استاد دکتر اصغر دادبه (زادهٔ ۱۸ اسفند ۱۳۲۵ در یزد)، استاد فلسفهٔ اسلامی و ادبیات عرفانی دانشگاه علامه طباطبایی و مدیر گروه ادبیات دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، همچنین مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی در دانشکدهٔ علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال است. #اصغر_دادبه در سال ۱۳۸۱، در دومین همایش چهره‌های ماندگار، به‌عنوان چهرهٔ ماندگار در عرصهٔ ادبیات عرفانی و فلسفهٔ اسلامی معرفی شد.
@IRANBOOM_IR

زندگی و آثار #استاد_اصغر_دادبه
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/5665-ostad-asghar-dadbe.html


درباره دکتر اصغر دادبه
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/3453-dr-asghar-dadbeh.html

برای حافظ‌شناس بزرگ روزگار ما - برگ‌هایی پربار اما مغفول چهره
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/5671-

دادبه: خاک در ادیب‌پرور بودن یک خطه تأثیر ندارد
http://iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/negahe-roz/13852-

گفت و گو با ‌اصغر دادبه، استاد فلسفه اسلامی و ادبیات عرفانی - چراغ فلسفه در ایران هرگز خاموش نشد
http://iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/goftego/14164-

مروری بر کتاب «خرد ایرانی» - استاد اصغر دادبه و حافظ‌شناسی
http://www.iranboom.ir/ketab-khaneh/anbar/14926-

 اصغر دادبه' از بی توجهی به 'حافظ ' در ایران گله می‌کند - بزرگان ما از بین بروند، هویت ما از بین می‌رود
http://www.iranboom.ir/didehban/mirase-manavi/7863-

بوستان، آرمانشهر سعدى
بخش ۱
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/adabiat/5140-
بخش ۲
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/adabiat/5141-

نقش تعلیمی غزل در آرمانشهر سعدی
بخش ۱
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/7680-
بخش ۲
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/7682-

دکتر ابراهیم پورداود که بود و چه کرد
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/13756-

گفتار در زیبایی‌شناسی
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/adabiat/13011-

شمول معنایی شعر حافظ و تاویل­های یکسونگرانه
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/adabiat/3431-shomol-manai-sher-hafez.html

مکتب حافظ، مکتب رندی
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/4474-

چرا به فردوسی حکیم می‌گوییم؟
http://www.iranboom.ir/hakime-tos/hakime-tos/5672-

حافظ جوهرهٔ فرهنگ ما را به زبان عشق می‌گوید
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/3451-

زبان فارسی عامل اصلی هویت ایرانی است
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/zaban-pajohi/1148-


می‌توان با مولوی به گفتگوی فرهنگ‌ها اندیشید
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/5663-

حافظ و حقوق بشر
http://iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/5667-

حکمت نظامی ادامه حکمت فردوسی است
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/5670-

ایرانیات در دیوان شمس
http://iranboom.ir/shekar-shekan/adabiat/3802-

اینجا که ایستاده‌ایم... جای ما نیست
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/5664-

سخنرانی دادبه، کزازی و ابراهیمی دینانی در ستایش فردوسی
http://www.iranboom.ir/hakime-tos/hakime-tos/6652-

مولوی و مسأله وطن دوستی و ایران گرایی
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/3361-

دکتر دادبه : «کتاب حافظ» جامع‌ترین کتاب در جهان
http://iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/roidad-haye-farhangi/9430--

تصحیح دسته جمعی دیوان حافظ نتیجه بخش نیست
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/adabiat/3452-

اگر سيره قدما ادامه می یافت، امروز حافظ تر از حافظ هم داشتيم
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/3454-

سعدی و حبّ وطن؛ دکتر اصغر دادبه
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/adabiat/4384-

گزارش درسگفتار استاد دکتر اصغر دادبه درباره نظامی
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/5668-

بازگشت ادبی - دکتر اصغر دادبه
بخش ۱
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/adabiat/3427-
۲
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/adabiat/3464-
۳
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/adabiat/5142-


حافظ، پاسخ به کدام نیاز ماست؟
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/5133-

تحول درونی به دگرگونی در بیرون می‌انجامد
http://www.iranboom.ir/iranshahr/jostar/3575-

دادبه: خاک در ادیب‌پرور بودن یک خطه تأثیر ندارد
http://www.iranboom.ir/tazeh-ha/negahe-roz/13852-

