شێعر: حەزرەتی مەولەوی

شنەفتم دووربا لەیل زوکامشەن
دیشواری باڵای نەونەمامشەن

هەنارەکەی دڵ پڕ جە دانەی ئێش
پیشیایی کوورەی ناری عەشقی وێش

بە مەودای موژگان سوراخش کەرۆ
وە گەرمی نیشان دەماخش دەرۆ


https://www.tg-me.com/lawlaw1400

کەسێک لە بڵیندگۆی ئازمایشگاکەوە ناوی خوێندمەوە
هەستامە سەرپێ کوتم سەرەمانە؟
کوتی بەڵێ بەداخەوە سەرەتانە!

سەرە: نۆرە


"لاولاو"

https://www.tg-me.com/lawlaw1400

دەچۆڕاوە لە باڵای شاری خووساوم هەنیسکی هەور
بڵێن ژیر بێتەوە ئەمڕۆ، هەتاو سۆزی کەناری دا


"لاولاو"

خەزەڵوەری ۲۷۲۳ی کوردی

https://www.tg-me.com/lawlaw1400

فیلم سینمایی::زمینی دیگر:: دوبله فارسی (۲۰۱۱) HD
https://www.aparat.com/v/Me0gL

"زەوییەکی دیکە"
Another Earth

فیلمێک لە مایک کێهێل، درامێکی خەیاڵاوی، فانتێزی ئەمریکییە.
پێشنیاری دەدەم مێرمنداڵان و ئەو دایک و بابانەی سەرەوەی ۱۳یان هەیە بیبینن.

خراپە و چاکە موتڵەق نین و ناتوانی بە ئاسانی لێکیان کەیەوە، ئەو فیلمە خراپەکان و لێکەوتەکانیان دێنێتە بەرچاو بێ ئەوەی زمانی ڕاستەوخۆی بێ و ئامۆژگاری پێوە دیار بێت.
دنیای پڕ لە ئەزموون و ترس و خولیای مێرمنداڵان، دنیای پێخۆش بوونی دابڕان لە بنەماڵە و تووشی نامۆیی و دڵەڕاوکێ هاتن. دنیای سەفەر سەفەر بۆ زەوییەکی دیکە☝️☝️☝️
https://www.tg-me.com/lawlaw1400

ئەمشەوم وایە

شەوێکی تا بەربەیان ڕێک ژانە و برک
شەوێک پڕ لە قاووقیژە و نرکەنرک
شەوێکە ئێشەکان گشت بوون پەیدا
شەوێکە شێتەدڵ سەرلەنوێ شەیدا
شەوێکە هاکابینا ئەز تێداچووم
شەوێ کە شەڕ، شەڕی گوللەیە و باتووم
شەوێکە شەولەبانەکان لە ناو شارن
شەوێکە ئاشقان ملکەچی دارن
شەوێکە ئاە چۆنی بێژم چۆناوچۆن
شەوێکە تا بەردەمی بەیانیم تۆن
شەوێک بەلای قار و قینتەوە باوان
ئەو شەوانەی تۆی تێدا نەبی ئاوان؟
شەوێ من بم و ژانەسەر، لووشم و هۆڕ
شەوێکی دوورلەڕووی ئێوە بێحەد قۆڕ
شەوێکە هەڵوەریوە دارەکەی جەستەم
شەوێ لە بێکاری زۆریشا خەستەم

شەوێک...
شەوێک...
ئەھ.....
بەسسە! بەسسە! دەی بیبڕەوە! شەو شەو
سەربنێوە! وست بە! خەوخەوەی بێخەو!


۱۷ی خەزەڵوەرمە لە ساڵی ۲۷۲۳

شێعر و دەنگ: لەیلا بەهرام‌بەگی "لاولاو"
ناوی ئاهەنگ : Elegy For Viola
کارێک لە : Peter Cavallo

https://www.tg-me.com/lawlaw1400

پارادوکس ترجمه برای کودکان

مترجمی که برای کودکان ترجمه می‌کند، همواره بر سر این دوراهی می‌ماند: به متن اصلی وفادار باشم یا به معیارها و ارزش‌های فرهنگ خودم؟ این مقاله می‌کوشد با استفاده از دیدگاه‌های صاحب‌نظران حوزۀ ترجمه برای کودکان، در حد امکان، به این سؤالات پاسخ دهد و راه‌حلی برای این مشکل بیابد.

