‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ کلنل پسیان در خراسان
و تکرار سوگ‌نامه‌ی سهراب!

آخرین اثر برادرم استاد دکتر یوسف متولی حقیقی یعنی کتاب «همراه با کلنل محمدتقی خان پسیان و جنبش او در خراسان» را که ویرایشی تازه از این کتاب است و اخیرا از سوی نشر برید مشهد منتشر شده‌است،  ضمن چند شب خواندم و البته چندین بار گریستم، چرا که نه تنها سرگذشت سوگبار یک قهرمان ملی است، بلکه آیینه‌ی زلالی از تکرارهای تلخ تاریخ ایرانزمین است.
باری، نمی‌خواهم و نیازی نیست به جزئیات کتاب بپردازم چرا که میل دارم شما خواننده‌ی عزیز این یادداشت، خود کتاب را بخوانید و تلخی شراب‌وار این داستان و سرگذشت غم‌نوشت پسیان را به‌عنوان نخستین خلبان ایرانی و یکی از جوانترین فرماندهان تاریخ میهن، با همه‌ی وجود حس کنید. اما....
یک نکته‌ی کلی و مهم در این کتاب یافتم و آن؛ شباهت شگفت سرنوشت پسیان و سهراب شاهنامه است.
جالب این‌که؛ پسیان، چنان شاهنامه را دوست می‌داشت که بارها به ترجمه و‌ خوانش آن اقدام کرد و این تعلق خاطر موجب شد تا خود عملا به سهراب ثانی و شهید مظلوم شاهنامه‌ی معاصر بدل شود.
خلاصه بگویم که؛ مستند به مندرجات کتاب؛ پسیان، یکی از خاندانهای کرد ایرانی است که در پی تحولات تاریخی، در قفقاز و ارمنستان ساکن شدند و پس از عهدنامه‌ی ترکمانچای ناچار به تبریز آمدند و آنجا ماندند.... و این کرد‌زاده‌ی ایرانی متولد تبریز، در این شهر زبان ترکی و سالها بعد چند زبان اروپایی آموخت و چنان در غبار زمان و زبان گم شد که همچون سهراب، در نهایت طی جنگی ناخواسته با ایرانیان همنژاد و کردهای همخون خراسانی، به‌شکلی غریبانه و مظلومانه به شهادت رسید؛ حکایت غم‌انگیزی که بارها برای کردها تکرار شده تا آنها را در جامه و جمعی ناشناس، به مسلخ هم بفرستد و به قربانی یکدیگر بدل کند!
باقی ماجرا را بهتر است خود در کتاب بخوانید که خواندنش برای هر ایرانی آگاه و میهن‌پرستی ضروری است. کتابی که به تعبیر فردوسی؛
یکی داستان است پر آب چشم....
به سرور‌ و برادرم دکتر یوسف متولی حقیقی برای نشر این کتاب و این پژوهش جامع و جالب تبریک می‌گویم و برایشان، تندرستی و سربلندی‌ و شادکامی مدام، آرزومندم.

ارادتمند؛ علیرضا سپاهی لایین

https://www.tg-me.com/maname49

ژ دووریا تە


واخ کو ژ دوو تە رندێ، دلێ من نالەنالە
دەم ل من سار و تاری ژین ل من تال تالە
نەساخ و چاڤ ب‌هێستر بەندا تە دا مە لێ یار
ئەمرێ من کورت دلێ من ژ دووریا تە کالە

هەلبەست و‌ دەنگ؛
#ئەلی_هەیدەری

@Kaniyadil

📖 آنچه در مرخ می توانید بخوانید:
🔹پرونده ویژه با محوریت یک عمر تلاش و فعالیت های کلیم الله توحدی
🔹️گفتگو با دکتر حمید حسنعلی پور
🔹 معرفی رمان زیباترین سردار و مجموعه شعر ئاییش
🔹 یادداشت های دکتر اسماعیل حسین‌پور و دکتر جواد رضایی
🔹 یادبودی از استاد سهراب محمدی
🔹 آموزش دستور زبان کردی
🔹 مجموعه اشعار کردی

مرخ را می توانید از باجه های مطبوعاتی و کتابفروشی های معتبر در شهرهای تهران، کرج، مشهد، چناران، قوچان، درگز، شیروان، بجنورد، اسفراین و آشخانه تهیه نمایید.

📭📦 جهت خرید اینترنتی به آیدی تلگرام یا آیدی اینستاگرام مرخ پیام دهید یا با شماره ۰۹۹۲۷۸۷۴۳۲۲ تماس بگیرید.


