تاریخ و تمدن طلایی اسلام
لشکرکشی مسلمانان علیه خزرها جنگ‌های عرب های مسلمان و خزرها پیامد تلاش‌های خلافت اموی برای چیره شدن بر فراقفقاز و قفقاز شمالی بود ، جایی که خزرها از قبل سکونت داشتند. @tamadone_islami
پیش زمینه:
اولین تهاجم عرب های مسلمان در سال 642 با تصرف شهر مهم استراتژیک دربند که از گذرگاه شرقی قفقاز در امتداد دریای خزر محافظت می کرد آغاز شد
درگیری بین خزرها و اعراب (که اکنون تحت خلافت امویان است ) پس از 707 با حملات گاه و بی گاه در سراسر کوه های قفقاز از سر گرفته شد و پس از سال 721 به یک جنگ تمام عیار شدت یافت.
در زمان خلیفه هشام بن عبدالملک، امپراتوری اموی به اوج گسترش خود رسید ، زیرا مرزهای آن از حومه چین در شرق تا جنوب فرانسه در غرب امتداد یافت افزایش یافت و بزرگترین دشمن مرزهای شمالی آن در قفقاز #خزرها بودند ، بنابراین امارت اسلامی ارمنستان و آذربایجان اسلامی (که شامل ارمنستان و گرجستان و شمال آذربایجان می شود) آسیب پذیرترین امارت در برابر خطر آنهابود، منطقه مرزی بین خلافت و خزران!!
رویارویی نظامی در واقع بین امویان و خزرها در دهه پایانی قرن اول هجری قمری به لطف امیر مسلمه بن عبدالملک اموی آغاز شد که در طول عمر خود سه بار به حکومت امارت ارمنستان و آذربایجان ( قفقاز جنوبی ) منصوب شد. و این به دلایل نظامی به دلیل تهدید خزرها برای امارت بود. علت شروع درگیری های نظامی این بود که خزرها در آغاز سلطنت ولید بن عبدالملک در سال 88 هجری قمری - 707 میلادی برنامه ریزی کردند تا به قفقاز جنوبی حمله کنند
وی با کمک پادشاهان کوه‌های قفقاز از قبل تصمیم گرفت به آنها حمله کند، پس لشکری به ارمنستان فرستاد و برادرش مسلمه را به عنوان فرمانده به کار گرفت و پسرش ابن ولید را نیز به همراه داشت. با این حال، به ارتش دستور داد تا برای حمله به شهر رومی توآنا بروند و پس از نه ماه محاصره آن را فتح کردند.
مسلمه با عبور از آذربایجان تا رسیدن به قفقاز به شهر دربند (واقع در روسیه امروزی ) که اعراب آن را «باب‌الابواب» می‌نامیدند، حمله کرد و با منجنیق به آنها حمله کرد و چندین شهر و قلعه خزریه را گشود
زمستان با نبردی به نام «نبرد گل» به این دلیل که لشکر اموی در جنگ خود در مکان‌هایی که بسیاری از حیوانات آنها در اثر گل و لای غرق شدند، لشکرکشی کردند و در جریان جنگ مسلمانان سختی ها و وحشت های زیادی را تحمل کردند و این لشکرکشی نتوانست خزرها را باز دارد و در سال 111 هجری قمری مسلمه را از قفقاز منزوی کرد برای بار دوم از الجراح الحکمی دفاع کرد!
با خروج مسلمه اوضاع به سرعت رو به وخامت رفت و الجراح در چندین جنگ با خزرها روبرو شد و توانستند او را شکست دهند و او را بکشند و لشکر او را در نزدیکی #اردبیل نابود کنند. در سال 112 هجری قمری ، آنها هزاران خانواده مسلمان را به همراه فرزندان و زنان الجراح به اسارت گرفتند.