عنوان مقاله: «پارادوکس ترجمه برای کودکان»
نویسنده: دکتر محمدجواد مهدوی
منتشرشده در مجلۀ مترجم، شماره ۸۱

✔️خواندن این مقاله به مترجمان ادبیات کودک و پژوهشگران این حوزه توصیه می‌شود.

با ما به اخبار تخصصی حوزه ادبیات کودک دسترسی داشته باشید.

https://www.tg-me.com/lawlaw1400

سەرت هەڵێنە

مامۆستا محەمەد ماملێ

ئەوەی هێڵە لە سەر سینەی بیابان
دەزانن چاوەکانم چاوەڕێی تۆن

ڕەهێڵەی؟ تیشکی تاوی؟ یا گزینگی؟
کە دیدەم پڕ بڕیقە و ڕوو لە ئاسۆن


https://www.tg-me.com/lawlaw1400
لاولاو

و نگاهم برجای ماند در  بند بند انگشتانی کە در هم میلولیدند
و طپیدن نامتوازن دلم را شنیدم کە بە هوای دایرگانی از موهایت شهر را می‌طپید.
غریبستانی سرسبز چونان آخرین پیرهنت در دیدەگانم

ای نفس نامتناهی و ای ژولیدەترین حس ممکن!
در مسیر آهنوارگانی مملو از مردم ماندەام
همان‌ها کە شهری را بە آنِ دیگر میدوزند
و من در جبران کدامین مسافتم از نرسیدن؟
یا بە مقصد مبهم کدامین عشق ممنوعە مسافرم؟
اینجا گلهایی روئیدەاند، وقیحتر از همیشە
پاییز سرشان نمیشود
و منی کە هیچ چیز سرم نمیشود جز لَچَکی تیرەتر از خودم...
بلوطهایی اینجا نقش بر زمین میشوند کە بە ادای احترام بە خاک، کلاهکانشان را قبل از خود بر زمین میکوبند چونان سرم در نصفەای از شب کە قبل از لاشەام بە تختواب شمارە ۵٨.

اینجا همە چیز زیبا، خیس و سبز است همچون نگاهت در اپیزود آخر....
و من میدانستم در ژرفنای این همە زیبایی دردی خشک، زرد و زشت را بە استقبال خواهم رفت.

https://www.tg-me.com/lawlaw1400
لیلا بهرام‌بیگی "لاولاو"
رشت، پاییز 1402

سپاسی مامۆستا ئاسووری ئازیز کە ڕووحی وەبەر گەڵاوەریوکانی وشەم هێناوە. دەخوازم تا ئەیامێکی دوور، جەوهەری پێنووسی هەروا سەرخۆشانە بگڕێ، بگەڕێ و بماننووسێتەوە.
https://www.tg-me.com/lawlaw1400
🙏🙏🙏

نالی و ناتەبایی ١

یەکێک لە بەرچاوترین دیاردە ماناییەکان له شێعری نالیدا دژوەستان و "تەزاد"ه؛ دژوەستانی نێوان ڕەگەزەکان و توێژەکان. ئەم دژوەستانه لە دوو ئاستدا لە شێعری نالیدا خۆی دەنوێنێ. لە ئاستی یەکەمدا دژوەستانی چەندین ڕەگەزی جیاواز لە خوێندنەوەیەکی شێعردا بەرچاو دەکەوێ؛ وەک دژایەتی و ناتەبایی نێوان "ئاسن" و "پۆڵا" و "زیندە" و "مردە" و "مەرخ" و "عەفار". ئەم شێوە ناتەباییە به "دژوەستانی ڕەگەزەکان" ناو دەهێنین. بەڵام لە ئاستی دووەمدا خوێندنەوە و لێکدانەوەی شێعرێک لەگەڵ خوێندنەوە و لێکدانەوەیەکی دیکەی هەمان شێعر دەکەوێتە مشت‌ومڕ و بەرەوڕوو بوونەوە. ئەم ناتەباییەش به "دژوەستانی نێوان توێژە ماناییەکان" ناو دەهێنین. یەکێک لە جیاوازترین شیعرەکانی نالی، شێعری "ئیلتیقای پۆڵا و ئاسن"ه. لەم شێعرەدا هەردوو شێوەی تەزاد و دژوەستان لەناو دەقدا ئامادەن. لە بەیتی یەکەمدا "دژوەستانی ڕەگەزەکان" به ئاشکراترین شێوە خۆی دەنوێنێ:

