Telegram Web Link
فلات آریان - سرودهٔ بانو #هما_ارژنگی

به ایرانم، به ایرانِ جوانبختِ بلندآوازه‌ی پیرم!

 
درود من بر ایرانم، به گردان و دلیرانم،

به آنانی که در راه وطن جان را فدا کردند،

به هر گمنام و نام آور  که از مهر وطن ره توشه ای دارد،

درود من برآن  کاو در دل خود عشق می کارد...

*

من اینک در سر شوریده ام، عزمی دگر دارم

بر آنم  تا که از پشت غبار قرن‌های رفته و تاریک،

نقاب از چهره‌ی ایام  برگیرم

غبار از قامت تاریخ برشویم

و در رگهای پر مهر تو ای: پاینده ایرانم،

چو خونی تازه بر جوشم ،غزل خوانم، سر افشانم ...

در این  سرمستی رویا، که هر سو توسن پندار من با شوق می‌تازد،

از اعماق قرون خفته  در خاک فراموشی ،

خروشی می رسد بر گوش ،

به چشم و دیده ِ ناباورم  ناگاه، فلات آریان ها می شود پیدا ...

تو گویی همچو رود زنده‌ای از کوه و دشت و جنگل و هامون

ز هر کوی و ز هر برزن،

همه انسان با فرهنگ می جوشد

و در حجم زمان رفته، زنجیری به هم پیوسته می سازد...

نگاه من ، در این هنگامه جوشان،

 به هر سویی نظر دارد

و جان عاشقم  در رستخیزی این چنین عزم سفر دارد

به هر سو مرکب اندیشه ام  اینک گذر  دارد...

                                              

گذار من  به پامیرم  که آن  اول سرای آریان ها بود

به قفقازم، که تاج  سرزمین و فخر ایرانست

همان ، کاو آرزویش  تا همیشه  در دل  و جانست.

به در بند و آران  و ایروان  و شکی  و شروان ،

به مردان  و  زنانش ، آن همه  یاران  با ایمان

به آذربایگان، آذر سرای  روشن  و  رخشان

به بحر  کاسپیان، آن سبز گون گنجینه گوهر...

به نجوای نسیمی از بلندای غرور  قله  البرز،

به یاد  آرش  و تیر و کمان  و جان .

به غوغا و خروش بی امان سند

وان سالار جان  بر کف  جلال الدین خوارزمی.

به بلخ  و  بامیان و آن هرات  پیر،

که مولانا و انصاری  ز خاکش رست

به یاد بوی جوی مولیان

چاچی کمان رستم  و

 ناز سیه چشمان  و شعر خواجه‌ئ  شیراز..

به  گنجه  آن نظامی پرور گنجینه پردازش،

به عشق  لیلی و مجنون  و آن شیرین غمازش ،

به  رود هیرمند و کا بل و هامون،

به  زابل، مامن اسطوره های پاک

به گسردان سرافراز و دلیر پارت ،

به  سام و زال و سیمرغ و به  فَر  رستم  دستان ،

به مردانی  که  گویی  از دل  خورشید  جوشیدند

و پندار سیاهی را ز قلب خاک بر چیدند.

به  زرتشت سپنتا،

آن که  یکتایی مزدای اهورا  را نوید آورد،

همان، کاو گوهر پاک خرد را

رهنمای راه انسان کرد،

همان، کایین نیکی، شیوه  فرزانگی  گسترد..

                                                **

گذار من  به خاک سر زمین پارس،

آن  دروازهِِ  بگشوده بر خورشید ،

آن دیوارهای سنگی  خاموش ،

آن تندیس‌های ما یه‌یِ  اعجا ب ،

آن اعجازهای  تا ابد مانا،

 به کورش ، آرمان خواه  بهین آیین ..

                                               
****

گذارم  بر خلیج پارس،

آن  در یای گوهرزای ایرانی  و

آن گنجینه های خفته در قلب پر آوازش ..

 گذاارم بر  میان رودان، دل ایران،

فرات و دجله و کارون ،

به ایوان مداین ، تیسفون، بغداد ،

به خاقانی ، بر آن دل‌های عبرت بین ...

گذارم سوی کرمانشاه و  کوه  بیستون  و تیشهِ فرهاد،

همان  کاو  بر سر سودای شیرین، جانِِ شیرین داد.

 و ...

صدها نقش‌های بوالعجب بر سنگ‌های کوه برکنده،

ز دوران‌های بگذشته

نشانی از نشان داران تاریخی جهان گستر..

و من ، سر گشته و حیران،

میان  یادمان های هزاران سالهِ تاریخ و فرهنگ اهورایی ،

سمند یاد می رانم

و آن مز دای دانا را  به یاری باز می‌خوانم

که تا هستی ده یکتا

به کار این جهان ، بار دگر سامان  نو بخشد

و قلب خاک را از قهر دُروندان  تُهی سازد

 و ایران مرا در پرتو مینوی پاکش جاودان دارد.

http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/chame/3935-falat-aryan-homa-arjangi.html


💎
🆔 @maneshparsi
‍ ‍ ‍ ‍ برگی از تقویم تاریخ

۱۲ شهریور سالروز درگذشت رئیسعلی دلواری و روز "مبارزه با استعمار"

