گرفتاری دل  :

گرفتاری مردم زمانه از پریشانی است و این پریشانی مربوط به پریشانی دل است و پریشانی دل مربوط به پریشانی دلبرها، دلبری زن،دلبری شوهر، دلبری فرزند، دلبری خانه، دلبری اتومبیل، دلبری پست و مقام و دلبری پول. نگویی که در میان دلبران اسم خدا را نیاوردی. این چه دلبری است که اگر دربیست و چهار ساعت هفده دقیقه آن سهم این دلبر شد ، دلبران دیگر نگذارند تا تو بااین محبوب ازلی سر وسرّی داشته باشی.

برگرفته شده از کتاب عبادت عاشقانه اثر استاد کریم محمود حقیقی
#نفی_خواطر
@sserfan

راههای عملی کسب عشق و محبت الهی
عامل چهاردهم :نفی خواطر
(قسمت چهارم )

ادامه...
راههای تشخیص انواع خواطر از یکدیگر:
عارف و سالک از ابتدای سیر و سلوک تا آخرین مرحله منازل تهذیب نفسانی و پذیرش انوار و تجلیات الهی ملزم به کوشش در باره شناخت و نفی خواطر است. البته کار این شناخت بسیار دشوار و پیچیده است. و از عهده هر کسی بر نمی آید. به همین دلیل سید حیدر آملی کار تشخیص خواطر را در حیطه عارف کامل و امام معصوم و پیامبر(ص) می داند که به باطن و حقیقت اشیاء و قابلیت موجودات آگاه اند.

با این همه عرفا برای برون رفت از این مشکل راه هایی را توصیه کرده اند که به مهمترین آنها اشاره می شود.

بر اساس یک ملاک کلی، هر خاطری که موجب خیر شود، با ارامش همراه باشد، زود زوال پذیرد و توجه تمام به حق و لذت و رغبت در عبادت را در پی داشته باشد، ملکی و رحمانی است و هر آنچه غیر از آن باشد ، در زمره خواطر شیطانی به شمار می آید.

نکته اساسی این است که خاطر شیطانی محدود به حرام و مکروه نیست. از آنجا که هدف از خلقت شیطان امتحان بندگان است، خداوند به او انواع علوم اغواء و گمراهی مردم را تعلیم داده است تا بتواند وسوسه هایش را با کمک نفس به قلب بندگان وارد کند . بنابر این ، با توجه به اقتضاءات و مراتب افراد و از طریق ترغیب یا منع از همه احکام شرعی پنجگانه بر ضمیر آنان ورود پیدا می کند به همین خاطر ظرافت کار بیشتر است و در تشخیص مکر شیطانی باید بسیار مراقب بود و هشیارانه عمل کرد.

معيار و ميزان، و فرق بين خواطر و القائات و واردات در كتب اهل سلوك و رياضت و متأدبين بآداب و شريعت اسلامى مسطور است. القائات را تقسيم بالقاء صحيح و فاسد نمود‏اند.

القائات صحيحه قابل وثوق و اعتماد است بر خلاف القائات فاسد.
آنچه مربوط بعلوم و معارف باشد، القاء ربانى و آنچه كه سالك را به طاعت خداوند و بجا آوردن واجبات و مستحبات، و بالجمله آنچه كه در صلاح سالك باشد، القاء ملكى است؛ و يكى از انواع الهام نيز بشمار مى‏رود. القائات فاسد، منقسم بالقاء شيطانى و نفسانى مى‏شود. القاء شيطانى موجب تمايل انسان بمعاصى مى‏شود. القاء نفسانى موجب رغبت انسان به امورى كه موجب التذاذ و حظوظ نفسانى است مى‏گردد.
ادامه دارد...
#نفی_خواطر

@sserfan

پرهیز کردن از افکار سوء :

 در مثل، فكر مانند شير درنده است و دلها به مانند بيشه زاران است. پس از انديشه‏ ها بايد پرهيز كردن تا قلب از فكرهاى وحشى حفظ شود. مادام كه بيشه دل، از خواطر پريشان خالى نباشد، به خاطر هجوم شيران درنده ،از جوشش معارف خبرى نباشد. پرهيز كردن از دوا دادن بهتر است، چه آن كه جاى زخم بيشتر خارانده شود بيمارى اش وخيم‏تر مى‏ گردد. مانع گذاشتن براى نيامدن خواطر مزاحم بهتر از آنست كه خواطر سوء بيايد، و بعد بخواهد دفع كند.

احتماها بر دواها سرور است
ز آنكه خاريدن، فزونى گر است

 پرهيز ريشه هر علاجى است بعد از آن خوب قوت روحى خود را ببين.

