
#азербайджанский #азербайджанскийязык #азербайджан #баку