پس از آن، خزرها در سرزمین های مسلمانان جسورتر شدند و خاطر مسلمانان به خاطر اتفاقی که با الجراح و لشکریانش افتاد، ناراحت شدند، تا این که خلیفه هشام ابن عبدالملک خود شخصا دستور کمپین علیه خزرها را داد
حمله اصلی لشکرکشی بود که خلیفه اموی هشام بن عبدالملک به رهبری برادرش مسلمه بن عبدالملک برای مقابله با خزرها در سال 112 هجری قمری به قفقاز فرستاد
این بخشی از لشکرکشی‌ها و فتوحات متعدد مسلمانان بود که طی سال‌های 112 هجری (731 میلادی) پس از کشته شدن الجراح بن عبدالله الحکمی و نفوذ خزرها با سپاهیان خود به سرزمین‌های مسلمان در قفقاز، ماوراءالنهر و انجام شد.
سپس مسلمه دربند را که به یک پایگاه نظامی و مستعمره اصلی اعراب تبدیل شد، پس گرفت، قبل از اینکه مروان بن محمد (خلیفه آینده مروان دوم ) در سال 732 جایگزین او شود. دوره ای از جنگ نسبتاً محلی دنبال شد تا سال 737، زمانی که مروان یک لشکرکشی عظیم به شمال را رهبری کرد. به پایتخت خزر، آتیل در ولگا . اعراب پس از تسلیم شدن حاکم خزر، خاقان عقب نشینی کردند.
لشکرکشی 737 پایان جنگ گسترده بین دو قدرت را رقم زد و دربند را به عنوان شمالی ترین پایگاه جهان اسلام و تسلط مسلمانان بر قفقاز جنوبی را تثبیت کرد، اما قفقاز شمالی را به دست خزرها واگذار کرد.
در همان زمان، ادامه جنگ، ارتش بنی امیه را تضعیف کرد و به سقوط سلسله امویان در سال 750، در نتیجه انقلاب عباسیان که خلافت عباسی را تأسیس کرد، کمک کرد . روابط بین مسلمانان قفقاز و خزرها پس از آن تا حد زیادی مسالمت آمیز باقی ماند و قفقاز به راهی برای تجارت تبدیل شد که خاورمیانه را به اروپای شرقی پیوند می داد. صلح با دو یورش خزرها در دهه 760 و در سال 799 در نتیجه تلاش های ناموفق برای ایجاد اتحاد از طریق ازدواج بین فرمانداران عرب (یا شاهزادگان محلی) قفقاز و خاقان خزر قطع شد . جنگ های گاه و بی گاه بین خزرها و شاهزادگان مسلمان قفقاز تا فروپاشی دولت خزر در اواخر قرن دهم ادامه یافت
ادامه...
@tamadone_islami
اولین تهاجم عرب های مسلمان در سال 642 با تصرف شهر مهم استراتژیک دربند که از گذرگاه شرقی قفقاز در امتداد دریای خزر محافظت می کرد آغاز شد
درگیری بین خزرها و اعراب (که اکنون تحت خلافت امویان است ) پس از 707 با حملات گاه و بی گاه در سراسر کوه های قفقاز از سر گرفته شد و پس از سال 721 به یک جنگ تمام عیار شدت یافت.
در زمان خلیفه هشام بن عبدالملک، امپراتوری اموی به اوج گسترش خود رسید ، زیرا مرزهای آن از حومه چین در شرق تا جنوب فرانسه در غرب امتداد یافت افزایش یافت و بزرگترین دشمن مرزهای شمالی آن در قفقاز #خزرها بودند ، بنابراین امارت اسلامی ارمنستان و آذربایجان اسلامی (که شامل ارمنستان و گرجستان و شمال آذربایجان می شود) آسیب پذیرترین امارت در برابر خطر آنهابود، منطقه مرزی بین خلافت و خزران!!
رویارویی نظامی در واقع بین امویان و خزرها در دهه پایانی قرن اول هجری قمری به لطف امیر مسلمه بن عبدالملک اموی آغاز شد که در طول عمر خود سه بار به حکومت امارت ارمنستان و آذربایجان ( قفقاز جنوبی ) منصوب شد. و این به دلایل نظامی به دلیل تهدید خزرها برای امارت بود. علت شروع درگیری های نظامی این بود که خزرها در آغاز سلطنت ولید بن عبدالملک در سال 88 هجری قمری - 707 میلادی برنامه ریزی کردند تا به قفقاز جنوبی حمله کنند
وی با کمک پادشاهان کوه‌های قفقاز از قبل تصمیم گرفت به آنها حمله کند، پس لشکری به ارمنستان فرستاد و برادرش مسلمه را به عنوان فرمانده به کار گرفت و پسرش ابن ولید را نیز به همراه داشت. با این حال، به ارتش دستور داد تا برای حمله به شهر رومی توآنا بروند و پس از نه ماه محاصره آن را فتح کردند.