(زاده سال ۱۲۶۱ تنگستان -- درگذشته ۱۲ شهریور ۱۲۹۴ بوشهر) قهرمان مبارزه با استعمار

روستای دلوار، بندر كوچكی است در پنجاه كیلومتری بوشهر كه مركز یكی از بخش‌های ساحلی شهرستان تنگستان است. واژه دلوار به معنای "دلاور" است كه گاه "دلبار" هم گفته می‌شود و شغل مردم دلوار اغلب ماهیگیری و سفر به‌شیخ نشینهاست. موقعیت دلوار به‌گونه‌ای است كه كشتی‌های بزرگ می‌توانند در ساحل آن پهلو بگیرند و به همین لحاظ در مقاطعی از تاریخ ایران نامی از آن گفته شده است.
بندر دلوار كه جمعیت آن حدود ۷۰۰ نفر بوده است، بزرگترین نقش را در دفاع از خاك ایران در سال ۱۹۱۴م( ۱۳۳۳ق) در مقابل حمله دوم قوای انگلیس داشت.
رئیسعلی فرزند رئیس‌محمد، در عصر مشروطیت، جوانی ۲۴ ساله، بلند همت، شجاع، در راستی و درستی كم مانند و به میهن‌دوستی معروف بود و اگرچه سواد و معلومات كافی نداشت، اما پاكی و سرشت و صفات خوب او زبانزد اطرافیان بود.
او پس از این كه قوای انگلیس، بوشهر را به‌تصرف درآورد، به‌مقابله با تجاوزگران پرداخت و شكست‏‌های سنگینی بر آنان وارد كرد.
پس از اشغال بوشهر در رمضان سال ۱۳۳۳ق، نیروهای انگلیسی قصد تصرف دلوار را داشتند. محلی كه پیش از آن، چند بار سربازان انگلیسی به آنجا یورش برده و هربار طعم تلخ شكست را چشیده بودند. وی همراه با یارانش علیه اشغالگران وارد نبرد شد و نیروهای متجاوز را كه قریب به پنج هزار نفر بودند، تارومار کرد. قیام مردم تنگستان بر روی هم هفت سال به‌طول انجامید و در این مدت، دلیران تنگستان، دو هدف عمده را دنبال می‏كردند: پاسداری از بوشهر، دشتستان و تنگستان به‌عنوان منطقه سكونت و جلوگیری از نفوذ قوای بیگانه به درون سرزمین ایران و دفاع از استقلال میهن. با کودتای ضد انقلابی لیاخوف روسی، علیه مشروطه‌خواهان ۱۳۲۶ق و بمباران مجلس شورای‌ملی و استقرار دیکتاتوری محمدعلی‌شاه قاجار، رئیسعلی به همراه مرتضی علم‌الهدی اهرمی به مبارزه علیه استبداد صغیر پرداخت. در سال ۱۳۲۷ق با کمک تفنگچی تنگستانی، بوشهر را از عناصر مستبد وابسته به دربار محمدعلی‌شاه پاک کرد و اداره گمرک و انتظامات و دیگر ادارات را تسخیر کرد. این کار دلیران تنگستان بر انگلیسی‌ها که اداره گمرک را در اجاره داشتند گران آمد و آنان برای تضعیف مشروطه‌خواهان و استمرار سلطه بر اقتصادی و سیاسی جنوب ایران به‌ جنگ با دلیران تنگستانی پرداختند و در این راه از دیگر خوانین جنوب ایران یاری جستند. جنگ میان رئیسعلی و دلیران تنگستان از یک سو و انگلیسی‌ها و خوانین متحد آنان از سوی دیگر به‌طور پیاپی و پراکنده تا شوال ۱۳۳۳ق ادامه یافت و انگلیسی‌ها نتوانستند بر رئیسعلی و یارانش تفوق یابند، تا این که در گیرودار حمله انگلیسی‌ها به بوشهر در هنگامی که رئیسعلی در محلی به نام «تنگک صفر» قصد شبیخون به قوای انگلیسی‌ها را داشت، از پشت مورد هدف گلوله یکی از همراهان خائن قرار گرفت و در دم به شهادت رسید.
مبارزات رئیسعلی دلواری برگ زرین دیگری در تاریخ مقاومت دلیر مردان ایران در مبارزه با استعمار است.



💎
🆔 @maneshparsi
#برگی_از_تقویم_تاریخ


#رئیسعلی_دلواری، د
‍ ‍ برگی از تقویم تاریخ

۱۲ شهریور زادروز بهمن سرکاراتی

(زاده ۱۲ شهریور ۱۳۱۶ تبریز – درگذشته ۲۹ خرداد ۱۳۹۲ تهران) استاد زبان‌های باستانی

او که دارای مدرک دکتری در رشته‌ زبان‌شناسی و فرهنگ و زبان‌های باستانی بود،  سال ۱۳۷۰ به‌عضویت پیوسته‌ فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد و از آن زمان، علاوه برعضویت پیوسته، در مقطعی، مدیریت گروه زبان‌های ایرانی و همچنین معاونت علمی و پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی را نیز عهده‌دار بود.
از دیگر فعالیت‌هایش عضویت در هیئت امنای بنیاد ایران‌شناسی، عضویت در شورای علمی این بنیاد، معاونت پژوهشی بنیاد ایران‌شناسی، مدیریت گروه زبان‌شناسی دانشگاه تبریز، عضویت در کارگروه پژوهشی دانشکده‌ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، ریاست انتشارات و روابط دانشگاهی دانشگاه تبریز، عضویت در کارگروه مرکزی کنگره‌ سالانه تحقیقات ایرانی، ریاست مرکز آموزش زبان دانشگاه تبریز و مشاورت عالی کتابخانه‌ ملی ایران بود.
وی تألیفات و ترجمه‌های متعددی در حوزه‌های زبان‌شناسی و زبان‌های باستانی دارد که از جمله آن‌ها «اوستا و هنرنو؛ کارنامه‌ شاهان در روایات سنّتی ایران» (ترجمه‌) «دین ایرانی برپایه‌ متن‌های معتبر یونانی» (ترجمه‌) «اسطوره‌ بازگشت جاودانی» (ترجمه‌) «سایه‌های شکارشده» (شامل ۲۰ مقاله‌) «مقدمه‌ای بر فلسفه‌ای از تاریخ» (ترجمه) «بررسی جامع زبان فارسی باستان و آثار بازمانده‌ آن»، «بررسی سه فرگرد وندیداد» و «اصطلاحات خویشاوندی در زبان‌های ایرانی» است.
از وی همچنین بیش از ۳۵ مقاله در موضوعات مختلف ادبی و زبانی و تاریخی به‌جا مانده است

