[ئیمان: قەوڵ و عەمەل و نیەتە]
◉ قال الإمام اللالكائي: وحكى غير واحد الإجماع على ذلك، وقد ذكرنا عن الشافعي ما ذكره من الإجماع على ذلك قوله في "الأم": «وكان الإجماع من الصحابة، والتابعين من بعدهم ممن أدركنا: أن الإيمان قول وعمل ونية لا يجزئ واحد من الثلاثة عن الآخر»
◉ پێشەوا اللالكائي رحمه الله دەفەرمووێت:
ئیمامی شافعی نەقڵی یەکدەنگی دەکات لە کتێبی "الأم" دەفەرمووێت:
«یەکدەنگی سەحابە، وە تابعین وە ئەوانەی پێیان گەیشتووین هەموویان یەک دەنگن لەسەر ئەوەی: ئیمان قەوڵ و عەمەل و نیەتە بەش بەش ناکرێت هیچ یەک لەم سێ دانەیە».
⌯ شرح أصول اعتقاد للالكائي (٩٥٦/٥).
◉ قال الإمام اللالكائي: وحكى غير واحد الإجماع على ذلك، وقد ذكرنا عن الشافعي ما ذكره من الإجماع على ذلك قوله في "الأم": «وكان الإجماع من الصحابة، والتابعين من بعدهم ممن أدركنا: أن الإيمان قول وعمل ونية لا يجزئ واحد من الثلاثة عن الآخر»
◉ پێشەوا اللالكائي رحمه الله دەفەرمووێت:
ئیمامی شافعی نەقڵی یەکدەنگی دەکات لە کتێبی "الأم" دەفەرمووێت:
«یەکدەنگی سەحابە، وە تابعین وە ئەوانەی پێیان گەیشتووین هەموویان یەک دەنگن لەسەر ئەوەی: ئیمان قەوڵ و عەمەل و نیەتە بەش بەش ناکرێت هیچ یەک لەم سێ دانەیە».
⌯ شرح أصول اعتقاد للالكائي (٩٥٦/٥).
◉ قال الإمام الشافعي: «لو اجتهدت كلَّ الجهد على أن ترضي النَّاس كلَّهم فلا سبيل إليه، فإذا كانَ كذلك فأخلص عملكَ ونيَّتكَ لله»
◉ ئیمامی شافعی دەفەرمووێت: «ئەگەر هەموو هەوڵ و کۆششی خۆت بدەی بۆ ڕازی کردنی خەڵک لە خۆت هیچ ڕێگایەک نیە بۆ ڕەزامەندیان، جا ئەگەر وا بوو کار و نیەتت بۆ پەروەردگار خاڵس بکەوە»
⌯ كتاب مناقب الشافعي (١٧٣/٢).
◉ ئیمامی شافعی دەفەرمووێت: «ئەگەر هەموو هەوڵ و کۆششی خۆت بدەی بۆ ڕازی کردنی خەڵک لە خۆت هیچ ڕێگایەک نیە بۆ ڕەزامەندیان، جا ئەگەر وا بوو کار و نیەتت بۆ پەروەردگار خاڵس بکەوە»
⌯ كتاب مناقب الشافعي (١٧٣/٢).
قال رسول الله ﷺ: «من خاف أن لا يقوم من آخر الليل فليوتر أوله، ثم ليرقد» رواه مسلم (٧٥٥).
◉ قال الإمام الشافعي: «الوتر.. من تركها كان أسوأ حالًا ممن ترك جميع النوافل في الليل والنهار»
پێغەمبەری خوا ﷺ دەفەرمووێت: «ئەوی ترسا لەکۆتای شەو هەڵنەستێ با نوێژی وتر لەسەرەتای شەو بخوێنێ، دواتر بخەوێت» رواه مسلم (٧٥٥).
◉ ئیمامی شافعی دەڵێت: «نوێژی وتر.. ئەوەی وازی لێ بێنێت حاڵی خراپترە لەو کەسەی واز لەهەموو سوننەتەکانی شەو و ڕۆژ دێنێت»
⌯ كتاب الأم للشافعي (٨٧/١).
#الوتر
◉ قال الإمام الشافعي: «الوتر.. من تركها كان أسوأ حالًا ممن ترك جميع النوافل في الليل والنهار»
پێغەمبەری خوا ﷺ دەفەرمووێت: «ئەوی ترسا لەکۆتای شەو هەڵنەستێ با نوێژی وتر لەسەرەتای شەو بخوێنێ، دواتر بخەوێت» رواه مسلم (٧٥٥).
