ﷺ
ــــــــــــــــــــ
تۆ سیدرەنشین بازی،
ساحێبی سەد ئیعجازی
پێغەمبەری مومتازی،
دەستی من و دامانت
ــــــــــــــــــــ
#بێخود
ــــــــــــــــ
اَللّهُمَّصَلِّعَلَیسَیِّدِنامُحَمَّدِِوَعَلَیآلِهِوَصَح٘بِهِوَسَلِّم
@shabeytikurdi ﷺ
@rasepardeh
ــــــــــــــــــــ
تۆ سیدرەنشین بازی،
ساحێبی سەد ئیعجازی
پێغەمبەری مومتازی،
دەستی من و دامانت
ــــــــــــــــــــ
#بێخود
ــــــــــــــــ
اَللّهُمَّصَلِّعَلَیسَیِّدِنامُحَمَّدِِوَعَلَیآلِهِوَصَح٘بِهِوَسَلِّم
@shabeytikurdi ﷺ
@rasepardeh
در سرتاسر قرون وسطا کلیسای رم به گونهای فزاینده، سیاسی و این جهانی شد و امور دینی را در امور غیر دینی ادغام کرد، به طوری که پاپ، هم به رهبر حکومت، هم به رهبر دینی بدل شد. کلیسا به منظور تامین بودجه برای جاهطلبی پاپ، دست و دلبازانه از الهیات چشم میپوشید و هرگاه نظام اعتقادی ساختگیاش نابسنده از آب در میآمد، کاردینالها دامنهی تفسیر کتاب مقدس را، تا حد نقض آن گسترش میدادند.
شاید وقیحانهترین نمود این امر، استفاده روزافزون از آمرزش، جهت افزایش وجوه خزانه پاپ بود. گناهکاران به واسطه نظام آمرزش، میتوانستند برای بخشیده شدنِ گناهانشان پول بدهند و پاپهایی که پیدرپی به رهبریت دینی درآمدند، بهقدری این روند را دستکاری کردند که این ترفند ساده، در زمان نهضت اصلاح دین، منبع عمدهای از درآمد واتیکان را فراهم میکرد!
یک راهبهی جوان فرقه دومینیکن، به نام یوهان تتسل در اروپا سفر میکرد و روی چهارپایهای که در میدان هر شهری میگذاشت، مینشست و به عوام الناس آموزش میفروخت. او به مردم حتی پیش از آن که گناهی مرتکب شده باشند، «آموزشِ» بخشودگی از گناه میفروخت! با این تمهید قاتل میتوانست پیش از ارتکاب قتل، به بخشودگی از گناه دست یابد!
مایکل وایت/پاپ و مرتد
@rasepardeh
شاید وقیحانهترین نمود این امر، استفاده روزافزون از آمرزش، جهت افزایش وجوه خزانه پاپ بود. گناهکاران به واسطه نظام آمرزش، میتوانستند برای بخشیده شدنِ گناهانشان پول بدهند و پاپهایی که پیدرپی به رهبریت دینی درآمدند، بهقدری این روند را دستکاری کردند که این ترفند ساده، در زمان نهضت اصلاح دین، منبع عمدهای از درآمد واتیکان را فراهم میکرد!
یک راهبهی جوان فرقه دومینیکن، به نام یوهان تتسل در اروپا سفر میکرد و روی چهارپایهای که در میدان هر شهری میگذاشت، مینشست و به عوام الناس آموزش میفروخت. او به مردم حتی پیش از آن که گناهی مرتکب شده باشند، «آموزشِ» بخشودگی از گناه میفروخت! با این تمهید قاتل میتوانست پیش از ارتکاب قتل، به بخشودگی از گناه دست یابد!