مسلمه با عبور از آذربایجان تا رسیدن به قفقاز به شهر دربند (واقع در روسیه امروزی ) که اعراب آن را «باب‌الابواب» می‌نامیدند، حمله کرد و با منجنیق به آنها حمله کرد و چندین شهر و قلعه خزریه را گشود
زمستان با نبردی به نام «نبرد گل» به این دلیل که لشکر اموی در جنگ خود در مکان‌هایی که بسیاری از حیوانات آنها در اثر گل و لای غرق شدند، لشکرکشی کردند و در جریان جنگ مسلمانان سختی ها و وحشت های زیادی را تحمل کردند و این لشکرکشی نتوانست خزرها را باز دارد و در سال 111 هجری قمری مسلمه را از قفقاز منزوی کرد برای بار دوم از الجراح الحکمی دفاع کرد!
با خروج مسلمه اوضاع به سرعت رو به وخامت رفت و الجراح در چندین جنگ با خزرها روبرو شد و توانستند او را شکست دهند و او را بکشند و لشکر او را در نزدیکی #اردبیل نابود کنند. در سال 112 هجری قمری ، آنها هزاران خانواده مسلمان را به همراه فرزندان و زنان الجراح به اسارت گرفتند.
پس از آن، خزرها در سرزمین های مسلمانان جسورتر شدند و خاطر مسلمانان به خاطر اتفاقی که با الجراح و لشکریانش افتاد، ناراحت شدند، تا این که خلیفه هشام ابن عبدالملک خود شخصا دستور کمپین علیه خزرها را داد
حمله اصلی لشکرکشی بود که خلیفه اموی هشام بن عبدالملک به رهبری برادرش مسلمه بن عبدالملک برای مقابله با خزرها در سال 112 هجری قمری به قفقاز فرستاد
این بخشی از لشکرکشی‌ها و فتوحات متعدد مسلمانان بود که طی سال‌های 112 هجری (731 میلادی) پس از کشته شدن الجراح بن عبدالله الحکمی و نفوذ خزرها با سپاهیان خود به سرزمین‌های مسلمان در قفقاز، ماوراءالنهر و انجام شد.
سپس مسلمه دربند را که به یک پایگاه نظامی و مستعمره اصلی اعراب تبدیل شد، پس گرفت، قبل از اینکه مروان بن محمد (خلیفه آینده مروان دوم ) در سال 732 جایگزین او شود. دوره ای از جنگ نسبتاً محلی دنبال شد تا سال 737، زمانی که مروان یک لشکرکشی عظیم به شمال را رهبری کرد. به پایتخت خزر، آتیل در ولگا . اعراب پس از تسلیم شدن حاکم خزر، خاقان عقب نشینی کردند.
لشکرکشی 737 پایان جنگ گسترده بین دو قدرت را رقم زد و دربند را به عنوان شمالی ترین پایگاه جهان اسلام و تسلط مسلمانان بر قفقاز جنوبی را تثبیت کرد، اما قفقاز شمالی را به دست خزرها واگذار کرد.
در همان زمان، ادامه جنگ، ارتش بنی امیه را تضعیف کرد و به سقوط سلسله امویان در سال 750، در نتیجه انقلاب عباسیان که خلافت عباسی را تأسیس کرد، کمک کرد . روابط بین مسلمانان قفقاز و خزرها پس از آن تا حد زیادی مسالمت آمیز باقی ماند و قفقاز به راهی برای تجارت تبدیل شد که خاورمیانه را به اروپای شرقی پیوند می داد. صلح با دو یورش خزرها در دهه 760 و در سال 799 در نتیجه تلاش های ناموفق برای ایجاد اتحاد از طریق ازدواج بین فرمانداران عرب (یا شاهزادگان محلی) قفقاز و خاقان خزر قطع شد . جنگ های گاه و بی گاه بین خزرها و شاهزادگان مسلمان قفقاز تا فروپاشی دولت خزر در اواخر قرن دهم ادامه یافت
ادامه...
