شب دشوار
شعر #سایه
آواز حمیدرضا دلیری
سه‌تار مسعود #شعاری
(ضبط از اجرای زنده)

بگذار تا ازین شب دشوار بگذریم
آن‌گه چه مژده‌ها که به بام سحر بریم

رود رونده سینه و سر می‌زند به سنگ
یعنی بیا که ره بگشاییم و بگذریم

لعلی چکیده از دل ما بود و یاوه گشت
خون می‌خوریم باز که بازش بپروریم

ماییم سایه کز تک این درۀ کبود
خورشید را به قلۀ زرفام می‌بریم

❌ خواننده در بیت دوم «به» را «بر» خوانده و وزن را برهم زده است.

💐 ۲۲ دی زادروز مسعود شعاری (۱۳۴۰، تهران)

#شعر_سایه_در_موسیقی_ایرانی
@sayeoMusighi

دلِ تنگم
شعر #سایه
آواز صدیق #تعریف
سه‌تار حمید متبسم

من آن ابرم که می‌خواهد ببارد
دلِ تنگم هوای گریه دارد
دلِ تنگم غریبِ این در و دشت
نمی‌داند کجا سر می‌گذارد

💐 ۲۵ دی زادروز محمدصدیق تعریف (۱۳۳۵، سنندج)

#شعر_سایه_در_موسیقی_ایرانی
@sayeoMusighi

ماه و آیینه
شعر #سایه
آهنگ آزاد ميرزاپور
آواز مهديه محمدخانى

بیایید، بیایید که جان دل ما رفت
بگریید، بگریید که آن خنده‌گشا رفت

بر این خاک بیفتید که آن لاله فروریخت
بر این باغ بگریید که آن سرو فرارفت

رخ حسن مجویید که آن آینه بشکست
گل عشق مبویید که آن بوی وفا رفت

نوای نی او بود که سوز غزلم داد
غزل بازمخوانید که نی سوخت، نوا رفت

سر راه نشستیم و نشستیم و شب افتاد
بپرسید، بپرسید که آن ماه کجا رفت

سایه این شعر را در سوگ هما اعلم (۱۳۱۰-۱۳۵۲)، که همسر عمویش (احمدعلی ابتهاج) بود، سروده است. دراین‌باره توضیحات مفصلی در کتاب #شعر_سایه_در_موسیقی_ایرانی (ص ۸۶-۸۸) آمده است.
تصنیف زیبای «ماه و آیینه» در گرامیداشت یاد بانو ماه‌چهره خلیلی (۲۵ دی ۱۳۵۵ – ۱۷ مرداد ۱۳۹۹)، بازیگر سینما و تلویزیون، منتشر شده است.
بدین ترتیب شعری که با یاد بانویی هنردوست سروده شده، با آواز بانویی خوشنوا، در سوگ بانوی هنرمند دیگری اجرا شده است. با آرزوی روزی که بانوان هنرمند ایرانی بتوانند با آزادی و احترام تمام در وطن خویش به کار بپردازند، این تصنیف را منتشر می‌کنیم.
#حمایت_از_آوای_بانوان
@sayeoMusighi

یاد استاد همایون خرّم، خالق آهنگ‌های ماندگار، را در  ۲۸ دی سالروز درگذشتشان، با انتشار بازخوانی «سرگشته»، شاهکار مشترک ایشان و #سایه، با آواز هنرمند نوجوان سینا نوشادی گرامی می‌داریم. امید که نسل‌های آینده این گنج‌های هنری را پاس بدارند و راه این هنرمندان بزرگ را با شور و آگاهی ادامه بدهند.

