تو هستی، کلمه هست

تو هستی، کلمه هست، کار می‌کنیم و می‌سازیم. تو که نباشی، شاید کلمه باشد، اما کار و ساختن نه.
کلمه به اضافه‌ی تو است که هست می‌شود، هستی‌ام می‌شود. تو هستی، کلمه هست، من خوشبختم.
من کلمه‌ام.

شاهین کلانتری

#تردیدار
@Shahinkalantari @Tardidar

واژه واژه مزه مزه

اما به این فکر نکرده بودم که می‌نویسم تا خوشبختی را مزه‌مزه کنم.

ساعت از یازده گذشته. می‌خواهم بنویسم. بهانه چیست؟
به خوشی‌های روز فکر می‌کنم. به کلاس صبح در دبیرستان البرز و دیدن نوجوان‌هایی که می‌توانند بخندند و به آینده امیدوار باشند. به کلاس عصرِ مدرسه نویسندگی می‌اندیشم، که جمعی‌ست از عزیزترین‌ها. به جواز کار تازه فکر می‌کنم که امروز رسید، به کتاب‌هایی خوبی که خریده‌ام، به خانه که شکلی تازه گرفته، به نسیم که از هجرتش راضی‌ست، این‌ها را با واژه‌ها مزه‌مزه می‌کنم.

تجربه، حین صورت گرفتن، عین یکهویی سرکشیدنِ نوشیدنی‌ست، اما نوشتن، هر قلپ آبمیوه را در دهن نگه داشتن و زیروبم طعمش را روی زبان حس کردن است.

حالا تو بگو، اصلن می‌توان مزه‌مزه کردن تجربه‌ها را سپرد هوش مصنوعی؟
خوشا لذت ابدیِ مزه‌مزه کردن.

شاهین کلانتری

#تردیدار
@Shahinkalantari @Tardidar

چنین داستانی بنویس

گفت داستانی بنویس که تحقیق برای نگارش آن وادارت کند به انجام کاری که از آن طفره می‌روی. مثلن اگر سال‌هاست که می‌خواهی برنامه‌نویسی یاد بگیری، قصه‌یی بنویس درباره‌ی یک برنامه‌نویس، تا به واسطه‌ی این داستان مجبور شوی بروی سراغ برنامه‌نویسی.

شاهین کلانتری

#تردیدار
@Shahinkalantari @Tardidar

«واو معدوله را کنار می‌گذاریم خاهر، خاندن، خاستن، خاب و خیش... می‌نویسیم.
تلفظ امروز این کلمات همین است.
تا کی می‌شود به کودکان گفت واو بنویس اما مخان؟ آیا چنین کاری در سده‌ی ۲۱م خرمندانه است؟»

©️ناصر وثوقی، مجله‌ی اندیشه و هنر، ۱۵‌ام اردیبهشت ۱۳۸۵

#از_نوشتن
@shahinkalantari

وجدآفرینی با زبان

چشمم به واژه‌نامه افتاد.
پنداشتم دل کلمات ترکیده لای صفحات.
گفتم هر روز دستِ یک واژه را بگیرم و ببرم به جمله‌یی نادیده، به جمله‌یی که پیش‌تر پا به آن نگذاشته.

کلمه را به وجد بیاورم، خودم را به وجد بیاورم، شاید تو را هم به وجد بیاورم.
که نوشتن یعنی وجدآفرینی با زبان.

شاهین کلانتری

#تردیدار
@Shahinkalantari @Tardidar

بی‌معنی‌نویسی*

انبردست را می‌خارم و خاب می‌بینم بیدار پخته‌ام. لیوان از دیوار نشانی می‌گیرد و دندان را به دستور دستمال می‌نویسم روی چمن. کلمه پا شده و نبض می‌بارد. جمله‌ها جان هم را بساط کرده‌اند و اسفالت از پستچی امضا می‌سوزاند. شیارهای شوفاژ به بنفشه می‌برازد و شبنم شادی می‌انبارد. خار کتاب می‌خارد و سوزن از نیزارِ خام‌طبع طراوت می‌جوید. من کتاب می‌تابم. کلمه بازی می‌دوزد. فعل می‌پرد تاب جمله را می‌تکاند. چکمه‌بوس می‌تازد و آتش‌آواره‌ی جنگل‌ِ جیوه می‌شود. در گوش‌رسم نیست کاغذی که صورتی می‌بالد و بهره‌ی پوشال می‌چپاند در دسترس.
هذیان محض.


*«بی‌معنی‌‌نویسی» عنوان ستون جذابی بود در مجله‌ی «طنز و کاریکاتور» با این قصار از رنه ماگریت در بالای آن: «هیچ مهملی نیست که در آن نشانی از حقیقت نباشد».
اما دلیل جذابیت این ستون چه بود؟ به‌گمانم پس زدن استبداد زبان که ذهن را در چنگ چارچوب‌های معنا اسیر کرده.
شاید درهم‌ریختن قاعده‌های زبان آسان‌یاب‌ترین امکان ما باشد برای گریز از روزمرگی.
بی‌معنی‌نویسی شاید در نگاه نخست کاری عبث به نظر برسد، اما با ژرف‌نگری درمی‌‌یابیم که فرصتی‌ست برای به جان هم انداختن کلماتی که در موقعیت‌های دیگر امکانی برای هم‌کناری ندارند. «انبردستِ» ‌بیچاره کی می‌تواند در جمله‌یی کنار «خاریدن» قرار بگیرد جز در این مهمل‌نوشته‌ها؟ «انبردستی که می‌خارد» یکسره بی‌معناست، اما ساختن همین جمله جراتی به ذهن می‌دهد تا بتواند چیزهای دیگر را نیز درهم‌بیامیزد.
و این فقط محدود به نوشتن نیست که در شغل و رابطه و هر چیز دیگر هم تازگی، نتیجه‌ی ترکیب‌های نادر است.
عجیب اینکه در کارگاه‌ها همواره غلط‌نویسی برای شرکت‌کنندگان دشوارتر است (مقصودم از غلط در اینجا غلط املایی نیست.).

شاهین کلانتری

#تردیدار
@Shahinkalantari @Tardidar

کلمه که داری

هر چه نداری کلمه‌اش را داری.
آنچه نداری واژه‌اش را که داری.
چیزهایی هستند که آن‌ها را نداری، اما کلماتشان را داری.
خودش را نداری، کلمه‌اش را که داری.
نداریش، واژه‌اش هست اما.
اگر نیست، کلمه‌اش که هست.
واژه‌اش را که داری حتا اگر خودش را نداری.

با کلمه‌اش کاری بکن.

شاهین کلانتری

#تردیدار
@Shahinkalantari @Tardidar

از این شعرها

از جزو‌ه‌های دوره‌ی شعر مدرسه نویسندگی

@shahinkalantari

غلط‌های ادبی

یادگیری درست نوشتن همان‌قدر مهم است که آموختن غلط‌نویسی.
یعنی چی؟
اول اینکه منظورمان غلط املایی نیست و بیشتر درباره‌ی نحو زبان سخن می‌گوییم.

برای مثال یکی از نگرانی‌های همیشه درباره‌ی زمان افعال است.
صدالبته که زمان فعل‌ها باید درست و هماهنگ باشند، اما آیا نمی‌توان در مواقعی قواعد را شکست؟
حتمن می‌‌شود، اگر پویایی زبان را باور داشته باشیم و این حق را به گویشوران آن بدهیم که مجاز به نوآوری‌اند.

ونداد جلیلی در مقدمه‌ی رمان درخشان «وقتِ سکوت*» می‌گوید شناور بودن زمان افعال یکی از دست‌آوردهای مهم نویسنده‌ی این شاهکار است. به جمله‌ها‌ی آغازین داستان بنگرید: «تلفن زنگ می‌زد و صدایش را شنیده‌ام. گوشی را برداشته‌ام. صدای واضحی از گوشی نشده‌ایم...»

باری، غلط نوشتن هم بخشی از نوشتار خلاقانه است، اگر درست صورت بگیرد.

شاهین کلانتری

*نوشته‌ی لوییس مارتین سانتوس، نشر چشمه، ۱۳۹۶

#تردیدار
@Shahinkalantari @Tardidar