سفیدار

سفیدارا بلندێ ناڤ هەیاتێ
شالا سێ رەنگ چ وە بەژنا تە دا تێ
بەری خوە تاو دە جارێ تە بوینم
ژ تە کێم نابە، ئەختەلات کی ساتێ

✍️ مهەمەد هوسێن‌پوور

Sifîdar

Sifîdara bilindê nav heyatê
Şala sê reng çi we bejna te da tê
Beî xw tade carê te biwînim
Ji te kêm nab e, extelat kî satê
✏️ Mihemed Husênpûr

ژ کتابا بهارا دلان
سالا ۱۳۹۹ ـ وەشانخانەیا مادیار

@kaniyadil

چارینە/ باعی/ çarîne

تو ژی بخوە!

گۆت؛ مەڵە! وەقەس سا دەرەوان، وەخت مەگر
رابە و رێیا ڤی خەلکی بێ‌بەخت، مەگر...‌
لێ، گەپ کو تەڤا بوو، مەڵێ تە، کەنی و گۆت؛
روونی‌ و تو ژی بخوە، ل خوە سەخت مەگر!

tu jî bixwe!

got; melle! weqes li derewan wext megir
řabe û rêya vî xelkî bêbext megir...
lê, gep ku teva bû, mellê te, kenî û got:
rûnî û tu jî bixwe, li xwe sext megir!

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://www.tg-me.com/maname49

نسل باختە!

ماییم؛ نماد نسل بی‌وصلی که
دل‌بست به عشق، یعنی آن اصلی که
شد شعر کتاب شرع، در فصلی که؛
با قافیه‌‌ای غلط، جهانش را باخت!

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://www.tg-me.com/maname49

فاصله‌ای کوتاه و کم!

امروز، نمی‌دانم چه شد که ناگهان از زنبور خوشم آمد. زنبوز همین حشره‌ی زردِ وحشیِ گزنده و مغرورِ رها و آزاد که ما از هستی‌شناسی او، تنها نیشش را دیده‌ایم، بس که خود را محور هستی تلقی می‌کنیم!
زنبور عسل هم که در کنار همه اینها، هم  زیبابین است و هم زیبایی‌شناس، ولی حاصل این همه، قفسش شده است..‌.
از آن طرف، مگس است؛ حشره‌ی سمجِ کثیفِ کثیف‌خوار...
فاصله زنبور بودن تا مگس بودن در آدمیزاد چقدر کم و کوتاه است!

✍ حمید رجب‌نژاد "شاندل"

مەسافەته‌کێ کوورت و کێم!

ئیرۆ، نزانم چ بوو کو یکەجاری ژ مێشەزەرێ، خوەشیا من هات.
مێشەزەر، قە ئەو کێزا زەرێ وەهشی و مەغروورێ ئازاد کو یه‌کێ گەز دکە و مە ژ هەبوون‌ناسیا وێ، تەنێ نیشا وێ دیتی یە، وقەس کو ئەم خوە بنگه‌ها هەبوونا دنیایێ، زاننی!
مۆز یا مێش‌هنگڤ ژی هه‌یه کو ل جەم وه‌قەسا خوسووسێات، هەم خوش‌بهین ئە و هەم خوه‌شک‌ناس.
لێ هاسلا ڤان رندیانا ئەوە کو مێش‌هنگڤ، به‌ندی یە و هێسێرە.
ل ئالیه‌کی دن ژی، مێشە؛ کێزا پڕ روو و قرێژ و قرێژخور...

براستی کو ناڤبەرا مێش بوونێ و مێش‌هنگڤ بوونێ، د ژیانا ئادەمیزاد دا، چقەس کورت و کێمە!

#هەمید_رەجەب‌نژاد "شاندل"

@kaniyadil

هه‌زار مه‌چیت و مه‌ستیا یاران

اجرا در شب شعر قوچان (لیله القدری از شعر و موسیقی، در جمع یاران و مردم خونگرم قوچان، هنرمندان و شاعران و...) زمستان ۱۳۷۴ . ضبط و قرائت جدید برای دوستان کانیا دل؛ پائیز ۱۴۰۳
یاد باد آن روزگاران یاد باد.

علی جلایر (قلم)

@kaniyadil

چارینە/ باعی/ çarîne

ب ته چ!