تجلی - دکتر اصغر دادبه
http://www.iranboom.ir/iranshahr/jostar/13757-

#دكتر_اصغر_دادبه : انگلز به مارکس زبان حافظ و فردوسی را پیشنهاد داد
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/zaban-pajohi/7850-

@iranboom_ir

سخنانِ استادِ دانشمند دکتر اصغر دادبه پیرامونِ جایگاهِ زبانِ فارسی و ایرانگرایی در اندیشه و سروده‌هایِ استاد شهریار
https://www.tg-me.com/iranboom_ir/36535

سعدی و چیستی زیبایی
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/adabiat/12450-chisti-zibaei-sadi.html

حکایت‌ تناقض‌ گویی‌های‌ سعدی‌
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/4698-hekayat-tanaghoz-haye-sadi.html

نوروز يادگار روزگاران کهن
http://www.iranboom.ir/etehadie-nouroz/nouroz/4254-noroz-yadegar-rozegaran-kohan.html

ستاره‌سوختگان قدردان یکدیگرند - به پاس خدمات فرهنگی استاد دکتر نصرالله پورجوادی
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/9820-setare-sokhtegan-ghadran-yekdigarand.html


دکتر اصغر دادبه، مدیرگروه ادبیات مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی گفت: غلط‌ نویسی‌ها به صورت عادی انجام نمی‌شود و گروهی برای تخریب زبان فارسی برنامه‌ریزی می‌کنند.
https://www.tg-me.com/iranboom_ir/20158

سخنرانی دکتر اصغر  دادبه در شب شاعران افغانستان
از شبهای مجله بخارا
https://www.tg-me.com/iranboom_ir/8458

نظریۀ اخلاقی – ایرانی کم آزاری و تجلی آن در آرای برخی از متفکران و شاعران
http://www.iranboom.ir/iranshahr/iran-pajohi/2172-nazarie-akhlaghi-irani-kam-azari.html

۴ استاد تاریخ و ادبیات خواهان بزرگداشت کوروش‌بزرگ در ۷ آبان شدند
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/koroshe-bozorg/17108-4-ostad-7-aban.html


یادگاری که در این گنبد دوار بماند
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/10611-


@IRANBOOM_IR

دکتر اصغر دادبه: اصل مهم در تاریخ و تمدن هر ملت، زبان آن کشور است و بدون زبان، ملت‌ها منقرض خواهند شد. زبان فارسی در ایران حکمت ملی را نیز احیا کرده است و بخش عمدۀ این امر در شاهنامۀ فردوسی مشهود است. پیشینۀ درازمدت تمدن ایرانی به پشتوانۀ زبان فارسی در ایران، هویت ملی را تشکیل داده است. بنابراین بدون زبان، هویت ملی معنایی ندارد.
باید گفته شود که دکتر اصغر دادبه از چهره‌های درخشان ادبیات عرفانی و استاد ادبیات، عرفان، کلام و فلسفه می‌باشد.

@iranboom_ir

استاد ایرج افشار در پهنه مصدق‌پژوهی
برای مردی که نامش با نام دکتر مصدق خواهد ماند