مایکل وایت/پاپ و مرتد
@rasepardeh
🪴
لە گەڵمان بن لە:
🔷پەیامەکەی موفتیزادە
🪴@Moftizadeh_Ahmad
🔷پەیامەکەی سوبحانی
🪴@sobhani_naser
🔷شەرح و ڕاڤەی کیمیای بەختەوەری، دوکتۆر سرووش
🪴@kimiaye_Saadat_Ghazali
🔷 ڕاڤەی مەسنەوی مەعنەوی، دوکتۆر سرووش
🪴@masnavi_maolana
لە گەڵمان بن لە:
🔷پەیامەکەی موفتیزادە
🪴@Moftizadeh_Ahmad
🔷پەیامەکەی سوبحانی
🪴@sobhani_naser
🔷شەرح و ڕاڤەی کیمیای بەختەوەری، دوکتۆر سرووش
🪴@kimiaye_Saadat_Ghazali
🔷 ڕاڤەی مەسنەوی مەعنەوی، دوکتۆر سرووش
🪴@masnavi_maolana
🔸
اَنْفِقوا گفتهست پس کسبی بِکُن
زان که نَبْوَد خَرجْ بیدخل کُهُن
گرچه آورد "أَنْفِقُوا" را مطلق او
تو بخوان كه "اكسبوا ، ثم انفقوا
#مولانا
این ابیات اشاره ایست به آیۀ ۲۶۷ سورۀ بقره بدین مضمون:
ای اهل ایمان! از پاكیزههای آنچه [از راه داد و ستد] به دست آوردهاید، و آنچه [از گیاهان و معادن] برای شما از زمین بیرون آوردهایم، انفاق كنید و برای انفاق كردن دنبال مال ناپاك و بیارزش و معیوب نروید، در حالی كه اگر آن را به عنوان حقّ شما به خود شما میدادند، جز [با] چشم پوشی [و دلسردی] نمیگرفتید و بدانید كه خدا بینیاز و ستوده است.
🔸
@rasepardeh
اَنْفِقوا گفتهست پس کسبی بِکُن
زان که نَبْوَد خَرجْ بیدخل کُهُن
گرچه آورد "أَنْفِقُوا" را مطلق او
تو بخوان كه "اكسبوا ، ثم انفقوا
#مولانا
این ابیات اشاره ایست به آیۀ ۲۶۷ سورۀ بقره بدین مضمون:
ای اهل ایمان! از پاكیزههای آنچه [از راه داد و ستد] به دست آوردهاید، و آنچه [از گیاهان و معادن] برای شما از زمین بیرون آوردهایم، انفاق كنید و برای انفاق كردن دنبال مال ناپاك و بیارزش و معیوب نروید، در حالی كه اگر آن را به عنوان حقّ شما به خود شما میدادند، جز [با] چشم پوشی [و دلسردی] نمیگرفتید و بدانید كه خدا بینیاز و ستوده است.
🔸
@rasepardeh
🔸
#انسان_کامل مقصود اصلی آفرینش است و عالم هستی برای او آفریده شده است.
مقصود اصلی از آفرینش انسان, ظهور حق تعالی است در او (یعنی در انسان کامل) و مشاهدهٔ اسماء و صفاتش در وجود او, و این مشاهده ممکن نیست مگر در انسان کامل. زیرا تمام عوالم کلیه و جزئیه در وجود او مختفی است.
روحش عالم کبیر است و جسمش عالم صغیر, بنابراین صفات, انسان کامل لایق مرتبهٔ خلافت حق است.
📗 شرح موضوعی عقلة المستوفز «شیخ اکبر محی الدین ابن عربی» , جلددوم , ص ۷۹
🔸
@rasepardeh
#انسان_کامل مقصود اصلی آفرینش است و عالم هستی برای او آفریده شده است.
مقصود اصلی از آفرینش انسان, ظهور حق تعالی است در او (یعنی در انسان کامل) و مشاهدهٔ اسماء و صفاتش در وجود او, و این مشاهده ممکن نیست مگر در انسان کامل. زیرا تمام عوالم کلیه و جزئیه در وجود او مختفی است.
روحش عالم کبیر است و جسمش عالم صغیر, بنابراین صفات, انسان کامل لایق مرتبهٔ خلافت حق است.
📗 شرح موضوعی عقلة المستوفز «شیخ اکبر محی الدین ابن عربی» , جلددوم , ص ۷۹
🔸
@rasepardeh
پروین اعتصامی
» دیوان اشعار »
مثنویات، تمثیلات و مقطعات »
شمارهٔ ۱۳۹ -
#لطف_حق
https://ganjoor.net/parvin/divanp/mtm/sh139
@rasepardeh
» دیوان اشعار »
مثنویات، تمثیلات و مقطعات »
شمارهٔ ۱۳۹ -
#لطف_حق
https://ganjoor.net/parvin/divanp/mtm/sh139
@rasepardeh
Forwarded from تـُراث📚کانال عدنان فلّاحی
قوام دین به دانش و عبادت است و این دو حاصل نخواهند شد مگر با سلامت بدن و تداوم زندگی و تأمین نیاز به پوشاک و مسکن و خوراک... و دین سر و سامان نمییابد مگر با تأمین این نیازهای ضروری.
ابوحامد غزالی،
الإقتصاد في الإعتقاد،
ص128،
بیروت: دار الكتب العلمية، 2004.
@AdnanFallahi
ابوحامد غزالی،
الإقتصاد في الإعتقاد،
ص128،
بیروت: دار الكتب العلمية، 2004.