@tamadone_islami
برنامه ی پرگار:
بررسی شخصیت و زندگانی حضرت #عمر_ابن_خطاب خلیفه ی دوم مسلمین
📌قسمت اول
https://youtu.be/cpTi5v_FMH8?si=xRMV4-hwiM-_Xvou
@tamadone_islami
بررسی شخصیت و زندگانی حضرت #عمر_ابن_خطاب خلیفه ی دوم مسلمین
📌قسمت اول
https://youtu.be/cpTi5v_FMH8?si=xRMV4-hwiM-_Xvou
@tamadone_islami
YouTube
عمربن خطاب، قسمت اول
ساده‌زیست بود و پسرانش را وادار کرد در معیشت به او که خلیفه‌ی یک امپراتوری ثروتمند شده بود اتکا نکنند. عمر‌بن‌خطاب چگونه خلیفه‌ای بود؟ میهمان‌ها: مجیب الرحمان رحیمی؛ پژوهشگر تاریخ اسلام، حسن یوسفی اشکوری؛ پژوهشگر تاریخ اسلام و داریوش محمدپور؛ استاد دانشگاه.
تاریخ و تمدن طلایی اسلام
برنامه ی پرگار: بررسی شخصیت و زندگانی حضرت #عمر_ابن_خطاب خلیفه ی دوم مسلمین 📌قسمت اول https://youtu.be/cpTi5v_FMH8?si=xRMV4-hwiM-_Xvou @tamadone_islami
برنامه ی پرگار:
بررسی شخصیت و زندگانی حضرت #عمر_ابن_خطاب خلیفه ی دوم مسلمین
📌#قسمت_دوم
https://youtu.be/9qvjOVFlA0Q?si=VLCZYZk8s8fZWBrV
بررسی شخصیت و زندگانی حضرت #عمر_ابن_خطاب خلیفه ی دوم مسلمین
📌#قسمت_دوم
https://youtu.be/9qvjOVFlA0Q?si=VLCZYZk8s8fZWBrV
YouTube
عمربن خطاب، قسمت دوم
آیا عمربن خطاب مبدع نهی از منکر به شکلی خشک و بنیادگرایانه بود؟ از سوی دیگر، آیا او نبود که دیوان‌سالاری و نظم ونسق امپراتوری اسلامی را بنیاد گذاشت؟ میهمان‌ها: مجیب الرحمان رحیمی؛ پژوهشگر تاریخ اسلام، حسن یوسفی اشکوری؛ پژوهشگر تاریخ اسلام و داریوش محمدپور؛…
تاریخ و تمدن طلایی اسلام pinned «برنامه ی پرگار: بررسی شخصیت و زندگانی حضرت #عمر_ابن_خطاب خلیفه ی دوم مسلمین 📌قسمت اول https://youtu.be/cpTi5v_FMH8?si=xRMV4-hwiM-_Xvou @tamadone_islami»
⭕دانشمندان اسلامی قرن دوازدهم میلادی ، به هر حال فرمول باروت را کشف کردند
❗این فعالیت مسلمانان برای تهیه وسیله دفاعی موثر تر از ضرورت تلخی سرچشمه می گرفت و آن حملات خصمانه ی بود که از طرف اروپا بر علیه مسلمانان دائم در جریان بود
بنابراین رهبران اسلامی ، شیمی دانان معروف شان را که شهرت جهانی داشتند در کارخانه های باروت ساری بکار گماردند ، تا اینها مواد شیمیایی که مصرف جنگی داشتند از نقطه نظر تاثیر روی بدن و آتش افروزی و همچنین از نظر تاثیر انفجاریشان آزمایش کردند
📚منبع : فرهنگ اسلام در اروپا، دکتر هونکه، جلد ۱، صفحه ۸۵
⭕Islamic scientists of the 12th century discovered the formula for gunpowder anyway
❗This activity of the Muslims to prepare a more effective means of defense originated from a bitter necessity, and it was the hostile attacks that were constantly going on against the Muslims from Europe.