دکتر ناصر تکمیل همایون
استاد جامعه‌شناسی و تاریخ معاصر ایران

روانشاد ایرج افشار که استاد و راهنمای ما در بسیاری از رشته‌های علم تاریخ و فرهنگ‌شناسی ایران بود، در همه شاخه‌های علوم تاریخی، جغرافیایی، اجتماعی و شناساندن رجال و شخصیت‌های فرهنگی و علمی و سیاسی ایران‌زمین، تلاش‌های مثمرثمر انجام داد و یادگارهای گرانبهایی از خود باقی گذاشت.استاد درگذشته و عزیز ما، در این بخش از تاریخ که شاید به‌گونه‌ای آن را بتوان «علم نوین رجال» نام داد، بی‌آنکه موضع منفی و خصمانه یا مثبت و دوستانه‌ای نشان دهد، کوشش داشت، تا آنجا که در قدرت انسانی است، بی‌طرفانه شخصیت‌های برجسته تاریخ را معرفی کند و در این مسیر نه کسی را دشنام گوید و نه برعکس کسی را به «اعلی علیین» برساند، آنچنان که آن شخص بوده و زیسته و او بر احوالش آشنایی داشته است، واقعیت‌ها را بنگارد و هر نوع داوری را به خوانندگان آثارش بسپارد. این روش، کاملا علمی، شیوه رجال‌نویسان راستین تاریخ بوده که ایرج افشار در کاربرد آن فضیلت معنوی و اخلاق فرهنگی خود را به اثبات رسانده است.یکی از شخصیت‌های بزرگ تاریخی ایران در پهنه سیاست و استقلال ملی و دموکراسی، روانشاد دکتر محمد مصدق است و ایرج افشار به دلایل گوناگون و داشتن تسهیلات چشمگیر، توانسته است بیشترین و بهترین پژوهش‌های دقیق تاریخی را درمورد آن نماد ملی ایران فراهم آورد که در این گفتار به چند فقره کوتاه از آنها اشاره می‌شود.
1 – دوستی مرحوم دکتر محمود افشار (پدر ایرج افشار) با دکتر مصدق و معاضرت‌های مشترک در مخالفت با قرارداد شوم 1919 میلادی و نیز همکاری صمیمانه در انتشار مجله پربار آینده در دوره‌های نخستین.
2 – اثربخشی یاران میهن‌دوست و ملی دکتر محمود افشار، در فرزند دلبندش ایرج و آشنایی او با اندیشه‌ها و شخصیت‌ها و خط‌مشی‌های سیاسی ملی و فرهنگی از عنفوان جوانی در تحصیل در دانشکده حقوق تهران و بارورشدن تفکرات علمی و سیاسی به‌گونه‌ای که از همان روزگار، ایران دوستی را در پیوند با شناخت زمینه‌های فرهنگ و تمدن دیرپای آن انتخاب کند و تا پایان عمر در همان مسیر گام بردارد.
3 – ارتباط مختصر دکتر محمود افشار و دکتر محمد مصدق در مسایل ملکی (قریه مبارک‌آباد بهشتی و قریه عظیم‌آباد شهرری) و نوعی مباشرت ایرج افشار (20 ساله) و رفتن نزد دکتر مصدق (در اسفند 1325 ش) و گفت‌وگو با او و تحت‌تاثیر مهربانی و خوش‌‌خلقی و دقت‌نظر او قرار گرفتن، به‌گونه‌ای که استاد گرانمایه دکتر باستانی‌پاریزی در چگونگی آن دیدار مطالب ارزنده‌ای مرقوم کرده‌اند.
4 – ایرج افشار در دوره زمامداری دکتر مصدق از دوستداران وی و نهضت ملی ایران بود، اما هیچ‌گاه در فعالیت‌های سیاسی و حزبی یا جبهه‌ای شرکت نداشت و همواره به کارهای کتابخانه‌ای و علمی خود می‌پرداخت ولی به دکتر مصدق و راه و روش سیاسی و استقلال‌طلبانه او اعتقاد داشت و چون با فرزندان او (مرحومان دکتر غلامحسین مصدق و مهندس احمد مصدق) دوستی داشت، به شیوه‌هایی ارتباط معنوی و فرهنگی خود را پس از کودتای شوم و ننگین 28 مرداد 1332، همواره با دکتر مصدق حفظ کرده بود و مکاتباتی شاید محرمانه با او داشت، که به دو سند گویا در این باره می‌توان اشاره کرد:
الف – اهدای عکس و دستخط دکتر محمد مصدق به ایرج افشار در تاریخ مهرماه 1341 از تبعیدگاه احمدآباد
ب – نامه‌های تاریخی از دکتر مصدق در جواب نامه ایرج افشار (در رابطه با تقلب و دسیسه‌کاری دربار و ساواک در قراردادن نام دکتر مصدق به عنوان «فراماسون»‌در جامعه آدمیت) که روشنگر یکی از واقعیت‌های تاریخی برای همه محققان حقیقت‌پژوه ایران معاصر است که به نقل آن مبادرت می‌شود .
احمدآباد، 12 آذرماه 1344


