قنات مون تنها قنات دو طبقه‌ی جهان

🔸قنات دو طبقه‌ی ‌"مون" شهرستان اردستان با قدمت بیش از یک هزار سال تنها قنات ۲ طبقه‌ی شناخته شده در جهان است و بر اساس اسناد تاریخی، قدمت این قنات به دوران کیانیان، اشکانیان و ساسانیان باز می‌گردد،این قنات چهار کیلومتر طول و عمق مادر چاه آن به ۳۰ متر می‌رسد و در سال ۱۳۹۵ به ثبت میراث جهانی یونسکو رسید.
@zoroaster33

امروز
به روز فیروز و فرخ
روز؛ مهر ،از ماهِ تیر
سال ۳۷۶۲ ترادادی مزدیسنا

برابر با
چهارشنبه: ۱۳ تیر ماه،
به سال ۱۴۰۳ خورشیدی

۳ جولای ۲۰۲۴ ترسایی

03.07.2024

🌷🌷🌷

🔹 مهر:
شانزدهمین روز هرماه سی روزه در گاه‌شماری ترادادی زرتشتیان، روز «مهر» نام دارد.

- مهر در اوستا « میثرَه» خوانده می‌شود، از ایزدان بزرگ پیش از زرتشت بوده که ایزد فروغ و روشنایی نام داشته است.

- ایزد مهر، نگهبان پیمانداری، مهربانی و خردمندی برای رسیدن به خواسته‌ ودارایی نیز بوده است.

نقش ونماد میترا‌ ومهر؛ گردونه آفتاب یا چلیپا است.

- آیین مهرپرستی یکی از دیرینه‌ترین آیین‌ها در ایران باستان بوده که زمانی به شیوه میترائیسم در اروپا گسترش یافته است.


🪻🌸🪻

درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبدکورش نیکنام
🏵 @zoroaster33

چه لطیف است نسیم سحری
و چه زیباست گل افشانی مهر
دیدن رقص گل از پنجره‌ای رو به خدا
می‌توان دید ز عمق شب تاریک و سیاه
رویش صبح سپید
و در این صبحدم پاک و قشنگ
نفسی تازه کشید.

#از_مهراب_تا_محراب

#موبد_کورش_نیکنام
بخش نخست
      مهراب یک واژه پارسی است که از دوبخش، مهر به چِمار مهربانی، پیمانداری و روشنایی خورشید می باشد که با واژه آب که از دیرباز نماد آبادانی و ایزدبانوی آناهیتا بوده، در کنار هم آمده است.

مهرابه ها، جایگاه و نیایشگاهی(:معبد) در ایران باستان بوده که نیایش کنندگان آیین مهر هر بامداد وپیش از روشنایی خورشید، در آنجا گرد آمده و در کنار آب که نمادِ پاکی بوده  روبه سوی خاور می کردند تا نور خورشید را ستایش کنند.
در مهرابه ها، دریچه ای رو به خاور وجود داشته که تابش روشنایی خورشید پس از سپیده دم در آنجا به چشم می خورده تا نیایش خورشید آغاز گردد.
بعدها این دریچه با سنگ هایی نازک و سپید پوشانده شده تا در سردی زمستان نیز در مهرابه ها گردهم آیی داشته باشند.

در برخی از گرمابه های کهن ایران مانند گرمابه در بازار کرمان، سنگ مرمر بزرگ ونازکی در دیوار دارد که روبه خاور بوده و هربامداد با نور خورشید، روشنایی را به گرمابه می رساند. یادگار دوران کهن در آیین مهرپرستی است.
پیدایش مهرابه ها به پیش از زرتشت  می رسد. چون با آمدن دین یکتانگری زرتشت، آیین مهر پرستی در ایران کمرنگ شده، بارسفر بست. بخشی به اروپا رفت و به دین مسیح رسید. ویژگی های آن نیز در دین های پس از آن به یادگار مانده.

