«آغا» اسمی ترکی به معنی «خاتون» و «بی‌بی» و «خانم» است و لفظی بوده که سر اسم «خواجه‌سرایان» می‌آمده و کارکرد آن احترام‌آمیز بوده است. به مرور زمان، معنی نخستین و وجه محترمانه‌ی آن رنگ باخته و، به‌خصوص در ضبط نام نخستین پادشاه قاجار ــ «آغامحمدخان» ــ جنبه‌ی تحقیرآمیز یافته است.

در روزگار ما سخن گفتن از افراد با نگاه به وضع جسمی یا جنسی آن‌ها نکوهیده است و شایسته نیست که نام کسی را ــ حتی اگر پادشاهی باشد که کسانی کارنامه‌اش را نپسندند ــ به «تبعیض» و «تحقیر» بیامیزیم. من نام سرسلسه‌ی قاجار را همه‌جا «آقامحمدخان» ضبط می‌کنم.

حسین جاوید
@Virastaar

منتشر شد:

آن‌چنان‌تر
هاجر رزم‌پا

چاپ اول: ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۲
چاپ دوم: ۶ خرداد ۱۴۰۲

۱۷۲ صفحه/ ۱۰۰۰ نسخه/ ۱۳۲ هزار تومان

«همیشه اختلاف داشتیم. دعوا از اولین شب زندگی مشترکمان شروع شد. ده‌‌ تا از همکلاسی‌های سوده و سه تا از مهندس‌های شرکت را از محضر برده بودیم رستوران تا شاهد پیوندمان باشند. یکی از همکارهایم که نوشابه‌ی بقیه را پر می‌کرد مرتب می‌زد روی شانه‌ی سوده و می‌گفت: پنجاه سال اولش سخته. اما این متاع که اسمش آن‌چنان‌تره قابل تحمل می‌کندش..»

@SadePub

آیین رونمایی و جشن امضای کتاب آن‌چنان‌تر

با حضور نویسنده‌ی اثر، هاجر رزم‌پا

چهارشنبه، ۱۰ خرداد، از ساعت ۱۸ تا ساعت ۲۰
در
کتاب‌فروشی دی

@SadePub

برخلاف آنچه همیشه تأکید شده، دانستن زبان خارجی برای ویراستار یک «امتیاز» است، نه یک «ضرورت».

ویراستاری که زبان مبدأ را می‌داند خیلی وقت‌ها حتی بدون اینکه به متن اصلی مراجعه‌ای داشته باشد می‌تواند دریابد که احیاناً چه کلمه یا چه جمله‌ای به‌اشتباه ترجمه شده یا چه ساختی مغایر با ساخت زبان مقصد است؛ تا اینجا شکی نیست. اما موضوع این است که آیا یک ویراستار می‌تواند همه‌ی زبان‌ها را بداند؟ همین امروز در صنعت نشر ما هزاران کتاب از زبان‌هایی چون فرانسه، آلمانی، اسپانیایی، ترکی استانبولی، عربی و حتی ژاپنی و چینی و دانمارکی و... به فارسی ترجمه می‌شود؛ ویراستاری که انگلیسی می‌داند در مواجهه به این متن‌ها چه امتیاز ویژه‌ای دارد؟

بله، شدنی است که هر متن را ویراستاری ویرایش کند که زبان مبدأ آن را می‌داند، اما چنین تجملی در هیچ کشور دنیا رایج نیست. از طرفی، ویراستن چنین متونی ذیل «ویرایش مقابله‌ای» دسته‌بندی می‌شود، نه ویرایش متعارف. ویرایش مقابله‌ای درواقع مقابله‌ی سطربه‌سطر متن مقصد با متن مبدأ است و نوعی «بازترجمه». گاهی هزینه‌ی ویرایش مقابله‌ای از هزینه‌ی ترجمه‌ی مجدد یک اثر هم فراتر می‌رود و، دست‌کم در صنعت نشر ما، چنین کاری بصرفه و متعارف نیست.