برخی از آثار:
فرهنگ ریشه‌شناختی افعال زبان فارسی ۱۳۸۳
اوستا و هنرنو
کارنامه شاهان در روایات سنّتی ایران (ترجمه) ۱۳۵۰
دین ایرانی بر پایه متن‌های معتبر یونانی (ترجمه) ۱۳۷۷
اسطوره بازگشت جاودانی (ترجمه) ۱۳۷۸
سایه‌های شکارشده (شامل ۲۰ مقاله) ۱۳۷۸
بررسی فروردین یشت: سرود اوستایی در ستایش فروهرها (ترجمه) ۱۳۸۲
گزیده اشعار



💎
🆔 @maneshparsi
#برگی_از_تقویم_تاریخ


#بهمن_سرکاراتی، ز
برگی از تقویم تاریخ

۱۲ شهریور سالروز درگذشت پروفسور محمود حسابی

(زاده ۳ اسفند ۱۲۸۱ تهران -- درگذشته ۱۲ شهریور ۱۳۷۱ سویس) دانشمند، فیزیکدان، پژوهشگر، نویسنده و موسس بسیاری از سازمانهای عمده ایران

او در دانشگاه سوربن فرانسه، در رشته فیزیک به تحصیل و تحقیق پرداخت و در سال ۱۹۲۷ دانشنامه دکترای فیزیک، با ارائه رساله‌ای با عنوان "حساسیت سلول‌های فتوالکتریک" با درجه عالی دریافت کرد. 
در دانشگاه پرينستون آمريکا با نظر اینشتين، فرضياتی درباره "بی‏نهايت بودن ذرات" و "عبور نور از مجاورت ماده" ارائه کرد. با اندوخته‌ای از دانش روز و كسب مدارج عالی تحصيلی و علمی در چندين رشته مهندسی و مطالعات جامع در علوم پايه به‌عنوان نخستين فردی كه در ايران دارای دكترای فيزيك بود، به كشور بازگشت. بی‏‌شک می‏توان وی را اولين پايه‏‌گذار انرژی اتمی ايران دانست.
وی علاوه بر زبان فارسی، به چهار زبان زنده دنيا مانند عربی، فرانسوی، انگليسی و آلمانی نیز تسلط داشت و هم‏چنين در تحقيقات علمی‌اش از زبان‏های سانسکريت، لاتين، يونانی، پهلوی (زبان ايرانيان باستان) اوستايی، ترکی، ايتاليايی و روسی استفاده می‌کرد.
نشان "اوفيسيه دولالژيون دونور" و هم‏چنين نشان "كوماندور دولالژيون دونور"، بزرگ‏ترين نشان‏های فرانسه، به وی اهدا شده است. او از سوی جامعه علمی جهان به ‏عنوان "مرد اول علمی جهان" در سال ۱۹۹۰ برگزيده و در كنگره ۶۰ سال فيزيك ايران در سال ۱۳۶۶ نیز ملقب به "پدر فيزيك ايران" شد.
او آثار علمی و اجتماعی فراوانی از خود بجا نهاده است که از آن جمله:
تاسیس دانشگاه تهران به فرمان رضاشاه
تاسیس دانشکده فنی
تاسیس موسسه ژئوفیزیک
تاسیس مدارس عشایری
تاسیس سازمان انرژی اتمی
تاسیس سازمان هواشناسی
تاسیس رصدخانه جدید
تاسیس فرهنگستان زبان
تاسیس موسسه استاندارد
تاسیس انجمن موسیقی
تاسیس رادیولژی
تاسیس نقشه‌برداری و بسیاری خدمات  دیگر. و همچنین تالیفات زیادی در زمینه های علمی، فرهنگی، فیزیک و زبان داشته است.
او نابغه‌ای کم مانند بود که زندگی‌اش در خدمت ایران و جهان بود و سرانجام در بيمارستان دانشگاه ژنو به هنگام درمان بیماری قلبی درگذشت.
آرامگاه وی در شهر دانشگاهی تفرش است.



💎
🆔 @maneshparsi
#برگی_از_تقویم_تاریخ


#محمود_حسابی، د
سال‌روز کلنگ‌زنی مقبره فردوسی دوازدهم شهریور ۱۳۰۷

📕 حکیم ابوالقاسم فردوسی را پس از مرگش در باغ خودش دفن کردند. ارسلان جاذب والی طوس نخستین مقبره را برای او ساخت که با با یورش مغول‌ها ویران شد.

🔸 دوره ایلخانان به درخواست امام محمد غزالی مقبره‌ای کوچک به همراه یک خانقاه در مزار فردوسی ساخته شد که آن هم با همه شیبانیان به طوس ویران گشت.

🔹 زمان قاجاریه والی طوس از سوی ناصرالدین شاه مامور شد قبر فردوسی را پیدا کند. پس از مدتی جستجو نهایتا مدفن شاعر پیدا شد و دو اتاق و یک گنبد به صورت موقت برای آن ساختند تا زمانی که طرحی بزرگ برای ساختن آرامگاه آماده کنند.

🔸در سال ۱۳۰۲ عبدالحسین تیمورتاش نماینده نیشابور در مجلس شورای ملی، اقداماتی را برای بازسازی مقبره فردوسی عملی کرد.



💎
🆔 @maneshparsi
‍ ‍ ‍ ‍ برگی از تقویم تاریخ

۱۳ شهریور زادروز ابوریحان بیرونی

(زاده ۱۳ شهریور ۳۵۲، سپتامبر ۹۳۷ خوارزم  -- درگذشته ۲۲ آذر ۴۲۷، ۱۳ دسامبر ۱۰۴۸ غزنه ) ریاضیدان و ستاره‌شناس