📚 source: Islamic culture in Europe, Dr. Honke, volume 1, page 85
@tamadone_islami
❗این فعالیت مسلمانان برای تهیه وسیله دفاعی موثر تر از ضرورت تلخی سرچشمه می گرفت و آن حملات خصمانه ی بود که از طرف اروپا بر علیه مسلمانان دائم در جریان بود
بنابراین رهبران اسلامی ، شیمی دانان معروف شان را که شهرت جهانی داشتند در کارخانه های باروت ساری بکار گماردند ، تا اینها مواد شیمیایی که مصرف جنگی داشتند از نقطه نظر تاثیر روی بدن و آتش افروزی و همچنین از نظر تاثیر انفجاریشان آزمایش کردند
📚منبع : فرهنگ اسلام در اروپا، دکتر هونکه، جلد ۱، صفحه ۸۵
⭕Islamic scientists of the 12th century discovered the formula for gunpowder anyway
❗This activity of the Muslims to prepare a more effective means of defense originated from a bitter necessity, and it was the hostile attacks that were constantly going on against the Muslims from Europe.
📚 source: Islamic culture in Europe, Dr. Honke, volume 1, page 85
@tamadone_islami
⭕مسلمانان در کاوش های علمی به ویژه در شیمی ، بیشتر از یونانیان گرایش تجربی داشتند
🔴آنان امید وارد بودند که فلزات کم بها را به طلا تبدیل کنند ، راز کیمیا (philosopher,s stone ) را بکشایند و اکسیر حیات (elixir of life) را به دست آورند
♦️در سرتاسر اعصاری (اروپا) که از تاریکی و نادانی پوشیده بود ، عملا مسلمانان بودند که سنت تمدن را پیش بردند
🔺و هر معرفت علمی نیز که صاحبنظرانی چون روجر بیکن در اواخر قرون وسطی کسب کردند ،از آنان(مسلمانان) اقتباس کردند
📚منبع: جهان بینی، راسل صفحه ۷
@tamadone_islami
🔴آنان امید وارد بودند که فلزات کم بها را به طلا تبدیل کنند ، راز کیمیا (philosopher,s stone ) را بکشایند و اکسیر حیات (elixir of life) را به دست آورند
♦️در سرتاسر اعصاری (اروپا) که از تاریکی و نادانی پوشیده بود ، عملا مسلمانان بودند که سنت تمدن را پیش بردند
🔺و هر معرفت علمی نیز که صاحبنظرانی چون روجر بیکن در اواخر قرون وسطی کسب کردند ،از آنان(مسلمانان) اقتباس کردند
📚منبع: جهان بینی، راسل صفحه ۷
@tamadone_islami
#نسخه_های_خطی
آدمی و دیو و پری، تاج و تخت و رایت و انگشتری، زهره و خورشید و ماه و مشتری
Illustrated folio from a manuscript of Mu'nis al-ahrar fi daqa 'iq al-ash'ar (The Free Men's Companion to the Subtleties of Poems) by Muhammad ibn Badr al-Din Jajarmi: Human, harpy, demon and fairy; Crown, throne, standard and signet ring; Minstrel (Venus), cook (sun), horseshoe (moon), and scribe (Jupiter), 1341, Ilkhanid, Isfahan, Harvard Museum
برگی از مونس الاحرار فی دقایق الاشعار، محمدبن بدر جاجرمی، ایلخانی، اصفهان، موزه هاروارد
@tamadone_islami
آدمی و دیو و پری، تاج و تخت و رایت و انگشتری، زهره و خورشید و ماه و مشتری
Illustrated folio from a manuscript of Mu'nis al-ahrar fi daqa 'iq al-ash'ar (The Free Men's Companion to the Subtleties of Poems) by Muhammad ibn Badr al-Din Jajarmi: Human, harpy, demon and fairy; Crown, throne, standard and signet ring; Minstrel (Venus), cook (sun), horseshoe (moon), and scribe (Jupiter), 1341, Ilkhanid, Isfahan, Harvard Museum
برگی از مونس الاحرار فی دقایق الاشعار، محمدبن بدر جاجرمی، ایلخانی، اصفهان، موزه هاروارد
@tamadone_islami
کشف صنعت شیشه در عراق قرن نهم میلادی
بر اساس مطالعه ای که در مجله PLOS ONE منتشر شد ، کاخ شهر سامرا، پایتخت خلافت عباسی سابق، خانه ی صنعت پیشرفته تولید و تجارت شیشه بود.