@AdnanFallahi
اگر بر دستهایم بند افکنی ،
اگر بر پاهایم شلاق زنی و اگر تیغ بر گردنم اندازی ، هرگز نتوانی فکرم را در حصار کنی و ایمان و نور یقینم را بربایی ، زیرا نور ایمان در قلبم و قلبم در اختیار رب ام ، و ربم یاریگر و پشتیبانم است ، پس در پناه عقیده ام خواهم زیست و لبخند زنان خواهم مرد ، تا که دینم زنده بماند .
سید قطب رحمه الله
@rasepardeh
اگر بر پاهایم شلاق زنی و اگر تیغ بر گردنم اندازی ، هرگز نتوانی فکرم را در حصار کنی و ایمان و نور یقینم را بربایی ، زیرا نور ایمان در قلبم و قلبم در اختیار رب ام ، و ربم یاریگر و پشتیبانم است ، پس در پناه عقیده ام خواهم زیست و لبخند زنان خواهم مرد ، تا که دینم زنده بماند .
سید قطب رحمه الله
@rasepardeh
Forwarded from دەستنووسخانەی دیجیتاڵی باقلاوا
|بەرەو چاپی کۆبەرهەمی مامۆستا مەلا خدری ڕوار: ۱۱۵۰ـ۱۲۰۵ کۆچی|
دەمێک بوو لەگەڵ مامۆستا جەمیل فارووقی کردمانە یەکێ دیسانەوە نامیلکەکانی مامۆستای ڕوار بخەینە توێی یەک بەرگ و بە کۆبەرهەم چاپی بکەینەوە. دیارە پاش چاپی یەکەمیان هەندێ زانیاری دیکە لەسەر ئەو کەسایەتیە و بنەماڵەکەی دەرکەوتوون. پێویستە ئەوانیش جەز بکرێن و لە پاڵ کۆبەرهەمەکەی بخرێن.
وا هات کە مامۆستا جەمیل پێداچوونەوە و ڕێکخستنی ئەو کارەی بە من سپارد. جا سەرەڕای زانیاری ناو بەڵگەنامە و دەستنووسە تازەکان، دووجار چوومە ناوچەی ڕوار ـ هەورامان و لەو بارەوە زانیاری مەیدانیشم کۆ کردەوە. [جاری دووەم کە لە ڕوار گەڕامەوە بۆ مەریوان و هاتمەوە، لە ڕێگەی بانە بوو تووشی ڕووداوی ماشێنەکە بووم.]
دانراوە کوردییەکانی مامۆستا: ڕۆڵەبزانی، عەقیدەی کوردی (ئیمان باوڕە)، دەوڵەتنامە، زەمانەی ئەندەن و مەولوونامە (ئەمەیان هێشتا ساغ نەکراوەتەوە و دەستنووسە)، مۆچیارینامە (بەداخەوە هەتا ئێستە دەستنووسی دەست نەکەوتووە. بەگێڕانەوەی دەماودەم هەندێ لەو ئامۆژگاریانەی هێشتا لە بیرەوەریەکاندا ماوە) و دیوانی شێعر (پرژوبڵاو شێعری لەسەر زارانە. دوو سێ پارچەیەکی دەستمان کەوتووە.)
دەوڵەتنامەکەی کە کتێبێکی پەروەردەیی تەندروستی و گیادەرمانی و پزیشکییە، کاتی خۆی مەلا عەبدولکەریم مودەڕس لە هەورامی کردوویە بە سۆرانی و لە ژێر ناوی (ئێقباڵنامە) چاپ کراوە.
چێژی توێژینەوە بۆ من وەک تامی دۆزینەوەی گەوهەر و مرواریدە. کاتێ ئەوشەو پێی گەیشتم حاجی قادری کۆیی کە دەفەرمێ:
شەهسەواری بەلاغەتی کوردان
یەککەتازی فەساحەتی بابان...