احتما اصل دوا آمد يقين
احتما كن قوه جان را ببين

احتما(از ریشه محو به معنی  محو کردن ،پرهيز كردن)


از اين جاست كه رسول خدا(ص) فرمود: پرهيز كردن سرچشمه هر درمان مى‏ باشد. (الحمية رأس الدواء) و بالاترين رياضت نگاه داشتن دل از خواطر سوء و افكار خراب است.
گلستان کشمیری
استاد علی اکبر صداقت
#نفی_خواطر
#مراقبه
#سکوت
#ذهن

@sserfan

راههای عملی کسب عشق و محبت الهی
عامل چهاردهم :نفی خواطر
(قسمت پنجم )

نفی خواطر و مراتب آن :
نفي خواطردر عرفان عملي يا سير وسلوك كاربرد دارد و مشارطه ومراقبه و محاسبه در بين علماي اخلاق درتزكيه نفوس بكار ميرود.
امانفي خواطر از مهمّات وصول به مقصد در سلوک الي الله است، و اكثر افرادى كه از راه بازمانده و نتوانسته‏ اند به مقصد برسند، در اين مرحله توقف كرده­ اند. خطرات اين منازل عبارت است از عبادت اصنام و اوثان و كواكب و آتش و گاه زندقه و فرعونيت و دعواى حلول و اتّحاد و نفى تكليف و اباحه و امثال آن. حلول و اتّحاد كه از خطرات مهمّ است، از صاف نمودن ذهن به وسيله نفى خواطر براى سالك پيدا مي­شود. چون سالك هنوز از وادى اسم و رسم بيرون نرفته است، از اين رو ممكن است در اثر تجلّى صفاتيه يا اسمائيه چنين تخيل كند كه الله با خوديت و شخصيت او متّحد است، و اين همان معناى حلول و اتّحادى است كه كفر و شرك است و حال آن­كه معناى وحدت وجود به كلّى معناى تعدّد و تغاير را نفى مى‏كند و در برابر وجود مقدّس حضرت احديت تمام وجودات را جزء موهومات مى‏شمرد و همه را سايه مى‏شمرد. سالك به واسطه ارتقاء به اين مقام تمام هستى خود را از دست مى‏دهد و فانى مى‏شود و غير از ذات مقدّس او در عالم وجود ذى وجودى را ادراك و ذوق نمى‏نمايد.

نفى خواطر عبارت است از تسخير قلب و حكومت بر آن، تا سخنى نگويد و عملى انجام ندهد و تصوّرى بر او وارد نشود، مگر به اذن و اختيار صاحب آن. و تحصيل اين حال بسى دشوار است. چون سالك در مقام نفى خاطر مى‏افتد ناگهان متوجّه مى‏شود كه سيل بنيادكن خواطر و اوهام و خيالات او را فرا مى‏گيرد و حتّى خاطراتى كه باور نمى‏كرد به خاطرش خطور كند از وقايع كهنه گذشته يا خيالات غير قابل وقوع بر او راه مى‏يابند و پيوسته او را مشغول به خود مى‏كنند. سالك بايد در اين مقام ثابت بايستد و هر خاطرى كه پيدا شود و زحمت دهد او را با شمشير ذكر هلاك كند. و مراد از ذكر در اين­جا همان اسماء الهيه است كه بايد سالك در وقت خطور خاطره به يكى از آن اسماء توجّه كند و توجّه خود را بر آن مستدام بدارد تا آن خاطر از خانه دل بيرون رود.اين مرحله حتما بايد با ولي يااستاد خاص همراه گردد وگرنه به ظلمات منتهي خواهد شد.

طريقه مرحوم ملاحسين­قلي همداني در نفي خواطر مرحوم آخوند ملا حسين قلى همدانى و شاگردان وي هرگز نفى خواطر بدون ذكر عملى نداشته ‏اند، بلكه رويه ايشان التزام در امر مراقبه و اهتمام به مراتب آن بوده است.

مراتب مراقبه اوّل درجه مراقبه اين است كه سالك از محرّمات اجتناب كند و تمام واجبات را به جاي آورد، و در اين دو امر به هيچ وجه مسامحه نورزد.
دوّم درجه، آن است كه مراقبه را شديد نمايد و بكوشد هر چه مى‏كند براى رضاى خدا باشد و از امورى كه لهو و لعب ناميده مى‏شود، اجتناب نمايد. چون در اين مرتبه اهتمام نمود براى او تمكّن پيدا مى‏شود كه ديگر خود را نبازد و اين خوددارى در او به سر حدّ ملكه برسد.
سوّم درجه، آن است كه پروردگار جهان را پيوسته ناظر خود ببيند، و كم‏كم اعتراف مى‏نمايد كه خداى متعال در همه جا حاضر و ناظر و نگران همه مخلوقات است. و اين مراقبه در تمام حالات و در همه اوقات بايد رعايت شود.
چهارم درجه، اين است كه خودش خداى را حاضر و ناظر ببيند و به طور اجمال مشاهده جمال الهى نمايد. وصيت رسول اكرم صلّى اللّه عليه و آله به ابى­ذرّ غفارى اشاره به اين دو مرتبه اخير از مراقبه است: «خداى را چنان عبادت كن مثل آنكه گوئى تو او را مى‏بينى و اگر نمى‏توانى او را ببينى او را طورى عبادت كن كه بدانى او ترا مى‏بيند». بنابراين عبادت در مرحله‏اى كه خدا او را مى‏بيند پائين‏تر است از مرتبه‏اى كه او خدا را مى‏بيند. چون سالك بدين مرتبه رسد براى آن­كه بتواند به كلّى اغيار را از ذهن خود خارج كند بايد نفى خاطر را در ضمن يكى از اعمال عباديه به جاى آورد.
ادامه دارد...
منبع: سيد محمد حسين حسینی تهرانی  رساله لب اللباب.
#نفی_خواطر

@sserfan

#نفی_خواطر_مراقبه
در آن ساعت که تنها نشستی و در بر خود بستی و از اغیار رستی ،نه تصور کنی که از همه رمیدی که بسا غوغای نفس در همان خلوت سرا از غوغای بیرون بیشتر بود؛ لازم است در انجا که نشستی فقط به خود نگری و هیچ خیال نه خوب و نه بد بر اندیسه نگذرانی که خلوت حقیقی وحدت بود و چون با همین علم حضوری به درون نگری ،هر چه از ان سوی رسد جز نور نباشد.
حضرت استاد کریم محمود حقیقی
ساغر سحر ص 181
@sserfan

ذوق مناجات :

آتش عشقم بسوخت خرقه طاعات را
سیل جنون در ربود رخت عبادات را

مسئله عشق نیست در خور شرح و بیان
به که به یک سو نهند لفظ و عبارات را

دامن خلوت ز دست کی دهد آنکس که یافت
در دل شبهای تار ذوق مناجات را

هر نفسم چنگ و نی از تو پیامی دهد
پی نبرد هر کسی رمز و اشارات را

جای دهید امشبم مسجدیان تا سحر
مستم و گم کرده ام راه خرابات را

خاک نشینان عشق بی مدد جبرئیل
هر نفسی میکنند سیر سماوات را

دوش تفرج کنان خوش ز حرم تا به دیر
رفتم و کردم تمام سیر مقامات را

غیر خیالات نیست عالم و ما کرده ایم
از دم پیر مغان رفع خیالات را

بر سر بازار عشق کس نخرد ای عزیز
از تو به یک جو هزار کشف و کرامات را

وحدت از این پس مده دامن رندان ز دست
صرف خرابات کن جمله اوقات را

#شعر_وحدت_کرمانشاهی

@sserfan

راههای عملی کسب عشق و محبت الهی
عامل چهاردهم :نفی خواطر
(قسمت ششم )

نفی خواطر پنجره ای به سوی نیستی و فنا :

اگر برای سالک ،نفی خواطر به خوبی صورت گیرد ،بلاخره وی را به عالم نیستی می رساند که هستی محض است؛بطوریکه دیگر نه تنها خاطره ای بر او وارد نمی شود،بلکه ممکن نیست که وارد بشود ،و سالک چنان در عالم توحید مستغرق می شود که مجال نزول به کثرات را پیدا نمیکند و خاطره ای بر او نمی گذرد ،تو گویی که میان او و میان خواطر سد سکندر کشیده اند که به هیچوجه قابل رخنه و شکاف نمی باشد.
در این حال خاطرات با اجازه وی و با اذن نفسانی وی وارد می شوند ،یعنی اگر اجازه داد، خاطره ای بر ذهنش عبور میکند و الا فلا.

بنابراین حال سالک در این حال با حال قبلی او در دو جهت عکس قرار میگیرد : در وهله اول خواطر بدون اذن و رخصت او هجوم می آوردند و زوایای قلب را تصرف می کردند و بقول ما کودتایی در دل او حاصل می شد که باید سالک با رنج و تعب مدتها زحمت بکشد تا بتواند حضور قلب پیدا کند و خواطر را بالمره دفع نماید ،ولیکن در این وهله سالک پیوسته با خدا و در حرم خداست و خاطره ای حق ورود ندارد .
ممکن است روز ها و ماهها بگذرد و خاطره ای بر ذهنش مرور ننماید مگر خاطرات نیک و بدون ضرر که لازمه معیشت است ،مثل لزوم آب آشامیدن در موقع عطش و پاسخ سلام دادن و امثال ذالک...
علامه طهرانی
روح مجرد

#نفی_خواطر
#سکوت

@sserfan

 

در کوی خرابات، کسی را که نیاز است
هشیاری و مستیش همه عین نماز است

آنجا نپذیرند صلاح و ورع امروز
آنچ از تو پذیرند در آن کوی نیاز است

اسرار خرابات به جز مست نداند
هشیار چه داند که درین کوی چه راز است؟

تا مستی رندان خرابات بدیدم
دیدم به حقیقت که جزین کار مجاز است

خواهی که درون حرم عشق خرامی؟
در میکده بنشین که ره کعبه دراز است

هان! تا ننهی پای درین راه ببازی
زیرا که درین راه بسی شیب و فراز است

از میکده‌ها نالهٔ دلسوز برآمد
در زمزمهٔ عشق ندانم که چه ساز است؟

در زلف بتان تا چه فریب است؟که پیوست
محمود پریشان سر زلف ایاز است

زان شعله که از روی بتان حسن تو افروخت
جان همه مشتاقان در سوز و گداز است

چون بر در میخانه مرا بار ندادند
رفتم به در صومعه، دیدم که فراز است

آواز ز میخانه برآمد که: عراقی
در باز تو خود را که در میکده باز است
#شعر_عراقی

@sserfan

 

 

در کوی خرابات، کسی را که نیاز است
هشیاری و مستیش همه عین نماز است

آنجا نپذیرند صلاح و ورع امروز
آنچ از تو پذیرند در آن کوی نیاز است

اسرار خرابات به جز مست نداند
هشیار چه داند که درین کوی چه راز است؟

تا مستی رندان خرابات بدیدم
دیدم به حقیقت که جزین کار مجاز است

خواهی که درون حرم عشق خرامی؟
در میکده بنشین که ره کعبه دراز است

هان! تا ننهی پای درین راه ببازی
زیرا که درین راه بسی شیب و فراز است

از میکده‌ها نالهٔ دلسوز برآمد
در زمزمهٔ عشق ندانم که چه ساز است؟

در زلف بتان تا چه فریب است؟که پیوست
محمود پریشان سر زلف ایاز است

زان شعله که از روی بتان حسن تو افروخت
جان همه مشتاقان در سوز و گداز است

چون بر در میخانه مرا بار ندادند
رفتم به در صومعه، دیدم که فراز است

آواز ز میخانه برآمد که: عراقی
در باز تو خود را که در میکده باز است
#شعر_عراقی

@sserfan

 

نفی خواطر و مبتدیان :

در رساله ی سیر و سلوک منسوب بحرالعلوم ، تعداد منازل سلوک، از یک دیدگاه ،به بیست و پنج منزل تقسیم شده و منزل بیست و سوم، نفی خواطر قرار داده شده  .
بنابراین نفی خواطر تقریبا جز  منازل  پایانی  سلوک می باشد  و مبتدیان نباید متوقع  باشند که از همان  ابتدا بتوانند نفی خواطر کنند و انتظار  برداشتن گام های بلند در این وادی را داشته باشند ،   بلکه هرکس باید ببیند در کدام منزل قرار دارد و آداب و تکالیف همان منزل را انجام دهد تا به منزل بعدی صعود نماید.
تا دل و جان سالک در کوره سلوک گداخته نشود، آمادگی رهایی کامل از افکار و خواطر دنیوی را نخواهد داشت  ، موفقیت نهایی در این وادی مستلزمه بکار بستن کلیه دستورات سلوکی در  عرض سالیانی دراز می باشد.

بقول شاعر :
"گر حفظ مراتب نکنی زندیقی"

  منازل بیست و پنج  گانه به شرح زیر است:

أوّل‌ :  ترك‌ عادات‌•
دوّم‌ :  عزم•
سيّم‌ : رفق‌ و مدار•
چهارم‌ : وفا .•
پنجم‌ :  ثبات‌ و دوام‌•
ششم‌ : مراقبه•
هفتم‌ : محاسبه•
هشتم‌ :  مؤاخذه‌•
نهم‌ :  مُسارعت‌•
دهم‌ : ارادت•
يازدهم‌ : ادب‌ نگاهداشتن‌ نسبت‌ به‌ جناب‌ مقدّس‌ باري‌ و رسول‌ و خلفاي‌ او•
دوازدهم‌ : نيّت•
سيزدهم‌ : صَمْت‌•
چهاردهم‌ : جوع‌ و كم‌ خوري• پانزدهم‌ :خلوت•
شانزدهم‌ : سَهَر•
هفدهم‌ : دوام‌ طهارت‌•
هيجدهم‌ : مبالغه‌ در تضرّع‌ و ذلّت‌ و مسكنت‌ و خاكساري‌ در درگاه‌ ربّ العزّه‌•
نوزدهم‌ : احتراز از مشتهيات‌ به‌ قدر استطاعت‌•
بيستم‌ : كتمان‌ سرّ•
بيست‌ و يكم‌ : شيخ‌ و اوستاد
• بيست‌ و دوّم‌ : ورد•
بيست‌ و سوّم:‌ نفی خواطر.
  بيست‌ و چهارم‌ : فکر.
بيست‌ و پنجم‌:  ذکر.

#نفی_خواطر

@sserfan

راههای عملی کسب عشق و محبت الهی
عامل چهاردهم : نفی خواطر

(قسمت هفتم )

ادامه...
روشهای نفی خواطر  :
بزرگان عرفان  برای نفی خواطر  روشهایی را بیان داشته اند که به مهمترین آنها اشاره می شود:
1_ محاسبه انفس
محاسبه انفس به اين صورت بوده است كه اهل طريق هر روز گفتار و كردارشان را در دفترى مى ‏نوشتند و شب پس از نماز عشاء در خانه‏هايشان به خلوت مى‏نشستند و به دفترهايشان مى‏نگريستند و هر عمل و قولى را به آنچه شايسته آن بود مقابله مى‏كردند، اگر شايسته توبه بود توبه مى‏كردند و اگر سزاوار شكر بود شكر تا از محاسبه آنچه در آن روز از آنان سر زده بود آسوده مى‏شدند و بعد مى‏خوابيدند و اين را محاسبه اقوال و افعال مى‏گفتند. ابن عربى تقييد و محاسبه خواطر را نيز بر آن افزوده است و او علاوه بر اقوال و افعال آنچه را كه بر خاطر مى‏گذشته و نفس قصد آن را مى‏كرده مى‏نوشته و در همان وقت شب به محاسبه جمع اقوال و افعال و خواطر مى‏پرداخته است.

2_تقویت روح از راه ذکر و عبادت
این روش برای اهل زهد و ذکر و عبادت است که در اثر کمال  مراقبت و اشتغال به ذکر و به دست آوردن روحانیت و نورانیت و قدرت  روحی ، پیشرفت در سلطه روحی برای محدود ساختن و نفی خواطر پدید می آید.

3_ تمرکز و تقویت ذهن و فکر
سالک با سیر مراحل طبیعی و توسل به مقدمات عادی خارجی به جلوگیری و محدود ساختن تهاجم خواطر پرداخته و در نتیجه خواطر را در تسلط و اختیار خود در می آورد. که بدینگونه که به یکی از محسوسات چشم می دوزد و با تمام قوای ظاهر و باطن به آن متوجه می شود و این عمل را حداقل اربعینی مواظب می دارد و در تمام این مدت تعلیم استاد به اوراد و اذکار ی می پردازد تا به نفی خواطر نایل آید. این روشی است همگانی که هر کسی می تواند از آن برای تمرکز فکر و نفی خواطر بهره جوید.
ادامه دارد...

#نفی_خواطر

@sserfan

مراقبه، نفی خواطر  ،ذکر :

تکرار اذکار و حتی تداوم بر آنها چندان دشوار نیست ،آنچه مفید است تمرکز فکر و حضور قلب نسبت به معبود و نفی خواطر است و این امری است بسیار دشوار ،زیرا در حین ذکر انواع افکار و خواطر گوناگون بر انسان هجوم می آورند و او را از یاد خدا غافل میکند، بنابر این تا نفی خواطر نشود نفس لیاقت پذیرش افاضات  و اشراقات الهی را پیدا نمی کند، قلبی  می تواند محل تابش انوار الهی قرار گیرد که از اغیار خالی باشد.
نفی خواطر نیاز به عزم و تصمیم جدی و جهاد و مراقبت و پایداری دارند، چنان نیست که یک مرتبه به بدون تمرین و ممارست امکان پذیر باشد .
خودسازی ابراهیم امینی

#مراقبه
#نفی_خواطر
#ذکر

@sserfan