#ئەیووب_کەلاتەشووری
ئسفەراین
@kaniyadil

پیشنهادهایی برای حفظ زبان مادری
با تولید محتوای فرهنگی

همه می‌دانیم که زبان کرمانجی بخشی مهم از هویت و فرهنگ ماست. متأسفانه، تولید محتوا به زبان کرمانجی بسیار کم است و این باعث می‌شود که خطر فراموشی و تضعیف این زبان وجود داشته باشد. به همین دلیل، لازم است همه را تشویق کنیم که به تولید محتوا به زبان مادری‌شان بپردازند.
تولید محتوا به زبان کرمانجی می‌تواند شامل نوشتن مقالات، ساخت ویدیوها، پادکست‌ها، یا حتی پست‌های شبکه‌های اجتماعی باشد. این کار نه تنها به حفظ و تقویت زبانمان کمک می‌کند، بلکه فرصتی برای به اشتراک‌گذاری دانش و تجربه‌های منحصربه‌فردمان است.

روش‌های عملی برای تولید محتوا

۱. راه‌اندازی وبلاگ یا وب‌سایت:
ایجاد یک فضای آنلاین برای انتشار مقالات، داستان‌ها و اخبار به زبان کرمانجی. این کار، به اشتراک‌گذاری اطلاعات و تقویت فرهنگی، کمک می‌کند.

۲. تولید محتوای چندرسانه‌ای:
ساخت ویدیوهای آموزشی، مستندها و پادکست‌ها به زبان کرمانجی، می‌تواند برای مخاطبان جذاب و آموزنده باشد.

۳. استفاده از شبکه‌های اجتماعی:
ایجاد صفحات و گروه‌هایی در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، تلگرام و فیسبوک می‌تواند برای ارتباط‌گیری با جامعه کرمانج و به اشتراک‌گذاری مطالب به زبان کرمانجی، موثر باشد.

۴. برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی:
برگزاری کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی برای آموزش زبان کرمانجی و تولید محتوا به این زبان، ضروری است.

۵. ترجمه و دوبله:
ترجمه کتاب‌ها، مقالات و فیلم‌ها به زبان کرمانجی و دوبله فیلم‌ها و سریال‌ها برای افزایش دسترسی به محتوا، اهمیت ویژه‌ای دارد.

۶. تشویق به مشارکت‌:

دعوت از اعضای جامعه کرمانج برای مشارکت در تولید محتوا، اشتراک‌گذاری داستان‌ها و تجربیات شخصی به زبان کرمانجی، کار تولید و تکثیر محتوا را آسانتر می‌کند.

۷. تولید منابع آموزشی زبان:
توسعه اپلیکیشن‌های یادگیری زبان، بازی‌ها یا دوره‌های آنلاین برای کمک به افراد در یادگیری زبان کرمانجی و بهبود مهارت‌های زبانی آنها، امری مهم است.

۸. برگزاری مسابقات و چالش‌های زبانی:
برگزاری مسابقات و چالش‌هایی برای تشویق افراد به نوشتن، سخنرانی، یا ساخت محتوا به زبان کرمانجی، ضروری است. این کار، می‌تواند شامل مسابقات داستان‌نویسی، شعرخوانی، یا حتی چالش‌های ترجمه و تفسیر متون به زبان کرمانجی باشد.

۹. برنامه ریزی برای حفاظت از زبان کرمانجی در خانواده:
از جمله پیشنهادات دیگر، ایجاد برنامه‌هایی برای تشویق خانواده‌ها به استفاده از زبان کرمانجی در خانه و در میان کودکان، مانند ایجاد یک برنامه مطالعه مشترک به زبان کرمانجی، یا برگزاری شب‌های داستان‌خوانی به زبان کرمانجی در خانه است. این کار می‌تواند به حفظ و انتقال زبان کرمانجی به نسل بعدی کمک کند.