پس از زرتشت نام ایزد مهر همچنان‌در فرهنگ زرتشتیان برجا ماند. مهر یشت که یشت کهن و درازی است همچنان بخشی از ادبیات اوستایی شده، موبدانِ دوران ساسانی کوتاه شده این یشت را به نام مِهرنیایش در خُرده اوستا آوردند تا خوانش آن ساده شده و زبان بر نباشد.
همچنان  آدریان وآتشکده های برخی روستاها را مزدیسنان، دَرِ مهر می نامند که به چمار نیایشگاه روبه مهر وروشنایی است.
در برخی از شهرهای ایران ویرانه مهرابه ها مانند مهرابه ومعبد مهر وناهید در بیشاپور فارس و کنگاورکرمانشاه به یادگار مانده است.
برخی از این نیایشگاه های مهر وناهید همچنان پایدار مانده که با نام پیر که واپسین جایگاه راژوری(:عرفان)در آیین مهر است شناخته می شوند. وباورمندانی برای خود دارند.
پیر بی بی شهربانو در شهر ری و پیر شالیار در کرمانشاه از اینگونه نیایشگاه هاست.
زرتشتیان نیز که پیشینه باشندگی زیادی در استان یزد داشتند. پیرانگاه هایی مانند پیرسبز، پیر هریشت و نارکی و...دارند، یادگار همان نیایشگاه های مهر وناهید است.
 
گفتنی است که در آیین مهر،خورشید و روشنایی آنرا، گردونه مهر باور داشتند. ایزد مهر  سوار بر گردونه، هر بامداد، روشنایی را از خاور به باختر گسترده می کرده در پهنای زمین باهزاران چشم وگوش به آگاهی برساند. پیمان شکنان را کیفر دهد، جهان را از تاریکی برهاند.
روشنایی پس از آیین مهرپرستی درایران همچنان در تراداد(:سنت) های زرتشتی پایدار مانده و پرستش سو(:قبله) نیایش کنندگان شده است.
ادامه دارد👇
🔥🔥🔥🔥🔥
درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبد کورش نیکنام
🏵 @zoroaster33 🏵

#از_مهراب_تا_محراب

#موبد_کورش_نیکنام
بخش پایانی

       آبه در واژه مهرابه، همانند آوه به چمار گنبد(سقف گرد) نیز آمده، در فرهنگ پارسی آوج به چِمار گنبد نیز داریم.

از این واژگان، در نام هایی بهره گرفته شده، مانند ساوه(سه آوه، سه گنبدان)بوده است.
سرداب و سردابه؛ زیرزمین های گنبدی با هوای سرد بوده، گرمابه بناهایی با همان‌ مهرازی(:معماری) که آب گرم در آن وجود داشته است. 

نیایشگاه مهری، نیز همه به ریختِ(:شکل) گنبدی بودند. همانند ساختمان زورخانه های ورزش باستانی که‌در برخی شهرها  همچنان دایر می باشد.


پس از یورش تازیان و رسیدن اسلام به ایران، واژه پارسی مهراب با همان‌ گویش به واژه تازی محراب در آمده که به چمارِ جنگ افزار و جایگاه جنگ وحَرب است.
نیایشگاه مهری  گنبدی که در برخی شهرها بوده به ریخت مَزگت(:مسجد) در آمده و همچنان به نام نیایشگاه ایرانیان مسلمان به یادگار مانده است.

برخی از بزرگان دین در محراب مسجد کشته شده اند به همین روی گاهی پیش نماز با دست گرفتن جنگ افزار در محراب ایستاده و خطبه(: سخنرانی) دارد.
پس از انقلاب نیز چند تن شهید محراب در ایران داشته ایم.

با این سرگذشت مهراب به محراب رسیده،  روزگاری مهراب جایگاه نیایش برای ایزد مهر بوده است.
سپس باهمان کاربری، به پیرانگاه ونبایشگاه زرتشتیان دست یافته و اکنون جایگاه نیایش مسلمانان ایرانی شده است.

بیشتر مَزگت همگانی(:مسجدجامعی) که از دو سده های آغازین گاهداد(:تاریخ) اسلام در سرزمین‌ایران، به یادگار مانده است، برجای آتشکده های بزرگ دوران ساسانی به شیوه مهرازی گذشته بنا شده است.

🔥🔥🔥🔥🔥
درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبد کورش نیکنام
🏵 @zoroaster33 🏵

امروز
به روز فیروز و فرخ
روز سروش،از ماهِ تیر
سال ۳۷۶۲ترادادی مزدیسنا

برابر با
پنجشنبه: ۱۴ تیرماه،
به سال ۱۴۰۳خورشیدی

۴ جولای ۲۰۲۴ ترسایی

04.07.2024

🌷🌷🌷

🔹سروش:
- هفدهمین روز هر ماه در گاه‌شماری ترادادی زرتشتیان، «سروش» نام دارد.