او زادگاهش روستای كوچك "بیرون" بود و «بيرونی» نامیده شد.
در رياضيات، هيئت "علوم فضايی" فيزيك، زمين شناسي و جغرافيا سرآمد دانشمندان دوران خود بود. دائرة‌المعارف علوم چاپ مسكو ابوريحان را دانشمند همه قرون و اعصار خوانده است. در بسياری از كشورها نام او را بر دانشگاهها، دانشكده‌ها و تالار كتابخانه‌ها نهاده و به او لقب «استاد جاويد» داده‌اند.
  وی گردش خورشيد، گردش محوری زمين و جهات شمال و جنوب را دقيقا محاسبه و تعريف كرده است. خورشيد گرفتگی هشتم آوريل سال ۱۰۱۹ ميلادی را در كوههای لغمان "افغانستان كنونی" رصد و بررسی كرد و ماه گرفتگی سپتامبر همين سال را در غزنه به زير مطالعه برد.
  در زمان وی، سامانيان كه پايتختشان شهر بخارا بود، بر شمالشرقی ايران، شامل خراسان بزرگتر و منطقه خوارزم، زياريان بر گرگان و مازندران و مناطق اطراف آنها، بازماندگان صفاريان بر سيستان بزرگتر، غزنويان بر جنوب ايران خاوری "مناطق مركزی و جنوبی افغانستان امروز" و بوئيان بر ساير مناطق ايران تا بغداد حكومت می‌كردند و همه آنان مشوّق دانش و ادبيات فارسی بودند و سامانيان بيش از ديگران در اين راه اهتمام داشتند. بيرونی كه در جرجانيه خوارزم نزد ابونصرمنصور تحصيل علم كرده بود، مدتي نيز در گرگان در حمايت مادی و معنوی زياريان كه مرداويز سردودمان آنان بود، به تحقيق پرداخت و پس از آن تا پايان عمر در ايران خاوری آن زمان به پژوهش‌های علمی‌اش ادامه داد. با اينكه محمود غزنوی ميانه خوبی با بيرونی نداشت و وسایل كافی برای تحقيق در اختيار او نبود، ولی اين دانشمند لحظه‌ای از تلاش برای تكميل تحقيقات علمی خود دست نكشيد.
او كه به زبانهای يونانی، هندی و عربی هم تسلط داشت، كتب و رسالات متعددی كه شمار آنها را بیش از ۱۴۶ گفته‌‌اند، نوشت كه جمع سطورشان بالغ بر ۱۳ هزار است.
مهمترين آثار او عبارتند از: «التفهيم» در رياضيات و نجوم، «آثار الباقيه» در تاريخ و جغرافيا، «قانون مسعودی» كه نوعی دائرة‌المعارف است و كتاب «هند» درباره اوضاع اين سرزمين از تاريخ و جغرافيا تا عادات و رسوم و طبقات اجتماعی آن.
وی كتاب دائرةالمعارف خود را به نام سلطان مسعود غزنوی حاكم وقت كرد، ولی هديه او را كه سه بار شتر سكه نقره بود نپذيرفت و به او نوشت كه كتاب را به خاطر خدمت به‌دانش و گسترش آن نوشته است، نه پول.
بيرونی معاصر بوعلی‌سينا بود كه در اصفهان می‌نشست و باهم مكاتبه و تبادل نظر فكری داشتند.
او در جريان لشكركشی‌های محمود غزنوی به هند غربی "كه پاكستان امروز قسمتي از آن است" امكان يافت كه به آن سرزمين برود، زبان هندی فراگيرد و درباره اوضاع هند تحقيق كند كه محصول اين تحقيق، كتاب «هند» است.



💎
🆔 @maneshparsi
#برگی_از_تقویم_تاریخ


#ابوریحان_بیرونی، ز
‍ ‍ ‍ برگی از تقویم تاریخ

۱۳ شهریور سالروز درگذشت محسن هشترودی

(زاده ۲۲ دی ۱۲۸۶ تبریز -- درگذشته ۱۳ شهریور ۱۳۵۵ تهران) اندیشمند، شاعر و ریاضیدان

او فرزند اسماعیل مجتهد، از مشاوران شیخ محمدخیابانی، از فعالان نهضت مشروطه بود.  تحصیلات دبستانی را در زادگاهش گذراند و برای ادامه تحصیل به دارالفنون رفت. چند سالی در تهران به تحصیل پزشکی گذراند، تا در سال ۱۳۰۴ به‌عنوان دانشجوی بورسیه دولتی برای تحصیل در رشته ریاضیات به‌فرانسه اعزام شد.
در سال ۱۳۱۴ با درجه کارشناسی در رشته ریاضیات از دانشگاه سوربن فارغ‌التحصیل شد. سپس با سرپرستی پروفسور الی‌کارتان در همان دانشگاه، به پژوهش در زمینه هندسه دیفرانسیل پرداخت و در سال ۱۳۲۶ دکترا در رشته ریاضیات گرفت.
وی پس از بازگشت به ایران به‌عنوان استادیار در دانشکده علوم دانشسرای عالی به‌کار مشغول شد و در سال ۱۳۲۰ کرسی استادی دانشسرای عالی را دریافت کرد. او در سال ۱۳۳۰ به‌مقام ریاست دانشگاه تبریز رسید و در سال ۱۳۳۶ به‌عنوان رئیس دانشکده علوم دانشگاه تهران انتخاب شد.
هشترودی در طول زندگی حرفه‌ای‌اش ارتباط با مجامع علمی بین‌المللی را حفظ کرد و در سال ۱۳۲۹ به‌عنوان نماینده دانشگاه تهران در کنگره بین‌المللی ریاضی‌دانان هاروارد شرکت کرد و در مؤسسه مطالعات پیشرفته دانشگاه پرینستون و به درخواست ریاست مؤسسه، پروفسور اوپنهایمر به عضویت پذیرفته شد و یک ترم پاییزی را نیز به تدریس در دانشگاه هاروارد پرداخت.
او از طرفداران سرسخت علوم پایه و علاقه‌مند به‌شعر و موسیقی و فلسفه بود و توانایی بیان مطالب علمی به‌زبان ساده داشت. وی به‌عنوان یک متفکر منتقد پیشرو و ریاضیدان نامدار ایرانی، دارای اهمیت نمادین و شخصیتی اثرگذار در جامعه علمی معاصر ایران بود.
دكتر ماكان در كتاب نگرشهاى ايرانى مى‌نويسد: روزى كه آرمسترانگ به‌عنوان نخستين انسان پاى بر كره ماه گذاشت، پروفسور هشترودى در گفتگويى راديويى اظهار داشت كه بشر مى‌توانست يك قرن زودتر به‌ماه دست يابد، اگركتابخانه فارس و تيسفون را به آتش نمى‌كشيدند يا به‌دجله نمى‌ريختند.
آرامگاه وی در گورستان بقاییه تبریز است.