وەک مەلا خدری ڕوودباری نییە
شێعری ئابی حەیاتە تاریی نییە
دەبێ ئەو زانیاریەی چۆن دەست کەوتبێ. دیارە شێخ نوورەدین کوڕی مەلا سبغەتوڵا کوڕی مەلا خزری ڕوار دانیشتووی کۆیە بووە. کەواتە لەو ڕێگەوە حاجی قادر زانیویەتی بە ئاستی شێعریی مەڵای ڕوار. بەپێی بیرەوەریەکانی مامۆستا مەسعوود موحەمەد و ئامادەکارانی دیوانی نالی، (نووری) کوڕی ئەو سبغەتوڵای ڕوارییە هاوڕێی گیانی مامۆستا نالی بووە، بەپێی ئەم شێعرە:
لە چاوی ڕوودبارم نووری دیتن وەقتە تاری بێ
ئەمیش با ماجەرای هیجرانی نووری ڕوودباری بێ
چ میعمارانە بۆ تەعمیری کەعبەی دڵ دەچێتە حەج
خودا یار و مەدەدکار و نیگەهداری عەماری بێ
بە وەقتی تەلبییە مەستی شوهوودی صبغةاللە بێ
بە گاهی تەروییە سیڕڕی یداللە دەستیاری بێ
فویووزاتی سەفا و مەروە هەروەک ناودان دەم دەم
لە یەنبووعی دڵی پڕ زەمزەمەی میزابی جاری بێ
ئەگەر خەڵوەتنشین بێ، جانی جانان بێ ئەنیسی ئەو
وەگەر هیجرەت گوزین، ڕۆحی عەزیزان یاری غاری بێ
شەعائیر یەک بەیەک مەسرووری سیڕڕی غەیبی لاڕەیبی
مەساعی سەربەسەر مەشکووری دەرکی بەیتی باری بێ
نیشانەی صبغةاللّهی لەسەر ئیسم و موسەممایە
بە بێ نەیرەنگی ئەو ڕەنگە کە ڕەنگی ئیفتیخاری بێ
بە کوێری دوور لە (نووری) مایەوە نالی لەمێ، یاڕەب!
فویووزی تۆزی ڕێگەی کوحلی چاوی ئەشکباری بێ
شاعیرانی دیکەش کە بە پێگەی مەلا خزری ڕواریان زانیوە، تاریفی ئەو پیاوەیان کردووە. بۆ نموونە حاجی میرزا عەبدوڵا کۆیی ناسراو بە خادیم لە شێعرێکیدا (بەیاد هێنانەوەی ناوی هەندێ لە شاعیرە کوردەکان) دەفەرمێ:
بێسارانی و ڕوودباری خزر هەم مستەفا ناو بوون
مەلا بوون هەر دوو هەم شاعیر لە عالەم خاوەنی ناو بوون
یا خاتوو مەستوورەی ئەردەڵان مێژوونووس، شاعیر و شەرعزان لە پێشەکی کتێبی (شەرعیات)ی باسی ئەوە دەکا ئەو زانستەی لای مەلا حامید کوڕەزای مەڵا خزری ڕوار فێر بووە و ئەو کتێبەی لەسەر دەستی ئەو تەواو کردووە.
✍ ئیرەج مورادی
۱۵ی ڕێبەندانی ۱٤۰۳
@dastnoosxane
@kelaterzankon
دەمێک بوو لەگەڵ مامۆستا جەمیل فارووقی کردمانە یەکێ دیسانەوە نامیلکەکانی مامۆستای ڕوار بخەینە توێی یەک بەرگ و بە کۆبەرهەم چاپی بکەینەوە. دیارە پاش چاپی یەکەمیان هەندێ زانیاری دیکە لەسەر ئەو کەسایەتیە و بنەماڵەکەی دەرکەوتوون. پێویستە ئەوانیش جەز بکرێن و لە پاڵ کۆبەرهەمەکەی بخرێن.
وا هات کە مامۆستا جەمیل پێداچوونەوە و ڕێکخستنی ئەو کارەی بە من سپارد. جا سەرەڕای زانیاری ناو بەڵگەنامە و دەستنووسە تازەکان، دووجار چوومە ناوچەی ڕوار ـ هەورامان و لەو بارەوە زانیاری مەیدانیشم کۆ کردەوە. [جاری دووەم کە لە ڕوار گەڕامەوە بۆ مەریوان و هاتمەوە، لە ڕێگەی بانە بوو تووشی ڕووداوی ماشێنەکە بووم.]
دانراوە کوردییەکانی مامۆستا: ڕۆڵەبزانی، عەقیدەی کوردی (ئیمان باوڕە)، دەوڵەتنامە، زەمانەی ئەندەن و مەولوونامە (ئەمەیان هێشتا ساغ نەکراوەتەوە و دەستنووسە)، مۆچیارینامە (بەداخەوە هەتا ئێستە دەستنووسی دەست نەکەوتووە. بەگێڕانەوەی دەماودەم هەندێ لەو ئامۆژگاریانەی هێشتا لە بیرەوەریەکاندا ماوە) و دیوانی شێعر (پرژوبڵاو شێعری لەسەر زارانە. دوو سێ پارچەیەکی دەستمان کەوتووە.)