اگر چه اغلب این پیشنهادها به شکل پراکنده اجرایی شده‌است، ولی با تمرکز جدی بر این روش‌ها می‌توان به تدریج محتوای بیشتری به زبان کرمانجی تولید و به حفظ و گسترش این زبان ارزشمند، کمک کرد.

#علیرضا_توپکانلو- درگز

@kaniyadil

#کەچا_کۆبانێ

دلگران نەبە
داویا داوی
دەجال, دێ هەرن
دڕندە، دێ هەرن
دەردئێنەر، دێ هەرن
لێ تو...تەنێ تو
دێ
سەربلند
بەدەو
و بێ‌هەمپا
بمینی
تو...کەچا کۆبانێ!

هەلبەست؛
#سەیدئەلی_سالهی

ژ پرتووکا(کتاوا):
#ب‌ زمانەکی دن

وەرگێر ژ فارسی؛
#بەرات_قەوی‌ئەندام

دەنگ و دیمەن:
#ئارژین_رەجەب‌زاده_سەرهەد

@kaniyadil

چارپاری‌یا
چار پاران!

دەما کو رند دبینم
کوردێن مە، بوونە چار پار
هەر چار ژی کار دکن، لێ
هەر چار ژی مانە ناچار؛

پارا یەکەم، ئەون کو
سا دلێ خوە کار دکن
سا کو دلەک نەشەوتە
مالا خوە ژی، ئار دکن

پارا دویەم، دلبێشن
لێ، قە ژ دوور دفکرن
تەنێ، دەما کو تێر بن
ناڤێ وەلێت، دگرن

پارا سێیەم ئەون کو
دووکاندارێن زاتی نە
خوە و وەلێت دفرۆشن
دەما برچی و تی نە...

پارا دن ژی ئەون کو؛
سەوا دلێ خوە خواش کن
هەر کارێ دکن کو‌‌ خەلک
جارێ، ل وان تەماش کن!
**
راسته هەڤال، هانی ئەم
چار پار و چار نەچاری؛
ڤا یە هەکایەتا مە
مە، کوردێن پاری‌پاری...

کینگا دبە کو مه ژی
ببینن یار و پارەک
بێ‌منەت و بێ‌تەما
کار بکنی ل وارەک!

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://www.tg-me.com/maname49

از بیهودگی!

اصرار به «جام زهر خوردن»، دارد
می‌نالد و عشق جان سپردن دارد
بی‌فایده دنبال پزشکی تو، ببین؛
بیمار، خودش خیال مُردن دارد!

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://www.tg-me.com/maname49

سێ‌خشتی‌یێن رادووهەڤ

تەنێ ئشق...

خوەدیێ وان چاڤان کی‌یە
دل لێ بژیا تا ئەو دی‌یە  
شەراوە، جان ژێرا تی‌یە

دو چاڤێن تە چ رەنگینە؟
کو دلێ مە ژ دەست خوینە  
کارێ دلان، گورمژینە...

کەڤان بریێ بژانگ تیری 
تە لێ‌دا تیر و بووم هیری 
کەڤاندارەک ب‌نیچیری! 

دلی ئێشق چقەس خوینە 
تژێ ژانە هینە هینە
نەگێشت یارا خوە خەمگینە...

کەسێ ئاشق گرفتارە
ت دەرمان دێرد ناکە چارە 
چاڤ ل رێ‌یە و بێ‌یار ە

تەنێ ئشقە کو دلخوازە 
چ دلنشتە شرین‌سازە 
فەرهاد، ژێرا چیابازە...

#رامیـــــــار_نــــــادری

@kaniyadil

ستەم*

کینگا چیان، سەرێ خوه ل بەر بایێ، خەم کرن؟!
مەرخان، چ وەختێ دەست و پیێن خوه، قەلەم کرن؟

هاشا کو سەربلندی و ئاشق، جودا ببن؛
شاهد، سەرێن مه کو خوه ل داران، ئەلەم کرن!

