🔴 نخست‌وزیر محصور، چالش‌ها و چشم‌انداز‌ها

❇️به مناسبت 14 اسفند پنجاه و هفتمین سالگرد درگذشت دکتر محمد مصدق

@iranfardamag
🔻 سخنرانان:
▪️ محمد ترکمان (تاریخ‌نگار)
🔸نیکلا گرجستانی (کارشناس سابق بانک جهانی)
▪️ داریوش رحمانیان (استاد تاریخ دانشگاه تهران)

🔹 زمان برگزاری:
🔸یک‌شنبه :
۱۳ اسفندماه ۱۴۰۲ برابر با ۳ مارچ ۲۰۲۴
ساعت ۲۰:۰۰ به وقت ایران و ۱۷:۳۰ به وقت اروپای مرکزی

🔹برگزاری در بستر:
🔸کلاب «گفت‌وگوهای ملی» :
https://www.clubhouse.com/house/گفتگوهای-ملی


#احمد_آباد
#محمد_مصدق
#گفتگوهای_ملی

@goftegoha_melli
http://www.tg-me.com/iranfardamag

✅ تاریخ آینده و پویایی حافظهٔ فرهنگی

✍ عیسی عبدی، ۷ اسفند ۱۴۰۲

درسدهٔ پیشین، میان جوامع، پیوندهای بینامتنی و تعاملات گسترده وجود داشت ولی نه به آن صورتی که موجب درهم‌تنیدگی و فشردگی فضا و زمان شود. سرعت ارتباطات هنوز به حد و شدت امروزین نرسیده بود. با ورود به  دورهٔ دیجیتال؛ به علت سرعت الگوریتم‌ها و برهم‌خوردن مرزهای سنّتی زمان و مکان، تلقی انسان، خواه‌ناخواه از جایگاه و موقعیتش تغییر یافته است. او خود را اکنون در فضایی گسترده اما درهم‌تنیده می‌بیند.

از این رو، استعاره "انسان فرامرزی" برآمده از انسان‌شناسی دیجیتال در کنار تصویر انسان سنتی و مدرن هرچند بیگانه و گمراه‌کننده است اما یک انگاره‌ای معنادار برای متنیت سیال و درهم‌تنیدهٔ امروز است. عادتوارهٔ پیشین برای دوره‌بندی، مرزبندی ما و دیگری و همچنین تولید و بازنویسی روایت‌های کلان یا خرد و جزیره‌ای در آستانهٔ یک تحول دیگر قرار گرفته است. 

چرخش آینده‌نگرانه برای رویارویی و هماهنگ‌شدن هوشمندانه با حرکت و روند شتابان تاریخ اکنون، تهدیدی برای "عادتواره" انسان است. با چنین درهم‌تنیدگی و شتاب در تحولات، حتی بعید نیست که برخی قدرتهای گذشته به دلیل منافع نوظهور و شکل‌گیری ائتلاف‌ها در برخی حوزه‌های تثبیت‌یافته، تغییر جهت دهند یا با پاشنه هویت و ملیت، مدام پوست‌اندازی کنند.

امروز دروازه‌های جهان دیجیتال به روی همه کشورها گشوده شده است و جوامع برای مشارکت در زیست‌بوم‌های نوین با محوریت نانو و زیست‌ فناوری ناگزیر در متن جهانی راه یافته‌اند اما به هر روی آنگونه اندیشمندانی چون ژیژک به آن اشاره کرده‌اند، تضادها و کشمکش‌های نوین بازتولیدشدنی است.

انسان جزیی از  کلان‌متن می‌شود که در شکل فرضی متعلق به هیچ جغرافیایی نیست و با اینکه در آن پویایی و عاملیت دارد، لاجرم در آن فرو می‌غلتد. چنانچه اکنون می‌بینیم که زبان دیجیتال به مثابۀ نمود این کلان‌متن رایج‌ترین و به مثابۀ شیوهٔ ارتباط با جهان، همه را در همه‌جا تسخیر کرده است و راه گریزی برای بازگشت به دنیای پیشادیجیتال وجود ندارد. شبکه‌های ارتباطی جهان‌محور،  گونه‌ای از این کلان متن‌هاست که ما را دربرگرفته‌اند.