💎
🆔 @maneshparsi
#برگی_از_تقویم_تاریخ


#محسن_هشترودی، د
سیزدهم شهریورماه، زادروز علیرضا شاپور شهبازی

🔸شهبازی یکی از دانایان ایران بود که روزگار ایران باستان- مخصوصاً عصر هخامنشی- را نیکو می‌شناخت و دربارۀ آن دوره تجربۀ میدانی، دید جهانی و آگاهی وسیع داشت.
🔸شهبازی زادۀ سال ۱۳۲۱ بود و از مردم فارس. ابتدا در ایران درس خواند و سپس در لندن. پس از آن در دانشگاه شیراز تدریس کرد. در آن دوره بود که راهنمای خوبی برای تخت جمشید نوشت (چند بار به چاپ رسیده). کتابی هم از او در سال ۱۳۵۱ با نام شاهنشاهان و سنت‌های ایرانیان منتشر شد. سال بعد کتاب بهتری به‌عنوان نقوش اقوام شاهنشاهی هخامنشی بنابر حجاری‌های تخت جمشید به قلم او پدیدار شد.
🔸شهبازی فریفتۀ تخت جمشید بود و چندی خدمتگزار رسمی آن. روزگار و عمرش بر سر هخامنشیان مصروف شد. ماندگاری نام او در زمینۀ تاریخ تتبعات ایرانی موجب سرافرازی است.

[نادره‌کاران: سوگنامۀ ناموران فرهنگی و ادبی (۱۳۰۴-۱۳۸۹)، ایرج افشار، زیر نظر بهرام، کوشیار و آرش افشار، به کوشش محمود نیکویه، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، چاپ دوم ۱۴۰۰، ج ۲، ص ۱۴۳۸-۱۴۳۹]

💎
🆔 @maneshparsi
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
۱۳ شهریور روز ملی مردم شناسی گرامی باد 🌹

🔸 مردم شناسی شاخه‌ای از علوم انسانی است که با ذره‌بین گرفتن روی زندگی انسان‌ها آداب و رسوم، خُلق و خو، باور‌ها و زندگی آن‌ها را مورد بررسی و مطالعه قرار می‌دهد که می‌تواند تجربه‌ای هیجان انگیز باشد .

🔸اثری شنیدنی(بختیاری) از علیداد لجمیری ( آواز) و محمدعلی معجزی ( تنظیم و آهنگساز )

💎
🆔 @maneshparsi
‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ برگی از تقویم تاریخ

۱۴ شهریور زادروز بدیع‌الزمان فروزانفر

(زاده ۱۴ شهریور ۱۲۸۳ بُشرویه -- درگذشته ۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۹ تهران) استاد برجسته زبان و ادبیات فارسی

او از استادان ادبِ حوزه خراسان، ادیب نیشابوری و‍ ادیب پیشاوری بهره برد و در سال ۱۳۰۰ تحصیلاتش را در مدرسه سپهسالار تهران ادامه داد. سپس به‌ تدریس پرداخت و در سال ۱۳۰۵ معلم دارالفنون و دارالمعلمین عالی شد و در سال ۱۳۱۳ به‌معاونت دانشکده معقول و منقول "الهیات" دانشگاه تهران منصوب شد.
در سال ۱۳۱۴ هیئت ممیزه دانشگاه تهران، مرکب از نصراله تقوی، علی‌اکبر دهخدا و ولی‌اله نصر، تألیف ارزنده او به‌نام تحقیق در زندگانی مولانا جلال‌الدین بلخی را ارزیابی و به او گواهی‌نامه دکتری اعطا کرد. به استناد این گواهی‌نامه در همان سال استاد دانشسرای عالی و دانشکده‌های ادبیات و معقول و منقولِ دانشگاه تهران شد. در سال ۱۳۲۳ بر اساس رأی شورای استادان به ریاست دانشکده معقول و منقول برگزیده شد و تا سال ۱۳۴۶ در این سِمَت باقی بود. از ابتدای تأسیس دوره دکتریِ ادبیات فارسی در دانشگاه تهران تدریس در دوره دکتری را به‌عهده گرفت و برنامه این دوره را پایه‌گذاری کرد. وی استادِ راهنمای جمعی از دانشجویان مبرّز دوره دکتری در دانشکده‌های ادبیات و الهیات بود که اغلبِ آنان استادان برجسته ادب پارسی و مطالعات فرهنگ ایران شدند. که از آن جمله: ناتل خانلری، ذبیح‌اله صفا،  حمیدی شیرازی، عبدالحسین زرین‌کوب، غلامحسین یوسفی، محمدامین ریاحی، محمد دبیرسیاقی، شفیعی کدکنی، سیمین دانشور، ضیاءالدین سجادی، جلال متینی، صادق گوهرین، منوچهر ستوده، منوچهر مرتضوی و بسیاری دیگر هستند.
در سال ۱۳۴۶ از استادی دانشگاه بازنشسته شد، اما همکاری‌اش را در تدریس در دوره دکتری ادبیات فارسی تا روزهای پایانی زندگی ادامه داد. در همین زمان، عضویت مجلس سنا را یافت و مدتی نیز ریاست کتابخانه سلطنتی را نیز به‌عهده گرفت.
آرامگاه وی در آرامستان باغ طوطی شهرری است.