5 – اما آنچه ایرج افشار در شناساندن دکتر مصدق انجام داده است:
الف – فهرست کردن و نگهداری کتاب‌های اهدایی دکتر مصدق به مدرسه علوم سیاسی (دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران) و کتابخانه مرکزی دانشگاه در غرفه‌ای خاص با نام و نشان دکتر مصدق (این کار گرفتاری‌های زیادی را برای او پدید آورد).
ب – معرفی تالیفات دکتر مصدق به زبان فرانسه
1 – مسوولیت دولت برای اعمال خلاف قانونی که از مستخدمان دولتی در موقع انجام وظایف‌شان صادر می‌شود و قاعده عدم‌تسلیم مقصرین سیاسی 46 صفحه (پاریس 1913).
2 – وصیت در فقه اسلامی (مذهب تشیع) (رساله دکترا)، 230 صفحه (پاریس 1914)، ناگفته نماند که قسمت‌هایی از این رساله توسط دکتر احمد متین‌الدوله‌دفتری، علی معتمدی و نصرالله انتظام در سال 1302 در تهران در 106 صفحه طبع شده است.
ج – معرفی تالیفات دکتر مصدق به زبان فارسی
1 – کاپیتولاسیون و ایران – 66 صفحه

دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/4171-iraj-afshar-dr-mosadegh.html

https://www.tg-me.com/joinchat-BTli7Dy87gKr4Pr7-2LhsA

📸اعداد ساعت را فارسی کنیم

@iranboom_ir

۱۳ سال پیش در ۱۹ اسفند ۱۳۸۹، جلیل اخوان زنجانی ـ مصحح و پژوهشگر ـ درگذشت.

آثار متعددی از جلیل اخوان زنجانی باقی مانده، از آن میان: تصحیح کتاب‌های «رَوضَةُالمُنَجّمین» اثر شهمردان بن ابی الخیر رازی و «جهان دانش» که ترجمه‌ی «الکفایة فی علم الهیئة» شرف‌الدین محمد بن مسعود مسعودی است. همچنین «شرح بطلمیوس» در احکام نجوم خواجه نصیرالدین طوسی، تألیف «رصد و تاریخ‌گذاری در ایران» شامل ۳۳ مقاله مربوط به اخترشناسی و نیز مقالات متعددی در مجلات «هنر و مردم»، «آینده»، «کلک»، «ایران‌شناسی»، «بخارا»، «آینه‌ی میراث» و «دانشنامه‌ی جهان اسلام».

@iranboom_ir

#خادمان_زبان_فارسی

جنگ‌های عثمانی علیه ایران در قفقاز و آذربایجان

فیروز منصوری
در قرن دهم هجری، نخستین حمله عثمانیان به آذربایجان، جنگ معروف چالدران بوده است بعد از پیكار و پیروزی، سلطان سلیم به تبریز آمد و با توقف كوتاه، به تحقیق و تحبیب هنرمندان پرداخت و با انتخاب مشاورانش، عده‌یی از نقاشان و خطاطان و صنعتگران و سایر هنرمندان تبریز را همراه خود به استانبول برد. ایلغار او حاصل و عایدی فرهنگی داشت. در این سفر، شاعری به نام درونی ازنیقی همراه سلیم بود و لشكركشی‌های سلطان را به نظم می‌آورد.

http://www.iranboom.ir/tarikh/tarikhe-eslami/3499-ganghaye-osmani-alahe-iran-ghafghaz-azarbaijan.html

https://www.tg-me.com/iranboom_ir

بخش نخست جنگ‌های عثمانی علیه ایران در قفقاز و آذربایجان

استاد فیروز منصوری

حمله عثمانیان به آذربایجان، در زمان شاه اسماعیل و شاه طهماسب

در قرن دهم هجری، نخستین حمله عثمانیان به آذربایجان، جنگ معروف چالدران بوده است بعد از پیكار و پیروزی، سلطان سلیم به تبریز آمد و با توقف كوتاه، به تحقیق و تحبیب هنرمندان پرداخت و با انتخاب مشاورانش، عده‌یی از نقاشان و خطاطان و صنعتگران و سایر هنرمندان تبریز را همراه خود به استانبول برد. ایلغار او حاصل و عایدی فرهنگی داشت. در این سفر، شاعری به نام درونی ازنیقی همراه سلیم بود و لشكركشی‌های سلطان را به نظم می‌آورد.