ئیلتیقای پۆڵا و ئاسن هەر نیزاعه و گیرودار
جەمعی ما‌ء و نار مردە و زیندە و مەرخ و عەفار

ئینجا کە نالی لێرەدا باسی نیزاع و گیروداری پۆڵا و ئاسن و ماء و نار و مردە و زیندە و مەرخ و عەفار دەکا، ئەوانە هەر به نموونە دەهێنێتەوە و مەبەستی دژایەتی و ناتەباییەکە کە لە سەرانسەری بووندا لەگۆڕێدایە و لەگەڕدایە.
لە بەیتی کۆتاییشدا نالی خۆی، خوێنەر بۆ دۆزینەوەی "دژوەستانی توێژە ماناییەکان" ڕێنوێنی دەکا:

نەزمی نالی میسلی ئاو و ئایینه ڕەنگی نییە
دوو ڕووە بۆ سەیری خاتر، یەک خەفی و یەک ئاشکار 

نالی بۆ ئەو کەسانەی سەری ماڵی شێعری ئەو دەدەن دوو جۆر دیاری ئامادە کردووە. هەندێک لە میوانەکان دیاریی مانای ئاشکرای شێعرەکانی وەردەگرن و دەگەڕێنەوە. هەندێکیشیان جگه لە مانای ئاشکار، مانای خەفییش بەدیاری دەبەنەوە.

بۆچی نالی هێندە تامەزرۆی نواندنەوەی ناتەباییەکانە؟ ئەم مشت‌ومڕە ئەبەدییە چییە ئەو پیاوە جافه لە شێعرەکانیدا سازی کردووە؟ 
نالی لە سەرەتای پیریدا، بۆ جارێک لەسەر لووتکەی تەمەنی ڕادوەستێ و ئاوڕێک لە سەرلەبەری ئەزموونی ژیانی دەداتەوە و "شریتی عومری ڕابردووی وەکوو خەو دێتە بەر چاوی". هیچ مرۆڤێکی بیرمەند نییە ئەزموونێکی لەو چەشنەی لە ژیانیدا نەبووبێ. ئەم پیرە کۆنساڵە لەم ئاوڕدانەوەیەدا چی دەبینێ؟ هەزاران ڕووداو و ڕووکار و کارەسات و کەسایەتی بەدی دەکا. بەڵام چ شتێک ئەو هەموو ڕەگەزە پێکەوە کۆ دەکاتەوە؟ ناتەبایی. ئەوە سروشتی جیهان و سروشتی ژیانی مرۆڤه. جیهان جیهانی فرەڕەنگی و فرەچەشنی و فرەتوێژییە. ئەو هەموو ڕەنگ و چەشن و توێژانە تێک هەڵدەبەزن و تێک هەڵدەشێلدرێن.

کە نالی ئەم ئاوڕ دانەوەیە، دەکا به شێعر، ڕاستەوخۆ کەڵک لە وشەی وەک "ناتەبایی" و "تەزاد" وەرناگرێ، بەڵکوو بەشێوازی ئەدیبێکی کارامە ئەو ناتەبەییانە نیشان دەدا. 
بزانن نالی چۆن وشەی "شەو" و "ڕۆژ" و "بەهار" و "پاییز" و "توول" و "قسوور" و "درێژ" و "تەقسیر" و "بەم" و "زیر" و "بەیاز" و "سەواد" و "ئیشتباهـ" و "ئینتیباهـ" و  "گەلێک" و "کەمێک" و "سوبح" و "شام" و "درێژ" و "کورت" و "شیر" و "قیر" و چی و چی پێکەوە کۆ کردووەتەوە. مەلا حەشری به وشە کردووە. ناتەبایی لەوپەڕی خۆیدایە. ئەوه حەقیقەتی ژیانی مرۆڤه. بەڵام نرخی گەیشتن بەم حەقیقەتە تەمەنێکی دوور و درێژە.