- سروش در اوستا «سرَئوشَه» خوانده می‌شود که به چمار(:معنی) فرمان‌برداری والهام است.

-  بزرگی جایگاه سروش  با ایزد مهر برابری می‌کند و گاهی او را از امشاسپندان می‌دانند.

- سروش، پيک اهورایی و ندای درونی است.

پورشیراز(حافظ) پیرامون این ایزد می‌سراید:
در راه عشق وسوسه اهرمن بسی است
پيش آی و گوش دل به پيام سروش کن


تانگردی آشنا، زین پرده رمزی نشنوی
گوش نامحرم نباشد جای پیغام سروش

🪻🌸🪻

درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبدکورش نیکنام
🏵 @zoroaster33

دوش با من گفت پنهان کاردانی تیزهوش
وز شما پنهان نشاید کرد سِر مِی‌فروش
گفت آسان گیر بر خود کارها کز رویِ طبع
سخت می‌گردد جهان بر مردمانِ سخت‌کوش
وان گَهَم دَر داد جامی کز فروغش بر فلک
زهره در رقص آمد و بَرْبَط زنان می‌گفت نوش
با دلِ خونین لبِ خندان بیاور همچو جام
نی گَرَت زخمی رسد، آیی چو چنگ اندر خروش
تا نگردی آشْنا زین پرده رَمزی نشنوی
گوشِ نامحرم نباشد جایِ پیغامِ سروش
گوش کن پند ای پسر وز بهرِ دنیا غم مَخور
گفتمت چون دُر حدیثی، گر توانی داشت هوش
در حریمِ عشق نَتْوان زد دَم از گفت و شنید
زان که آنجا جمله اعضا چشم باید بود و گوش
بر بساطِ نکته‌دانان خودفروشی شرط نیست
یا سخن دانسته گو ای مردِ عاقل، یا خموش

بینش مزدایی { ۷۰ }


همانا او پناهگاه آرام بخشی برای ما خواهد بود.
با نیروی ارزشمندی که از منش نیک‌ سرچشمه دارد،
به ما پایداری و توانایی ارزانی می دارد.
اهورامزدا، دانایی وآگاهی بیکران بر هستی،
در راستای اشا و هنجار راستی
از آغاز جهان را برای زندگی مردم با گیاه سرسبز گردانید.

یسنا. هات ۴۸ بند ۶

برگرفته از نسک:
گات ها، نغمه های ایران باستان
برگردان: موبد کورش نیکنام
🌹🔥🌹

پیام وسپارش زرتشت در این سرود:

۱-- اهورامزدا، پناهگاه آرام‌ بخشی برای همگان است.

۲-- دانایی در این هستی در پرتو منش نیک، نیرومندی وتوانایی ارزانی می دارد.

۳-- در راستای هنجار اشا و برای شادی زندگی در هستی، سرسبزی گسترش خواهد یافت.



🍁🍁🍁
درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
@zoroaster33

#چین_وت_پِرِتو

#موبد_کورش_نیکنام
در سرودهای زرتشت از گذرگاهی به نام "چینوَت پِرِتو" یادشده است. این واژه از دوبخش "چین" به چمار (:معنی)چگونه، "چینوَت" چگونه زیستن و "پِرِتو" به چِمار گذرگاه تشکیل شده.  بدین روی چینوت پرتو، به چمار گذرگاهِ چگونه زیستن می باشد.
دراین بینش به مادی بودن چنین گذرگاهی برای روان درگذشتگان اشاره نشده، بیگمان چنین گذرگاهی برای رایزنی وپرسش هرکسی از وجدان خویش است. از هررفتار وکرداری که در زندگی از وی سر زده است. 

این واژه سه بار درگات‌ها، سرودهای زرتشت آمده است. در هات ۴۶ بند ۱۰ می خوانیم:
ای اهورامزدا،
هرمرد و زنی، ازآنچه در زندگی بهترین دانسته ای،
پیروی کرده باشد.
پیروی از راستی را برای پیوستن به هنجار هستی.
گزینش وهومن را برای رسیدن به شهریاری مینوی.
آنان را برای ستایش تو همراهی خواهم کرد.
تا همگی از گذرگاه مینوی چگونه زیستن، "چینوت پرتو"
گذر کنیم..
زرتشت در این بند به اشوان وراستکاران اشاره می کند که هوادار آنان خواهد بود تا بانیایش از این گذرگاه عبور کنند.