◉ ئیمامی شافعی دەڵێت: «نوێژی وتر.. ئەوەی وازی لێ بێنێت حاڵی خراپترە لەو کەسەی واز لەهەموو سوننەتەکانی شەو و ڕۆژ دێنێت»
⌯ كتاب الأم للشافعي (٨٧/١).
#الوتر
[ حال إمامنا الشافعي في الليل ]
◉ قال الربيع بن سليمان: «كان الشافعي قد جزأ الليل ثلاثة أثلاث: الثلث الأول يكتب، والثلث الثاني يصلي، والثلث الثالث ينام»
◉ پێشەوا الربيع ـی کوڕی سليمان دەڵێت: «ئیمامی شافعی شەوی دەکرد بەسێ بەش: بەشی یەکەم شتی دەنووسی، وە بەشی دووهەم نوێژی دەکرد، وە بەشی سێیەم دەخەوت»
⌯ حلية الأولياء (١٣٥/٩).
◉ قال الربيع بن سليمان: «كان الشافعي قد جزأ الليل ثلاثة أثلاث: الثلث الأول يكتب، والثلث الثاني يصلي، والثلث الثالث ينام»
◉ پێشەوا الربيع ـی کوڕی سليمان دەڵێت: «ئیمامی شافعی شەوی دەکرد بەسێ بەش: بەشی یەکەم شتی دەنووسی، وە بەشی دووهەم نوێژی دەکرد، وە بەشی سێیەم دەخەوت»
⌯ حلية الأولياء (١٣٥/٩).
◉ قال الإمام الشافعي: «ليس إلى السَّلامةِ مِن الناسِ سبيلٌ فانْظُرْ الذي فيه صلاحُكَ فالْزَمْه»
◉ ئیمامی شافعی دەفەرمووێت: «هیچ ڕێگایەک نیە لەبۆ سەلامەت بوون لە خەڵک، بۆیە سەیرکە ئەوەی چاکی تۆی تیایە دەستی پێوە بگرە»
⌯ سير أعلام النبلاء (١٠/٦).
◉ ئیمامی شافعی دەفەرمووێت: «هیچ ڕێگایەک نیە لەبۆ سەلامەت بوون لە خەڵک، بۆیە سەیرکە ئەوەی چاکی تۆی تیایە دەستی پێوە بگرە»
⌯ سير أعلام النبلاء (١٠/٦).
#الجمعة
◉ قال الإمام الشافعي: «وأحب كثرة الصلاة على النبي ﷺ في كل حال، وأنها في يوم الجمعة وليلتها أشد استحباباً، وأحب قراءة الكهف ليلة الجمعة ويومها لما جاء فيها»
◉ ئیمامی شافعی دەفەرمووێت: «پێم خۆشە لەهەموو کاتێک سەڵاوات بدەین لەسەر پێغەمبەر ﷺ، وە بەتایبەت لە ڕۆژی جومعە و شەوەکەیدا زیاتر سوننەتە، وە پێم خۆشە سورەتی الکھف لە شەوی جومعە و ڕۆژەکەیدا بخوێندرێتەوە لەبەر ئەوە فەرموودانەی لە دەربارەیدا هاتوونە»
⌯ كتاب الأم للشافعي (٢٣٩/١).
◉ قال الإمام الشافعي: «وأحب كثرة الصلاة على النبي ﷺ في كل حال، وأنها في يوم الجمعة وليلتها أشد استحباباً، وأحب قراءة الكهف ليلة الجمعة ويومها لما جاء فيها»
◉ ئیمامی شافعی دەفەرمووێت: «پێم خۆشە لەهەموو کاتێک سەڵاوات بدەین لەسەر پێغەمبەر ﷺ، وە بەتایبەت لە ڕۆژی جومعە و شەوەکەیدا زیاتر سوننەتە، وە پێم خۆشە سورەتی الکھف لە شەوی جومعە و ڕۆژەکەیدا بخوێندرێتەوە لەبەر ئەوە فەرموودانەی لە دەربارەیدا هاتوونە»
⌯ كتاب الأم للشافعي (٢٣٩/١).
[ قراءة القرآن في الليل ]
◉ قال الإمام الشافعي:« وإن كنت أحبُّ ألّا يدع أحد أن يقرأ ما تيسر عليه من ليلته يعني من القرآن ».
◉ ئیمامی شافعی دەڵێت: «پێم خۆشە هەموو کەسێک لە شەودا بەپێی توانا بخوێنێتەوە لە قورئان»
⌯ كتاب الأم للشافعي (٧٣/١).
◉ قال الإمام الشافعي:« وإن كنت أحبُّ ألّا يدع أحد أن يقرأ ما تيسر عليه من ليلته يعني من القرآن ».
◉ ئیمامی شافعی دەڵێت: «پێم خۆشە هەموو کەسێک لە شەودا بەپێی توانا بخوێنێتەوە لە قورئان»
⌯ كتاب الأم للشافعي (٧٣/١).
٥٦٢٧- عن أبي هريرة رضي الله عنه قال: قال رسول الله ﷺ: «إذا سَقَطَ الذُّبابٌ في إناءِ أحدِكم فليغمِسهُ فإنَّ في أحدِ جناحيهِ داءً وفي الآخرِ شفاءً» رواه البخاري.
◉ عن خالد بن مخلد، عن سليمان بن بلال، قال الشافعي رحمه الله: «وغمس الذُّباب في الإِناء ليس بقتله»
٥٦٢٧- أبو هريرة رضي الله عنه دەفەرمووێت: پێغەمبەر ﷺ فەرموویەتی: «ئەگەر مێش کەوتە ناو خواردنەوەی یەکێک لە ئێوە، مێشەکە ھەمووی نوقوم بکات، پاشان دەری بھێنێت و فڕێی بدات، چونکە باڵێکی دەرمانی پێوەیە و باڵەکەی تری دەردە»
◉ ئیمامی شافعی دەفەرمووێت: «وە نوقوم کردنی مێش لە خواردنەوەی نەک کوشتنی»
⌯ الجامع لشعب الايمان (١٥١/٨).
◉ عن خالد بن مخلد، عن سليمان بن بلال، قال الشافعي رحمه الله: «وغمس الذُّباب في الإِناء ليس بقتله»
٥٦٢٧- أبو هريرة رضي الله عنه دەفەرمووێت: پێغەمبەر ﷺ فەرموویەتی: «ئەگەر مێش کەوتە ناو خواردنەوەی یەکێک لە ئێوە، مێشەکە ھەمووی نوقوم بکات، پاشان دەری بھێنێت و فڕێی بدات، چونکە باڵێکی دەرمانی پێوەیە و باڵەکەی تری دەردە»
◉ ئیمامی شافعی دەفەرمووێت: «وە نوقوم کردنی مێش لە خواردنەوەی نەک کوشتنی»
⌯ الجامع لشعب الايمان (١٥١/٨).
◉ قال الإمام الشافعي رحمه الله: «من نظّف ثوبه قلَّ همّه، ومن طاب ريحه زاد عقله»
◉ ئیمامی شافعی دەفەرمووێت: «هەر کەسێک پۆشاکی پاک بکاتەوە خەمی کەم دەبێت، وە هەر کەسێک بۆنی خۆش بێت عەقڵی گەش دەبێت»
⌯ صفة الصفوة (٥٣٢/١).
◉ ئیمامی شافعی دەفەرمووێت: «هەر کەسێک پۆشاکی پاک بکاتەوە خەمی کەم دەبێت، وە هەر کەسێک بۆنی خۆش بێت عەقڵی گەش دەبێت»
⌯ صفة الصفوة (٥٣٢/١).
كان من دعاء ابن عباس إذا أصبح:
اللهم إني أسألك بنور وجهك الذي أشرقت له السماوات والأرض، أن تجعلني في حرزك، وحفظك، وجوارك، وتحت كنفك.
⌯ المصنف لابن أبي شيبة (٦٩/٦).
اللهم إني أسألك بنور وجهك الذي أشرقت له السماوات والأرض، أن تجعلني في حرزك، وحفظك، وجوارك، وتحت كنفك.
⌯ المصنف لابن أبي شيبة (٦٩/٦).
[عَلاقةُ اللغةِ العربيَّة بالفقه]
◉ روي أنَّ الشافعيَّ أقام في علم العربيَّة عشرين سنة، فقيل له في هذا، فقال: «ما أردت بهذا إلَّا استعانةً للفقه»
عن إبراهيم الحربي -تلميذ الإمام أحمد بن حنبل- أنَّه قال: «من تكلَّم في الفقه بغير لغة؛ تكلم بلسان قصير»
◉ گێڕاویانەتەوە کە ئیمامی شافعی بیست ساڵ فێری زمانی عەرەبی بووە، پرسیاریان لێکرد بۆچی وات کرد، فەرمووی: «تەنها لەبەر تێگەیشتنی فیقھ»
پێشەوا إبراهيم الحربي - قوتابی ئیمامی أحمدی کوڕی حنبل - فەرموویەتی: «هەر کەسێک قسە لە فیقھ بکات و شارەزایی نەبێت لە زمانی عەرەبی؛ بە زمانێکی کورت قسە دەکات»
⌯ الفقيه والمتفقه (٤٢/٢).
◉ روي أنَّ الشافعيَّ أقام في علم العربيَّة عشرين سنة، فقيل له في هذا، فقال: «ما أردت بهذا إلَّا استعانةً للفقه»
عن إبراهيم الحربي -تلميذ الإمام أحمد بن حنبل- أنَّه قال: «من تكلَّم في الفقه بغير لغة؛ تكلم بلسان قصير»
◉ گێڕاویانەتەوە کە ئیمامی شافعی بیست ساڵ فێری زمانی عەرەبی بووە، پرسیاریان لێکرد بۆچی وات کرد، فەرمووی: «تەنها لەبەر تێگەیشتنی فیقھ»
پێشەوا إبراهيم الحربي - قوتابی ئیمامی أحمدی کوڕی حنبل - فەرموویەتی: «هەر کەسێک قسە لە فیقھ بکات و شارەزایی نەبێت لە زمانی عەرەبی؛ بە زمانێکی کورت قسە دەکات»
⌯ الفقيه والمتفقه (٤٢/٢).
◉ قال الإمام سحنون التنوخي (٢٤٠ه) : «لم يكن في الشافعي بدعة»
قال الذهبي: «فصدق والله، فرحم الله الشافعي، وأين مثل الشافعي والله في صدقه، وشرفه، ونبله، وسعة علمه، وفرط ذكائه، ونصره للحق، وكثرة مناقبه؟! رحمه الله تعالى»
◉ پێشەوا سحنون التنوخي (٢٤٠ه) دەڵێت: «ئیمامی شافعی هیچ بیدعەیەکی نەبووە»
الذهبي دەڵێت: «ڕاست دەکات سوێند بەخوا، ڕەحمەتی خوا لە شافعی بێت، جا لە کوێ هەیە وەکو شافعی لە ڕاستگوی و شەرف و حەق پێکاندن و زۆری عیلم و زیرەکی و ژیری و پشتیوانی کردنی لە حەق و سیفەتە باشەکانی، ڕەحمەتی خوای لێبێت»
⌯ سير أعلام النبلاء (٩٥/١٠)
قال الذهبي: «فصدق والله، فرحم الله الشافعي، وأين مثل الشافعي والله في صدقه، وشرفه، ونبله، وسعة علمه، وفرط ذكائه، ونصره للحق، وكثرة مناقبه؟! رحمه الله تعالى»
◉ پێشەوا سحنون التنوخي (٢٤٠ه) دەڵێت: «ئیمامی شافعی هیچ بیدعەیەکی نەبووە»
الذهبي دەڵێت: «ڕاست دەکات سوێند بەخوا، ڕەحمەتی خوا لە شافعی بێت، جا لە کوێ هەیە وەکو شافعی لە ڕاستگوی و شەرف و حەق پێکاندن و زۆری عیلم و زیرەکی و ژیری و پشتیوانی کردنی لە حەق و سیفەتە باشەکانی، ڕەحمەتی خوای لێبێت»
⌯ سير أعلام النبلاء (٩٥/١٠)
❖ كان المفضل بن فضالة (١٨١ه) إذا صلى عصر يوم الجمعة خلا في ناحية المسجد وحده فلا يزال يدعو حتى تغرب الشمس.
❖ پێشەوا المفضل ـی کوڕی فضالة (١٨١ه) کاتێک نوێژی عەسری دەکرد لە ڕۆژی جومعەدا بەتەنیا لە گۆشەیەکی مزگەوت دادەنیشت و هەر دوعای دەکرد تاکو ڕۆژ ئاوا دەبوو.
⌯ أخبار القضاة (٢٣٨/٣)
❖ پێشەوا المفضل ـی کوڕی فضالة (١٨١ه) کاتێک نوێژی عەسری دەکرد لە ڕۆژی جومعەدا بەتەنیا لە گۆشەیەکی مزگەوت دادەنیشت و هەر دوعای دەکرد تاکو ڕۆژ ئاوا دەبوو.
⌯ أخبار القضاة (٢٣٨/٣)