یاسر عرب

واژها، بی‌تقصیرند

در مورد این پست و نقد

https://www.tg-me.com/yaser_arab57/12982

با سلام برجناب عرب
خوب است یک نکته در جواب آن دوست عزیز عرض کنم. مادامی که درون، ذهنیات، روان انسان، تغییر نکند، هرچه قدر هم با واژه‌ها کلنجار برویم، فایده‌ای نخواهد داشت.
چند مثال بزنم، یک زمانی می‌گفتند به جاروکش بگویید رفتگر تا شأنیتی داشته باشد و جایگاه آنها حفظ شود، بعدها همین کلمه هم از شأنیت افتاد. نتیجه چه شد؟! هم کسی که فردِ شاغل بدان شغل بود ابا داشت بگوید من رفتگرم و هم چنانچه می‌خواستند کسی را دون شأن حساب کنند به او رفتگر می‌گفتند، اکنون واژه‌ی رفتگر جای خود را با پاکبان عوض کرده، اما آیا نگاه و ذهنیات ما تغییری کرده، آیا همان پرستیژی که به کارمند بانک می‌دهیم و همان نگاه را به پاکبان می‌دهیم؟ زودازود است که واژه‌ی پاکبان هم به همان سرنوشتِ سپور و جاروکش و رفته‌گر دچار شود.

همین هم در باب واژه‌ی "عقب مانده‌ی ذهنی" صدق می‌کند. روزگاری آنها را کودن و منگل خطاب می‌کردند. بعد گفتند نه! آنها کودن نیستند بلکه از چرخه‌ی پیشرفت انسانی عقب مانده‌اند. بعدها واژه‌ی "عقب‌مانده" جای کودن را گرفت و اما دیری نگذشت که "عقب‌مانده" هم فحش شد. باز گفتند نگویید "عقب‌مانده" بگویید "کم‌توان ذهنی"، اما نشد. گفتند بگویید "کودکان استثنایی"، اما نشد. حالا مدتی‌ست جای آن را با "آهسته‌گامان" عوض کردند.

و ایضاً "گورستان" که شد "قبرستان" و "آرامگاه" و "آرامستان".

گو اینکه اگر با واژه‌ها بازی کنیم اما همچنان همان ذهنیت بدوی و رشدنایافته و در جهل‌مانده را داشته باشیم، واژه‌ها درمانی می‌کنند. اما این واژه‌ها در اندک زمانی با پشتوانه‌یِ فهم و درک مردم باز رنگ می‌گیرند. و آن نگاه انسان‌دوستانه، جای خود را به باورهای ارثی و جاهلانه خواهد داد.

مادامی که در درون جامعه و ذهنیات تک تک افراد تغییری حاصل نشود، واژها را مدام تغییر دهیم، باز رنگ می بازند و آنی می‌شوند که مردم طلب می‌کنند و نمی‌دانیم واژه‌ها قراردادی اند که با پشتوانه‌یِ فهم و درک مردم تغذیه می‌شوند.

خوب است جناب عرب یک مثال جالب بزنم. در شهر ما برای کودکان استثنانی، ساختمانی جهتِ تربیت و تعلیم آنان فراهم شد. و برای اینکه آنان قدر و قیمتی بیابند نام "رودکی" پدر شعر فارسی را بر آن گذاشتند تا مردم به گونه‌ای دیگر به ورودکنندگان و خارج‌شوندگان آن نگاه کنند. جالب اینجاست اکنون اگر در شهر بخواهند کسی را کودن خطاب کنند می گویند "جات تو رودکیه".

واژه‌ها هیچ کاره‌اند، مهم فرهنگ و درونیات مردم است.

اینکه ما برای اصلاح جامعه، با واژه‌ها بازی کنیم، مانند این است برای مردمی که فرهنگ بوی خوش را نمی‌دانند، کامیون‌کامیون عطر و ادکلن بیاوریم. ولی اندک زمانی بعد باز همان بوی تعفن را استشمام خواهیم کرد چون آن مردمان نه می‌دانند عطر چیست نه می‌دانند الزام بوی خوش دادن چیست.
@yaser_arab57