مرزهای ارتباطی بینافرهنگی حصار نیستند، بلکه لایه‌های متداخلی هستند، شبیه زبان‌هایی دیدمانی که به همه‌جا جریان می‌یابند. اگر از دید انسان آینده، انسان‌های فرامرزی امروز برغم پیچیدگی‌های فرهنگی، به ذهنیت‌های هم راه برده‌اند یا حتی همذات‌پندارانه به شیوهٔ هم، سخن گفته‌اند، جای تعجب نیست.

به نظر می‌رسد که انسان فرامرزی در عصر کنونی، به معنای امتناع از امر قدسی یا به منزلهٔ اضمحلال حافظه‌های فرهنگی یا اجتماعی و ملّی نیست؛ بلکه برآمدن رشته‌های درهم‌تنیده، در قالب حافظه‌های فرهنگی گسترده و بینافرهنگی است که برای نمونه رگه‌هایی از آن در جنگ‌های جهانی،  یازده سپتامبر و پاندمی دوران کرونا و .... به شکل سنّتی در خاطره‌های جمعی برجای مانده است. این حافظه یک حوزه برای فهم مشترک تاریخی فراهم آورد.

به نظر می‌رسد این"حافظهٔ فرهنگی در حال دگرگونی" در عصر دیجیتال از طریق تعامل‌های روزانهٔ درهم‌تنیده فراگستر و همچنین کلان‌رویدادها، به دریافت‌ها و تجربیات متفاوت و مشترک و پویا و مستمر دامن می‌زند. به ظاهر، این حافظه یکی از جهت‌دهنده‌های تاریخ آینده برای تداخل و برهم‌کنش فرهنگ‌هاست که در عصر دیجیتال شتاب گرفته است.

آیین رونمایی و نقد کتاب
ایران‌شناسی: هویت، فرهنگ و خلقیات ایرانی
زاگرس زند

سخنران‌ها:
سید محمد بهشتی
دکتر نعمت‌الله فاضلی
دکتر شهرام یوسفی‌فر
دکتر آرزو رسولی

دبیر نشست: شهرزاد مفرد
پنجشنبه، ۱۰ اسفند ۱۴۰۲، ساعت ۱۷
تهران، فرشته، خ فیاضی، پس از چناران، پ ۵، مجموعه فرهنگی فرهنگان فرشته

حضور مجازی در نشست در:
@samarqandinstitution

@ShahnameAlborz

ایجاد مجلس ایرادی ندارد، به‌شرط آن‌که در امور دولت و سیاست دخالت نکند.
محمدعلی‌شاه قاجار
https://www.tg-me.com/hichestandr

✅ دِغدغهٔ مورخان برای فهم گفتمان‌های معاصر

✍ عیسی عبدی، ۸ اسفند ۱۴۰۲

امروز فشردگی فزاینده زمان و مکان بر کسی پوشیده نیست. روشن است که سرعت زمان آنقدر بالاست که غفلت از روند کلی تحولات جهان به منزلهٔ حصرکردن خود در یک روایت بومی و طفره از روایت‌های نوین و امتناع از گفتگو است.
قطار زمان در گسترهٔ کلان، فارغ از قلمروهای متفاوت فرهنگی، سیاسی و اجتماعی شتابان پیش می‌رود. فرقی نمی‌کند که یک جامعه در کجا ایستاده یا چه رویکردی به عصر دیجیتال داشته باشد. به هر حال یک روند کلی، تعاملی و تقابلی جریان دارد.

هماهنگ‌شدن آگاهانه با دگرگونی‌های بی‌وقفه، دغدغه‌ای بزرگ است. ما در یک بستر جهانی قرار گرفته‌ایم که ناگزیر و ناخواسته سیطره دارد. به همین دلیل جهان در شتاب و سرعت است، لایه‌های زمانی که پیشتر عقب افتاده بودند اکنون از کندی و تأخر تا حدی بیرون آمده‌اند. "اکنون" در همهٔ لایه‌های زمانی،‌ کمابیش از این زیست منفک نیست؛ بلکه یک فرآیند عام جریان دارد که همگام یا ناهمگام با این تحولات، ما را هم به جلو می‌راند.