شبی که آواز نی تو شنیدم
چو آهوی تشنه پی تو دویدم
دوان دوان تا لب چشمه رسیدم
نشانه‌ای از نی و نغمه ندیدم
تو ای پری کجایی؟  که رخ نمی‌نمایی
ازان بهشت پنهان  دری نمی‌گشایی

من همه جا، پی تو گشته‌ام
از مه و مهر، نشان گرفته‌ام
بوی تو را ز گل شنیده‌ام
دامن گل ازان گرفته‌ام
تو ای پری کجایی؟  که رخ نمی‌نمایی
ازان بهشت پنهان  دری نمی‌گشایی

دل من، سرگشتۀ توست
نفسم، آغشتۀ توست
به باغ رؤیاها، چو گلت بویم
در آب و آیینه، چو مهت جویم
تو ای پری کجایی؟

درین شب یلدا، ز پی‌ات پویم
به خواب و بیداری، سخنت گویم
تو ای پری کجایی؟

مه و ستاره درد من می‌دانند
که همچو من پی تو سرگردان‌اند
شبی کنار چشمه پیدا شو
میان اشک من چو گل وا شو
تو ای پری کجایی؟  که رخ نمی‌نمایی
ازان بهشت پنهان  دری نمی‌گشایی

#ترانه‌سرایی_سایه
@sayeoMusighi

بهانه
شعر #سایه
آواز هایده
ویلن شهرام فسازاده
سنتور محمد حیدری

ای عشق همه بهانه از توست
من خامشم این ترانه از توست

من اندُه خویش را ندانم
این گریۀ بی‌بهانه از توست

کشتیّ مرا چه بیم دریا؟
طوفان ز تو و کرانه از توست

💐 یاد بانو #هایده در ۳۰ دی سالروز درگذشتش گرامی باد.

@sayeoMusighi

به یاد عارف
ترانه #سایه
آهنگ محمدرضا #لطفی
آواز محمدرضا #شجریان
اجرای گروه شیدا

بنشین به یادم شبی
تر کن ازین می لبی
که یاد یاران خوش است

یاد آور ایـن خسته را
کاین مرغ پربسته را
یاد بهـاران خوش است

مرغی که زد ناله‌ها در قفس، هر نفس
عمری زد از خون دل نقش گل بر قفس، یاد باد
داد! داد! عارف با داغ دل زاد
داد ای دل! عارف با داغ دل زاد

ای بلبلان چون درین چمن
وقت گل رسد، زین پاییز یاد آرید
چون بردمد آن بهار خوش
در کنار گل، از ما نیز یاد آرید
داد! داد! عارف با داغ دل زاد
داد ای دل! عارف با داغ دل زاد

عارف اگر در عشق گل
جانِ خسته بر باد داد
بر بلبلان، درس عاشقی
خوش درین چمن، یاد داد
گر بایدت دامان‌گل ای‌ یار، ای‌ یار
پروا مکن چون به‌ جان رسد از خار، آزار
داد! داد! عارف با داغ دل زاد
داد ای دل! عارف با داغ دل زاد

#ترانه‌سرایی_سایه

🍂 ۲ بهمن سالروز درگذشت ابوالقاسم عارف قزوینی (۱۲۵۷-۱۳۱۲)
@sayeoMusighi

خونِ سیاووش*
شعر #سایه
آواز علیرضا قربانی

بیا ساقی آن می که چون بنگریم
ز خونِ سیاووش یاد آوریم

به من ده که داغِ دلم تازه شد
سرِ دردمندم پر‌آوازه شد

از آتش گذشتند با جانِ پاک
که پاکان از آتش ندارند باک

چه پُرخون نوشتند این سرگذشت
دلی کو کزین غصه پُرخون نگشت؟

خردمندِ دیرینه خوش می‌گریست:
«اگر مرگ داد است بیداد چیست؟»**

__________
* خون سیاووش: بر اساس داستان مشهور شاهنامه مظهر خون به‌ناحق‌ریخته‌شده و خون جوان مظلوم است. سیاوش که از آتش گذشت تا پاکی خود را ثابت کند، پس از چندی به دست گرسیوز دام‌ساز فریبکار، کشته شد. بر بنیاد افسانه‌ها پس از کشته شدن سیاوش جوان «خون در زمین فرو نرفت. روی زمین پخش شد. از زیر هر سنگ جوشید و جوشید و به راه افتاد. هر کس آن را می‌دید می‌فهمید جایی بی‌گناهی را کشته‌اند» (سوگ سیاوش، شاهرخ مسکوب).
** خردمندِ دیرینه: حکیم ابوالقاسم #فردوسی که سایه مصرع مشهور او در آغاز داستان رستم و سهراب را در اینجا تضمین کرده است.