دەوڵەتنامەکەی کە کتێبێکی پەروەردەیی تەندروستی و گیادەرمانی و پزیشکییە، کاتی خۆی مەلا عەبدولکەریم مودەڕس لە هەورامی کردوویە بە سۆرانی و لە ژێر ناوی (ئێقباڵنامە) چاپ کراوە.
چێژی توێژینەوە بۆ من وەک تامی دۆزینەوەی گەوهەر و مرواریدە. کاتێ ئەوشەو پێی گەیشتم حاجی قادری کۆیی کە دەفەرمێ:
شەهسەواری بەلاغەتی کوردان
یەککەتازی فەساحەتی بابان...
وەک مەلا خدری ڕوودباری نییە
شێعری ئابی حەیاتە تاریی نییە
دەبێ ئەو زانیاریەی چۆن دەست کەوتبێ. دیارە شێخ نوورەدین کوڕی مەلا سبغەتوڵا کوڕی مەلا خزری ڕوار دانیشتووی کۆیە بووە. کەواتە لەو ڕێگەوە حاجی قادر زانیویەتی بە ئاستی شێعریی مەڵای ڕوار. بەپێی بیرەوەریەکانی مامۆستا مەسعوود موحەمەد و ئامادەکارانی دیوانی نالی، (نووری) کوڕی ئەو سبغەتوڵای ڕوارییە هاوڕێی گیانی مامۆستا نالی بووە، بەپێی ئەم شێعرە:
لە چاوی ڕوودبارم نووری دیتن وەقتە تاری بێ
ئەمیش با ماجەرای هیجرانی نووری ڕوودباری بێ
چ میعمارانە بۆ تەعمیری کەعبەی دڵ دەچێتە حەج
خودا یار و مەدەدکار و نیگەهداری عەماری بێ
بە وەقتی تەلبییە مەستی شوهوودی صبغةاللە بێ
بە گاهی تەروییە سیڕڕی یداللە دەستیاری بێ
فویووزاتی سەفا و مەروە هەروەک ناودان دەم دەم
لە یەنبووعی دڵی پڕ زەمزەمەی میزابی جاری بێ
ئەگەر خەڵوەتنشین بێ، جانی جانان بێ ئەنیسی ئەو
وەگەر هیجرەت گوزین، ڕۆحی عەزیزان یاری غاری بێ
شەعائیر یەک بەیەک مەسرووری سیڕڕی غەیبی لاڕەیبی
مەساعی سەربەسەر مەشکووری دەرکی بەیتی باری بێ
نیشانەی صبغةاللّهی لەسەر ئیسم و موسەممایە
بە بێ نەیرەنگی ئەو ڕەنگە کە ڕەنگی ئیفتیخاری بێ
بە کوێری دوور لە (نووری) مایەوە نالی لەمێ، یاڕەب!
فویووزی تۆزی ڕێگەی کوحلی چاوی ئەشکباری بێ
شاعیرانی دیکەش کە بە پێگەی مەلا خزری ڕواریان زانیوە، تاریفی ئەو پیاوەیان کردووە. بۆ نموونە حاجی میرزا عەبدوڵا کۆیی ناسراو بە خادیم لە شێعرێکیدا (بەیاد هێنانەوەی ناوی هەندێ لە شاعیرە کوردەکان) دەفەرمێ:
بێسارانی و ڕوودباری خزر هەم مستەفا ناو بوون
مەلا بوون هەر دوو هەم شاعیر لە عالەم خاوەنی ناو بوون
یا خاتوو مەستوورەی ئەردەڵان مێژوونووس، شاعیر و شەرعزان لە پێشەکی کتێبی (شەرعیات)ی باسی ئەوە دەکا ئەو زانستەی لای مەلا حامید کوڕەزای مەڵا خزری ڕوار فێر بووە و ئەو کتێبەی لەسەر دەستی ئەو تەواو کردووە.
✍ ئیرەج مورادی
۱۵ی ڕێبەندانی ۱٤۰۳
@dastnoosxane
@kelaterzankon
Forwarded from تـُراث📚کانال عدنان فلّاحی
🇹🇷مطالعات ترکیه: ترکیهی اخوانی؟
برخی ناظران سیاسی، حزب حاکم در ترکیه (آکپارتی) را یک حزب اخوانی ـ یکی از زیرشاخههای اخوان المسلمین ـ میخوانند. اما چنین تصوری کاملا غلط و بیپایه است.