بێ‌دەنگ بمین کوردۆ، زمانێ خوە بخوە...
روونی و تەنێ هەسرەتا جانێ خوە بخوە؛
ب تە چ وەلات و شاهی و ئازادی!؛
نانێ خوە بخوە، بممر و نانێ خوە بخوە!!

bi te çi

bêdeng bimîn kurdo, zimanê xwe bixwe
rûnî û tenê hesreta canê xwe bixwe
bi te çi, welat û şahî û azadî?;
nanê xwe bixwe, bimmir û nanê xwe bixwe!!

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://www.tg-me.com/maname49

دوبیتی - رباعی

مردە

چه میزان نان حسرت، خورده باشیم
چە میزان عاصی و افسرده باشیم...
چهل سال اینچنین کم نیست... ما را
تکانی ده، مبادا مرده باشیم!

زندە

ایکاش که نان، بها بە جانت می‌داد
این چاە چهل پلە، امانت می‌داد...
شاید که هنوز زندە‌باشی، ساقی؛
کاش، عاشق تشنە‌ای تکانت می‌داد!

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://www.tg-me.com/maname49

سێ‌خشتی/sêxiştî/ سه‌مصرعی

سا پالووزڤانێ بێچارە!
sa palûzvanê bêçare!

پالووزڤان

پالووزڤانۆ! کا پالووزەک؟
تو مایی و کووزەکووزەک...
دزان، نەهێشتن قه‌رپووزەک!

palûzvan

Palûzvano! ka palûzek?
Tu mayî û kûzekûzek...
Dizan, nehêştin qerpûzek!

برای جالیزبان بیچارە

پالیزدار

جالیزبان! جالیزت کجاست؟
تو مانده‌ای و صدای سگی ترسیده...
دزدها، حتی یک هندوانه برجا نگذاشتند!

**
کا؟

پالووزڤان! کا پالووزێ تە؟
چما ترشە مڕووزێ تە؟
ئەرێ، دز بوو دلسوزێ تە!

ka?

palûzvan! ka palûzê te?
çima tirş e mirûzê te?
erê, diz bû dilsûzê te!

کجاست؟

جالیزبان! جالیزت کجاست؟
چرا سگرمه‌هایت درهم است؟
بله، آنکه دلسوزت بود، دزد بود!

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://www.tg-me.com/maname49

نام‌دوا

#سه‌میرا_کارزان
#مهه‌مه‌د_شوئائی

@kurd_kurmanjha

@kaniyadil

هفته‌ی کتاب در ایران
و مصیبت‌نامه‌ای که ناخوانده مانده‌است!