من منکر اهمیت زبان‌دانی نیستم، اما تأکید بعضی ناشرها بر زبان‌دانی ویراستارها نوعی زیرکی ناپسندیده است برای اینکه ویرایش مقابله‌ای را با هزینه‌ی ویرایش صوری و زبانی پیش ببرند و بار اشتباهات مترجم را هم روی دوش ویراستار بیندازند ــ نظیر کار همکاری که چند سال پیش آگهی داده بود یک نیرو مسلط به ویرایش و صفحه‌بندی و دارای گواهی‌نامه‌ی موتورسیکلت استخدام می‌کند!

حسین جاوید
@Virastaar

«فروشگاه ملزومات حیوانات خانگی و پرندگان زینتی» (با یک تریلی کلمه!) چه شانسی دارد که در محاوره بتواند جایگزین «پت‌شاپ» دوکلمه‌ای و خوش‌آوا شود؟

فرهنگستان به‌جای اینکه تلاش کند کاربرد «پت‌شاپ» را ممنوع کند، باید دست‌به‌کار تدوین معادل‌های مناسب و پذیرفتنی شود.

حسین جاوید
@Virastaar

«طغرا» ازجمله واحدهای شمارش «برات» و «سفته» و «چک» و «سند» و «صورت‌حساب» است که عمدتاً در دوره‌‌های قاجار و پهلوی اول رواج داشته است و امروزه تقریباً متروک شده است (در مواردی «فقره» جای آن را گرفته است):

✅ «سه روز قبل بر این به‌انضمام دو طغرا برات که جمعه معادل چھار ھزار فرانک بود عز وصول ارزانی داشت.» (نامه‌ی وزیر مختار ایران در فرانسه به وزیر امور خارجه‌ی دوره‌ی ناصری)

✅ «لفاً یک طغرا چک به مبلغ هفده لیره‌ی مصری برای مخارج عکس‌برداری نسخه‌ی شاهنامه که در کتابخانه‌ی مصر است ارسال می‌گردد.» (نامه‌ی وزیر دربار به سفارت ایران در قاهره، ۱۳۱۱ شمسی)

✅ «یک طغرا برات شاهنشاهی لفاً تقدیم گردید.» (نامه‌ی عظیمی به تیمورتاش، ۱۳۱۱)

کاربرد واحدهای شمارشی را می‌توان از ویژگی‌های ادبیات منشیانه و مکاتبات اداری دانست. این‌ها فقط نوشتاری هستند و در گفتار کاربرد ندارند، چنان‌که، فرضاً، هرگز نشنیده‌ایم کسی بگوید «سه چشمه دستشویی در این پارک باز شده» یا «پنج رام قطار به مترو اضافه شده» و...

البته، بررسی دقیق واحدهای شمارش نیاز به یادداشت مفصل‌تری دارد.

حسین جاوید
@Virastaar

در کمتر از یک ماه
به چاپ سوم رسید:

آن‌چنان‌تر
هاجر رزم‌پا

چاپ اول: ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۲
چاپ دوم: ۶ خرداد ۱۴۰۲
چاپ سوم: ۲۲ خرداد ۱۴۰۲

۱۷۲ صفحه/ ۱۰۰۰ نسخه/ ۱۳۳ هزار تومان


توزیع: از امروز (۲۳ خرداد ۱۴۰۲) در پخش ققنوس

@SadePub

داشتم ویدئویی از سخنان پروفسور عبدالمجید ارفعی، از برجسته‌ترین کتیبه‌خوان‌های ایرانی و متخصص درجه‌یک زبان‌های عیلامی و اکدی، می‌دیدم. در پایان، متواضعانه، گفتند: «من متخصص زبان‌های ایرانی نیستم ولی تا آنجا که خوانده‌ام و برداشت کرده‌ام [نظرم را گفتم].»

برای من درس بزرگی بود.

حسین جاوید
@Virastaar

این آگهی در یکی از صفحات پرمخاطب اینستاگرام منتشر شده است.

«انواع آیتمهای بیکری و پیستری»
درواقع یعنی همان انواع نان و شیرینی،  که لقمه‌شان دور سر چرخانده شده!

تمایل کافه‌ها به استفاده از واژه‌های زبان‌های دیگر دارد به جاهای عجیبی می‌کشد! انگار زبان دیگری نه برای #مفاهمه که برای #نفهمیدن در دست ابداع است!