دومین حمله عثمانیان به آذربایجان، زمانی صورت گرفت كه شاه طماسب در خراسان مشغول دفع عبید خان از شهرهای هرات و مشهد بود. چگونگی این لشكركشی و نتایج حاصله از آن را، از تاریخ «‌تاریخ پچوی» ترجمه و نقل می‌نماید:

«‌شهر بغداد از سال 914 تا 939 ه‍‌.‌ق [877 تا 911 خ/ 1508 تا 1533] در دست صفویه بود. در این سال ذوالفقار خان حاكم بغداد از صفویه روگردان شد و با ارسال كلید شهر به استانبول، از سلطان سلیمان درخواست یاری كرد. در دوم ربیع‌الثانی 940 ‌ق [9 مهر 912 خ/ 21 سپتامبر 1533 م]، ابراهیم پاشا سرعسكر حلب، با سه هزار ینی چری و سایر قوای عثمانی، به قصد امداد به ذوالفقارخان، عازم بغداد شد ولی قبل از رسیدن ایشان به مقصد، قزلباشان به محاصره بغداد و ذوالفقارخان پرداختند و در حین محاصره شهر، چند نفر از همراهان حاكم روگردان، وی را كشتند. بغداد دوباره به دست قوای صفویه افتاد و ابراهیم پاشا بدون اخذ نتیجه، به حلب برگشت و زمستان را در آنجا گذرانید.

در اوایل بهار 940 هجری [فروردین 913 خ/ آوریل 1534]، شاه طهماسب برای بیرون راندن ازبك‌ها از هرات و مشهد، به خراسان رفته بود. این خبر چون مسموع ابراهیم پاشا شد، تصمیم گرفت كه از طریق حلب ـ دیار بكر ـ موصل، به بغداد لشكركشی كند ولی اسكندر چلبی كت‌خدای عسكر و دفتردار انتصابی سلطان سلیمان ترجیح داده و توصیه كرد كه قوای عثمانی به تبریز حمله نمایند. رای ایشان پذیرفته شد و ابراهیم پاشا رو به شرق نهاد و قلعه های عادل‌جواز، ارجیش، اخلاط، وان را كه در آن زمان جزو سرزمین قزلباش بود، تصرف كرد. 11 ذی‌قعده 940 ه‍ [14 خرداد 913 خ/ 25 م 1534 م].1

لشكریان بی‌شمار عثمانی، بعد از تصرف قلعه‌های مذكور، از خانه سور (منطقه حكاری ـ غرب سلماس) وارد آذربایجان شدند و تا تبریز تاختند ولی در این موقع در بین سربازان مهاجم زمزمه هایی به گوش می‌رسید. «‌‌پچوی»، مساله و مطلب را با گفت و شنود سربازان، این‌گونه رقم زده است:

«‌عساكر اسلام [سربازان عثمانی] عادت داشتند كه هر زمان در ركاب پادشاه نیك‌نام عزم سفر نمایند ولی در این لشكركشی، به فرماندهی سر عسكر ابراهیم پاشا اكتفا شده بود. از این‌رو آنان خالی از تشویق و نگرانی نبودند. گرچه وزیر جلیل این احوال را به آستانه‌ی همایونی معروض داشته و حركت سلطان هم مقرر شده بود. اما این مطلب معلوم نظامیان نبوده و در حین ورود به خاك دشمن، چنین شایع و نجوا می‌كردند كه: برای مقابله با شاه، می‌باید كه سلطان به وقت ضرورت پناه و پیشوای ما باشد. اگر شاه ایران اقدام به حمله نماید، حال ما چسان خواهد شد. بدین لحاظ خوف وحشت در جانشان طاری شده بود. ابراهیم پاشا بلادرنگ با پیك‌های سریع‌السیر، تفیر و قطمیر احوال و اوضاع را به باب عالی نوشت. ضمن این‌كه از آمدن خود بدین حوالی پشیمان شده بود، از حضور سلطان سلیمان رجا و التماس كرد كه هرچه سریع‌تر، حتی یك روز زودتر، با قدوم سعادت لزوم خود، عساكر اسلام را مشعوف و مشرف فرمایند.

دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/tarikh/tarikhe-eslami/2447-bakhsh-nokhost-jang-osmani-alaihe-iran.html

https://www.tg-me.com/iranboom_ir

سید احمد کسروی تبریزی تاریخ‌نگار، زبان‌شناس، پژوهشگر، حقوق‌دان و اندیشمند ایرانی بود.
(۸ مهر ۱۲۶۹؛ تبریز - ۲۰ اسفند ۱۳۲۴؛ تهران)

آثار احمد کسروی بالغ بر ۷۰ جلد کتاب است. از مهم‌ترین آثار کسروی می‌توان به دو کتاب تاریخ مشروطهٔ ایران و تاریخ هجده سالهٔ آذربایجان اشاره کرد که از مهم‌ترین آثار مربوط به تاریخ جنبش مشروطه‌خواهی ایران هستند و تا به امروز مراجع اصلی محققان دربارهٔ جنبش مشروطیت ایران بوده‌اند. وی در کتاب آذری یا زبان باستان آذربایجان، به درستی اشاره کرد که زبان تاریخی منطقهٔ آذربایجان پیش از رایج‌شدن زبان ترکی آذربایجانی که مورخان از آن به نام «آذری» یاد کرده‌اند، زبانی از خانوادهٔ زبان‌های ایرانی بوده‌است. این نظریه امروز در میان دانشمندان به‌طور عام پذیرفته شده‌است.


#کافنامه - #سید_احمد_کسروی
http://iranboom.ir/shekar-shekan/zaban-pajohi/2368-

معرفی کتاب «شهریاران گمنام» نوشتۀ احمد #کسروی تبریزی
http://iranboom.ir/ketab-khaneh/ketab/14442-

کتاب آذری یا زبان باستان آذربایجان
http://iranboom.ir/ketab-khaneh/anbar/1183-
http://iranboom.ir/poshe/ketab/azarbaijan/Azari-Kasravi.pdf

کافنامه - سید احمد کسروی

برگرفته از كتاب نوشته‌هاي کسروی در زمينۀ زبان فارسی به كوشش:‌حسين یزدانیان


بنام پاک آفریدگار

در این هنگام که در ایران جنبشی درباره زبان فارسی برخاسته و کسانی می‌خواهند این درخت کهن را بار دیگر سرسبز و بارور گردانند یکی از بهترین راههای این کار همانا پیشوندهای و پسوندها را که بجای رگهای آن درخت می‌باشد زنده گردانیدن است.
زبانهای آریایی [ایرانی] که فارسی ما نیز یکی از آنهاست درست آنها از دو راه است: یکی بهم پیوستن کلمه ‏ها. دیگری افزوده شدن پیشوند یا پسوند بکلمه ‏ها. بعبارت دیگر کلمه‏های نخستین یک زبان بسیار اندک می‏باشد ولی سپس از راه پیوستن دو یا چند کلمه و یا بدست‌یاری پیشوند و پسوند شماره کلمه‏ ها چندین برابر می‏گردد. چنانکه در فارسی چه بسا که از یک کلمه ده کلمه بیشتر پدید می‏آید و من اینک مثالی یاد می‏کنم:
«راه» که کلمه‏ای در فارسی است ازو کلمه‏ های آینده پدید می‌آید: راهرو، راهنما، راه‏شناس، راهبر، راهزن، راهدارخانه، راهوار، شاهراه، همراه، گمراه، بیراه، راهگذر، راهگذری، راهنمون، راهی، راهسپار، چهارراه، سربراه، راه‏آورد و دیگر مانندهای اینها.

هر زبانی که روی به مردن می‌گذارد نخست راههای رست را گم می‏کند و سپس کم ‏کم روی بمردن میگذارد. زبان ایران نیز در این چند قرن که گرفتار درآمیختگی با کلمه‏ های عربی بوده نیروی رست آن بسیار سست گردیده و از جمله پیشوندها و پسوندها برخی از آنها فراموش گردیده و از میان رفته و برخی که باز مانده بسیار کم بکار می‌رود و نویسندگان و گویندگان کم به آنها می‏پردازند.