ما در ترکیه تشکیلاتی در امتداد سنت اخوانی نداریم. پدران اصطلاحا اسلامگرایی ترکیه یعنی نورالدین توپچو و نجیب فاضل کیساکورک تحت تأثیر افکار پدران فکری اخوان نبودند. مثلا کیساکورک ـ از پیشوایان معنوی حزب عدالت و توسعه ـ اگرچه منتقد سرسخت کمالیسم و لائیسیتهی مندرج در آن بود اما با امتگرایی سیاسی کسانی چون سید قطب یا مودودی خطکشی روشن داشت[1]. آنها تمایزی بین اسلام و ترک و عثمانی قائل نبودند و خاک و میهن ترکیه را خط مقدم و تجلیگاه بنیادین ایدههای اسلامی خود ـ در برابر ناسیونالیسم لاییک آتاتورک ـ میدانستند.
نکته دیگر اینکه اگر پذیرای این فرض مشهور باشیم که جریان فکری اخوان ـ به مثابه رویکردی اصلاحی درون اسلام سُنّی ـ از دل نوگرایی محمد عبده/رشید رضا در آمد، آنگاه جلوهی دیگری از این تمایز بین اسلاف اخوان و اسلاف اسلام تُرکی بر ما روشن خواهد شد. نسلهای نخست اخوانی اگرچه از زوال سلطنت عثمانی شکوه میکردند[2] اما پدران فکریشان از مخالفان عثمانیها بودند: محمد عبده برغم گفتارهای متناقضنما نهایتا در سلک مخالفان بابعالی در آمد و با اتخاذ دیدگاههای ملیگرایانه ـ در کنار استادش جمال الدین اسدآبادی ـ از مؤسسان حزب میهنی مصر (الحزب الوطني) ـ از نخستین احزاب ملیگرای شرق اسلامی ـ بود. عبده در اواخر عمر دیدگاههای رادیکالی دربارهی سلطنت عثمانی اتخاذ کرد و از اصلاح آن به کلی مأیوس و سرخورده شد. شاگرد ویژهی عبده، سید محمد رشید رضا نیز اگرچه در ابتدا به سمت عثمانیها گرایش داشت و مطالبی هم در مدح عبدالحمید دوم نگاشت اما نهایتا به سلک براندازان عثمانی و منتقدان سرسخت سلطان عبدالحمید دوم در آمد و صریحا از جنبش استقلالطلب وهابیت سعودی حمایت کرد. شیخ رشید رضا به اپوزسیون عثمانیها بدل شد و حتی بعد از تأسیس دولت سعودی از حمایت آنها دست برنداشت. در واقع ـ به تصریح اَسناد و گفتهی محققانی چون د. محمد عِماره ـ کسی چون شیخ محمد عبده ترجیح میداد که اگر خلافتی هم برپا شود در اختیار عربها باشد و نه ترکان عثمانی. بر اساس فرض مشهوری که در ابتدا آوردیم بلحاظ گفتمانی نیز خاستگاه کلامی و عقیدتی جریان فکری اخوان، سلفیت نوگرایانهی عبده/رشیدرضاست در حالیکه خاستگاه اسلام تُرکی، تصوف آناتولیایی است. جریان مذهبی رایج در عثمانی همواره از مخالفان سرسخت سلفیت بوده است. حتی بیش از یک قرن قبل از ظهور وهابیت در حجاز، نخستین نشانههای ورود سلفیت به حوزهی عثمانی (جریان موسوم به جنبش قاضیزاده) با مخالفت شدید علمای سنتی عثمانی روبرو شد و نهایتا نتوانست ریشه بدواند. این ستیز بین عثمانیها/سلفیها بعد از خیزش جنبش وهابیت در حجاز و جنگهای بزرگی که بین آنها و عثمانی در گرفت بیشتر هم شد و حتی امروزه در کتب تاریخ رسمی مدارس در سعودی و جمهوری ترکیه متجلی شده است.
با تمام اینها از زمان نجمالدین اربکان ارتباطات فرهنگی اسلامگرایان ترکیه و جریان فکری اخوان گسترش یافت. در ابتدای قرن حاضر و بعد از سر کار آمدن مقتدرانهی حزب عدالت و توسعه در ترکیه، این ارتباطات وارد مرحلهی جدیدی از تعمیق روابط شد. دلیل آن هم پراگماتیسم حاکم بر هر دو طرف بود: جریان فکری اخوان ـ برعکس محافظهکاران سنتی یا سلفیت ـ خیلی در بند اختلافات کلامی و مذهبی با سایر گروههای مسلمان نیست. از آن سو حزب حاکم بر ترکیه نیز ذاتا سیاستی عملگرایانه دارد. فلذا یک رابطه بُرد ـ بُرد بین دولت پراگماتیست ترکیه و جریان فکری اخوانی شکل گرفت که خاصه در برههی موسوم به بهار عربی به اوج خود رسید. پشتیبانی از اخوان و نهادهای دینی و فرهنگی و رسانهای نزدیک به آن، دهها میلیون حامی و دوستدار فراملی برای ترکیه دست و پا کرد و بدین ترتیب دولت ترکیه موفق شد مشروعیت بینالمللی و قدرت نرم خود در میان بخش بزرگی از مسلمانان جهان را به نحو بیسابقهای ارتقا دهد. از آن سو جریان فکری اخوان هم صاحب یک حامی قدرتمند دولتی در سطح اوراسیا و خاورمیانه ـ در کنار دولت قطر ـ شد که ارتباطات مالی و رسانهای و تشکیلاتیاش را تسهیل و تسریع میبخشد.