حسین جاوید
@Virastaar

پس از نزدیک به سه سال، حالا که روزهای سخت همه‌گیری کرونا را پشت سر گذاشته‌ایم، بار دیگر کارگاه ویرایش را به‌شکل حضوری برگزار می‌کنم. این پانزدهمین دوره‌ی کارگاه است و در مؤسسه‌ی فرهنگی و هنری ته‌رنگ برگزار خواهد شد.

رک‌و‌پوست‌کنده، هیچ‌کس با شرکت در یک دوره‌ی کوتاه آموزشی «ویراستار» نمی‌شود، اما آموختن به شما کمک می‌کند با کار ویرایش آشنایی اصولی و حرفه‌ای پیدا کنید و مسیرتان را پی بگیرید. ویرایش «تخصص» است، نه «ذوق‌ورزی»، پس می‌شود ــ دست‌کم بسیاری از ــ بایسته‌های آن را «آموخت». اگر کتاب‌خوان هستید، با درست‌نویسی آشنایی اولیه دارید و مشتاقید در حوزه‌ی ویرایش کار کنید، کارگاه ویرایش می‌تواند به شما کمک ‌کند.

این کارگاه در دو سطح مقدماتی و پیشرفته برگزار می‌شود. عنوان «کارگاه» با این هدف انتخاب شده که نشان دهد هدف این دوره «صرفاً» آموزش نظری نیست. خیلی از هنرجوهای دوره‌های پیشین کارگاه ویرایش حالا «ویراستار» شده‌اند و با مؤسسات مختلف انتشاراتی همکاری دارند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام می‌توانید با تلفن مؤسسه (مندرج در پوستر) تماس بگیرید.

حسین جاوید
@Virastaar

گاهی وام‌واژه‌ها، بدون هیچ دخالت و دستوری، همان‌طور که وارد زبان شده‌اند، بی‌سروصدا راهشان را می‌کشند و می‌روند؛ نمونه‌اش کلمه‌ی فرانسوی «بیسترو»، به معنی «غذاخوری کوچکی که عمدتاً خوراک‌های ساده و میان‌وعده و نوشیدنی‌های الکلی دارد».

این کلمه چند دهه در گفتار و نوشتار فارسی کاربرد داشت و امروزه (در پی تحولات اجتماعی) چنان متروک است که گویی نه خانی آمده و نه خانی رفته!

❇️ «تمدن اروپایی بر روی سه‌پایه‌ای ایستاده که یک پایه‌اش بیسترو است، پایه‌ی دوم کلیسا و پایه‌ی سوم فاحشه‌خانه.» (در خدمت و خیانت روشنفکران، جلال آل‌احمد، ۱۳۴۸)

❇️ «یکی، ‌دو ساعتی را با تماشای بروبچه‌هایی که در یک بیسترو فوتبال‌دستی بازی می‌کردند گذراندم.» (زندگی در پیش رو، رومن گاری، ترجمه‌ی لیلی گلستان، ۱۳۵۹)

حسین جاوید
@Virastaar

#فارسی در دوره‌ی میانه (کمابیش هم‌زمان با عصر #ساسانیان) زبانی است با کمترین آمیختگی (وام‌واژه). با همین زبان دشوارترین متون کلامی و فلسفی و دانشی نوشته شده‌ و هیچ خلئی هم وجود نداشته است.

من سره‌گرا نیستم، اما اصولاً نسبت دادن ضعف به زبان فارسی خلاف اصول زبان‌شناختی است.

حسین جاوید
@Virastaar

وقتی با فهرستی از موارد مختلف مواجهیم، همه‌ی اقلام فهرست باید از نوع دستوری واحدی باشند و ضمناً شمار اقلام و تیتر همخوانی داشته باشد.