شاهد سەرێن مه  بوون  و شەمالان، ژ دینتی؛
بێ‌خود کرن، ئەگەر کو دو دل، موتتەهەم کرن!

زانی هەڤال، ئەز و تو چرا نی  و  ئۆمرەکی
رێ چێ کرن شەڤان و ل سەر مه، قەدەم کرن...

ئەکسێ خوەدێ، ل قابا مه دانین و  پێ کەنین
یێن کو نەدین، ل چاڤێ خوه یێ رەش، ستەم کرن!
**
شێئرێن کو من سەوا ته گۆتن، ئاشقانه بوون
دەردێن  وەلێت، هاتن  و  دل  تژژی غەم کرن؛

دنیا کو زک قەلشت، ژ خوین‌خوارنا  ته بوو
چاڤ برچیان، وەقەس تو ڤەخوارن، کو دەم کرن!

ئشقا ته ئەی  وەلاتێ گولان، ل  ڤی شائرا
داغێ  دلان و خوینا شەهیدان، کەرەم کرن!
....
وه‌زن: مستفعلن  فعولُ، مفاعیلُ فاعلن

* غه‌زه‌له‌ک ژ پرتووکا ل به‌ر وه‌شانێ، ب‌ناڤێ: گولنار
 
هەلبەست؛ ئەلیرزا سپاهی لایین (کاوە زێدان)
دەنگ: ئەزیزوڵا هێیدەری ئسفەراین

https://www.tg-me.com/maname49

@kaniyadil

‍ ✅ به نام خداوند عشق و انسانیت

ئەلۆ! قەرتالێ بی ئەقل و رەش و دین
دلی کوردان ل رۆژئاڤا مەکە خوین!
دەما سا مە وەلات‌پارێزێ شەرتە؛
ژ سەر بڕینێ مە، ئەسلەن مەترسین!

ترجمه:
آهای لاشخور سیاه و بی‌عقل!
دل کوردها را در روژآوا، خون نکن!
وقتی پای میهن‌دوستی و سرزمین مان در میان باشد؛
ما را ز سر بریده، اصلٱ نترسان!
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔸امروز۱۱ آبان ماه ۱۴۰۳ خورشیدی برابر با یکم/۱ نوامبر روز جهانی کوبانی است. مقاومت دختران تاریخ ساز کوبانی که منجر به پیروزیِ ارادە آزاد زیستن در قرن ۲۱ است.

🔸حدود ٨۳ سال پیش بود که در خلال جنگ جهانی دوم، به دستور هیتلر، شهر لنینگراد شوروی سابق به محاصره کامل آلمانی‌ها در آمد و دستور مستقیم دیکتاتور این بود که آنقدر محاصره‌ی شهر را محکم و قدرتمند و طولانی ادامه دهند تا این شهر مهم با تمام مردمش از صفحه‌ی روزگار محو شوند، اما تقدیر بگونه‌ای رقم خورد که در نهایت‌ پس از ۸۷۲ روز مقاومت جانانه‌ی مردم، شهر لنینگراد توسط ارتش سرخ شوروی، آزاد شد تا یکی از وحشتناک‌ترین فصل‌های کتاب خاطرات جنگ جهانی در تاریخ روسیه رقم بخورد.

🔸این واقعه‌ی تاریخی را از این جهت طرح کردم که شاید به ادامه‌ی عرایضم ربط داشته باشد و شباهتهایشان را نیز به قضاوت شما خوبان می‌سپارم.

🔸پس از اعلام خلافت خود خوانده‌ی ابوبکر البغدادی در موصل و تشکیل دولت اسلامی عراق و شام "داعش"  در تاریخ ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۴ به منظور تصرف شهر کوبانی به سمت شمال سوریه یورش بردند، مردان سیاه‌پوشی که با سربریدن انسانهای بی‌دفاع و بی گناه در مقابل دوربین‌های زنده تلویزیونی، تولید وحشت میکردند و با عبور از تمامی خطوط قرمز قوانین و مقررات جاریِ حاکم بر دنیای به ظاهر متمدن امروزی، می‌تاختند و به پیش می‌رفتند تا سرانجام پس از تصرف ۳۵۰ روستای کُردنشین منطقه، وارد شهر کوبانی شدند و متٲسفم که بگویم فرمانده‌ی داعش در این عملیات کسی نبود جز ابوخطاب الکُردی یک کُرد عراقی تا بر همگان ثابت شود که گاهی چاقو دسته‌اش را نیز خواهد بُرید.