در بند یازدهم از همین هات آمده:
کرپن ها وپندارگرایان،
به یاری کاوی ها، فرمانروایان وابسته به آنان،
با حکومت خود، مردم را به ستوه آورده اند.
با کردار پلیدشان، جهان را نابود می سازند.
آنگاه که به چینوت پرتو برسند.
دین یا وژدان آگاه و بیدار، آنان را سرزنش خواهد کرد.
به هنگامی دیرپا درسرای دروغ، دروجودِمانِه
ماندگار خواهند شد.
زرتشت در این بند اشاره کرده که دروغکاران که با پندارهای نادرست خود، مرتوگان را به ستوه آورده اند. با سرزنش وژدان خود، از چینوت پرتو گذرنخواهد کرد وچندی در سرای دروغ خواهند ماند.

درهات ۵۱ بند ۱۳ زرتشت می فرماید:
دُروند وپیروان دروغ،
که دین یا وژدان آگاه را نادیده می گیرند.
از هنجار راستی در هستی دور شده،
اندیشه پیروان راستی را پریشان کرده اند.
براستی روان آنان،
در چینوت پرتو، آرام نخواهند بود.
در این بند نیز سخن از گذر روان از گذرگاه مینوی است. روان پیروان دروغ بدان هنگام  روانی پریشان خواهند داشت.

چینوت پرتو که از دوران ساسانی به پُل چینود، نام آور شده است.  پلی نیست که پایه وستون استوار باشد. در فرهنگ وباور مزدیسنان، تنها گذرگاهی  مینویی است که روان نیکوکاران ازآن به شادمانی گذرخواهند کرد. وبرای روان بدکاران دشوار خواهد بود. 
گفتنی است باور به به پل چینوت پیش از زرتشت نیز وجود داشته است. شاید ریشۀ آن درپیوند به کهکشان راه شیری باشد. در میتولوژی واستوره کشورهای اروپای شمالی آمده که میان آسمان وزمین پلی قرار دارد که روان درگذشتگان(مُردگان) باید ازآن پل بگذرد. در"ریگ ودا" پلی به نام "ستو" آمده که گذرکردن از آن، مرتو را به خوشبختی می‌رساند.
اشوزرتشت نگرشی  به این استوره نکرده است.آنچه از سرودهای بالا برداشت می شود. سفارش به زنده ها در زندگی ست که به یاد داشته باشند، روان درگذشته پیش ازگذرکردن ازچینودپرتو، باید پاسخگو باشند. پس از زندگی داوری خواهند شد. دراین داوری، پیروان راستی از دروغکاران با این گذرگاه و به وسیله وژدان خودشان، جدا خواهند شد. چون در بینش زرتشت، روان درگذشته حالت مادی ندارد. گذرگاه مینوی نیز پُلی با پهنای کم وباریک نیست. تا برای راه یافتن به بهشت ودوزخ باشد.
برخی نوشته های ساسانی دردوران ساسانی با نگرش به فرهنگِ دیگران که درآن زمان، به ایران وارد شده بودند، بهشت ودوزخ فرهنگ ایرانی را برای خود، همانند سازی کردند. برای درک بیشتر، ایرانیان را نیز به زندگی مادی پس از مرگ آشنا کردند، از آنزمان بهشت ودوزخ دربخشی ازاوستا دارای راه وجاده نیز گردید. این گذرگاه به ریخت پُلی بیان شد که روان درگذشته باید با شرایطی ویژه ازآن عبور کند، تا به بهشت برسد. یا به دوزخ رهنمون گردد. آشکار است که این ویژگی ها با بینش خردمندانه اشوزرتشت هماهنگی ندارد.


🔥🔥🔥🔥🔥🔥🔥🔥🔥🔥
درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبد کورش نیکنام
🏵 @zoroaster33 🏵

امروز
به روز فیروز و فرخ
روز رشن ،از ماهِ تیر
سال ۳۷۶۲ ترادادی مزدیسنا

برابر با
آدینه: ۱۵ تیر ماه،
به سال ۱۴۰۳ خورشیدی

۵ جولای ۲۰۲۴ ترسایی

05.07.2024

🌷🌷🌷

🔹رَشن:
- هجدهمین روز هر ماه سی روزه در گاه‌شمار ویژه زرتشتیان «رشن» نام دارد.