❌ نمونه‌ی فهرست اشتباه (بدون ویرایش؛ عیناً برگرفته از یکی از خبرگزاری‌های داخلی):

۱۱ مزیت منحصر به فرد قهوه برای سلامتی

۱. سطح انرژی را بالا می‌برد
۲. مغز سالم با قهوه
۳. افزایش کارآیی هنگام ورزش
۴. جلوگیری از ابتلا به سرطان
۵. مدیریت وزن
۶. قهوه؛ داروی ضد افسردگی
۷. کاهش خطر بیماری نقرس
۸. سلامت کبد
۹. قلب سالم با قهوه
۱۰. طول عمر خود را افزایش دهید


✅ نمونه‌ی ویراسته‌ی فهرست بالا:

۱۰ مزیت ویژه‌ی قهوه برای سلامتی:

۱. افزایش سطح انرژی؛
۲. کمک به سلامت مغز؛
۳. افزایش کارایی هنگام ورزش؛
۴. جلوگیری از ابتلا به سرطان؛
۵. کمک به مدیریت وزن؛
۶. کاهش خطر ابتلا به افسردگی؛
۷. کاهش خطر بیماری نقرس؛
۸. کمک به سلامت کبد؛
۹. کمک به سلامت قلب؛
۱۰. افزایش طول عمر.


حسین جاوید
@Virastaar

در پنجاه روز،
به چاپ پنجم رسید:

آن‌چنان‌تر
هاجر رزم‌پا
کتاب سده

چاپ اول: ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۲
چاپ دوم: ۶ خرداد ۱۴۰۲
چاپ سوم: ۲۲ خرداد ۱۴۰۲
چاپ چهارم: ۲ تیر ۱۴۰۲
چاپ پنجم: ۱۰ تیر ۱۴۰۲

۱۷۲ صفحه/ ۱۰۰۰ نسخه/ ۱۴۰ هزار تومان

ویدیو: یاسمین کاظمی

@SadePub

با دولتی مواجهیم که ماه‌هاست خرید کتاب برای کتابخانه‌های عمومی کشور را به‌علت بی‌پولی متوقف کرده، اما در زیرمجموعه‌های دیگرش چند روز است دعواهای چندصدمیلیاردی سر بازیکنان فوتبال درگرفته!

آینده‌ی کشور را اندیشمندها می‌سازند، نه فوتبالیست‌ها! کاش به قدر یک جو دوراندیشی وجود داشت...

حسین جاوید
@Virastaar

پوستر‌ زیبا و پرمعنای نمایشگاه کتاب ۲۰۲۳ کیف، اوکراین

حسین جاوید
@Virastaar

احتمالاً «ترد کردن» (به معنی «انتشار عکس یا متن در شبکه‌ی اجتماعی #تردز») جدیدترین فعل مرکبی خواهد بود که در زبان فارسی رواج می‌یابد. همچنین، دور نیست که «ترد» به نام عمومی همه‌ی پست‌هایی تبدیل شود که در این شبکه منتشر خواهد شد (فرضاً، «ترد جدید کریستیانو رونالدو مقصد بعدی او را نمایان کرد»).

این موج استقبال ایرانیان از شبکه‌ی اجتماعی #تردز بی‌شک با کاربست واژگان جدید ــ عمدتاً وام‌واژه‌هایی بر اساس ویژگی‌های خاص این شبکه ــ هم همراه خواهد بود.

حسین جاوید
@Virastaar

«بیش‌ویرایش» آن‌سوی بامِ «ناویراستن» است و باید از هر دوی این‌ها پرهیخت.

برخی ناشرها هر کتاب را، در مراحل مختلف، به چندین ویراستار می‌سپارند تا خیالشان راحت باشد و به متنی تراش‌خورده‌تر برسند، غافل از اینکه طی این پروسه ویژگی‌های سبکی و ماهوی متن مخدوش می‌شود و عطر آن می‌پرد. این «وسواس ویرایشی» هم زمان را می‌کُشد و پدیدآور را دلسرد می‌سازد و هم آش ویرایش را شور می‌کند.

«یک» ویراستار کاربلد و «یک» نمونه‌خوان باتجربه برای هر متن معمول کافی است ــ البته، مگر در مواردی که فرضاً ویرایش محتوایی را کسی بر عهده دارد و ویرایش صوری یا زبانی را کسی یا کسانی دیگر.

اگر از صبح تا شب بی‌وقفه وزنه بزنید و بدوید اندام و سلامتی درخوری دارید یا اگر بقاعده ورزش کنید؟!

حسین جاوید

@Virastaar