گفتنی است اگرچه برای دولت ترکیه نهایتا منافع و مصالح ملیاش در اولویت تام و تمام است اما دستاوردهای مهم این پیوند دوطرفه، مانع این شده است که برخی اختلافات و تضاد منافع ـ که از اقتضائات طبیعی سیاستورزی محلی و ملی است ـ وارد سطح رتوریک و رسانهای شود.
ــــ
ارجاعات:
[1]. البته مودودی عملا پایبند امتگرایی سیاسی نبود و در قضایای مربوط به منافع پاکستان طور دیگری میاندیشید.
[2]. نسلهای جدید مثل غنوشی، سعد الدین عثمانی و... تعلقی به ایدهی خلافت ندارند و در چهارچوب ملی میاندیشند.
@AdnanFallahi
برخی ناظران سیاسی، حزب حاکم در ترکیه (آکپارتی) را یک حزب اخوانی ـ یکی از زیرشاخههای اخوان المسلمین ـ میخوانند. اما چنین تصوری کاملا غلط و بیپایه است.
ما در ترکیه تشکیلاتی در امتداد سنت اخوانی نداریم. پدران اصطلاحا اسلامگرایی ترکیه یعنی نورالدین توپچو و نجیب فاضل کیساکورک تحت تأثیر افکار پدران فکری اخوان نبودند. مثلا کیساکورک ـ از پیشوایان معنوی حزب عدالت و توسعه ـ اگرچه منتقد سرسخت کمالیسم و لائیسیتهی مندرج در آن بود اما با امتگرایی سیاسی کسانی چون سید قطب یا مودودی خطکشی روشن داشت[1]. آنها تمایزی بین اسلام و ترک و عثمانی قائل نبودند و خاک و میهن ترکیه را خط مقدم و تجلیگاه بنیادین ایدههای اسلامی خود ـ در برابر ناسیونالیسم لاییک آتاتورک ـ میدانستند.
نکته دیگر اینکه اگر پذیرای این فرض مشهور باشیم که جریان فکری اخوان ـ به مثابه رویکردی اصلاحی درون اسلام سُنّی ـ از دل نوگرایی محمد عبده/رشید رضا در آمد، آنگاه جلوهی دیگری از این تمایز بین اسلاف اخوان و اسلاف اسلام تُرکی بر ما روشن خواهد شد. نسلهای نخست اخوانی اگرچه از زوال سلطنت عثمانی شکوه میکردند[2] اما پدران فکریشان از مخالفان عثمانیها بودند: محمد عبده برغم گفتارهای متناقضنما نهایتا در سلک مخالفان بابعالی در آمد و با اتخاذ دیدگاههای ملیگرایانه ـ در کنار استادش جمال الدین اسدآبادی ـ از مؤسسان حزب میهنی مصر (الحزب الوطني) ـ از نخستین احزاب ملیگرای شرق اسلامی ـ بود. عبده در اواخر عمر دیدگاههای رادیکالی دربارهی سلطنت عثمانی اتخاذ کرد و از اصلاح آن به کلی مأیوس و سرخورده شد. شاگرد ویژهی عبده، سید محمد رشید رضا نیز اگرچه در ابتدا به سمت عثمانیها گرایش داشت و مطالبی هم در مدح عبدالحمید دوم نگاشت اما نهایتا به سلک براندازان عثمانی و منتقدان سرسخت سلطان عبدالحمید دوم در آمد و صریحا از جنبش استقلالطلب وهابیت سعودی حمایت کرد. شیخ رشید رضا به اپوزسیون عثمانیها بدل شد و حتی بعد از تأسیس دولت سعودی از حمایت آنها دست برنداشت. در واقع ـ به تصریح اَسناد و گفتهی محققانی چون د. محمد عِماره ـ کسی چون شیخ محمد عبده ترجیح میداد که اگر خلافتی هم برپا شود در اختیار عربها باشد و نه ترکان عثمانی. بر اساس فرض مشهوری که در ابتدا آوردیم بلحاظ گفتمانی نیز خاستگاه کلامی و عقیدتی جریان فکری اخوان، سلفیت نوگرایانهی عبده/رشیدرضاست در حالیکه خاستگاه اسلام تُرکی، تصوف آناتولیایی است. جریان مذهبی رایج در عثمانی همواره از مخالفان سرسخت سلفیت بوده است. حتی بیش از یک قرن قبل از ظهور وهابیت در حجاز، نخستین نشانههای ورود سلفیت به حوزهی عثمانی (جریان موسوم به جنبش قاضیزاده) با مخالفت شدید علمای سنتی عثمانی روبرو شد و نهایتا نتوانست ریشه بدواند. این ستیز بین عثمانیها/سلفیها بعد از خیزش جنبش وهابیت در حجاز و جنگهای بزرگی که بین آنها و عثمانی در گرفت بیشتر هم شد و حتی امروزه در کتب تاریخ رسمی مدارس در سعودی و جمهوری ترکیه متجلی شده است.