در چنین وضعی، منحصر‌شدن به تاریخ بومی باعث تنگ‌شدن شناخت می‌شود. لذا واکاوی در لایه‌های فراتر از آن اهمیت می‌یابد تا بهتر درک گردد. در واقع در پیوند یا مقایسه با سایر مناطق یا کشورها و درون کلیت‌های دیگر می‌توان بوم خود را به فهم درآورد. بسیاری مفاهیم چون امنیت، قانون، دولت هوشمند، شبکه، شهروند و ...در حوزه سیال گفتمان‌ها قرار دارند که موجب تعامل می‌شوند. این تعامل‌ها حداقل از صدسال پیش در تاریخ ایران نیز مشهود بوده است.

همانطور که علل تاریخی خطی و در زمانی نیستند و در عین‌حال توأمان افقی و همزمانی هستند. تاریخ معاصر هر کشور نیز در پیوند و در تاروپود جهان کنونی که به دنیای دیجیتال و شبکه‌ای پیوسته، بهتر می‌توان به فهم درآورد؛ یعنی علاوه بر نگاه "در زمانی" رویکرد "هم‌زمانی" بیش از پیش دایرهٔ فهم تاریخی را گسترش می‌دهد. لذا تأملات و بیان تاریخی متکثر  شده‌اند و به همین دلیل "دروازه‌بانی معرفت تاریخی" هم دشوار و مهم شده است.

از طرف دیگر،‌ وقتی محقق تاریخی برای تبادل همزمان دانش و تجربه به محیط‌های هوشمند و روایت‌های دیجیتال چند رسانه‌ای فراملّیتی  کشیده می‌شود و ناگزیر است که به فهم فراتر  از حوزه بومی‌اش روی آورد ادراک و فهم تاریخی‌اش نیز، وسعت پیدا می‌کند. به تعبیر درویزن، زمان حال، محصول گذشته بوده که به حوزهٔ اشتراک ما و دیگران برای "فهمیدن" تبدیل شده است. درویزن همچنین معتقد بود که انسان‌بودگی همیشه وابسته به تجربهٔ عمیق‌تری از تاریخ‌مندی است. لذا فهم از طریق مشارکت و تنیدگی در فرآیند زمانی حاصل می‌شود، امروز در سدهٔ ۲۱ این فرآیند به بستر هوشمند رسیده است با این تفاوت که زمان و مکان فشرده شده‌اند. گفتگوهای مولد بینافرهنگی بیشتر شده است. میدان‌ها و فضاهای گفتگویی با تکیه بر ابزار چندرسانه‌ای دیجیتالی موجب شده است که روایت‌های تاریخی از  قید نوشتار آزاد شوند و علائم و نشانگان مختلف مانند ایموجی و هشتک‌ها و ...به متن اضافه شوند، اگر در گذشته شکل غالب تاریخ‌نویسی نوشتار بود امروز به اشکال و صور مختلف دیدمانی، شنیداری، تصاویر متحرک، پادکست، ویدئوکلیپ و ... درآمده است.

تاریخ محلی، تاریخ ملّی و منطقه‌ای و جهانی در همان‌حال که دارای ویژگی‌های متفاوت، خاص و تفریدی‌اند و از نظر لایه‌های زمانی هماهنگ و همزمان نیستند در پرتو کنشگران دیجیتالی، اقتصاد دیجیتال و جهان مجازی ناگزیر به درون هم راه برده و به سوی مسائل و رویکردهای عام یا مشابه سوق داده شده‌اند. در اقتصاد، ارزش دلار، یک انگاره از درهم‌تنیدگی جهان است. تهدیدهای زیست‌محیطی و سایبری،‌ خطر انقراض گونه‌های جانوری و خشکسالی صرفاً چندنمونه انگشت‌شمار از این حوزه‌های مشترک هستند که نشان می‌دهد با اینکه تاریخ‌ها و ملت‌ها در نوع خود خاص‌اند،‌ اما به علت درهم‌تنیدگی در بسیاری مسائل و دغدغه‌ها به سوی گفتگو و تبادل تجربه تاریخی کشیده می‌شوند.