💎
🆔 @maneshparsi
#برگی_از_تقویم_تاریخ


#بدیع_الزمان_فروزانفر، ز
برگی از تقویم تاریخ

۱۵ شهریور زادروز جلیل دوست‌خواه

(زاده ۱۵ شهریور ۱۳۱۲ اصفهان) نویسنده، مترجم، پژوهشگر، ایران‌شناس و شاهنامه‌پژوه 

او در سال‌های ۱۳۳۴ تا ۱۳۳۶ در ضمنِ کارِ روزانه در کارگاه‌های گوناگون، به کلاس‌های شبانه رفت و در سال ۱۳۳۶ در دانشکده ادبیّات دانشگاه تهران به عنوانِ دانشجوی رشته زبان و ادبیّاتِ فارسی پذیرفته شد. همچنین به تدریس در یک دبیرستانِ روزانه و چند آموزشگاهِ شبانه و کار در برخی از نشریّه‌های ادبی-فرهنگیِ تهران (از جمله همکاری با روح‌اله خالقی و سپس م. ا. به‌آذین در تدوین و نشرِ ماهنامه پیام نوین و ایرج افشار در انتشارِ ماهنامه راهنمای کتاب) پرداخت و دوره کارشناسی را تا سال ۱۳۳۹ گذراند.
وی در همان سال در آزمونِ ورودیِ دوره دکترای زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه تهران شرکت کرد و همراه با دو تنِ دیگر (دکتر رسول شایسته و دکتر محمد جواد شریعت) از میان ۳۰ تن شرکت کننده، به این دوره پذیرفته شد و تا سالِ ۱۳۴۷ در حینِ گذراندنِ درس‌های دوره دکترا، بر پایه فراخوانِ دکتر محمّد مُعین، به کار در سازمان‌های لغت‌نامه دهخدا و فرهنگِ فارسی پرداخت و در آبان‌ماهِ ۱۳۴۷ از پایان‌نامه دکترایش با عنوانِ آیینِ پهلوانی در ایرانِ باستان (پژوهشی در گستره شاهنامه‌شناسی) به راهنماییِ دکتر محمّد مقدم در برابرِ گروهِ استادان دفاع کرد و آن را از تصویب گذراند. وی از شاگردیِ ابراهیم پورداوود نیز بهره برده است.
اوایل دهه ۴۰ هوشنگ گلشیری و همفکرانش برای طرح دیدگاه‌های تازه خود در مقابل جریانات ادبی و سنت‌گرای انجمن شعر صائب در اصفهان سلسله جلساتی را تشکیل دادند که بعدها جنگ اصفهان نام گرفت. اولین جلسات در کنار گور صائب برگزار شد. از دل همین جلسات بود که نویسندگان و نظریه پردازان ادبی دهه چهل و پنجاه در ایران بیرون آمدند. مجله جنگ اصفهان، شماره اول، ۱۳۴۴ محصول همین دوره‌ است.
هسته اصلی اصحاب جنگ  محمد حقوقی، اورنگ خضرایی، روشن رامی، رستمیان، جلیل دوستخواه، محمد کلباسی، هوشنگ گلشیری و احمد گلشیری بودند.
وی سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۳۶۰ را با سِمتِ استادیاری و دانشیاریِ تمام‌ وقت در دانشگاه اصفهان و نیز با عنوان استادِ میهمان در دانشگاه جندی‌شاپور اهواز و در فرصتِ پژوهشیِ یک‌ساله (۱۳۵۵–۱۳۵۶) در دانشگاه دُرهام در شمال خاوری انگلستان گذراند و به تدریس و پژوهش پرداخت.
در سال ۱۳۶۰ بازنشسته شد و از آن پس، بیشتر وقتش را به پژوهش در فرهنگ و ادبِ کهنِ ایرانی گذراند و تنها ساعت‌هایی از هفته به تدریس در دانشگاهِ آزاد (شهرکرد و نجف آباد) سرگرم بود.

کارنامه پژوهشی:
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%84%DB%8C%D9%84_%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87



💎
🆔 @maneshparsi
#برگی_از_تقویم_تاریخ


#جلیل_دوست_خواه، ز
🔺هما یا «همای» مرغ استخوان‌خوار معروفی است که در راسته‌ی شکاریان قرار می‌گیرد و در ادبیات پارسی جایگاه اسطوره‌ای دارد. واژه ی «همای» به معنای «همایون؛ فرخنده و خجسته». برخی نیز نام این پرنده را یادآور گیاه معروف هوم یا هوما می‌دانند.

🔹‌معروف است که سایه‌اش بر سر هر کسی بیفتد به سعادت خواهد رسید. به همین دلیل به مرغ سعادت نیز معروف است.‌ او پرنده‌ای است که در فرهنگ ایران باستان در پرچم‌ها و درفش‌های ایرانیان دیده می‌شود. به نظر می‌رسد ایرانیان براساس اعتقادات خود که «همای» را فرخنده می‌پنداشتند، از نقش و پیکر این پرنده در درفش‌های خود استفاده می‌کردند و آن را به فال نیک می‌گرفتند.

درفشی پس پشت پیکر همای

سپهبد همی داشت بر پیل جای

#فردوسی

پس هر درفشی، درفشی به پای

چه از اژدها و چه پیکر همای

#فردوسی

نگارش: مهرنوش خلیلی
.
#فردوسی #هما #همای #درفش

💎
🆔 @maneshparsi
‍ ‍ پانزدهم شهریورماه سالروز درگذشت ژیلبر لازار
ایران‌شناس فرانسوی (۲۰۱۸ ش)

«لازار» از دانشمندانی بود که عمر خود را صرف تحقیق دربارهٔ زبان فارسی و فرهنگ ایرانی کرد و به همین مناسبت دی‌ماه ۱۳۹۵ به عضویت افتخاری فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد. وی پژوهشگری توانمند بود که علاقه‌مندی‌اش به زبان فارسی باعث می‌شد همواره در جست‌وجوی راه‌های نرفته و پنجه درافکندن با پژوهش‌های دشوار و پیچیده باشد.
او تحصیلاتش را سال ۱۹۴۸ در مؤسسهٔ ملی زبان‌ها و تمدن‌های شرقی تکمیل کرد و از ۱۹۵۸ تا ۱۹۶۶، استاد زبان فارسی در «اکول نرمال سوپریور پاریس» بود. لازار رساله دورهٔ دکتری‌اش را دربارهٔ شکل‌گیری زبان فارسی نوشت و از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۸۱ در دانشگاه پاریس تدریس ‌کرد.
«لازار» مدتی مدیر گروه شرق‌شناسی و مؤسسهٔ مطالعات ایرانی در این دانشگاه بوده است. وی از سال ۱۹۷۲ تا ۱۹۹۳ مشغول تحقیق و مدیریت گروه‌‌های پژوهشی در مرکز ملی پژوهش‌‌های علمی فرانسه در حوزهٔ زبان‌‌های ایرانی بوده است.
این ایران‌شناس مطرح فرانسوی در تیرماه سال ۱۳۹۶ موفق به دریافت بیست و چهارمین جایزهٔ ادبی و تاریخی بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی شد.
از مهم‌ترین آثار این ایران‌‌شناس و زبان‌‌شناس فرانسوی می‌توان به «شکل‌ گیری زبان فارسی»La formation de la langue persane اشاره کرد که رساله دکتریِ او بود. و نیز آثاری چون: «دستور زبان فارسی معاصر»، «زبان کهن‌‌ترین متون نثر فارسی»، «فرهنگ فارسی- فرانسه»، «اشعار پراکنده قدیمی‌‎ترین شعرای فارسی‌ زبان از حنظله بادغیسی تا دقیقی»، «بررسی وزن شعر ایرانی»، «ترجمه فرانسوی برگزیده رباعیات خیام» و «گزیده‌‌هایی از غزل‌‌های حافظ» اشاره کرد.