- واژه «رشن» که در اوستا به ریخت «رَشنُو» آمده، به چمار(:معنی) دادگری است.

- رشن، ایزد درستی، دادگری و دادگستری است و نام يکی از ايزدان همکار اَمشاسپند اَمرداد، همراه با ایزدان مهر و سروش است.

- ایزد رشن در استوره ایرانی در برابر راهزنان و دزدان ایستادگی می کند.

- در ستایش رشن، پس از ستودن دادار اورمزد رایومند و فرهمند در ادبیات کهن اوستایی، اشاره به «رشنِ ترازو دار» نیز شده است.

🪻🌸🪻

درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبدکورش نیکنام
🏵 @zoroaster33

تو بیدار باش و جهاندار باش
جهاندیدگان را خریدار باش
بجز داد و خوبی مکن در جهان
پناه کهان باش و فر مهان
به دینار کم ناز و بخشنده باش
همان دادده باش و فرخنده باش
مزن بر کم‌آزار بانگ بلند
چو خواهی که بختت بود یارمند
چه سازی همی زین سرای سپنج
چه نازی به نام و چه نازی به گنج
نگیرد ز تو یاد فرزند تو
نه نزدیک خویشان و پیوند تو
به یزدان گرای و سخن زو فزای
که اویست روزی ده و رهنمای

#ایرانیان_پیشگامان_فرهنگ_و_تمدن

گزیده‌ای دربارۀ نخستین‌ها که جایشان در کتابهای آمارها و رکوردها خالیست.

* زرتشت
نخستین آتوربان،نخستین ارتشتار، نخستین کسی که آموخت و آموزش داد، نخستین پیام آور و آموزگار راستی درجهان.

* نخستین گام شکوفایی بشر به سوی تمدن در قلمروی برداشته شد که بعدها سرزمین ایران نام گرفت.گذشتن از دورۀ زندگی طبیعی و شکارگری به دورۀ کشاورزی و گله داری یعنی از «گردآوری غذا»به «تولید غذا»برای نخستین بار بر روی فلات ایران انجام یافت.

* ایرانیان نخستین مردم متمدن جهان بوده‌اند

* ایرانیان بدون تردید نخستین آموزگار جهان بوده‌اند و آنچه مردمان دیگر دارند، از ایرانیان آموخته‌اند.

* نخستین ملتی که چوگان بازی را اختراع کرد و اسب سواری را رواج داد،ملت ایران بود.

* نخستین ملتی که قنات‌ها و کاریزها را درست کرد،  ایرانیان بودند.

* نخستین دولتی که علاقه به کشفیات جغرافیایی نشان داد، دولت هخامنشی بود.

* نخستین پادشاهی که سیستم پستی را اختراع کرد، داریوش بزرگ بود.

* نخستین دولتی که به تأسیس بیمارستان عمومی اقدام کرد، ایران ساسانی بود.

* برج‌های دریایی برای نخستین‌بار در خلیج‌فارس ساخته شده‌اند و از این نظر اختراع آنها را می‌توان منسوب به ایرانیان و جزئی از تاریخ مهندسی در ایران دانست.

* ضرب سکه به عنوان وسیلۀ داد و ستدهای بازرگانی، برای نخستین‌بار در زمان شاهنشاه داریوش بزرگ انجام شد و در جهان به نام «سکه داریک»معروف گشت.

* برابر مدارک موجود، ناحیۀ شرق تا شمال غربی ایران را می‌توان زادگاه پیدایی صنعت فلزکاری در جهان دانست.در این نواحی برای نخستین‌بار فلز، استخراج و با آب کردن از سنگ معدن،پالوده شد.

برگرفته از نسک #شگفتیهای_باستانی_ایران


🍁🍁🍁
درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبد كورش نیکنام
🏵 @zoroaster33 🏵

بینش مزدایی { ۷۱ }


بشود که فرمانروایان نیک اندیش.
با کرداری که برپایه دانایی وبینش درست است.
بر ما شهریاری داشته باشند نه فرمانروایان بد اندیش.
پاکی و راستی از گاه زایش تا هنگام درگذشت،
بهترین آرمان سپندینه، آرمئی تی برای مردم است.
زیرا دانش و بالندگی را در جهان شکوفا خواهد کرد.