🟢بخش نخست

در کشورمان ایران، از ۲۴ آبان تا اول آذرماه، هفته کتاب و کتابخوانی نامیده می‌شود. این نامگذاری، از جمله بایسته‌های شایسته‌ی ماست و بپذیریم که؛ «کتاب، یکی از بهترین ابزارها برای به کمال رساندن انسان‌هاست و کسی که در این دنیای پهناور و پیچیده زندگی می‌کند، نمی‌تواند با دنیای کتاب بی‌ارتباط و نیازش را به این بال پرواز، منکر باشد.
با این وجود، جای خالی کتاب و کتاب‌خوانی در جامعه‌ی ما همیشه محسوس است و متاسفانه در سال‌های اخیر، به دلیل نحیف‌شدن سال‌افزون توان معیشتی و معرفتی مردم، این جای خالی را بیش از پیش احساس می‌کنیم. شاهد این مدعا، کم‌شدن آشکار سرانه‌ی مطالعه‌ی ملی و خروج بی‌تعارف کتاب از سبد اولویت‌ روزانه‌ی خانواده‌هاست.
هرچند که خواندن کتاب به هر شکل، مطالعه محسوب می‌شود، اما منظور آرمانی از کتابخوانی، مطالعات آزاد و خواندن کتاب‌های کارآمدی است که سهم بسزایی در بالا بردن سطح آگاهی، دانش علمی و بینش فرهنگی یک جامعه دارند. بنابراین ناگزیریم بحث کتابخوانی عمیق و سوادآموزی ابتدایی را از هم تفکیک و موضوع مطالعات اجباری برای کسب نمره و مدرک را از کتاب‌خوانی هدفمند و مسئولانه، جدا کنیم.
ناگفته پیداست که؛ بخش عمده‌ای از ساعات مطالعه‌ی اقشار جامعه‌ی ما، مرتبط با گروه‌های مختلف سنی درگیر سوادآموزی و مدرک‌اندوزی است. مطالعات افرادی که در مقاطع مختلف مشغول تحصیل اند را نباید با آمار کتابخوانی مرتبط دانست، چرا که شاخص میزان کتابخوانی و میزان سوادآموزی در تمامی کشورهای جهان دو امر مجزا است.
در کشور ما، متأسفانه هیچ‌وقت آمار دقیق و رسمی از سوی مرکز آمار در مورد میزان کتابخوانی و یا نرخ مطالعه در ایران منتشر نشده است. طی سال‌های اخیر اعداد و ارقام متفاوتی از سوی نهادهای مربوط مثل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، شورای عالی انقلاب و کتابخانه ملی در خصوص میزان مطالعه در ایران ارائه شده است که عموما آمارهایی ضد و نقیض است؛ آمار ضدونقیضی که در آنها سرانه مطالعه هر ایرانی بین ۲ تا ۷۰ دقیقه در روز متغیر است و متأسفانه همین آمارهای ضدونقیض، اعتبار این محاسبات را زیر سؤال می‌برد. آمارهایی که نشان می‌دهد در خوشبینانه‌ترین حالت -نزدیک به محال- سرانه مطالعه هر ایرانی ۷۰ دقیقه است و در بدبینانه‌ترین حالت ۲ دقیقه. باید این واقعیت را پذیرفت که متأسفانه فرهنگ کتابخوانی در وضعیت فعلی ایران وجود ندارد و تنها اقشار خاص جامعه، مطابق با سلیقه خود و اغلب نیاز تحصیلی خود کتاب می‌خوانند. این در حالی است که آمار سرانه مطالعه در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه بسیار بیشتر از این است. منتقدان کتاب‌نخوانی ایرانیان از آمار ۹۰ دقیقه مطالعه در ژاپن و انگلیس و ۵۵ دقیقه در مالزی و ترکیه سخن می‌گویند و این البته باید ما را بیش از همیشه متوجه فرق و فاصله‌های نگران‌کننده کند.
در این میان، همچنان که گروهی فواید کتابخوانی را برمی‌شمرند، گروهی دیگر پایین بودن سرانه مطالعه در ایران را در مقایسه با دیگر کشورها یادآور می‌شوند و دلایل و عواملی مانند گرانی کتاب، مشغله افراد و توسعه فضای مجازی را در ایجاد این اختلاف ذکر می‌کنند، غافل از اینکه در کشورهای دیگر کتاب از این گران‌تر و ساعات کار مفید افراد از این بیشتر است و توسعه فضای مجازی نیز رشد بیشتری نسبت به کشور ما داشته است. پس باید دلیل را در جاهای دیگری جست که شاید مهمترینش، واقعیت تلخ ارزش‌‌زدایی از دانایی و خردورزی است. در جامعه‌ای که دانایی، واجد امتیاز و بهایی نباشد و حتی مخل امنیت فردی نیز تلقی شود و کیفیت ترقیات معیشتی و موقعیتی، هیچ ربط معنی‌داری با میزان آگاهی و دانش افراد نداشته‌باشد و از این بدتر، اهل قلم و کتاب، آشکارا در زمره‌ی مطرودین حاکمیت و بالطبع در شمار فقرای اجتماع و آسیب‌پذیران مادی و معنوی آن محسوب شوند، چه انتظار و توقعی می‌توان از مردم برای مطالعه‌ی بیشتر داشت؟

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://www.tg-me.com/maname49

هفته‌ی کتاب در ایران
و مصیبت‌نامه‌ای که ناخوانده مانده‌است!