@kheradsarayeferdowsi


«من نیز مثل همۀ مردم ایران #حافظ را دوست دارم. #فردوسی را نیز دوست دارم. داستان‌هایش بسیار زیباست. مولوی نیز همین‌طور است. با این قدرت تخیل لایزال، با این روانی کلام، با این زبان آهنگین، شخصیتی فوق‌العاده و واقعاً یک نابغۀ استثنایی است. من در احساسات عارفانه‌اش شریک نیستم، ولی حرف‌هایش انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مثل رودخانه‌ای تا ابد جاری است.
#خیام را خیلی دوست دارم. خودم را نزدیک به خیام احساس می‌کنم تا به فردوسی. فهم اشعار حافظ دشوار است. هرکس هرچه را که می‌خواهد در آن درمی‌یابد، ولی اشعار خیام صاف و زلال است. در اشعار خیام نوعی الهام خاص وجود دارد که یکی از جنبه‌های ادبیات فارسی به شمار می‌رود. لحن خیام در برابر عقاید جزمی بسیار طنزآمیز است.
در اشعار خیام عرفان وجود ندارد. طرز تفکر او عقلایی و با حساسیتی بسیار ظریف آمیخته است. حافظ از او چندان دور نیست. بین آن دو خویشاوندی وجود دارد، اما اشعار حافظ پیچیده‌تر و پوشیده‌تر است. در اشعار حافظ طنز وجود دارد. در تقریباً کلیۀ غزل‌های او دست کم یک بیت طنزآلود دیده می‌شود و نیز مطالبۀ آزادی درونی، آزادی فکر و اندیشه».

ژیلبر لازار

💎
🆔 @maneshparsi
برگی از تقویم تاریخ

۱۶ شهریور سالروز درگذشت محسن وزیری مقدم

(زاده ۵ امرداد ۱۳۰۳ تهران -- درگذشته ۱۶ شهریور ۱۳۹۷ ایتالیا) طراح، نقاش و مجسمه‌ساز

او از نخستین دانش‌آموختگان دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود و از شاخص‌ترین نقاشان نوگرای ایران است که با رویکردی مدرنیستی و سبکی شخصی، آثاری بدیع و منحصر به فرد خلق کرده‌ است. وی در سال‌های ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۵ ریاست دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران را بر عهده داشت و تنها نقاش ایرانی است که موزه هنرهای مدرن نیویورک (MOMA) اثرش را بدون واسطه خریداری کرده‌ است.
او در سال ۱۳۲۲ در امتحان ورودی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران پذیرفته شد و از اولین استادانش علی‌محمد حیدریان و مادام امین‌فر بودند. وی در سال ۱۳۲۷ به عنوان اولین دانش‌آموختگان دانشکده هنرهای زیبا فارغ‌التحصیل شد و در سال ۱۳۳۴ راهی ایتالیا شد و تا ۱۳۴۲ در رم به فعالیت هنری پرداخت. سال ۱۳۳۷ دانشنامه آکادمی هنرهای زیبای رم را دریافت کرد و پایان‌نامه تحصیلی‌اش را درباره موندریان و تأثیر او در هنر قرن بیستم به رشته تحریر درآورد.
وی به ساخت مجسمه‌های چوبیِ مَفصلی و متحرک مشهور است و اولین بار آثاری ساخت که مخاطب می‌توانست در اثر هنری دخالت داشته باشد.
زندگی‌نامه او به همراه مرور و تحلیلی بر مجموعه‌ای از آثارش در کتاب پ‍ی‍ش‍گ‍ام‍ان ه‍ن‍ر ن‍وگ‍رای ای‍ران: محسن وزیری مقدم، ب‍ه ک‍وش‍ش رویین پاکباز و یعقوب امدادیان ب‍ا ه‍م‍ک‍اری ت‍وک‍ا م‍ل‍ک‍ی توسط موزه هنرهای معاصر تهران و مؤسسه توسعه هنرهای تجسمی منتشر شده‌ است.

آموزش:
او از سال ۱۳۴۳ تا ۱۳۵۵ در دانشکده هنرهای تزئینی (دانشگاه هنر) و دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به آموزش هنر اشتغال داشت. وی را به سبب از میان بردن شیوه‌های آموزشی کهنه در هنرآموزی و حذف شیوه کمال‌الملکی در دانشکده هنرهای زیبا نیز از پیشگامان هنر مدرن ایران می‌نامند. وی به آموزش دروسی همچون طراحی، نقاشی و چاپ دستی پرداخت و نخستین بار در سال ۱۳۵۰ کلاس پایه و اصول طراحی را در دانشکده هنرهای زیبا بر عهده داشت. از مشهورترین شاگردان او، اصغر محمدی، غلامحسین نامی و محمدابراهیم جعفری هستند.
کتب تألیفی او در زمینه طراحی، از جمله کتاب شیوه طراحی (چاپ اول: ۱۳۶۰)، سال‌ها در زمره کتب درسی و پایه طراحی در ایران بوده‌است.