یسنا؛ هات ۴۸ بند ۵

برگرفته از نسک:
گات ها، نغمه های ایران باستان
برگردان: موبد کورش نیکنام
🌹🔥🌹

پیام وسپارش زرتشت در این سرود:

۱-- شهریاری که رفتارش برپایه دانایی باشد به جای فرمانروایان بد اندیش دست یابد.

۲-- آرمانِ سپند از آغاز تا انجام زندگی، رسیدن به پاکی و راستی است.

۳-- با پیوستن به راستی و پاکی، دانش و بالندگی آغاز خواهد شد.

🍁🍁🍁
درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
@zoroaster33

سروده ای زیبا درباره نگاره فرَوَهَر
@zoroaster33

امروز
به روز فیروز و فرخ
روز فروردین ،از ماهِ تیر
سال ۳۷۶۲ ترادادی مزدیسنا

برابر با
شنبه: ۱۶ تیر ماه،
به سال  ۱۴۰۳خورشیدی

۶ جولای ۲۰۲۴ ترسایی

06.07.2024

🌷🌷🌷

🔹فروردین:
- نوزدهمین روز  هرماه در گاه‌شمار ترادادی(سنتی) زرتشتیان، «فروردین» نام دارد.

- فروردین بر گرفته از ‌واژه فرَوَهَر fravahr است که در اوستا به ریخت فرَوَشی وفرَوَرتی آمده و به چمار (:معنی) پیش برنده و پیش کشنده است.

- در ایران باستان باور داشتند که ذره‌ای از این نور اهورایی(فروهر) در هر آفریده‌ای به صورت امانت گذاشته شده است، این ذره در آغاز پاک و بدون آلودگی بوده و همیشه نیز پاک خواهد ماند و هرگز هیچ آلودگی و ناپاکی را به خود نخواهد گرفت.

- پیشینیان بر این باور بودند که فروهر و روان درگذشتگان، چند روز پیش از نوروز هرسال، نزد خویشان وابسته خود به زمین باز می گردند.

- فرتوری نیز از دوران هخامنشی بر سنگ نگاره ها  آمده است که اکنون آن را نیز "فروهر" می گویند.

🪻🌸🪻

درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبدکورش نیکنام
🏵 @zoroaster33

چشمِ دل باز کن که جان بینی
آنچه نادیدنی است، آن بینی
گَر به اقلیمِ عشق روی آری
همه آفاق، گلسِتان بینی
بر همه اهلِ آن زمین به مراد
گَردِشِ دورِ آسمان بینی
آن‌چه بینی، دلت همان خواهد
وآن‌چِه خواهد دلت، همان بینی
بی سر و پا، گدایِ آنجا را
سَر به مُلکِ جهان، گِران بینی
هم در آن پابرهنه قومی را
پایْ بر فرقِ فَرقَدان بینی
هم در آن سربرهنه جمعی را
بر سَر از عَرش، سایبان بینی
گاهِ وَجد و سماع، هر یک را
بر دو کَونْ آستین‌فشان بینی
دل هر ذرِّه را که بشکافی
آفتابیش در میان بینی
آن‌چه نشنیده گوش، آن شنوی
وآن‌چه نادیده چشم، آن بینی
تا به جایی رسانَدَت که یکی
از جهان و جهانیان بینی

#اشا_در_بینش_زرتشت


✍#موبد_نیکنام

یکی از واژگان کلیدی، سپند و برجسته در پیام زرتشت واژه اشاست.
این واژه در اوستا به گونه "اَشَه" نیز آمده که در جهان مادی به چمار((معنی) قانون(داد)، هنجار و پیراستگی و آراستگی(نظم)، وسامان درست می باشد.

هماهنگ با این واژه در گویش وزبان پارسی یک واژه ویژه را نمی توان یادآوری  وجایگزین کرد.
پژوهشگران گاهی به واژه راستی، درستی، پاکی و هنجارمندی اشاره می کنند که همه اینها می تواند درست باشد.
اشوزرتشت که بسیار ازین واژه در پیام خود " گات ها" به آن پرداخته است این ویژگی را به اهورامزدا(دانایی وآگاهی هستی مند) وابسته می داند و بیان می کند که تمام هستی از آغاز تا انجام برپایه اشا پدیدار شده و همچنان دنبال خواهد شد.

امروزه با کمک دانش دریافته ایم که از کوچکترین ذره ها با نیروی سازگار(مثبت= پُروتون) و ناسازگار(منفی =الکترون) ماده، پدیدار شده و هرگاه نیاز باشد مانند کارکرد خورشید می تواند به انرژی های گرما و روشنایی نیز برسد.

اشا یا هنجار درستی که در هستی روان(جاری) است هیچگاه به بی هنجاری نخواهد رسید چون هستی با بی هنجاری متلاشی خواهد شد.
آنچه از پدیدار شدن اشا دریافته ایم همکاری و تلاش دو نیروی همگون و ناهمگون(متضاد) است که از آغاز هستی همزاد بوده اند همچنان هستی را دنبال می کنند. مانند کشش ورانش-- تز وآنتی تز-- کنش  و واکنش-- نیروی پذیرش و رانش(جذب ودفع) همه دست به دست هم داده تا هستی وآنچه درآن می بینیم، پایدار بماند.

در این راستا آنگاه که مرتوگان(بشر) با خرد خویش بر زمین پای گذاشته است، با هوشمندی ودانشی که پیوسته فراخواهد گرفت.به سازندگی، نوشدن وسازندگی خواهد رسید.
چنانکه مرتوگان از غارنشینی به پیشرفت کنونی در جهان دست یافته است.

در بینش زرتشت، مرتوگان هنگامی در جهان شایستگی دارند که در پرتو اشا گام بردارند وگرنه از خرد خویش بهره نگرفته و نادانی را پیشه کرده اند.

سعدی برای دست یافتن مرتوها(مردم) به "هنجار اشا" چه گویا و زیبا بیان کرده است:
ابر وباد و مَه وخورشید فلک درکارند/(پیروی از اشا)
تا تو (مَرتو= انسان) نانی به کف آری و به غفلت نخوری/
همه از بهر تو سرگشته و فرمانبردار/
شرط انصاف نباشد که فرمان نبری.
این حکیم ایرانی نیز سرپیچی از هنجار‌راستی را شایستگی مرتوها نمی داند!

سرود ارزشمند وکوتاهی در هات ۲۷ یسنا که پیش درآمد گاتای زرتشت است آمده که "اِشِم وُهو" نام دارد. این سرود که در سرایش اوستا بارها بر زبان می آید، جان مایه بینش اشوزرتشت برای پیوستن به هنجار اشا می باشد.
در برگردان سرود:
آمده که اشا بهترین است.
"وََهیشتِم اَستی"(وَه= به) وَهیشتم= بهترین)
گونه ای اشا که می تواند در جان و روان مرتوگان پدیدار و پویا گردد که(اَشاوَهیشتا= اَردیبهشت)نه تنها او را هویت راستی و درستی وپاکی ببخشد بلکه ویژگی هایی که درگذر گاهداد(تاریخ) مرتوگان به سود خود و دیگران گزینش کرده برسد.
به ویژه فروتنی-- پارسایی-- از خود گذشتگی-- پیمانداری-- نوگرایی-- سازندگی-- دهشمندی و خدمتگزاری به دیگران تا خود و همگی به خوشبختی دست یابند.

چون به دنبال برگردان این سرود می خوانیم که گزینش اشاوهیشتا مرتوگان را به" اوشتا" خواهد رساند
اوشتا به چمار روشن روانی، خوشبختی، آسایش وآرامش است.

برای پیوستن به اشا؛
به نمونه ای گویا اشاره می کنیم.
چنانکه گمان کنیم که همه ذرات هستی نوازنده گونه ای ساز موسیقی باشند و با هنجار اشا که در ساختار خویش دارند. همچون ابر وباد ومَه و خورشید فلک هم در هستی سازهای گوناگون و همه دلنواز را می نوازند. که کوک شده "گئوش اوران" (روان هستی) می باشد.
دگر گونی(تفاوت) مرتو در این است که با خرد خود می تواند ساز خویش را چنانچه مایل باشد، با ساز هستی هماهنگ می کند و بیگمان پروانه دارد تا کوک ساز خود را دلخراش وآزار دهنده نیز جابجا کند.