@tamadone_islami
بر اساس مطالعه ای که در مجله PLOS ONE منتشر شد ، کاخ شهر سامرا، پایتخت خلافت عباسی سابق، خانه ی صنعت پیشرفته تولید و تجارت شیشه بود.
@tamadone_islami
تاریخ و تمدن طلایی اسلام
کشف صنعت شیشه در عراق قرن نهم میلادی بر اساس مطالعه ای که در مجله PLOS ONE منتشر شد ، کاخ شهر سامرا، پایتخت خلافت عباسی سابق، خانه ی صنعت پیشرفته تولید و تجارت شیشه بود. @tamadone_islami
کشف صنعت شیشه در عراق قرن نهم میلادی
بر اساس مطالعه ای که در مجله PLOS ONE منتشر شد ، کاخ شهر سامرا، پایتخت خلافت عباسی سابق، خانه ی صنعت پیشرفته تولید و تجارت شیشه بود.
سامرا که در عراق در 125 کیلومتری شمال بغداد واقع شده است، از سال 836 تا 892 میلادی پایتخت عباسیان بوده است. این شهر به دلیل فراوانی شیشه‌های تزئینی، منبع مهمی از اطلاعات باستان‌شناسی در مورد هنر و معماری اولیه اسلامی است. با این حال، جزئیات تولید مصنوعات شیشه‌ای سامرا و همچنین نقش آنها در اقتصاد شهر مبهم بوده است.
در این مطالعه، نویسندگان 265 اثر شیشه‌ای سامرا را که در مجموعه‌های موزه‌ای آلمان و انگلیس نگهداری می‌شوند، از جمله کاسه، بطری، شیشه‌های تزئینی و غیره مورد بررسی قرار دادند. عناصر کمیاب در شیشه، که با استفاده از تجزیه و تحلیل طیف سنجی جرمی شناسایی شدند، سرنخ هایی از منشاء جغرافیایی مواد خام مورد استفاده در ساخت انواع مختلف مصنوعات شیشه ای ارائه کردند.
نتایج نشان می دهد که بخشی از شیشه سامرا از مناطق دیگر مانند خاور نزدیک و مصر وارد شده است. اما اکثر مصنوعات شیشه ای آنقدر از نظر ترکیب مشابه بودند که نویسندگان به شدت مشکوک بودند که بسیاری از شیشه ها به صورت محلی تولید می شد. این تصویر شهری با صنعت مهم تولید و تجارت شیشه را ترسیم می کند و فرضیه های قبلی را بر اساس نوشته های این دوره زمانی تایید می کند. این واقعیت که از شیشه های باکیفیت برای تزئین کاخ خلیفه اصلی شهر استفاده می شد نشان می دهد که شیشه در این زمان ارزش فرهنگی و اقتصادی زیادی داشته است.
نادین شیبیله، یکی از نویسندگان این مطالعه، توضیح داد: «تحلیل شیمیایی با وضوح بالا شیشه‌های قرن نهم از سامرا، صنعت شیشه‌سازی پیشرفته عباسی و همچنین واردات انتخابی اشیاء شیشه‌ای خاص را نشان می‌دهد. بنابراین داده های تحلیلی ما منابع مکتوب در مورد تولید شیشه در مجاورت پایتخت جدید را تأیید می کند.
شیشه‌سازی سنتی در مقیاس بزرگ رومی بر پایه سودای معدنی تا اوایل دوره اسلامی ادامه یافت . ترکیبات شیشه خام جدید که منعکس کننده استفاده از خاکستر گیاهی غنی از سودا به جای سود معدنی ( ناترون ) هستند ، تنها در اواخر قرن هشتم و اوایل قرن نهم در مصر و شام ظاهر شدند!