برخی اندیشمندان آینده‌نگر از جمله لین هانت و ژیژک معتقدند که فهم تعامل‌ها و  تقابل‌های ممکن، لازمۀ ادامهٔ بقا در مناسبات جهانی است.‌ لازمۀ رشد و توسعه در این فضا، مهیاشدن برای تعامل هوشمندانه و مسئولانه با چالش‌ها، تهدیدها و فرصت‌های جدید است. در چنین وضعیتی درهم‌تنیده نمی‌توان گفتمان‌های تاریخ معاصر نوین را جدا از هم، خوانش نمود و مسائل مشترک را به شکل جزیره‌ای تبیین کرد. از این نمونه مسائل مشترک می‌توان به پاندمی‌ها، آلودگی هوا ، منابع آبی، تغییرات اقلیمی، فناوری‌های نوین، الگوهای نوین تجارت، کار و کاریابی، دیاسپورا، مهاجرت‌ها و ...اشاره کرد. لذا نوشتن تاریخ‌های مستقل و بومی در عین تعامل و برهم‌کنشی، یک رویکرد جدید فرهنگی است. امروز حداقل ما شاهد گفتمان‌های درهم‌تنیده  ایران و منطقه و جهان هستیم که در رسانه‌ها  جریان دارند و جزئی از تاریخ معاصرند.

آیین گرامیداشت سی‌سال تلاش مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب (۱۳۷۲–۱۴۰۲)

با حضور:
محمدعلی موحد
فتح‌الله مجتبایی
مجدالدین کیوانی
ژاله آموزگار
علی‌اشرف صادقی
اصغر دادبه
حسین معصومی همدانی
نظام‌الدین زاهدی (سفیر فوق‌العاده و مختار جمهوری تاجیکستان)

با رونمایی از:
۳۰ عنوان کتاب بازچاپ‌شدهٔ منتخب جشنواره‌ها
کتاب تاریخچهٔ سی سال خدمت در میراث مکتوب
موسیقی میراث مکتوب (خواننده: غلامرضا رضایی با شعری از علی موسوی گرمارودی)
فهرست کتاب‌ها و مقالات سه نشریهٔ تخصصی میراث مکتوب
مستند دستاورد سی سال فعالیت میراث مکتوب

همراه با:
قدردانی از ۳۰ نفر از پژوهشگران و خادمان میراث مکتوب
اجرای موسیقی سنتی

شرکت برای عموم آزاد است

@mirasmaktoob
.

درباره‌ی مؤسسه‌ی میراث مکتوب

مؤسسه‌ی میراث مکتوب از پدیده‌های بسیار خجسته‌ی روزگار ماست. درباره‌ی کارنامه‌ی پربار این نهاد مبارک هرچه بگوییم کم است. در این روزگار که چالش‌های گوناگون ایران را از همه‌سو دربرگرفته است، چنین پدیده‌هایی را باید بسیار قدر دانست و بر صدر نشاند.
این یادداشت کوتاه، در این مجال اندک، تنها به نشانه‌ی سپاسگزاری قلمی شد. شرح خدمات بزرگ این مؤسسه و بویژه خدماتی که به رشد و بالندگی دانش تاریخ کرده است مجال و توانی بسیار بیشتر می‌طلبد.
#داریوش_رحمانیان
نهم اسفندماه هزار و چهارصد و دو
https://www.tg-me.com/mardomnameh

باهمکاری انجمن ایرانی تاریخ برگزار می شود:

بزرگداشت شخصیت و خدمات
میرزا محبعلی خان ناظم الملک مرندی یکانلو
همراه با رونمایی از دو اثر ناظم الملک

دوشنبه ۱۴ اسفند ساعت ۹ تا ۱۳
مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه

رونمایی از کتاب “تاریخ تحول محاکم و دادرسی در ایران با تکیه بر اسناد ملی تا ۱۳۲۰ش.
با حضور:
دکتر حسن زندیه
دکتر حسین زرینی
مولف کتاب مهشید لطیفی‌نیا

زمان: روز شنبه ۱۲ اسفند ۱۴۰۲
ساعت: ۱۷ الی ۱۹
مکان: خانه اندیشمندان علوم انسانی

شرکت برای عموم آزاد است

✅ ویدئوی نشست رونمایی و نقد و بررسی کتاب سقوط خاندان قاجار از محمد محمودهاشمی و قباد منصوربخت با حضور و سخنرانی مؤلفان و فریدون مجلسی و داریوش رحمانیان

📌 این نشست در ۴ اسفند ۱۴۰۲ برگزار شد.