با تمام اینها از زمان نجمالدین اربکان ارتباطات فرهنگی اسلامگرایان ترکیه و جریان فکری اخوان گسترش یافت. در ابتدای قرن حاضر و بعد از سر کار آمدن مقتدرانهی حزب عدالت و توسعه در ترکیه، این ارتباطات وارد مرحلهی جدیدی از تعمیق روابط شد. دلیل آن هم پراگماتیسم حاکم بر هر دو طرف بود: جریان فکری اخوان ـ برعکس محافظهکاران سنتی یا سلفیت ـ خیلی در بند اختلافات کلامی و مذهبی با سایر گروههای مسلمان نیست. از آن سو حزب حاکم بر ترکیه نیز ذاتا سیاستی عملگرایانه دارد. فلذا یک رابطه بُرد ـ بُرد بین دولت پراگماتیست ترکیه و جریان فکری اخوانی شکل گرفت که خاصه در برههی موسوم به بهار عربی به اوج خود رسید. پشتیبانی از اخوان و نهادهای دینی و فرهنگی و رسانهای نزدیک به آن، دهها میلیون حامی و دوستدار فراملی برای ترکیه دست و پا کرد و بدین ترتیب دولت ترکیه موفق شد مشروعیت بینالمللی و قدرت نرم خود در میان بخش بزرگی از مسلمانان جهان را به نحو بیسابقهای ارتقا دهد. از آن سو جریان فکری اخوان هم صاحب یک حامی قدرتمند دولتی در سطح اوراسیا و خاورمیانه ـ در کنار دولت قطر ـ شد که ارتباطات مالی و رسانهای و تشکیلاتیاش را تسهیل و تسریع میبخشد.
گفتنی است اگرچه برای دولت ترکیه نهایتا منافع و مصالح ملیاش در اولویت تام و تمام است اما دستاوردهای مهم این پیوند دوطرفه، مانع این شده است که برخی اختلافات و تضاد منافع ـ که از اقتضائات طبیعی سیاستورزی محلی و ملی است ـ وارد سطح رتوریک و رسانهای شود.
ــــ
ارجاعات:
[1]. البته مودودی عملا پایبند امتگرایی سیاسی نبود و در قضایای مربوط به منافع پاکستان طور دیگری میاندیشید.
[2]. نسلهای جدید مثل غنوشی، سعد الدین عثمانی و... تعلقی به ایدهی خلافت ندارند و در چهارچوب ملی میاندیشند.
@AdnanFallahi
شما را به خدا تن به مغزشویی خود ندهید. با مغز خودتان فکر کنید و با شعور خودتان تشخیص دهید. از یاد نبرید که اصالت انسانی هر کس در گرو این است که صاحب اختیار فکر و اندیشهی خودش باشد. این هویت انسانی را به هیچ نفروشید.
اوریانا فالاچی
@rasepardeh
اوریانا فالاچی
@rasepardeh
🪷
وَلَقَد كَرَّمنا بَني آدَمَ
ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم.
اسراء/٧٠
کاربردِ دعا تاثیر گذاشتن رویِ خدا نیست، بلکه تغییر دادنِ طبیعتِ آن کسی است که دعا میکند.
سورن کیرکگور
@rasepardeh
وَلَقَد كَرَّمنا بَني آدَمَ
ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم.
اسراء/٧٠
کاربردِ دعا تاثیر گذاشتن رویِ خدا نیست، بلکه تغییر دادنِ طبیعتِ آن کسی است که دعا میکند.
سورن کیرکگور
@rasepardeh
Telegram
attach 📎