با این حال، آنها با یک تغییر فرهنگی فزاینده به سمت شرق مصادف شدند که در دوره بعدی امویان آغاز شد و با ظهور عباسیان و تأسیس بغداد به عنوان پایتخت جدید در سال 762 پس از میلاد شتاب گرفت
یعقوبی در کتاب البلدان خود ، شرح اصلی معاصر از بنیان سامرا، گزارش می‌دهد که خلیفه معتصم «از بصره افرادی را که شیشه می‌سازند آورده است»
شیشه در سامرا عباسی در طیف وسیعی از تزئینات معماری مانند موزاییک، الماس توخالی، منبت‌های مثلثی، گرد یا بیضی از شیشه‌های شفاف بی‌رنگ و کاشی‌های بنفش براق یا میلیفیوری استفاده‌های نوآورانه‌ای داشت. تاج تخت دارالخلافه معتصم در زمره اولین و مهمترین نمونه های تزئینات شیشه ای معماری (836-842 پس از میلاد) قرار دارد
آنچه مسلم است، این است که شیشه‌سازان مسلمان عمداً یک منبع سیلیس خالص را انتخاب کردند که به آنها اجازه می‌داد تا مواد و فرآیندهای تولید را از نزدیک کنترل کنند.شیشه‌کاران با بهره‌برداری از مواد خام با خلوص بالا توانستند شیشه‌ای واقعاً بی‌رنگ و بدون رنگ یا رنگ آبی که معمولاً توسط ناخالصی‌های آهن موجود در ماسه به شیشه منتقل می‌شود، به دست آورند. تلاش و اهتمام ویژه ای که برای تولید این لیوان های بی رنگ صورت گرفت، نشان از ارزش فرهنگی و اعتبار بالای آن ها دارد
یافته‌های شیشه‌ای از سامرا، کارایی خاص مواد شیشه‌ای را برای شهر کاخ تازه‌ساخته، همزمان با تبادل بین منطقه‌ای اشیاء تخصصی نشان می‌دهد. تغییرات در ویژگی‌های کانی‌شناسی مواد اولیه، انتخاب‌های تکنولوژیکی متفاوتی را نشان داد، که استفاده احتمالی از سنگریزه‌های کوارتز را برای ساخت نوع خاصی از شیشه‌های معماری بی‌رنگ شناسایی کرد. اجرای این فناوری تولیدی پرکار، به درجه قابل توجهی از پیچیدگی و ارزش زیبایی شناختی و فرهنگی نسبت داده شده به مواد زجاجیه در قرن نهم اشاره دارد
📌منبع و اصل مقاله:
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0201749
@tamadone_islami
بر اساس مطالعه ای که در مجله PLOS ONE منتشر شد ، کاخ شهر سامرا، پایتخت خلافت عباسی سابق، خانه ی صنعت پیشرفته تولید و تجارت شیشه بود.
سامرا که در عراق در 125 کیلومتری شمال بغداد واقع شده است، از سال 836 تا 892 میلادی پایتخت عباسیان بوده است. این شهر به دلیل فراوانی شیشه‌های تزئینی، منبع مهمی از اطلاعات باستان‌شناسی در مورد هنر و معماری اولیه اسلامی است. با این حال، جزئیات تولید مصنوعات شیشه‌ای سامرا و همچنین نقش آنها در اقتصاد شهر مبهم بوده است.
در این مطالعه، نویسندگان 265 اثر شیشه‌ای سامرا را که در مجموعه‌های موزه‌ای آلمان و انگلیس نگهداری می‌شوند، از جمله کاسه، بطری، شیشه‌های تزئینی و غیره مورد بررسی قرار دادند. عناصر کمیاب در شیشه، که با استفاده از تجزیه و تحلیل طیف سنجی جرمی شناسایی شدند، سرنخ هایی از منشاء جغرافیایی مواد خام مورد استفاده در ساخت انواع مختلف مصنوعات شیشه ای ارائه کردند.
نتایج نشان می دهد که بخشی از شیشه سامرا از مناطق دیگر مانند خاور نزدیک و مصر وارد شده است. اما اکثر مصنوعات شیشه ای آنقدر از نظر ترکیب مشابه بودند که نویسندگان به شدت مشکوک بودند که بسیاری از شیشه ها به صورت محلی تولید می شد. این تصویر شهری با صنعت مهم تولید و تجارت شیشه را ترسیم می کند و فرضیه های قبلی را بر اساس نوشته های این دوره زمانی تایید می کند. این واقعیت که از شیشه های باکیفیت برای تزئین کاخ خلیفه اصلی شهر استفاده می شد نشان می دهد که شیشه در این زمان ارزش فرهنگی و اقتصادی زیادی داشته است.
نادین شیبیله، یکی از نویسندگان این مطالعه، توضیح داد: «تحلیل شیمیایی با وضوح بالا شیشه‌های قرن نهم از سامرا، صنعت شیشه‌سازی پیشرفته عباسی و همچنین واردات انتخابی اشیاء شیشه‌ای خاص را نشان می‌دهد. بنابراین داده های تحلیلی ما منابع مکتوب در مورد تولید شیشه در مجاورت پایتخت جدید را تأیید می کند.
شیشه‌سازی سنتی در مقیاس بزرگ رومی بر پایه سودای معدنی تا اوایل دوره اسلامی ادامه یافت . ترکیبات شیشه خام جدید که منعکس کننده استفاده از خاکستر گیاهی غنی از سودا به جای سود معدنی ( ناترون ) هستند ، تنها در اواخر قرن هشتم و اوایل قرن نهم در مصر و شام ظاهر شدند!
با این حال، آنها با یک تغییر فرهنگی فزاینده به سمت شرق مصادف شدند که در دوره بعدی امویان آغاز شد و با ظهور عباسیان و تأسیس بغداد به عنوان پایتخت جدید در سال 762 پس از میلاد شتاب گرفت
یعقوبی در کتاب البلدان خود ، شرح اصلی معاصر از بنیان سامرا، گزارش می‌دهد که خلیفه معتصم «از بصره افرادی را که شیشه می‌سازند آورده است»
شیشه در سامرا عباسی در طیف وسیعی از تزئینات معماری مانند موزاییک، الماس توخالی، منبت‌های مثلثی، گرد یا بیضی از شیشه‌های شفاف بی‌رنگ و کاشی‌های بنفش براق یا میلیفیوری استفاده‌های نوآورانه‌ای داشت. تاج تخت دارالخلافه معتصم در زمره اولین و مهمترین نمونه های تزئینات شیشه ای معماری (836-842 پس از میلاد) قرار دارد
آنچه مسلم است، این است که شیشه‌سازان مسلمان عمداً یک منبع سیلیس خالص را انتخاب کردند که به آنها اجازه می‌داد تا مواد و فرآیندهای تولید را از نزدیک کنترل کنند.شیشه‌کاران با بهره‌برداری از مواد خام با خلوص بالا توانستند شیشه‌ای واقعاً بی‌رنگ و بدون رنگ یا رنگ آبی که معمولاً توسط ناخالصی‌های آهن موجود در ماسه به شیشه منتقل می‌شود، به دست آورند. تلاش و اهتمام ویژه ای که برای تولید این لیوان های بی رنگ صورت گرفت، نشان از ارزش فرهنگی و اعتبار بالای آن ها دارد
یافته‌های شیشه‌ای از سامرا، کارایی خاص مواد شیشه‌ای را برای شهر کاخ تازه‌ساخته، همزمان با تبادل بین منطقه‌ای اشیاء تخصصی نشان می‌دهد. تغییرات در ویژگی‌های کانی‌شناسی مواد اولیه، انتخاب‌های تکنولوژیکی متفاوتی را نشان داد، که استفاده احتمالی از سنگریزه‌های کوارتز را برای ساخت نوع خاصی از شیشه‌های معماری بی‌رنگ شناسایی کرد. اجرای این فناوری تولیدی پرکار، به درجه قابل توجهی از پیچیدگی و ارزش زیبایی شناختی و فرهنگی نسبت داده شده به مواد زجاجیه در قرن نهم اشاره دارد
📌منبع و اصل مقاله:
https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0201749
@tamadone_islami
journals.plos.org
The glass walls of Samarra (Iraq): Ninth-century Abbasid glass production and imports
Capital of the Abbasid Caliphate between 836 and 892 CE, the palace-city of Samarra offers a precise window into early Islamic art and architecture. Excavations conducted more than 100 years ago are seen as the beginnings of scientific Islamic archaeology…