📚 با خرید دو شماره هزینه پست به عهده نشریه خواهد بود.
۱۲۰ صفحه /  ۱۰۰ هزار تومان

@kovaramerxe

📰 نسخه رایگان و الکترونیکی سپهر چناران - شماره 193

📱 @sepehr_chenaran

چیک و‌ چاڤ...

ئەلێ‌ چیکێن کو روونشتی ل ژوورن!
ل مە ب‌چاڤ و چاڤێن وە ب‌نوورن!
دەما نێن چاڤێ وە ڤا هێسترێن مە...
دزانن کو ل چاڤێ مە چ هوورن؟

#دوکتور_سادق_فەرهادی

@Kaniyadil

دلروبا

ده‌نگ; #رێوان_سەمیر

هەلبەستڤان; #جەفەرقولی

@Palikan_welate_me

ب مانەیا وەشاندنا کۆڤار
و زەبت‌کرنا کوورتەفیلما “مەرخ”ێ

سا؛ ھوسێین فیرۆزە


کو، ھاتی سەر قەرارا خوە
کو، نەوەستیایی
ژ ھەڤالێن نەزان و
نەیارێن زانا
ئەرێ، من ب چاڤێ خوە دیت
دنیا بوو دو پار
دەما کو تە
رووھێ خوە ژ بۆ مەرخان
ل چیایێن بلندێ گولیلێ
دچاند...

#شیرکووھ_پەھلەوانی
@Kaniyadil

Ez, tu me

Ez bi salan li te digerim;
Di pelên darê de
Çemê gurr
Li ser strana çivîka li quncikê banî
Li ser lêgerîna kewek di nîvika geliyê de
Li ser hîrehîra hespê
Nikila teyr û bazan
Û li ser xwe, çi ku bûm.
Ez vejîna xwe me
Tenasoxa xwe
Di hembêza te de
Û bi qasî 'min' ek
Li ser mezinahîya çavên te.
Riha min
Di te de mir
Min tu anî dinyayê
Û ser te kenîyam û gîrîyam
Ez tu me
bi qasî te
Li ser perçeyek ji xwe

#Mecîd_Rehwerd

ئەز، تو مە

ئەز ب سالان ل تە دگەرم؛
د پەلێن دارێ دە
چەمێ گوڕ
ل سەر سترانا چڤیکا ل قونجکێ بانی
ل سەر لێگەرینا کەوەک د نیڤکا گەلیێ دە
ل سەر ھیرەھیرا ھەسپێ
نکلا تەیر و بازان
و ل سەر خوە، چ کو بووم.
ئەز ڤەژینا خوە مە
تەناسۆخا خوە
د ھەمبێزا تە دە
و ب قاسی 'من' ئەک
ل سەر مەزناھیا چاڤێن تە.
رھا من
د تە دە مر
من تو ئانی دنیایێ
و سەر تە کەنیام و گیریام
ئەز تو مە
ب قاسی تە
ل سەر پەرچەیەک ژ خوە...

#مەجید_رەھوەرد

@Kaniyadil

دوستان عزیز و یاران همکانی

درود برشما؛
احترامٱ ساعت ۲۱ روز چهارشنبه‌ی این هفته، مورخه ۱۶ خرداد ۱۴۰۳ در کلاب‌هاوس کانیادل چشم به راهتان خواهیم بود.

✍ انجمن فرهنگی ادبی کانیادل

hey - you should join us Wednesday at 21:00 GMT+04:30 for "کوردێن خۆراسانێ؛ هەنگ و هەلبەست...
Kurdên xorasanê; heng û ". https://www.clubhouse.com/invite/3dLugjGEvN0plKjELwz4oA0re8gOSOYDEdN:O19GqNiExlmTZFEfd327oSiZ85lXDqF65_PP3oaBSn8

ما، دیر رسیده بودیم!

از گستره‌ی یک‌دست سیاهِ آسمان، شب می‌بارید روی دره قرامان! تاریکی مثل انبوهِ تیره‌ای همه‌ی دره را پوشانده بود!‌ چشم‌ها؛ نه چشم، که هیچ چیز را نمی‌دیدند!
آسمانِ شب، تاریک‌ترین حالت خودش را داشت و حتی دریغ از کورسوی نور یک ستاره!
انگار همه ستارگان کهکشان راه شیری، قبل از غروب آفتاب آن روز مرده بودند!
تنها صدا می‌آمد؛ صدای ماده‌گرگی که شبیه ناله‌ی زنی تنها، کتک‌خورده  و زخمی می‌نمود!
ما اما فانوس به دست، تمام لالوهای دره قرامان از سربَند تا کانی‌گرم را در جستجوی ماده الاغ گمشده، پیموده بودیم!
تا بعد از نیمه‌های شب هم، صدای حزن‌آلود آن ماده‌گرگ، پیوسته در دره می‌پیچید و پژاوکش از کوه که‌مه‌رکۆشک روی ده منعکس می‌شد!
نور فانوسِ خسته تر از آن بود که بتواند در سیاهیِ متراکمِ شب نفوذ کند!
خسته و ناامید، به خانه برگشتیم و در بسترهامان ردیف به ردیف کنار هم، غمگین خوابیدیم...!
فردا که آفتاب برآمد، چوپان‌ها، لاشه‌ی متلاشی‌شده‌ی الاغ را در سه‌کنج پیچِ مقابل داشْ‌کِسان در زاوی‌ته‌نگ پیدا کرده بودند؛
از بدن تنومند و عضلانی‌اش؛ هیچ چیز باقی‌نمانده بود؛ تنها سرش چنان سالم و بی‌زخم مانده بود که انگار باقیِ تن را یک‌جا بلعیده باشند و سر را باقی گذاشته تا پیامِ روشنی برای باشندگان قبیله ارسال کنند!
با مهارت خاصی که تنها از قصابی ماهر ساخته است؛ سرِ الاغ را از تنش جدا کرده بودند!
ماده گرگها وقتی گرسنه اند؛ وحشی، بیرحم و قصی‌القلب‌اند!
مانند صاعقه به گله می‌زنند و تا بتوانند خفه می‌کنند و بعد به سرعت باد، لاشه‌ها را می‌ربایند و در پناه صخره‌ها و دره‌ها گم می‌شوند. همه این‌ها در کسری از ثانیه روی می‌دهد!
اما وقتی که شکارشان بی هیچ دفاعی و پناهی، در چنگالشان است و خطری هم متوجه‌شان نیست با ظرافت و تمیز می‌خورند؛
ماده الاغ را طوری خورده بودند که انگار تقسیم کار کرده، ابتدا قسمت‌های خوش‌خور را جدا کرده و برای ماده‌گرگ رییس فرستاده باشند و بعد باقی‌مانده لاشه را سرِ فرصت بلعیده و خونابه ها را هم لیسیده باشند؛ سرش را اما تمیز و سالم باقی گذاشته بودند.
گرگ‌ها مناسبات درون‌گروهی پیچیده‌ای دارند؛
پیچیده‌تر از روابط در اجتماعات انسانی!
همه چیز قاعده و قانون دارد، حتی بلعیدن شکار!
چشم‌های ماده الاغ طوری باز بود و برق می‌زد که انگار هنوز سر روی تن است؛ و دارد نگاه می‌کند ما را!
اما سر بود و خبری از تن نبود. به تمامی بلعیده شده بود و حتی آثار خون را آبِ روان رودخانه شسته و برده بود سمت باغهای انگور چِری!
حالا
مشخص شده بود ناله‌های ظاهراً دردناک ماده‌گرگِ دیشب؛ ارسال پیغام‌های کدگذاری‌شده‌ی پیچیده‌ای بوده که رییس گله برای شکار ماده الاغ مهربان و خردمند ما ارسال می‌کرده است.
آنگاه که ما هراسان و درمانده، اما هنوز امیدوار؛ در جستجوی ماده‌الاغ بودیم؛
ضیافت گرگ‌ها رو به پایان بوده است!
و زوزه‌های ماده‌گرگ اعلام رسمی مرگ‌ ماده‌الاغ ما بوده است!
ما اما دیر رسیده بودیم؛ خیلی دیر!
و در قبیله اگر دیر برسی، فاجعه حتمی است!
و بعد هر فاجعه‌ای، همه‌چیز درد می‌کند..!
با از دست رفتن یک الاغ در زیست قبیله‌ای؛
کودکان خسته از صحرا بازمی‌گردند!
بارها به مقصد نمی‌رسند!
زمین شخم زده نمی‌شود!
میوه‌های درختان را پرندگان می‌دزدند!
گندم‌های درو شده در مزرعه را باد با خود می‌برد!
سیستم حمل و نقل و اقتصاد قبیله مختل می‌شود!
ما دیر رسیده بودیم و همه چیز درد می‌کرد...

#خالوقۆچانی
#تجربه‌ی_زیسته

@Kaniyadil