کسانی اگر در نگارش‏های امروزه باریک بین شوند خواهند دید که نویسندگان کمتر آگاهی از پیشوندها و پسوندها دارند و دستور بکاربردن آنها را می‌شناسند و از اینجاست که بیشتر عبارت‌های ایشان نکوهیده و زشت است. مثلاً عبارت «غیر قابل تحمل» که ترجمه یک عبارت اروپاییست و امروز در نگارش‏ها و گفتگو‏ها رواج گرفته اگر پاس شیوۀ زبان فارسی را نگاهداریم باید بجای آن «برنتافتنی» گفت که بسیار ساده‏ تر و آسان‌تر می‌باشد. آن ترجمانی که عبارت «غیر قابل اشتعال» را بکار می‌برد اگر آگاهی درستی از زبان فارسی داشت بجای کلمه «نسوزا» یا «نسوز» می‌گفت که ساده‏تر و هم روشن‏تر است. از اینگونه مثالها فراوان می‏باشد.
مقصود آنکه در کوششهایی که امروز در زمینه زبان فارسی کرده می‌شود باید یکی هم پیشوندها و پسوندها پرداخت و معنی‏های آنها را روشن گردانیده راه بکاربردنشان را نشان داد.
بویژه که امروز بیشتر نویسندگان سروکار با ترجمه دارند و به کلمه ‏های نوینی نیاز پیدا می‌کنند و بهترین راه برای پدیدآوردن اینگونه کلمه‏ ها و نامها بکار بردن پیشوند و پسوند و یا بهم پیوند کردن کلمه‏ هاست.
از اینجا نگارنده می‌خواهم در این دفتر یکی از پسوندهای فارسی را موضوع گفتگو گردانم، و آن پسوند «کاف» یا «هاء» است که بآخر کلمه ‏های فارسی می‌آید. زیرا در چند سال پیش که به این پسوند توجه نمودم آنرا حرف شگفتی یافتم که از یکسوی تاریخچه درازی دارد و از سوی دیگر معنی‏های فراوانی را دربرگرفته است و اینست که به جستجو درباره آن پرداخته یک‌رشته آگاهی‏هایی بیاندوختم که دراین دفتر خواهم آورد.
و چون اصل پسوند «کاف» است که سپس شکل‏های دیگری پیدا نموده چنان که این شرح را خواهم سرود. ازین رو دفتر را «کافنامه» نام نهادم.

این دفتر گذشته از فایده ‏های دیگر، این فایده‏ ها را هم دربردارد که خوانندگان بدانند فارسی زبان پرمایه ‏ای می‌باشد و اگر از راهش درآییم خواهیم توانست آنرا یکی از توانگرترین زبانها گردانیم و از نیازی که امروزه بزبانهای اروپایی یا بعربی پیدا کرده ‏ایم دامن رها سازیم.

در فرهنگهای فارسی بیش از سه یا چهار معنی برای کاف یا جانشینان آن یاد نکرده ‏اند. ولی ما خواهیم دید این پسوند از شگفتیهای زبان فارسی است که معنی‏های بسیار دارد و باآنکه یک حرف بیشتر نیست اگر بشماریم زبان فارسی را از داشتن چندین هزار کلمه بی‏نیاز گردانیده. زیرا بسیاری از کلمه ‏های فارسی بدستیاری این پسوند معنی نوینی پیداکرده‏ بدینسان فارسی را از داشتن یک کلمه جداگانه بی‏نیاز می‏گرداند. نگارنده در همه زبانهایی که میشناسم ماننده این کلمه را سراغ ندارم. اینک یکایک معنی‏ها را باز مینماییم.
معنی یکم- خردی، کوچکی: شهرک، تشتک، خانه، چاهه، روزنه، کوچه، دریاچه، دولابچه، بازارچه، خوانچه، تیمچه و مانند اینها.
شهرک را بمعنی شهر کوچک مؤلفان پیشین بکاربرده‏اند و مانمیدانیم کلمه غلط «قصبه» از کی پیدا شده؟!
خان که خانه کوچک آن میباشد بمعنی سرای بزرگ معروف بوده ولی اکنون کمتر بکار میرود.
کوی بمعنی محله است که شعرا بسیار بکار برده‏ اند و کویچه یا کوچه بمعنی محله کوچک می‌‏باشد.

دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/zaban-pajohi/2368-kaf-nameh.html

https://www.tg-me.com/iranboom_ir

کتاب الکترونیکی تاریخ پانصد ساله خوزستان
نوشته: سید احمد کسروی تبریزی

https://www.tg-me.com/iranboom_ir/34841

کتاب «شهریاران گمنام» نوشتۀ احمد کسروی تبریزی
http://www.iranboom.ir/ketab-khaneh/ketab/14442-shahriar-gomnam.html

@iranboom_ir

کتاب آذری یا زبان باستان آذربایجان نوشته احمد کسروی تبریزی
http://www.iranboom.ir/ketab-khaneh/anbar/1183-azari-kasravi2.html