🔸اما هنگامی که لشگر چند هزار نفری داعش با پشتیبانی آتش پرحجم توپخانه‌، وارد شهر کوبانی شدند، برخلاف انتظارشان، با مقاومت جانانه‌ی زنان و دخترانی در کوبانی مواجه شدند که در تمام عمرشان، هرگز ندیده بودند، کسانی که منازل خود را سنگربندی نموده و پس از یک سازماندهی منسجم و هدفمند وارد جنگ چریکی در خیابانهای شهر شدند، دختران تک تیرانداز و بلندقامت کُرد، اسلحه‌های قناسه‌‌ی دوربین دارشان را بر دوش گرفته بودند تا تکرار تاریخ را به نفع زنان کُرد، روایت کنند.

🔸زمان در کوچه پس کوچه‌های کوبانی متوقف شده بود و عقربه‌های ساعت به نفع دشمن نمی‌چرخیدند، چون هر روزی که از این درگیری می‌گذشت، چشم و گوش و کاسه‌ی سر داعشیان بود که به آسمان دوخته می‌شدند و گویی که شیرزنان کُرد کوبانی با این کار میخواستند علاوه بر داعش، به حاکمان و سردمداران همسایه‌ی شمالی که هر روز با ذوق و شوق وصف‌ناشدنی از بُرج‌های دیده‌بانی خود بالا می‌آمدند و با دوربین‌های پیشرفته، صحنه‌های نبرد تن به تن در خیابانهای شهر کوبانی را به تماشا می‌نشستند، و برای سقوط این شهر، لحظه شماری میکردند نیز، پیام محکمی مخابره کنند که اینجا رقه و موصل نیست تا زنان ایزدی را دست بسته، در بازار برده‌فروشان بچرخانید و حراج کنید، اینان برای حفظ شرافت و سرزمین‌شان، حرمت قائل اند.
و هر که بخواهد این خطوط قرمز آنها را در نوردد، تاوانش را با جانش خواهد داد.
اینگونه بود که داعش با ذلّت و خواری هر چه تمام‌تر، مجبور به عقب نشینی از کوبانی شد و تا آنسوی رود فرات عقب نشستند.

🔸و در پایان جا دارد که یادی کنیم از کارگردان تُرک تبریزی و نامدار سینمای ایران؛ سرکارخانم تهمینه میلانی که در روز جهانی کوبانی، شعری را براى دختران كوبانى سروده بود که در آن از نجابت و صداقت و شجاعت آنان، سخن فراوان به میان آمده بود و در انتها نیز با تواضع و فروتنی بسیار، بیانات شیرین‌ خود را با جمله‌‌‌ای که اشک نگارنده را نیز درآورد، کامل نموده‌ و میگوید: از اینکه کُرد نیستم خجالت میکشم.

✍ محمد حسین پور

‏ 
@kaniyadil

کورد و‌ چیا؛ هەربژی هەر دو ژی

كوهنوردان قلعه بيگى، با اقتدار و با‌ شعار «ئەم چیانی، چیا گرن»، قلەی برف‌انبار قم را فتح كردند؛
فاتحان: علــــى فـــــروزش، حجت ارزمانــزاده، خوشزاد اسحاقيان و عباس علــــــيزاده.
@kaniyadil

دوبیتی/dumalik/دومالک

نزانن!