تعدادی از نمایشگاه‌ها:
نخستین نمایشگاه انفرادی؛ مجموعه‌ای از نقاشی‌های نوگرایانه وزیری مقدم، انجمن ایران و آمریکا ۱۳۳۱.
بیست و نهمین بی‌ینال جهانی ونیز؛ با اثری به نام «شهر ایرانی» شرکت کرد، ۱۳۳۷.
نمایشگاه جمعی در برزیل (همزمان با جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل) ژوئن ۲۰۱۴.
نمایشگاه شهود رنگ؛ تهران، گالری خاک ۱۳۹۳.

کتاب‌شناسی:
شیوه طراحی. جلد اول، تهران: سروش.
طراح‍ی‌ [ک‍ت‍اب‍ه‍ای درس‍ی] س‍ال اول و دوم ه‍ن‍رس‍ت‍ان نظام قدیم. تهران: وزارت آم‍وزش و پ‍رورش.
راهنمای نقاشی.
طراحی (۲). [ک‍ت‍اب‍ه‍ای درس‍ی] ن‍ظام ج‍دی‍د آم‍وزش م‍ت‍وس‍طه. تهران: وزارت آم‍وزش و پ‍رورش.
ان‍دی‍ش‍ه و ک‍ار پُل ک‍ل‍ی. ورن‍ر ه‍اف‍ت‍م‍ان. (مترجم: محسن وزیری‌مقدم) تهران: سروش.
شیوه طراحی ۲. جلد دوم، تهران: سروش.
چهارده گفتار درباره نقاشی، گرافیک و مجسمه‌سازی. تهران: نشر شهر.
یادمانده‌ها. تهران: مشق هنر.



💎
🆔 @maneshparsi
#برگی_از_تقویم_تاریخ


#محسن_وزیری_مقدم، د
☘️ ☘️ برگی از تقویم تاریخ ☘️ ☘️

۱۶ شهریور سالروز درگذشت اسماعیل دمیرچی

(زاده ۱ اسفند ۱۳۱۶ تهران -- درگذشته ۱۶ شهریور ۱۳۹۷ تهران) نویسنده و پیش‌کسوت صنعت چاپ‌ و نشر

او از سال ۱۳۳۱ در چاپخانه‌های علمی، تابان، بانک‌ملی، ارتش، نوریانی و روزنامه اطلاعات به‌کار پرداخت و نیز به حوزه آموزش صنعت چاپ توجه داشت و کارهایی را برای آموزش هنرجویان این صنعت، انجام داد.
کتاب «آشنایی با صنعت چاپ» نوشته او، در دوره بیست و یکم جایزه کتاب سال ایران، به‌عنوان اثر برگزیده انتخاب شد.
وی در اين کتاب تلاش کرده بود، جای خالی كتابی ساده اما جامع در زمينه معرفی صنعت چاپ را پر كند و در آغاز هر فصل، مجموعه‌ای از منابع مرتبط با موضوعات مطرح شده را برای مطالعه بيشتر فهرست كرده است. همسويی و هماهنگی كامل تصويرها و جدول‌‌ها با موضوعات، نشان‌دهنده دقت و اشراف مؤلف در به‌كارگيری صحيح اين عناصر برای انتقال بهتر مفاهيم متن است. اندازه و مكان اين عناصر در تركيب با متن، صفحه‌آرايی جذابی را فراهم آورده است. كتاب با بيانی گويا و موجز و به‌زبان ساده علمی نگارش شده است. استفاده از منابع معتبر علمی و تصويری و نوآوری در شيوه تدوين مطالب و صفحه‌پردازی از ديگر ويژگی‌های ممتاز اين كتاب است.
«تاریخ چاپ سنگی» «گفتگو با قبیله چاپ» «هویت‌های پایدار» «آزمون‌های خاکستر شده» و «یادداشت‌های جاافتاده» از دیگر آثار زنده‌یاد اسماعیل دمیرچی به‌شمار می‌روند. از کتاب «تاریخ چاپ سنگی» او به‌عنوان اولین کتابی که دقیقا به موضوع چاپ سنگی می‌پردازد، یاد می‌شود.
آخرین اثر مکتوب وی، کتاب «یادداشت‌های جاافتاده بود» که او در آن بیشرین اهتمام خود را در راه‌اندازی موزه صنعت چاپ به نمایش گذاشت. تمام پیگیری‌ها، مکاتبات و اقدامات وی برای راه‌اندازی موزه چاپ در این کتاب، ثبت شده است.
آرامگاه وی در قطعه نام‌آوران است.



💎
🆔 @maneshparsi
#برگی_از_تقویم_تاریخ


#اسماعیل_دمیرچی، د
شانزدهم شهریور، زادروز هوشنگ مرادی کرمانی (۱۳۲۳)
عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی

زندگی آینه‌ای است که ما در درونِ آن هستیم. هنرمند، به‌وسیلۀ هنر می‌آید و لحظات حضور ما را در آینه نگاه می‌دارد و نشان می‌دهد که ما کجا هستیم. او در واقع به ما می‌گوید که زندگی چیست و چگونه باید با آن کنار بیاییم! هنرمند، چه نقاش باشد، چه نویسنده و چه شاعر، چه فیلم‌ساز و آهنگساز و.... با این کار، تعریف خودش از زندگی را ارائه می‌دهد و می‌گوید: تعریف من از زندگی این است. همین می‌تواند موقعیت ذهنی او را نشان بدهد و اثرش را ماندگار کند. هنرمند می‌میرد، اما هنرش می‌ماند و در میان مخاطبانش زندگی می‌کند.

برگرفته از: هوشنگ دوم (گفت‌وگو با هوشنگ مرادی کرمانی)، به کوشش کریم فیضی، انتشارات اطلاعات، ۱۳۸۸، ص ۴۵۴.

💎
🆔 @maneshparsi
🔺ظرف نقره‌ای کمیاب در گنجینه وایکینگ‌ها در اسکاتلند متعلق به شاهنشاهی ساسانی از آب درآمد

💎
🆔 @maneshparsi
🔻🔻
2024/11/15 18:54:58
Back to Top
HTML Embed Code: