. 📚 *Today In History* 📚 .
Join https://www.tg-me.com/TargetMpscMh
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

            ■  दिनांक :-  26/11/2021  ■
                        वार :-  शुक्रवार 
         
          ■    दिनविशेष : 26 नोव्हेंबर     ■

▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

                  ■   जागतिक दिवस   ■

               ●  भारतीय संविधान दिन  ●
● आंतरराष्ट्रीय महिला मानवी हक्क संरक्षण दिन ●
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

              ■  ठळक घटना/घडामोडी   ■


● १८६३: अमेरिकेचे अध्यक्ष अब्राहम लिंकन यांनी नोव्हेंबर २६ हा थँक्सगिव्हिंग डे म्हणून घोषित केला.

● १९४१: लेबेनॉन हा देश स्वतंत्र झाला.

● १९४९: भारताची घटना मंजूर झाली.

● १९४९: डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी सादर केलेल्या संविधानास मान्यता मिळाली.

● १९६५: अ‍ॅस्टॅरिक्स (A-1) हा फ्रान्सचा पहिला उपग्रह अल्जीरीयातून अंतराळात प्रक्षेपित करण्यात आला.

● १९८२: दिल्ली येथे ९वी आशियाई क्रीडा स्पर्धा संपन्न झाली.

● १९९७: शास्त्रज्ञ, तंत्रज्ञ डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांना भारतरत्‍न हा सर्वोच्‍च नागरी सन्मान जाहीर.

● १९९८: खाणा रेल्वे अपघातात २१२ जणांचा मृत्यू झाला.

● १९९९: इंडियन कौन्सिल ऑफ मेडिकल रिसर्च (ICMR) तर्फे जैववैद्यकीय संशोधनासाठी देण्यात येणार्‍या पुरस्कारासाठी डॉ. रावसाहेब काळे यांची निवड करण्यात आली.

● २००८: महाराष्ट्र राज्यात संविधान दिन म्हणून पहिल्यांदा साजरा केला.

● २००८: पाकिस्तान पुरस्कृत अतिरेकी संघटना लष्कर-ए-तैय्यबा ने मुंबई येथे दहशदवाद्याचा आतंकवादी हल्ला. या घटनेला २६/११ म्हणून ओळखले जाते.
https://www.tg-me.com/TargetMpscMh
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

                 ■   जन्म/वाढदिवस   ■


● १८८५: वैश्विक किरणांवर मूलभूत संशोधनाची सुरूवात करणारे भारतीय पदार्थवैज्ञानिक देवेन्द्र मोहन बोस यांचा जन्म. (मृत्यू: २ जून १९७५)

● १८९०: भाषाशास्त्रज्ञ, साहित्य व संस्कृतीचे अध्यापक सुनीतिकुमार चटर्जी यांचा जन्म. (मृत्यू: २९ मे १९७७)

● १८९८: नोबेल पारितोषिक विजेते जर्मन रसायन शास्रज्ञ कार्ल झीगलर यांचा जन्म.

● १९०२: मॅकडोनाल्डचे सहसंस्थापक मॉरिस मॅकडोनाल्ड यांचा जन्म. (मृत्यू: ११ डिसेंबर १९७१)

● १९०४: भारतीय कवि, विद्वान, लेखक, तत्वज्ञानी के. डी. सेठना यांचा जन्म. (मृत्यू: २९ जून २०११)

● १९१९: भारतीय इतिहासकार आणि शैक्षणिक राम शरण शर्मा यांचा जन्म. (मृत्यू: २० ऑगस्ट २०११)

● १९२१: भारतीय दुग्धोत्पादनातील धवल क्रांतीचे जनक, अमूलचे संस्थापक, राष्ट्रीय दुग्धोद्योग विकास महामंडळाचे (NDDB) संस्थापक अध्यक्ष व्हर्गिस कुरियन यांचा जन्म. (मृत्यू: ९ सप्टेंबर २०१२ – नडियाद, गुजराथ)

● १९२३: चित्रपट दिग्दर्शक राजाराम दत्तात्रय तथा राजा ठाकूर यांचा जन्म. (मृत्यू: २८ जुलै १९७५ – मुंबई)

● १९२३: भारतीय सिनेमॅटोग्राफर व्ही. के. मूर्ति यांचा जन्म. (मृत्यू: ७ एप्रिल २०१४)

● १९२४: भारतीय क्रिकेटपटू जसुभाई पटेल यांचा जन्म.

● १९२६: भारतीय राजकारणी रवी रे यांचा जन्म.

● १९२६: कादंबरीकार, कामगार चळवळीचे नेते प्रभाकर नारायण पाध्ये उर्फ भाऊ पाध्ये यांचा जन्म.

● १९३८: ऑस्ट्रेलियन भौतिकशास्रज्ञ रॉडनी जोरी यांचा जन्म.

● १९३९: अमेरिकन-स्विस गायिका, अभिनेत्री व नर्तिका टीना टर्नर यांचा जन्म.

● १९४९: पूर्व तिमोर देशाचे पहिले पंतप्रधान मारी अल्कातीरी यांचा जन्म.

● १९५४: एल. टी. टी. ई. चे संस्थापक वेल्लुपल्ली प्रभाकरन यांचा जन्म. (मृत्यू: १८ मे २००९)

● १९६१: कोबरा बीयरचे सहसंस्थापक करण बिलिमोरिया यांचा जन्म.

● १९७२: हिंदी चित्रपट अभिनेते अर्जुन रामपाल यांचा जन्म.

● १९८३: फेसबुकचे सहसंस्थापक क्रिस ह्यूजेस यांचा जन्म.

▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

         ■   मृत्यू/पुण्यतिथी/स्मृतीदिन   ■


● १९८५: कवी यशवंत तथा दिनकर पेंढारकर यांचे निधन. (जन्म: ९ मार्च १८९९)

● १९९४: चित्रपट महर्षी भालजी पेंढारकर यांचे निधन. (जन्म: २ मे १८९९)

● १९९९: पुण्यातील जनता सहकारी बँकेचे संस्थापक संचालक दत्तात्रय शंकर जमदग्नी यांचे निधन.

● २००१: शिल्पकार चंद्रकांत कृष्णाजी जगताप यांचे निधन.

● २००८: मुंबई येथे झालेल्या आतंकवादी हल्ल्यात पोलीस अधिकारी हेमंत करकरे, विजय साळसकर, अशोक कामते यांच्यासह १७ पोलीस कर्मचारी शहीद.

● २०१२: भारतीय लेखक आणि अनुवादक एम सी सी नंबुदीपदी यांचे निधन. (जन्म: २ फेब्रुवारी १९१९)

● २०१६: रशियन विमान मिग-२९ चे सह-निर्माता आणि डिझायनर इव्हान मिकोयान यांचे निधन.
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

◆ Join https://www.tg-me.com/TargetMpscMh ◆
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

🔰🔰चालू घडामोडी (26/11/2021)🔰🔰
Join https://www.tg-me.com/TargetMpscMh
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

🔘 डीव्हिलियर्सचा सर्व प्रकारच्या क्रिकेटला अलविदा

◆ जोहान्सबर्ग : चौफेर फटकेबाजीने गोलंदाजांना धडकी भरवणारा, विश्वातील सर्वोत्तम फलंदाजांपैकी एक आणि तितकाच लोकप्रिय अशी ख्याती असलेल्या एबी डीव्हिलियर्सने शुक्रवारी सर्व प्रकारच्या क्रिकेटला अलविदा केला. 