@iranboom_ir

سخن از یک ایرانی پاک نهاد - نظامی گنجه‌ای (گنجوی)

http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/adabiat/11662-nezami-ganjavi.html

@iranboom_ir

۲۱ اسفندماه، روز بزرگداشت نظامی گنجوی حکیم و شاعر ایرانی گرامی باد

همه عالم تن است و ایران دل
نیست گوینده زین قیاس خجل
چونکه ایران دل زمین باشد
دل ز تن به بود یقین باشد
http://www.iranboom.ir/aks-ha/gonagon/8902/6/nezami-ganjavi-9205-1.jpg

@iranboom_ir


گزارش درسگفتار استاد دکتر اصغر دادبه درباره نظامی
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/5668-gozaresh-darsgoftar-nezami.html


سخن از یک ایرانی پاک نهاد - نظامی گنجه‌ای (گنجوی)

http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/adabiat/11662-nezami-ganjavi.html


نظامی گنجوی میراث دار فردوسی
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/2175-nezami-ganjavi-mirasdar-ferdosi.html

نظامی و حکمت ایرانی
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/5666-nezami-hekmat-irani.html


بحث‌های کلامی در مثنوی‌های نظامی
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/5669-bahs-kalami-dar-masnavi-nezami.html

حکمت نظامی ادامه حکمت فردوسی است
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/5670-hekmat-nezami-edame-hekmat-ferdosi-ast.html


نگاهی به کتاب «درباره‌‌ی سیاسی‌سازیِ امروزینِ شاعر ایرانی، نظامی گنجوی» - فرهنگ در مصادره‌ی سیاست
http://www.iranboom.ir/ketab-khaneh/ketab/10060-farhang-dar-mosadere-siasat.html


نظامی، پایه گذار مکتب شعری غرامی و عشقی
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/10061-nezami-payegozar-sher-eshghi-sp-1116274800.html


تاریخ را در جغرافیا نمی‌توان «لاک» گرفت
http://www.iranboom.ir/didehban/mirase-manavi/10137--lr-.html

پیشینۀ تحریف هویت تاریخی «نظامی گنجوی»
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/10238-pishine-tahrif-hoviat-tarikhi-nezami-ganjavi.html

اعتراض دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو به جمهوری آذربایجان
http://www.iranboom.ir/didehban/mirase-manavi/10257-eteraz-dabir-kol-unesko-be-jomhori-azarbaijan.html


واكنش دبيركل كميسيون ملي يونسكو به حذف اشعار فارسی نظامی از مقبره‌ این شاعر نامی ایران - همه عالم تن است و ایران دل
http://www.iranboom.ir/didehban/mirase-manavi/10707-hame-aalam-tan-ast-o-iran-del.html


گفت‌وگو با میهمان ارانی و پاسخ به دوست آذربایجانی
http://www.iranboom.ir/iranshahr/tireh-ha/13663-goftego-arani-azarbaijan.html


پاسخ بنیاد فردوسی به دستبرد تاریخی کشور آذربایجان: «نظامی گنجوی متعلق به فرهنگ ایران است.»
http://www.iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/khabar/9406-pasokh-bonyad-ferdosi-dastbord-tarikhi.html


@iranboom_ir

کتاب الکترونیکی 《آذری یا زبان باستان آذربایجان》
نوشته: سید احمد کسروی تبریزی

http://www.iranboom.ir/poshe/ketab/azarbaijan/Azari-Kasravi.pdf

@iranboom_ir

کتاب تاریخ مشروطه ایران
نوشته: سید احمد کسروی تبریزی.

@iranboom_ir

کتاب تاریخ هجده ساله آذربایجان
نوشته سید احمد کسروی تبریزی

@iranboom_ir

سخنرانی استاد جنیدی درباره ی ملیت نظامی

ترکی صفت بهای ما نیست
ترکانه سخن سزای ما نیست

آن کز نسبِ  بلند  زاید
او را سخنِ  بلند،  باید
 نظامی گنجوی

@iranboom_ir

۹۸ سال پیش در ۲۲ اسفند ۱۳۰۴، ایرج میرزا ـ شاعر ـ درگذشت.

سخن منظوم مادر از ایرج، با مطلع «گویند مرا چو زاد مادر»، معروف‌ترین سروده‌ای است که تا کنون در مقام مادر به زبان فارسی گفته شده است.

@iranboom_ir