#شعر_سایه_در_موسیقی_ایرانی
@sayeoMusighi

حسن دلاویز
شعر #سایه
گوینده فخری نیکزاد
ویلن پرویز یاحقی
سنتور منصور صارمی
تنبک جهانگیر ملک

روی تو گلی ز بوستانی دگرست
لعل لبت از گوهر کانی دگرست

دل دادن عارفان چنین سهل مگیر
با حسن دلاویز تو آنی دگرست

#گل‌های_تازه (شمارۀ ۵)
#شعر_سایه_در_موسیقی_ایرانی

💐 سیزدهم بهمن‌ماه سالروز درگذشت استاد پرویز یاحقی (۱۳۱۴-۱۳۸۵)
@sayeoMusighi

گریۀ تاریک
شعر #سایه
آواز محمدرضا #شجریان
تار تهمورس پورناظری

گفتم که مژده‌بخش دل خرّم است این
مست از درم درآمد و دیدم غم است این

گر چشم باغ گریۀ تاریک من ندید
ای گل ز بی‌ستارگی شبنم است این

💐 ۱۹ بهمن زادروز تهمورس پورناظری (۱۳۵۵، کرمانشاه)
@sayeoMusighi

اشک خونین
شعر #سایه
موسیقی زمینه علی قمصری
آواز علیرضا قربانی

باز امشب از خیال تو غوغاست در دلم
آشوب عشق آن قد و بالاست در دلم

خوابم شکست و مردم چشمم به خون نشست
تا فتنۀ خیال تو برخاست در دلم


🥀 تسلیت به هنرمند ارزنده جناب علیرضا قربانی، که در سوگ همسر گرامی‌شان نشسته‌اند.

#شعر_سایه_در_موسیقی_ایرانی
@sayeoMusighi

۲۱ بهمن زادروز فرامرز پایور گرامی باد

شعر #سایه
آواز محمدرضا #شجریان
سنتور #پایور

بهارا بنگر این خاک بلاخیز
که شد هر خاربن چون دشنه خون‌ریز
@sayeoMusighi

روایتی دیگر از سپیده
آهنگِ جاودان زنده‌یاد محمدرضا #لطفی
(با ترانۀ #سایه و آواز محمدرضا #شجریان)
آواز کیان بابان‌زاده (بر اساس اجرای سهراب پورناظری و علی قمصری)

سپیده پیامی فراتر از حزب و گروه و جناح سیاسی دارد. سایه در این ترانه از عشق به میهن می‌گوید و آن شادی که پس از رسیدن به آزادی و آبادی در دل‌ها پدید می‌آید. دریغا که هر بار مردم ایران برای رسیدن به این شادی کوشیدند، دست روزگار روزهای تیره‌تری برایشان رقم زد. در این میان هم نقش بیگانگان و دشمنان ایران پررنگ بوده و هم ناآگاهی و هیجان‌زدگی مردم. با این‌همه نباید دل از امید تهی کرد و از کوشش بازایستاد. باید با «اتحاد» در پی «پیروزی» بود و از «راه حق» پا پس نکشید؛ «تا ببینیم سرانجام چه خواهد بودن» و «روزِ رسیدن روزیِ گامِ که خواهد بود».

راه ما، راه حق، راهِ بهروزی‌ست
اتحاد، اتحاد، رمزِ پیروزی‌ست

#ترانه‌سرایی_سایه
@sayeoMusighi

توضیحات محمدرضا #شجریان دربارۀ «سپیده» (آهنگ محمدرضا #لطفی، ترانه #سایه)

#ترانه‌سرایی_سایه
@sayeoMusighi

ای عشق
شعر #سایه
آهنگ ابراهیم باقری
آواز سحر زیبایی

ای عشق تو ما را به کجا می‌کشی ای عشق؟
جز محنت و غم نیستی، اما خوشی ای عشق

این شوری و شیرینیِ من خود ز لبِ توست
صد بار مرا می‌پزی و می‌چشی ای عشق

#حمایت_از_آوای_بانوان
#شعر_سایه_در_موسیقی_ایرانی
@sayeoMusighi

با من است
شعر #سایه
آهنگ و آواز سیامک جهانگیری

تا تو با منی زمانه با من است
بخت و کام جاودانه با من است

یاد دلنشینت ای امید جان
هر کجا روم روانه با من است

ناز نوشخند صبح اگر تو راست
شور گریۀ شبانه با من است

برگ عیش و جام و چنگ اگرچه نیست
رقص و مستی و ترانه با من است

💐 ۲۶ بهمن زادروز سیامک جهانگیری (۱۳۵۰، چالوس)

#شعر_سایه_در_موسیقی_ایرانی
@sayeoMusighi

مدیر دلسوز و کاردان موسیقی

بخشی از سخنان زنده‌یاد استاد حسن ناهید، نوازندۀ نامدار نی، دربارۀ دوران مدیریت استاد هوشنگ ابتهاج (#سایه) بر رادیو در گفتگو با مجلۀ تجربه (شمارۀ ۱۲، مهر ۱۴۰۱):

اولین چیزی که می‌توانم دربارۀ ایشان بگویم این است که آقای #ابتهاج سوای از تسلطی که بر هنر و موسیقی و ادبیات داشت، انسان بسیار خردمند، جدی و درعینِ‌حال مهربانی بود.

من اینجا لازم است این نکته را یادآور شوم که برخلاف بسیاری از شایعاتی که در این سال‌ها شنیده می‌شود ایشان هرگز هیچ موسیقی‌دانی را از رادیو نراند و همواره تلاش داشت تا به جوانان مستعد کمک کند و از آنها حمایت کند. این حمایت‌ها هم به شکل مادی بود و هم معنوی. برای بسیاری از جوانانی که تازه نوازندگی را آغاز کرده بودند تأیید شدن از سوی فردی مثل ابتهاج که آن زمان در محافل ادبی و هنری برای خودش اسم و رسمی داشت بسیار مهم بود و سبب می‌شد تا آنها در راهی که برای موسیقی در نظر گرفته بودند جدی‌تر شوند.

او در آن زمان بیشتر شاعری می‌کرد؛ اما تسلط بی‌نظیری روی موسیقی داشت. دستگاه‌ها را می‌شناخت و علاوه بر آن گوش موسیقی بسیار قوی‌ای داشت. یادم می‌آید ایشان در آن زمان کلکسیونر بودند و آرشیوی بسیار عظیم از تمام هنرمندان داشتند.

آقای ابتهاج در آن زمانی که استادانی مثل محمدرضا #لطفی، حسین #علیزاده، شهرام #ناظری، و استاد محمدرضا #شجریان بسیار جوان بودند و هنوز قابلیت‌های خود را به شکل کامل به نمایش نگذاشته بودند پی به سواد و استعدادشان برد و هر کاری توانست برایشان انجام داد. ضمن اینکه از زمانی که آقای ابتهاج به‌عنوان مدیر بخش موسیقی رادیو انتخاب شدند وضعیت حقوق‌ها دگرگون شد.

ایشان در آن زمان ارکسترهایی مثل شیدا، عارف و سماعی را راه‌اندازی کرد که نوازندگان این گروه‌ها بعدها همگی از برترین نوازندگان ایران در سازهای مختلف شدند.
به‌طور‌کلی می‌توانم بگویم ایشان نقش مؤثری در روند موسیقی، چه به لحاظ مالی چه به لحاظ حمایتی از هنرمندان، داشت.

@sayeoMusighi