◆ २०१८मध्येच आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटमधून निवृत्ती पत्करणाऱ्या दक्षिण आफ्रिकेच्या ३७ वर्षीय डीव्हिलियर्सने निवृत्तीच्या संदेशात डीव्हिलियर्सने खास हिंदी भाषेतही ‘‘धन्यवाद’’ म्हणत भारतीय चाहत्यांची मने जिंकली.

◆ ‘‘इथवरचा प्रवास अविश्वसनीय होता. परंतु आता मी क्रिकेटच्या सर्व प्रकारांतून निवृत्त होण्याचा निर्णय घेतला आहे. घराच्या अंगणात मोठ्या भावांसह क्रिकेट खेळण्यापासून ते अगदी आतापर्यंत मी सारख्याच उत्साहाने आणि आनंदात खेळलो.

◆ मात्र वयाच्या ३७व्या वर्षी पूर्वीसारखी ऊर्जा राहिलेली नाही, हे सत्य मला स्वीकारावे लागेल,’’ असे डीव्हिलियर्स म्हणाला. ‘आयपीएल’मध्ये रॉयल चॅलेंजर्स बेंगळूरुसाठी १५६ सामन्यांत त्याने ४,४९१ धावा केल्या.
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

Join https://www.tg-me.com/TargetMpscMh
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

🔰🔰चालू घडामोडी (26/11/2021)🔰🔰
Join https://www.tg-me.com/TargetMpscMh
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

🔘 कृषी कायदे रद्द; केंद्र सरकारची माघार; पंतप्रधान मोदींची महत्त्वपूर्ण घोषणा

◆ नवी दिल्ली : देशाच्या शेती क्षेत्रात महत्त्वाकांक्षी सुधारणा घडवून छोट्या शेतकऱ्यांच्या आर्थिक प्रगतीचा दावा करणारे तीनही वादग्रस्त कृषी कायदे रद्द करण्याची घोषणा पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी शुक्रवारी देशाला उद्देशून केलेल्या भाषणात केली.

◆ दहा दिवसांनी, २९ नोव्हेंबर रोजी सुरू होणाऱ्या संसदेच्या हिवाळी अधिवेशनात हे कायदे मागे घेतले जातील, असे मोदी यांनी जाहीर केले. तसेच दिल्लीच्या वेशींवर वर्षभर ठिय्या देणाऱ्या शेतकऱ्यांना आंदोलन थांबवून घरी परत जाण्याची विनंती त्यांनी केली.

◆ सरकारच्या निर्णयाचे शेतकरी संघटनांनी स्वागत केले आहे, परंतु संसदेत कायदे रद्द होत नाहीत, तोपर्यंत शेतकरी आंदोलन सुरूच ठेवण्याची भूमिकाही त्यांनी घेतली आहे. 

◆ गेल्या वर्षी २६ नोव्हेंबरपासून ‘संयुक्त किसान मोर्चा’तील शेतकरी संघटना प्रामुख्याने सिंघू, टिकरी आणि गाझीपूर या दिल्लीच्या सीमांवर आंदोलन करत आहेत.
शेतकऱ्यांच्या मागण्यांवर तोडगा काढण्यासाठी केंद्र सरकार आणि शेतकरी संघटनांमध्ये ११ बैठका झाल्या होत्या. मात्र, या वर्षी जानेवारीमध्ये ही चर्चा खंडित झाली होती. त्यानंतर सुमारे दहा महिन्यांनी केंद्र सरकारने शेतकऱ्यांची कायदा रद्द करण्याची मागणी मान्य केली आहे.

★ कायद्यांचे समर्थन

◆ वादग्रस्त कृषी कायदे रद्द करावे लागत असले तरी, देशातील ८० टक्के छोट्या शेतकऱ्यांना आर्थिक लाभ मिळवून देण्याचा प्रामाणिक प्रयत्न केंद्र सरकारने केला. कृषी क्षेत्रामधील सुधारणांची मागणी कित्येक वर्षे केली जात होती.

◆ केंद्रातील तत्कालीन सरकारांनीही सुधारणांचा गांभीर्याने विचार केला होता. छोट्या शेतकऱ्यांच्या शेतीमालाला योग्य मूल्य मिळाले पाहिजे, हा कृषी कायद्यांमागील प्रमुख हेतू होता.

◆ या कायद्यांचा मसुदा तयार करण्याआधी विविध क्षेत्रांतील तज्ज्ञांशी चर्चा केली होती. संसदेतही दोन्ही सभागृहांमध्ये विधेयकांवर चर्चा झाली होती. अनेक शेतकरी संघटनांनी या बदलांचे स्वागतही केले होते. तरीही, हा निर्णय शेतकऱ्यांच्या एका गटाला मान्य झाला नाही, असे सांगत मोदी यांनी कृषी कायद्यांचे पूर्ण समर्थन केले.

★ ‘आधारभूत किमती’साठी समिती

संसदेच्या आगामी हिवाळी अधिवेशनामध्ये कृषी कायदे रद्द करण्याबरोबरच किमान आधारभूत किमतीला (हमी भाव) कायद्याचा दर्जा देणारे विधेयकही मंजूर करावे, या मागणीवर शेतकरी संघटना ठाम असल्या तरी, या संदर्भात मोदींनी आपल्या भाषणात कोणतेही ठोस आश्वासन दिले नाही.

◆ मात्र, उपलब्ध सामुग्रीच्या आधारे शेती करण्याच्या म्हणजेच ‘झीरो बजेट’च्या आधारे नैसर्गिक शेतीला प्रोत्साहन देण्याचा निर्णय केंद्र सरकारने घेतला आहे. ‘झीरो बजेट’च्या माध्यमातून पीक पद्धती बदलण्यावर लक्ष केंद्रित केले जाणार आहे. शिवाय, किमान आधारभूत किंमत निश्चितीची प्रक्रिया अधिक प्रभावी आणि पारदर्शी करण्यासाठीही केंद्र सरकार पावले उचलत आहे.

◆ शेती क्षेत्रातील या महत्त्वाच्या मुद्द्यांवर सखोल चर्चा करून निर्णय घेण्यासाठी समिती स्थापन करण्याची घोषणाही पंतप्रधान मोदी यांनी भाषणात केली. या समितीमध्ये केंद्र आणि राज्य सरकार त्याचबरोबर शेतकऱ्यांचे प्रतिनिधी, कृषि वैज्ञानिक, कृषि अर्थतज्ज्ञ यांचा समावेश असेल, असे मोदी यांनी स्पष्ट केले.
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

Join https://www.tg-me.com/TargetMpscMh
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

🔰🔰चालू घडामोडी (26/11/2021)🔰🔰
Join https://www.tg-me.com/TargetMpscMh
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

🔘 भारतीय नौदलाचा नवा चेहरा!; विशाखापट्टणम… अतिअद्ययावत डिजिटल युद्धप्रणाली

◆ विशाखापट्टणम… अतिअद्ययावत डिजिटल युद्धप्रणाली

◆ मुंबई : शत्रूला चकवा देतानाच त्याच्या युद्धनौका आणि पाणबुड्यांसाठी भेदक ठरणारी अतिअद्ययावत डिजिटल युद्धप्रणाली हा भारतीय नौदलाचा आता नवा चेहरा असेल.

◆ अतिअद्ययावत संदेशवहन आणि युद्धप्रणालीने सज्ज असलेली विशाखापट्टणम ही प्रोजेक्ट१५ ब्राव्होमधील पहिलीच गायडेड मिसाइल विनाशिका त्यामुळे बहुपयोगी युद्धयंत्रणाच ठरली आहे.

◆ संरक्षणमंत्री राजनार्थ र्व्हिसग यांच्या हस्ते येत्या रविवारी भारतीय नौदलाच्या सेवेत रुजू होण्यासाठी ही यंत्रणा सज्ज आहे. आत्मनिर्भर भारत या केंद्र सरकारच्या उपक्रमांतर्गत भारतीय नौदलाने टाकलेले हे महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे.

◆ या माध्यमातून नौदलाने ७५ टक्क्यांहून अधिक स्वयंपूर्णता प्राप्त केली आहे. या नव्या अद्ययावत विनाशिकेची धुरा कॅप्टन बीरेंद्र बैन्स यांच्या हाती असेल.

◆ विनाशिकेबाबत ‘लोकसत्ता’शी संवाद साधताना ते म्हणाले, या विनाशिकेच्या निर्मितीच्या निमित्ताने भारतीय नौदलाने तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात हनुमानउडीच घेतली आहे.

◆ महत्त्वाचे म्हणजे विनाशिकेच्या तळासाठी वापरलेले स्टील पूर्णपणे भारतीय बनावटीचे असून ते वजनाला तुलनेने हलके आहे.

◆ त्यामुळे विनाशिकेचा आकार अधिक लांबीचा असूनही वजन काही अंशी कमी करण्यात यश आले आहे. वजन कमी असल्याने कमीतकमी इंधन वापर करून अधिक पल्ला गाठणे शक्य होणार आहे.

◆ ‘विशाखापट्टणम’ ही आजवरची सर्वाधिक लांबीची अशी विनाशिका आहे.

◆ एरव्ही पाणबुड्यांवर मारा करण्यासाठी वापरले जाणारे पाणतीर युद्धनौकांच्या दोन्ही बाजूंना असायचे, मात्र या विनाशिकेच्या मध्यवर्ती भागात त्यासाठी खास सोय करण्यात आली आहे. या विनाशिकेवरील शस्त्रसामग्रीही आजवरची सर्वांत अद्ययावत अशी आहे.

◆ भूपृष्ठावर स्वनातित वेगात मारा करणारी ब्राह्मोस क्षेपणास्त्रे यावर तैनात आहेत. या विनाशिकेचे वैशिष्ट्य म्हणजे अतिवेगवान संदेशवहन प्रणाली आणि युद्धप्रणाली.

◆ परिसर वेगात स्कॅन करणारे सरफेस सर्व्हिलन्स रडार असलेली ही पहिलीच युद्धनौका आहे. त्यामुळे आजूबाजूचा काहीशे किलोमीटर्सचा परिसर विनाशिकेच्या टापूत आला आहे.

◆ नव्या अतिअद्ययावत युद्धप्रणालीमुळे पूर्वी संदेशवहनानंतर शस्त्रास्त्रांचा मारा करण्यास लागणारा वेळ आता कमी झाला आहे. युद्धसदृश परिस्थितीत आदेश देणाऱ्या नेतृत्वाला वेगात काम करावे लागते. असे नेतृत्व करण्याची क्षमता असलेल्या युद्धनौकांमध्ये ही विनाशिका सर्वात अग्रणी असेल, असेही बैन्स म्हणाले.

◆ विशाखापट्टणममवरील अतिअद्ययावत संदेशवहन प्रणाली आधुनिक युगाला साजेशी दुहेरी आहे. यामध्ये शत्रूच्या यंत्रणेला ब्लॉक करण्याची त्याचप्रमाणे त्याची दिशाभूल करण्याचीही क्षमता आहे. त्याचप्रमाणे आक्रमक वापरासाठी त्यांच्या संदेशवहनाचा माग काढण्याचीही क्षमता यामध्ये आहे.

◆ या दुहेरी वापरामुळे शत्रूला मात देणे सहज शक्य होऊ शकते. याशिवाय यावर बराक ही हवेत मारा करणारी क्षेपणास्त्र यंत्रणा असून शक्ती ही नव्याने विकसित केलेली इलेक्ट्रॉनिक टेहळणी यंत्रणाही कार्यरत आहे. एकूणच या नव्या अतिअद्ययावत यंत्रणांमुळे या विनाशिकेचा वापर बहुपयोगी युद्धयंत्रणा म्हणून सहज करता येऊ शकेल, असा विश्वासही बैन्स यांनी व्यक्त केला.

★ विनाशिकेची वैशिष्ट्ये

’ ‘विशाखापट्टणम’ ही आजवरची सर्वाधिक लांबीची विनाशिका

’ वजन कमी असल्याने कमीतकमी इंधन वापर करून अधिक पल्ला गाठणे शक्य

’ विनाशिकेवरील शस्त्रसामग्रीही आजवरची सर्वांत अद्ययावत

’ अतिवेगवान संदेशवहन प्रणाली आणि युद्धप्रणाली

’ वेगात स्कॅन करणारे सरफेस सर्व्हिलन्स रडार असलेली पहिलीच युद्धनौका
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

Join https://www.tg-me.com/TargetMpscMh
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

*📚 #Polity Special (30/10/2018)*📚
Join https://www.tg-me.com/targetmpscmh
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

१.१.२ घटनापरिषदेची निर्मिती व कार्ये 
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

◆ १९३४ साली काँग्रेसने असा ठराव केला
की भारतासाठी भारतीय जनतेच्या
प्रतिनिधींची घटनापरिषद स्थापन
करण्यात यावी.

◆ १९४० साली प्रथमच ब्रिटनच्या
पंतप्रधानांनी भारतासाठी घटनापरिषद
निर्माण करण्यात येईल असे सांगितले.

◆ १९४२ साली सर स्टुरफोर्ड क्रिप्स यांनी
सादर केलेल्या अहवालात महायुद्ध
संपल्यानांतर घटना परिषद करण्याची
तरतूद होती.

*●◆घटना परिषदेची रचना◆◆*

◆ घटनापरिषदेत प्रांतांना आणि
संस्थांनाना त्यांच्या लोकसंखेच्या
प्रमाणात प्रतिनिधित्व देण्यात आले
होते.

◆ साधारणपणे दहा लाख लोकसंख्येमागे
एक प्रतिनिधी असे प्रमाण होते. मूळ
घटनापरिषदेत प्रांतांना २९२ जागा
आणि संस्थांनाना ९३ जागा देण्यात
आलेल्या होत्या.

◆ ९ जुलै १९४६ रोजी घटनापरिषदेचे
पहिले अधिवेशन भरले, डॉ राजेंद्रप्रसाद
यांची घटनापरिषदेचे अध्यक्ष म्हणून
निवड करण्यात आली.

◆ १४ ऑगस्ट १९४७ रोजी तिचे नव्याने
अधिवेशन सुरु झाले, पंजाब आणि
बंगाल या प्रांताची फाळणी झाली होती.
त्यामुळे भारतात समाविष्ट असलेल्या
पंजाबमध्ये आणि बंगालमध्ये
घटनापरिषदेवर प्रतिनिधी
निवडण्यासाठी नव्याने निवडणूका
घेण्यात आल्या. त्यातून जी नवी
घटनापरिषद बनली तिच्यामध्ये २२९
प्रांतांना आणि ७० संस्थानिकांना अशा
एकूण २९९ जागा होत्या.

◆ कॅबिनेट शिष्टमंडळाच्या योजनेत केवळ
शीख आणि मुस्लिम यांच्यासाठीच
राखीव जागा होत्या. ख्रिचनाचे सात
तसेच पारशी आणि अँग्लो इंडियन
जमातीचे प्रत्येकी तीन प्रतिनिधी
निवडून आले.
https://www.tg-me.com/targetmpscmh
◆ घटनापरिषदेची उमेदवारी नेहरु, सरदार
पटेल, मौलाना आझाद, डॉ
राजेंद्रप्रसाद, राजगोपालाचारी, पं
गोविंद वल्लभपंत, कृष्णम्माचारी,
सरोजिनी नायडू, हंसा मेहता यांना
देण्यात येते.

◆ काँग्रेस पक्षातर्फे घटना परिषदेवर
बाबासाहेब आंबेडकर, बॅ जयकर,
हृदयनाथ कुंझरू, गोपालस्वामी
अय्यंगार, कृष्णस्वामी अय्यर, के
संथानम, सचिदानंद सिन्हा,कनहैयलाल
मुन्शी, यांचा उल्लेख करावा लागेल.

*●◆घटनापरिषदेचे कार्य◆●*

◆ घटना परिषदेचे एकूण दोन वर्षे अकरा
महिने सतरा दिवस एवढा काळ
चाललेले होते, या काळात प्रत्यक्ष
कामकाज १६५ दिवस चालले.

◆ पहिल्या अधिवेशनात पंडित नेहरू
यांनी उद्दिष्टांचा ठराव मांडला.
राज्यघटना तयार करताना तिची उदिष्टे
त्यांनीच निश्चित केले.

◆ घटनापरिषदेने वेगवेगळ्या विषयासाठी
एकूण १३ समित्या नेमल्या होत्या.
त्यामध्ये नियम समिती, कामकाज
समिती, सल्लागार समिती, संघीय
विषय व अधिकार समिती, प्रांतिक
विषय व अधिकार समिती, संस्थानाशी
विचार करणारी समिती, मसुदा समिती
अशा प्रमुख समित्या होत्या.

◆ या समित्यांमध्ये मसुदा समिती ही
सर्वात महत्वाची समिती होती, या
समितीत डॉ बाबासाहेब आंबेडकर हे
अध्यक्ष, गोपालस्वामी अय्यंगार, बी एल
मित्तर, अल्लादी कृष्णस्वामी अय्यर,
कन्हैयालाल मुन्शी, मुहम्मद सादुल्ला,
एन माधवराव, डी.पी खेतान, टी टी
कृष्णम्माचारी हे सभासद होते.

◆ घटनेची निर्मिती तीन टप्प्यातून झाली
सविस्तर चर्चा, देशातील वृत्तपत्रातून
चर्चा, मसुद्यावर चर्चा करून या
टप्प्यातून घटना समितीची रचना पूर्ण
करण्यात आली.

◆ २६ नोव्हेंबर १९४९ रोजी
घटनापरिषदेने राज्यघटनेला स्वीकृती
दिली, व २६ जानेवारी १९५० पासून
अमलात आली.

● घटना परिषदेच्या कार्यपद्धतीची
वैशिष्ट्य उद्याच्या लेखात पाहू.
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

◆ Join https://www.tg-me.com/targetmpscmh ◆
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

. 📚 *Today In History* 📚 .
Join https://www.tg-me.com/TargetMpscMh
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

            ■  दिनांक :-  29/11/2021  ■
                        वार :-  सोमवार 
         
          ■    दिनविशेष : 29 नोव्हेंबर     ■
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

              ■  ठळक घटना/घडामोडी   ■


● १८७७: थॉमस एडिसन यांनी पहिल्यांदा फोनोग्राफचे प्रात्यक्षिक केले.

● १९४५: युगोस्लाव्हिया प्रजासत्ताक बनले.

● १९६३: अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष लिंडन बी. जॉन्सन यांनी जॉन एफ. केनेडी यांच्या हत्येची चौकशी करण्यासाठी वॉरन समिती नेमली.

● १९७२: अटारी यांनी पोंग हा गेम प्रकाशित केला.

● १९९६: नोबेल पारितोषिक विजेत्या समाजसेविका मदर तेरेसा यांना त्यांची मायभूमी अल्बानियाचा सर्वोच्‍च नागरी पुरस्कार गोल्डन ऑनर जाहीर.

● २०००: शास्त्रीय गायक गुलाम मुस्तफा खाँ आणि घटमवादक टी. एच. विक्‍कू विनायक राम यांना उस्ताद हफीज अली खाँ स्मृती पुरस्कार जाहीर.

● २०००: दक्षिण अफ्रिकेचे माजी अध्यक्ष डॉ. नेल्सन मंडेला व बांगलादेशच्या ग्रामीण बँकेस गांधी शांतता पुरस्कार जाहीर.
https://www.tg-me.com/TargetMpscMh
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

                 ■   जन्म/वाढदिवस   ■


● १८०३: ऑस्ट्रियन भौतिकशास्त्रज्ञ क्रिस्चीयन डॉपलर यांचा जन्म.

● १८४९: ब्रिटीश भौतिकशास्त्रज्ञ सर जॉन अँब्रोझ फ्लेमिंग यांचा जन्म.

● १८६९: समाजसेवक अमृतलाल विठ्ठलदास ठक्कर ऊर्फ ठक्कर बाप्पा यांचा जन्म. (मृत्यू: २० जानेवारी १९५१)

● १८७४: नोबेल पारितोषिक विजेते सेरेब्रल एँजिओग्राफी तंत्राचे निर्माते अंतोनियो मोनिझ यांचा जन्म.

● १९०७: प्रसिद्ध लेखक गोपीनाथ तळवलकर यांचा जन्म. (मृत्यू: ७ जून २०००)

● १९०८: तमिळ चित्रपट अभिनेता एन. एस. क्रिश्नन यांचा जन्म.

● १९१९: इंटरनॅशनल फेडरेशन ऑफ बॉडीबिल्डिंग अँड फिटनेसचे सहसंस्थापक जोई वीडर यांचा जन्म. (मृत्यू: २३ मार्च २०१३)

● १९२०: स्पॅनडेक्सचे निर्माते जोसेफ शेव्हर्स यांचा जन्म. (मृत्यू: १ सप्टेंबर २०१४)

● १९२६: लेखक, पत्रकार प्रभाकर नारायण ऊर्फ भाऊ पाध्ये यांचा जन्म. (मृत्यू: ३० ऑक्टोबर १९९६)

● १९३२: फ्रान्सचे ३२ वे राष्ट्रपती जाक्स शिराक यांचा जन्म.

● १९६३: भारतीय उद्योगपती ललित मोदी यांचा जन्म.

● १९७७: पाकिस्तानी क्रिकेटपटू युनिस खान यांचा जन्म.

▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

         ■   मृत्यू/पुण्यतिथी/स्मृतीदिन   ■


● १९२६: ग्रंथकार, संपादक, टीकाकार, कवी व चित्रकार, केरळ कोकिळ या मासिकाचे संस्थापक व संपादक कृष्णाजी नारायण आठल्ये यांचे निधन.

● १९३९: मराठी भाषेतील कवी आणि रविकिरण मंडळाचे संस्थापक माधव त्र्यंबक पटवर्धन उर्फ माधव ज्युलियन यांचे निधन. (जन्म: २१ जानेवारी १८९४)

● १९५०: महर्षी अण्णासाहेब कर्वे यांच्या पत्नी बाया कर्वे यांचे निधन.

● १९५९: मराठी इतिहासकार गोविंद सखाराम सरदेसाई यांचे निधन. (जन्म: १७ मे १८६५)

● १९९३: जे. आर. डी. टाटा तथा जहांगीर रतनजी दादाभॉय टाटा यांचे निधन. भारतीय उद्योजग तसेच ते भारताचे पहिले वैमानिक व भारतीय विमान वाहतुकीचे जनक होते. (जन्म: २९ जुलै १९०४)

● २००१: बीटल्स चा गिटारवादक, संगीतकार, गायक आणि गीतलेखक जॉर्ज हॅरिसन यांचे निधन. (जन्म: २५ फेब्रुवारी १९४३)

● २०११: आसामी साहित्यिक व कवियत्री इंदिरा गोस्वामी यांचे निधन.
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

◆ Join https://www.tg-me.com/TargetMpscMh ◆
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

🔰🔰चालू घडामोडी (25/11/2021)🔰🔰
Join https://www.tg-me.com/TargetMpscMh
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

🔘 स्वच्छतेत राज्य अव्वल; देशात सर्वाधिक ९२ पुरस्कार महाराष्ट्राला

◆ देशात सर्वाधिक ९२ पुरस्कार महाराष्ट्राला

◆ केंद्र सरकारच्या स्वच्छता पुरस्कारांमध्ये महाराष्ट्राने सर्वाधिक ९२ पुरस्कार पटकावत देशात अव्वल स्थान मिळवले आहे. शंभरहून अधिक नागरी स्थानिक स्वराज्य संस्था असलेल्या महाराष्ट्र आणि मध्य प्रदेशला देशातील अनुक्रमे दुसरे आणि तिसरे स्वच्छ राज्य म्हणून घोषित करण्यात आले आहे.

◆ देशात स्वच्छतेत प्रथम आलेल्या छत्तीसगडला मात्र ६७ पुरस्कार मिळाले आहेत, तर दुसऱ्या क्रमांकावरील महाराष्ट्राने सर्वाधिक ९२ पुरस्कार पटकावले आहेत.

◆ केंद्रीय गृहनिर्माण आणि नगर विकास मंत्रालयाने शनिवारी या वर्षी केलेल्या ‘स्वच्छ सर्वेक्षणा’चे निकाल जाहीर केले.
‘स्वच्छ सर्वेक्षण पुरस्कार, २०२१’च्या ‘सर्वात स्वच्छ शहर’ श्रेणीमध्ये सुरत आणि विजयवाडा यांनी अनुक्रमे दुसरे आणि तिसरे स्थान पटकावले.

◆ इंदूर आणि सुरतने ‘स्वच्छ सर्वेक्षण पुरस्कार २०२१’मध्ये आपले अव्वल स्थान कायम राखले असले तरी, नवी मुंबईने मागील वर्षीचे तिसरे स्थान गमावले असून यंदा या शहराला चौथ्या स्थानावर समाधान मानावे लागले.

◆ मात्र ‘कचरामुक्त शहर श्रेणीत’ नवी मुंबईने इंदूर, सुरत, नवी दिल्ली शहर, अंबिकापूर, म्हैसूर, नोएडा, विजयवाडा आणि पाटण या नऊ शहरांसह पंच तारांकित मानांकन मिळवले आहे.
‘सफाईमित्र सुरक्षा आव्हान’ श्रेणीत इंदूर, नवी मुंबई, नेल्लोर आणि देवास अव्वल कामगिरी करणारे शहरे ठरली आहेत.

◆ १० ते ४० लाख लोकसंख्येच्या श्रेणीत नवी मुंबईने देशातील ‘सर्वांत स्वच्छ मोठे शहर’ म्हणून पहिले स्थान पटकावले आहे.
महाराष्ट्रातील विटा हे एक लाखापेक्षा कमी लोकसंख्या असलेले सर्वांत स्वच्छ शहर ठरले आहे, त्यानंतर लोणावळा आणि सासवड यांचा क्रमांक लागतो. 

◆ राष्ट्रपती रामनाथ कोविंद यांनी येथे एका कार्यक्रमात केंद्रीय गृहनिर्माण आणि नगर विकासमंत्री हरदीप सिंग पुरी आणि इतर मान्यवरांच्या उपस्थितीत पुरस्कार प्रदान केले.

◆ देशव्यापी स्वच्छता सर्वेक्षणात, २८ दिवसांत ४,३२० शहरांचा समावेश करण्यात आला आहे, ४.२ कोटी पेक्षा जास्त लोकांनी त्यांचा अभिप्राय नोंदवला.
मुंबईतील घनकचरा व्यवस्थापनाचे आव्हान

◆ सुमारे ४७५ चौरस किलोमीटर क्षेत्रफळाच्या मुंबई महानगरात दीड कोटीहून अधिक लोकसंख्या वास्तव्यास आहे. मुंबईत जवळपास दोन हजार किलोमीटर लांबीचे रस्ते आहेत. इतर शहरांमधून दररोज नोकरी-व्यवसाय निमित्ताने कोट्यवधी नागरिक मुंबईत ये-जा करतात. ही सर्व व्याप्ती लक्षात घेतली तर दैनंदिन घनकचरा व्यवस्थापन करण्याचे अवाढव्य लक्ष्य महानगरपालिका प्रशासनासमोर असते.

◆ वार्षिक सरासरी सुमारे ६,१०० मेट्रिक टन घनकचऱ्याचे व्यवस्थापन केले जाते. हे व्यवस्थापन अधिकाधिक सुलभ आणि पर्यावरणस्नेही व्हावे म्हणून पालिकेने अनेक पावले उचलली आहेत. तसेच लोकसहभाग देखील वाढवला आहे. या सर्व कामगिरीची दखल घेऊन हा पुरस्कार देण्यात आला आहे.

◆ नवी दिल्लीत विज्ञान भवन येथे शनिवारी झालेल्या समारंभात, गृहनिर्माण आणि नगर विकास खात्याचे सचिव दुर्गा शंकर मिश्रा यांनी हा पुरस्कार प्रदान केला. मुंबई महानगरपालिकेच्या वतीने घनकचरा व्यवस्थापन विभागाच्या उपायुक्त संगीता हसनाळे, उपायुक्त भाग्यश्री कापसे, प्रमुख अभियंता अशोक यमगर, कार्यकारी अभियंता (स्वच्छ भारत अभियान) अनघा पडियार यांनी हा पुरस्कार स्वीकारला. 

★ मुंबई पालिकेची उत्कृष्ट कामगिरी

मुंबई : घनकचरा व्यवस्थापनातील नाविन्यपूर्ण आणि उत्कृष्ट कामगिरीबद्दल मुंबई महानगरपालिकेला प्रथम पुरस्कार प्रदान करण्यात आला. चाळीस लाखांपेक्षा अधिक लोकसंख्येच्या मोठ्या शहरांच्या श्रेणीत हा पुरस्कार मुंबई महापालिकेने पटकावला.

◆ राज्यांत छत्तीसगड, शहरांत इंदूर पहिले
देशातील ‘सर्वांत स्वच्छ शहर’ हा बहुमान मध्य प्रदेशातील इंदूरने पाचव्यांदा मिळवला आहे, तर छत्तीसगडने देशातील सर्वांत स्वच्छ राज्याचा आपला दर्जा कायम राखला आहे.

◆ सुरत आणि विजयवाडा ही देशातील अनुक्रमे दुसऱ्या आणि तिसऱ्या क्रमांकाची शहरे ठरली आहेत. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांचा मतदारसंघ असलेल्या वाराणसीला ‘स्वच्छ गंगा शहर’ हा पुरस्कार लागोपाठ दोनदा मिळाला आहे.

◆ स्वच्छतेच्या बाबतीत महाराष्ट्र प्रथमपासूनच अग्रस्थानी आहे. आता तर महापालिका श्रेणीमध्ये प्रमुख तीन पुरस्कार महाराष्ट्राने पटकावले आहेत. सर्व अधिकारी, नागरिक आणि नगरसेवकांचे अभिनंदन. – उद्धव ठाकरे, मुख्यमंत्री
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

Join https://www.tg-me.com/TargetMpscMh
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

🔰🔰चालू घडामोडी (26/11/2021)🔰🔰
Join https://www.tg-me.com/TargetMpscMh
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

🔘 अभिनेत्री माधवी गोगटे यांचे करोनाने निधन

◆ मुंबई : ज्येष्ठ अभिनेत्री माधवी गोगटे यांचे शनिवारी दुपारी कोरोनामुळे निधन झाले. त्या ५८ वर्षांच्या होत्या. त्यांनी अनेक हिंदूी तसेच मराठी मालिकांमध्ये प्रमुख तसेच साहाय्यक भूमिका केल्या होत्या. अनेक हिंदूी, मराठी चित्रपटांमध्येही त्यांनी काम केले आहे.

◆ अभिनेते प्रशांत दामले यांच्यासह ‘गेला माधव कुणीकडे’ तसेच ‘अंदाज आपला आपला’, ‘भ्रमाचा भोपळा’ ही त्यांची काही गाजलेली नाटके. सध्या त्यांची ‘सिंदुर की कीमत’ ही हिंदूी मालिका ‘दंगल टीव्ही’वर सुरू होती.

◆ काही दिवसांपूर्वी त्या ही मालिका सोडणार असल्याची बातमी समोर आली होती. तत्पूर्वी ‘स्टार प्लस’ या वाहिनीवर सध्या गाजत असलेल्या ‘अनुपमा’ या मालिकेशीही त्या जोडल्या गेल्या होत्या.

◆ या मालिकेत अनुपमा या नायिकेच्या आईचे पात्र त्यांनी साकारले होते. ‘झी टीव्ही’वरील ‘राजा बेटा’, ‘सपने सुहाने लडकपन के’ तर ‘स्टार भारत’वरील कालभैरव या गाजलेल्या हिंदूी मालिकांतून त्यांनी भूमिका साकारल्या होत्या.

◆ त्याचबरोबर ‘कहीं तो होगा’, ‘मिसेस तेंडुलकर’, ‘कोई अपना सा’, ‘एक सफर’, ‘बसेरा’, ‘ऐसा कभी सोचा न था’ या त्यांच्या हिंदूी मालिका विशेष गाजल्या. ‘स्टार प्रवाह’वरील ‘स्वप्नांच्या पलीकडले’, ‘झी युवा’ वाहिनीवरील ‘तुझं माझं जमतंय’ अशा मराठी मालिकांतून त्या प्रेक्षकांसमोर आल्या होत्या.

◆ ‘डोक्याला ताप नाही’, ज्येष्ठ अभिनेते अशोक सराफ यांच्यासोबत ‘घनचक्कर’, ‘हे खेळ नशिबाचे’ अशा मराठी चित्रपटांमध्येही त्यांनी भूमिका केल्या आहेत. त्यांच्या पश्चात पती आणि विवाहित कन्या आहे.
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

Join https://www.tg-me.com/TargetMpscMh
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

🔰🔰चालू घडामोडी (26/11/2021)🔰🔰
Join https://www.tg-me.com/TargetMpscMh
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

🔘 विनोद तावडे राष्ट्रीय सरचिटणीसपदी

◆ प्रमोद महाजन, गडकरी, मुंडेंनंतर राज्यातील व्यक्तीला भाजप संघटनेत महत्त्वाची जबाबदारी

◆ मुंबई : विधानसभेसाठी उमेदवारी नाकारलेल्या विनोद तावडे यांची राष्ट्रीय सरचिटणीसपदी नियुक्ती करण्यात आली आहे. उमेदवारी नाकारली तरी संयम दाखविल्याने चांगले फळ कसे मिळते, याचे हे उदाहरण आहे, अशी प्रतिक्रिया तावडे यांनी व्यक्त केली आहे.

◆ भाजपचे अध्यक्ष जगतप्रकाश नड्डा यांनी नवीन पदाधिकाऱ्यांच्या नियुक्त्या जाहीर करताना तावडे यांच्यावर राष्ट्रीय सरचिटणीस या महत्त्वाच्या पदाची जबाबदारी सोपविली आहे. ज्येष्ठ नेते प्रमोद महाजन यांच्यानंतर भाजप सरचिटणीसपदी नियुक्ती झालेले तावडे हे महाराष्ट्रातील पहिलेच नेते आहेत.

◆ नितीन गडकरी हे भाजपचे राष्ट्रीय अध्यक्ष होते, तर ज्येष्ठ नेते गोपीनाथ मुंडे यांनी राष्ट्रीय उपाध्यक्ष आणि लोकसभेतील उपनेतेपदाची जबाबदारी सांभाळली होती.
देवेंद्र फडणवीस सरकारमध्ये पाच वष्रे विविध खात्यांची मंत्रिपदे भूषविलेल्या तावडे यांना २०१९च्या विधानसभा निवडणुकीत पक्षाने उमेदवारी नाकारली होती.

◆ पक्षाने गेल्या वर्षी त्यांची पक्षाच्या राष्ट्रीय सचिवपदी नियुक्ती केली होती. आता त्यांना सरचिटणीसपदी बढती देऊन पक्षाने त्यांचा सन्मानच केला आहे.

◆ राष्ट्रीय चिटणीस म्हणून तावडे यांच्याकडे हरयाणा राज्याचे प्रभारी तसेच प्रधानमंत्री कार्यालयातील मन की बात व विविध केंद्र सरकारच्या योजनांची जबाबदारीही दिली होती.

◆ राज्यात भाजपला २०१४ मध्ये सत्ता मिळाली तेव्हा मुख्यमंत्रिपदाच्या शर्यतीत देवेंद्र फडणवीस यांच्याबरोबर एकनाथ खडसे, विनोद तावडे, पंकजा मुंडे या नेत्यांची नावे चच्रेत होती. पुढे नेतृत्वामध्येच दरी निर्माण झाली.

◆ फडणवीस यांच्याशी न पटल्याने खडसे राष्ट्रवादी काँग्रेसमध्ये गेले. तावडे व पंकजा मुंडे हे आता राष्ट्रीय राजकारणात असून पंकजा मुंडे सचिवपदी आहेत.

★ अभाविपचे काम

◆ विनोद तावडे यांनी १९८० ते ९५ या कालावधीत अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषदेचे काम केले. त्यापकी दहा वष्रे ते अभाविपचे पूर्णवेळ प्रचारक होते. ९५ पासून भाजपमध्ये सक्रिय झाल्यावर महाराष्ट्र प्रदेश सरचिटणीस, मुंबई अध्यक्ष, विधान परिषदेचे १३ वष्रे सदस्य, विधान परिषदेचे विरोधी पक्षनेते अशा विविध महत्त्वाच्या जबाबदाऱ्या त्यांनी सांभाळल्या.

◆ तावडे यांनी २०१४ ला बोरिवली मतदारसंघातून विजय मिळवला होता. सरकारमध्ये शिक्षण, युवक कल्याण व क्रीडा, उच्च व तंत्रशिक्षण, मराठी भाषा, सांस्कृतिक, वैद्यकीय शिक्षण, अल्पसंख्याक विभाग, संसदीय कार्य अशा विविध विभागांचे मंत्रिपद सांभाळले.

◆ नड्डा यांनी काही संघटनात्मक नियुक्त्या केल्या आहेत. बिहारचे ऋतुराज सिन्हा व झारखंड येथील आशा लाकडा यांची राष्ट्रीय सचिव म्हणून नियुक्ती केली आहे.

◆ पश्चिम बंगालमधील भारती घोष आणि शहजाद पूनावाला यांची राष्ट्रीय प्रवक्ता म्हणून नियुक्ती केल्याची घोषणा सरचिटणीस अरुण सिंह यांनी केली आहे.
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

Join https://www.tg-me.com/TargetMpscMh
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

🔰🔰चालू घडामोडी (27/11/2021)🔰🔰
Join https://www.tg-me.com/TargetMpscMh
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

🔘 विदा संरक्षण मसुद्याला ‘जेपीसी’चा हिरवा कंदील ; हिवाळी अधिवेशनात लोकसभेत अहवाल मांडणार

◆ नवी दिल्ली : काँग्रेस आणि भाजपच्या वादात दोन वर्षे अडकलेल्या वैयक्तिक विदा संरक्षण विधेयकाचा मसुदा अखेर संयुक्त संसदीय समितीने (जेपीसी) स्वीकारला. पुढील आठवडय़ात सोमवारपासून सुरू होणाऱ्या हिवाळी अधिवेशनात लोकसभाध्यक्ष ओम बिर्ला यांना हा अहवाल सादर करण्यात येईल.

◆ विदा संरक्षणविषयक विधेयक २०१९ मध्ये संसदेत मांडण्यात आले होते. मात्र काँग्रेसने या विधेयकाला तीव्र विरोध केला होता. विदा संरक्षणाचा कायदा झाल्यास देशातील नागरिकांची खासगी-वैयक्तिक माहिती केंद्र सरकारच्या ताब्यात येईल व सरकारी यंत्रणांना लोकांवर ‘नजर’ ठेवता येईल, असा आक्षेप घेत, वैयक्तिक गोपनीयतेचा भंग होण्याचा धोका असल्याचा मुद्दा उपस्थित करण्यात आला होता.

◆ संयुक्त संसदीय समितीला पाच वेळा मुदतवाढ मिळाली होती. अहवालामध्ये जयराम रमेश व मनोज तिवारी यांनी आक्षेपाचे स्वतंत्र निवेदन जोडले आहे.

◆ केंद्र सरकारने गोळा केलेला विदा किती दिवस साठवला जाणार, त्याचा गैरवापर झाल्यास त्याची जबाबदारी कोणाची, लोकांच्या तक्रारींचे निवारण कसे होणार, असे अनेक गंभीर प्रश्न काँग्रेसच्या सदस्यांनी संसदेत उपस्थित केले. त्यानंतर, या विधेयकावर सखोल चर्चा करण्यासाठी संयुक्त संसदीय समिती स्थापन करण्यात आली.

◆ विद्यमान परराष्ट्रमंत्री मीनाक्षी लेखी या ‘जेपीसी’च्या प्रमुख असून त्यांच्याकडे मंत्रिपदाची नवी जबाबदारी आल्यामुळे अहवालाला अंतिम स्वरूप देण्यास विलंब लागल्याचे सांगितले जाते.

★ ‘जेपीसी’च्या अहवालातील शिफारशी लोकसभाध्यक्षांसमोर मांडल्या जाणार असून त्यातील दुरुस्तींचा स्वीकार करून केंद्र सरकारला हे विधेयक संसदेत पुन्हा चच्रेसाठी सभागृहात आणता येईल.

★ पार्श्वभूमी काय?

◆ ’वैयक्तिक गोपनीयता राखणे हा नागरिकाचा मूलभत हक्क आहे की नाही यावर २०१७ मध्ये सर्वोच्च न्यायालयात युक्तिवाद झाला होता.

◆ ’नागरिकांच्या परवानगीशिवाय वैयक्तिक विदा गोळा करता येणार नाही, असा मुद्दाही उपस्थित करण्यात आला होता.

◆ ’मात्र दहशतवादी कृत्ये व देशाच्या सुरक्षेचा प्रश्न या दोन मुद्दय़ांमुळे काही प्रकरणांमध्ये वैयक्तिक विदा गोळा करणे गरजेचे असल्याचा प्रतिवाद केंद्र सरकारच्या वतीने करण्यात आला होता.

◆ ’त्यावर विदा संरक्षणासंदर्भात पावले उचलण्याचे निर्देश सर्वोच्च न्यायालयाने दिले होते. त्यानुसार तज्ज्ञांची समिती नेमण्यात आली होती. समितीच्या शिफारशींच्या आधारे हे विधेयक संसदेत आणले गेले होते.
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

Join https://www.tg-me.com/TargetMpscMh
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

*📚 #Polity Special (31/10/2018)*📚
Join https://www.tg-me.com/targetmpscmh
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

*◆घटनापरिषदेच्या कार्यपद्धतीची वैशिष्ट्ये◆*

◆ अमेरिकन राज्यघटनेनंतरचा लोकशाही
राज्यघटना निर्मितीचा महान प्रयोग '
अशा शब्दात ग्रॅनव्हिल ऑस्टिन या
विचारवंताने भारताच्या
घटनापरिषदेच्या कार्याची यासाठी
प्रशंसा केलेली आहे.

◆ दुहेरी कार्य - जवाहर नेहरूंच्या
नेतृत्वाखाली हंगामी मंत्रिमंडळ
सत्तारूढ होते, याच काळात
घटनानिर्मितीच्या कार्याबरोबरच ही
परिषद कायदेमंडळ म्हणूनही कार्य
करीत होती.

◆ लोकशाही पद्धतीने कामकाज -
घटनापरिषदेचे कामकाज लोकशाही
पद्धतीने चालते.

◆ काँग्रेस नेत्यांचा प्रभाव -
घटनापरिषदेच्या काँग्रेस पक्षाला बहुमत
प्राप्त झालेल्या उमेदवारांचा प्रभाव
यावर होता.

◆भारतीय राज्यघटनेचे विभाग व अनुसूची◆

◆ भारतीय राज्यघटनेमध्ये एकूण २२
भाग आहेत, मूळ राज्यघटनेत ३९५
कलमे आणि ८ अनुसूची होत्या.
घटनादुरुस्ती मुळे त्यात भर पडून आता
राज्यघटनेत ४४२ कलमे आणि १२
अनुसूची अंतर्भूत आहेत.

◆ भारतीय राज्यघटनेचे विभाग व विषय -
घटकराज्यांची प्रादेशिक क्षेत्रे,
नागरिकत्व, मूलभूत हक्क, राज्यांच्या
धोरणासंबंधी मार्गदर्शक तत्वे,
केंद्रशासन, घटकराज्य शासन,
संघराज्य व त्यांचे शासन, पंचायत
राज्य व नागरी स्थानिक स्वराज्य,
अनुसूचित प्रदेश व अनुसूचित जमाती
क्षेत्रे, केंद्र व राज्य संबंध, वित्तव्यवस्था,
मालमत्ता, संविदा, आणि दावे, व्यापार
वाणिज्य राज्यातील व्यवहार, केंद्र व
राज्य यांच्या सेवा, निवडणूका, विशिष्ट
सामाजिक वर्गासंबंधी विशेष तरतुदी,
राजभाषा, आणीबाणीसंबंधी तरतुदी,
संकीर्ण, घटनादुरुस्ती, अस्थायी
संक्रमणी व विशेष तरतुदी, संक्षिप्त
नाव व राज्यघटनेचा प्रारंभ.

●◆भारतीय राज्यघटनेची वैशिष्ट्ये◆●

◆ लिखित व विस्तृत राज्यघटना - २६
नोव्हेंबर १९४९ रोजी स्वीकृत
संविधानात ३९५ कलमे [ परिशिष्टे व
२२ भाग मिळून बनले होते]
सद्दयस्थितीत ४६३ कलमे १२ परिशिष्टे
व २५ भाग अस्तित्वात आहे.

◆ ताठर व लवचिक यांचा मेळ - घटनेच्या
३६८ नुसार कलमात नमूद
केल्याप्रकरणी काही घटनादुरुस्ती
साध्या बहुमताने तर उर्वरित दुरुस्ती
विशेष बहुमताने करता येतात.

◆ सार्वभौम समाजवादी धर्मनिरपेक्ष
लोकशाही गणराज्य.
https://www.tg-me.com/targetmpscmh
◆ जनतेचे सार्वभौम होते.

◆ संसदीय लोकशाही प्रणालीचा स्वीकार
केला आहे. भारतीय संविधानाने
प्रतिनिधिक संसदीय पद्धतीचा स्वीकर
केला आहे. राष्ट्रपतींच्या नावाने सर्व
कारभार केला जातो. राष्ट्रपतींना
मंत्रिमंडळाच्या स्थानानुसार वागावे
लागते. पंतप्रधान हाच खरा प्रमुख
ठरतो.

◆ संघराज्य पद्धतीचा स्वीकार - जात,
वंश, धर्म, लिंग साक्षरता व इतर
कोणत्याही कारणांच्या आधारे भेदभाव
न करता २१ वर्षे पूर्ण असणाऱ्यांच्या
मताधिकार दिला. १९८८ साली ६१ व्या
घटनादुरुस्तीचे वय २१ वरून १८ वर्षे
करण्यात आली.

◆ स्वतंत्र न्यायव्यवस्था

◆ मूलभूत अधिकार - भारतीय
राज्यघटनेत विभाग ३ मध्ये कलम १२
ते ३५ भागात मूलभूत हक्काविषयी
तरतुदी दिल्या आहेत.

◆ राज्य धोरणाची मार्गदर्शक तत्वे - डॉ
आंबेडकरांच्या मते राज्य धोरणाची
मार्गदर्शक तत्वे ही राज्यघटनेची उदात्त
वैशिष्ट्ये आहेत. भाग ४ मध्ये कलम
३६ ते ५१ मध्ये करण्यात आला आहे.
मार्गदर्शक तत्वे ही न्यायप्रविष्ट नाहीत
ती नैतिकदृष्ट्या बंधनकारक आहेत.

◆ एकेरी नागरिकत्व - भारतीय
राज्यव्यवस्था हि संघराज्य स्वरूपाची
असली तरी भारतीय राज्यघटनेचे
एकेरी नागरिकत्वाचा स्वीकार केला.

◆ स्वतंत्र संस्था मंडळे - राज्यघटनेने
केवळ कार्यकारी मंडळ व कायदेमंडळ
व न्यायमंडळाची निर्मिती केली नाही
तर स्वतंत्र मंडळाची निर्मिती केली
आहे. निवडणूक अयोग, नियंत्रक,
महालेखापरीक्षक, केंद्रीय लोकसेवा
आयोग, राज्यलोकसेवा आयोग वगैरे.

◆ उद्याच्या लेखात भारतीय राज्यघटनेवर
विविध राष्ट्रांच्या घटनेचा कसा प्रभाव
आहे ते पाहू.
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

◆ Join https://www.tg-me.com/targetmpscmh ◆
▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂▂

महाराष्ट्र शासनाच्या विविध विभागांतर्गत गट-क संवर्गातील एकूण 900 पदांच्या भरतीकरीता महाराष्ट्र गट-क सेवा संयुक्त पूर्व परीक्षा 2021.

⭕️संयुक्त गट क 2021 : 3 एप्रिल 2022 रोजी

5_6199246836021068785.pdf