🟢بخش دوم و پایانی

در مملکتی که اهل قلم و تولیدکنندگان کتاب از مولف و شاعر گرفته تا ناشر و کتاب‌فروش، همه در معرض ورشکستگی و نابودی اند و کمتر کسی به تعداد کتابهای موجود در کتاب‌خانه‌ی شخصی‌اش می‌بالد، بدیهی است که اوضاع از آنچه هست بهتر نمی‌شود. به این واقعیت تلخ، باید این سوءتفاهم غمبار را نیز افزود که افراد گوشی به‌دست و مجازی‌خوان با همین محتوای متورم و زردی که از طریق گروهها و صفحات سطحی دریافت می‌کنند، دچار توهم مطالعه و دانایی می‌شوند و بیش از پیش، اهمیت کتاب و کتاب‌خوانی را به‌ دست فراموشی می‌سپارند.
با این توصیفات و توجه به نکاتی که اهل دغدغه مطرح می‌کنند، این حکم قطعی را نمی‌توان نگفته گذاشت که؛ جامعه‌ی بی‌مطالعه و کشوری که در آن کتاب و اهل قلم و اندیشه، به هر دلیلی از شان شایسته برخوردار نباشند، نه روزگاری خوش دارد و نه آینده‌ای روشن. در گفت‌وگویی که دو روز پیشتر، راقم این سطور با یکی از دوستان شاعر داشت، موضوع محوری سخن، شکوه‌ی طرفین از سطحی‌پسند شدن ذوق جامعه و ابتر ماندن تلاشهای جدی اهل ادب و تعداد قابل توجه کتابهای آماده‌ی چاپ اما فاقد امکان و اقبال نشر و همچنین زخم‌های باقی‌مانده از چاپ کتابهای قبل و بدهکاری دایم نویسندگان بود. و پایان‌بخش گفت‌وگو این شد که: وقتی کتاب، برای خالقش جز بدهکاری و یاس ندارد، چه توقعی می‌توان داشت از مردمی که فقر فکر و سفره، به آنان مجال تامل و تعمق و تحلیل جدی نمی‌دهد؟
بادا که اقلا در هفته‌ی کتاب و کتاب‌خوانی، مدیران ارشد مملکت و به‌ویژه دست‌اندرکاران دولت جدید، در باب تنزل وحشتناک جایگاه کتاب و مولف و کتاب‌خوان در ایران، به‌طور جدی بیاندیشند، برای تجدید حیات این یار مهربانِ لاجان از طریق توزیع مسئولانه‌ی بودجه‌ها و یارانه‌های فرهنگی، چاره‌جویی کنند و فارغ از سلایق و مصالح ایدئولوژیک و تنگ‌نظری‌های سیاسی، با حمایت‌ عملی از پدیدآورندگان کتاب، روحی دوباره در این کالبد یخ‌زده بدمند. درمان این ناخوشی مزمن، در گرو این است که مدیران فرهنگی و اندیشمندان، دست در دست هم، مانع از دلسردی بیشتر نویسندگان، شعرا، پژوهشگران، ناشرین و کتاب‌خوانان این سرزمین، نسبت به حال و آینده‌ی کتاب و کار خود شوند و صدالبته این توجه، در جوامع حاشیه‌ای و مناطقی که به هزاران دلیل همواره از کتاب و مطالعه محروم بوده‌اند، اهمیت بیشتری دارد.

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://www.tg-me.com/maname49

من کەوەک دیت

رێزەسێ‌خشتیێن پرتووکا; #سێ‌دلۆپ

ب پێنووسا; #مامۆستە_ئەلی‌ڕزا_سپاهی_لایین

دەنگ و دیمەن; #ئەلی_رەجەب‌زاده_گولیل


https://www.tg-me.com/maname49

@palikan_welate_me

آنکه خواهی شد...

جام «او»، لابد «تو» را خواهد گرفت
دست ساقی، خود تو را خواهد گرفت
«قصد افتادن اگر داری، بیافت؛
آنکه خواهی شد، تو را خواهد گرفت»*!
...
* برداشتی از سخن گوستاو یونگ

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://www.tg-me.com/maname49

Ez wekî payîzê me
Bi caran, min
Ji bo dîtina biharê
Zivistana reş hilweşand
Bi dijwarî gihêştime wê
Lê
ew jî wekî min
Payîz bû!

ئەز وەکی پاییزێ مە
ب جاران، من
ژ بۆ دیتنا بهارێ
زڤستانا ڕەش هلوەشاند
ب دژواری گهێشتمە وێ
لێ
ئەو ژی وەکی من
پاییز بوو!

#ئەلی_رەجەب_زادە_گولیل

@Palikan_welate_me