هەڤال، قارن ژ هەڤ... سا چ؟؛ نزانن
برا، سارن ژ هەڤ... سا چ؟؛ نزانن؛
دانە ئەرباوێ دین هەقێ خوە و هین
تەلەوکارن ژ هەڤ... سا چ؟؛ نزانن!!

Nizanin!

Heval, qar in ji hev... sa çi?; nizanin
Bira, sar in ji hev... sa çi?; nizanin
Dane erbawê dîn heqê xwe û hîn
Telewkar in ji hev... sa çi?; nizanin!!

نمی‌دانند!

دوستان، با هم قهرند... چرا؟؛ نمی‌دانند
رابطه‌ی برادران سرد است... چرا؟؛ نمی‌دانند
حقشان را به ارباب داده‌اند و هنوز
از یکدیگر طلبکارند... چرا؟؛ نمی‌دانند!

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://www.tg-me.com/maname49

کاروان، بگذر

روی و بوی و خوی خوش، اینجا خریداری ندارد
کاروان! بگذر، کسی در کوی ما کاری ندارد

کاروان! اینجا تمام هفته تعطیل است، بازار
لاجرم، حتی خدا، جز جمعه‌بازاری، ندارد

کاروانا، بگذر از این گریه‌بازار قدیمی
این طرف‌، شادی و آزادی، خریداری ندارد

هر که می‌جویی، ندارد جز بساط بی‌نشاطی
هر که می‌بینی، به جز سیم و زر زاری ندارد

کاروان! بیهوده وقتت را نگیرد این بیابان
گل که هرگز، این زمین حتی علفزاری ندارد

شوره‌زاری که بر آن باران گل‌خندی نبارد
بوته‌‌ هم دارد ولی این بوته جز خاری ندارد

کاروان بگذر، برو جایی که داری آشنایی
این غم‌آباد غریب، از دوستی باری ندارد

آنکە جان خویش را آسان بە نانی می‌فروشد
از فروش کاروان عاشقی، عاری ندارد

شب‌روانش چشم دارند و نمی‌بینند ماهی
ماه، لب دارد ولی لبخند بیداری ندارد

آدم عاقل نخواهد کرد در شهری توقف
که در آن، دلدادەای دیدار با یاری ندارد

شهر ما، باغی است زیبا حبسی آغوش پاییز
باغ ما، جز برگ مرگ از رنگ بسیاری، ندارد

چهل سال پیش، در باغ آفتی افتاد و دیگر
نرگسی‌بانو، به‌جز چشمان بیماری، ندارد

کاروانا بگذر و از ما بگو با صبح دیگر
این طرف، دیگر به‌جز روز و شب تاری ندارد؛

باشدم، خورشید بازآید به این شبها، کە حتی
تیر برقش هم بەغیر از چوبه‌ی داری، ندارد!

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://www.tg-me.com/maname49

دوبیتی/dumalik/دومالک

وەلات، های بە!

وەلات! های بە کو؛ دیسا دەنگێ شەڕ تێ
ڤێ جارا، خوین ژ چاڤێن تەنگ و تەڕ، تێ
وەلات! گوهدار بە و بفکر، کو هەر شەر
ژ ئالیێ چاڤ و گۆچکێن کۆر و کەڕ تێ!

Welat hay be!

Welat! Hay be, ku dîsa dengê şer tê
Vê cara, xwîn ji çavên teng û ter, tê
Welat! Guhdar be û bifkir, ku her şer
ji alîyê çav û guçkên kor û ker, tê!

میهن! آگاه باش

میهن! آگاه باش که صدای جنگ شنیده می‌شود
این‌بار، از چشم‌های خیس و خسیس، خون خواهد آمد
میهنم! گوش کن و بنگر، که هر جنگی
از سمت چشم و گوش‌های نابینا و ناشنوا، فرامی‌رسد!

#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)

https://www.tg-me.com/maname49

شعر کاروان، بگذر
شاعر: ماموستا سپاهی لایین (کاوه زیدان)

دکلمه: حسن بلوچیان

آبان 1403

https://www.tg-me.com/maname49