اشوزرتشت در بند نهم ازهات سی از یسنا(گات ها) می فرماید:

ای مزدا(دانش وآگاهی) خواستاریم
تا ما نیز از رهروان راه اشا باشیم‌.

از کسانی که زندگی را تازه می‌کنند جهان را نُو می سازند.
وپیوسته با "اشا" هماهنگ گردیم.

گفتنی است در سرود کوتاه "هَمازوربیم" که در بخشی از نیایش روزانه جای گرفته نیز چنین آمده است:

همازوربیم(هم پیوند و پیماندار باشیم)
همازور هَما اشو بیم( در پرتو اشا وهنجارگرایی با هم هماهنگ باشیم)
هم کرفه کرفه کاران بیم
دور از وناه و وناه کاران بیم...
با ثواب کاران همراه گردیم و از گناهکاران دوری گزینیم...
"اشو"نامی برگرفته از اشا بوده و به کسانی داده می شود که پیرو راه اشا باشند. راستی ونیکی در اندیشه، خوبی و اثربخشی در گفتار، درستی وسازندگی در کردار داشته باشند.
اشوزرتشت با همین ویژگی ها  آراسته شده که اشوزرتشت نام دارد.
رهروان اَشا همگی "اَشََوَن" نام دارند.

🌷🌷

درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبدکورش نیکنام
🏵 @zoroaster33 🏵

امروز
به روز فیروز و فرخ
روز ورهرام ،از ماهِ تیر
سال ۳۷۶۲ ترادادی مزدیسنا

برابر با
یکشنبه: ۱۷ تیر ماه
به سال ۱۴۰۳ خورشیدی

۷ جولای ۲۰۲۴ ترسایی

07.07.2024

🌷🌷🌷

🔷ورهرام:
- بیستمین روز هر ماه در گاه‌شمار ویژه وترادادی(سنتی) زرتشتیان «وَرَهرام» نام دارد.

- وَرهرام در اوستا به ریخت وِرِترَغنه آمده، در پهلوی وَرهران و در گویش پارسی به نام بهرام گفته می شود.

- وَرهرام به چمار(معنی) پیروزی و کامیابی قابل ستایش است. در باور نیاکان ما نام و جایگاه ورهرام، ایزد وفروزه پیروزی بخش بوده است.

- برخی از باورمندان در چنین روزهایی، به نیایشگاه «شاوَرهرام ایزد» می روند و با سرودن اوستا برای خود، خانواده و همه‌ی راستکرداران آرزوی پیروزی و سربلندی می‌کنند.

- از آیین‌های این روز پختن آش ترادادی، سیروگ(نان روغنی) و پخش  آجیل وشیرینی است.

🪻🌸🪻

درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبدکورش نیکنام
🏵 @zoroaster33

پا به راهِ طَلب نِه و از عشق
بهرِ  این راه، توشه‌ای بردار
شود آسان ز عشق کاری چند
که بُوَد پیشِ عقل بس دشوار
هاتف، اربابِ معرفت که گَهی
مست خوانندشان و گَه هشیار
از می و جام و مطرب و ساقی
از مُغ و دیر و شاهد و زُنّار
قصد ایشان نَهُفته‌اسراری است
که به ایما کُنند، گاه اظهار

امروز
به روز فیروز و فرخ
روز رام ،از ماهِ تیر
سال ۳۷۶۲ ترادادی مزدیسنا

برابر با
دوشنبه: ۱۸ تیرماه،
به سال ۱۴۰۳ خورشیدی

۸ جولای ۲۰۲۴ ترسایی

08.07.2024

🌷🌷🌷

🔷 رام:
- بیست‌ و یکمین روز هر ماه در گاه‌شماری ترادادی مزدیسنان روز «رام» نام دارد.

- رام یا ایزد رام، که در اوستا به گونه رامَه یا رامَن آمده، در زبان پهلوی به صورت رامشن یا همان رام خوانده شده‌ است.

- «رام» به چمار(:معنی) رامش، دوستی و آشتی، آرام، خوشحال است.

- رام، بخشنده چراگاه‌ها و خوراک‌های خوب است. ایزد رام همیشه در فرهنگ‌ آیینی با ایزد وَایو یا ایزد «باد» آمده است.

-  روز رام در هرماه، یکی از چهار روز پرهیز از خوردن خوراکی های گوشت دار است.


🪻🌸🪻

درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبدکورش نیکنام
🏵 @zoroaster33