شەوی بەهاری جوانی خەوێ بوو پڕ تەشویر
لە فەجری پاییزی پیری بەیانی دا تەعبیر
چ شەو، چ ڕۆژ؟ وەها کورتی  لەهو و لەعب و میزاح
کە هەردوو وەک یەک چوون به نەغمەیی بەم و زیر
ئەسەف‌درێژی شەو و ڕۆژی ئەو شەو و ڕۆژەم
قوسووریان بووە توولی نەدامەتی تەقسیر
سەوادی توڕڕەیی ئەو، ئیشتباهی سەهوی جوان
بەیازی غوڕڕەیی ئەم، ئینتیباهی سوجدەیی پیر
وەکوو نەهاری بەهاری درێژ و پاییزی کورت
ئەمەل گەلێک و تەویل و عەمەل کەمێک و قەسیر
غوباری ئەو شەو و ڕۆژەن ڕدێنی ماش و برنج
کە تێکەڵن شەبەهی سوبح و شام و شیر و قیر

بەڵێ، هەتا نەگەی به فەجری پاییزی پیری، خەونی شەوی بەهاری جوانیت پێ تەعبیر ناکرێتەوە. تەعبیرەکەی چ بوو؟ ژیان خۆش بوو. بەڵام خەون بوو. شیرن بوو، بەڵام ئاڵۆز بوو. تەمەن یەک بوو، بەلام پڕ لە ناتەبایی بوو.

#ڕەهبەر_مەحموودزادە

https://www.tg-me.com/dr_rehber

نالی و ناتەبایی ٢

نالی لە زۆر شێعری دیکەیدا ناتەبایی زەق دەکاتەوە بەڵام تایبەتمەندیی شێعری "شەوی بەهاری جوانی" ئەوەیە کە: یەکەم، "مەنتیقی ناتەبایی" بەدرێژایی تەمەنێکی دوورودرێژ ئاشکرا دەبێ. نرخی ئەم زانیارییە، گشت تەمەنی مرۆڤێکە. ئەم کەشفه، بە هەرزان ناکەوێتە چنگ مرۆڤەوە. دووهەم، نەک هەر نرخی کەشفی نهێنیی گەورەی ناتەبایی تەمەنی مرۆڤێکه، بەڵکوو ئەم ناتەباییە لەخودی ژیانی مرۆڤەکەشدایە.

پێشدا باسی ئەوەمان کرد کە نالی دوو جۆر دژوەستان دەبینێ: ١ـ دژوەستانی ڕەگەزەکان و ٢ـ دژوەستانی توێژە ماناییەکان. ئێستا دەڵێین دژوەستانی جۆری یەکەم خۆی دوو لکی لێ دەبێتەوە: ١ـ١. دژوەستانی ڕەگەزەکان لە سروشتدا و  ١ـ٢. دژوەستانی ڕەگەزەکان لە ژیانی مرۆڤدا.
نالی لەم بەیتەی خوارەوەدا چەند کاری داهێنەرانە دەکا:

ئەسەف‌درێژی شەو و ڕۆژی ئەو شەو و ڕۆژەم
قوسووریان بووە توولی نەدامەتی تەقسیر

مانایەکی ئەم بەیتە دەکرێ ئاوا ساغ بکرێتەوە: بۆ هەموو شەو و ڕۆژەکانی ئەو تەمەنە کە گشتی وەک شەو و ڕۆژێک تیژ تێپەڕین، داخێکی زۆرم لە دڵە. کەم‌وکووڕییەکانی ئەم تەمەنە، بوون به‌هۆی درێژ بوونەوەی ئەو پەشیمانی و حەسرەتەی وا بەهۆی تەخسیر و هەڵەکانمەوە ڕووی داوە.

داهێنانی یەکەمی نالی لەم بەیتەدا ئەوەیە کە وشەی "ئەسەف‌درێژ"، خۆی ڕۆیناوە. داهێنانی دووەمی ئەوەیە دوو مانای پێوەندیدار به درێژ(درێژ و توول)ی  لەگەڵ دوو مانای پێوەندیدار به کورت (قوسوور و تەقسیر) لەبەرانبەر یەکدا ڕاگرتووە. ("قصور" و "تقصیر" هەردووکیان لە ڕیشەی "قصر" ن) و بەم شێوەیە هاوسەنگییەکی لەنێوان ئەو دوو مانا دژبەیەکە دروست کردووە و پارسەنگی هێزی لەنێوان ئەم ڕەگەزە دژانە ڕاگرتووە.
داهێنانی سێیەمی شاعیر ئەوەیە دوو جار کەڵکی لە دەستەواژەی "شەو و ڕۆژ" وەرگرتووە. "شەو و ڕۆژ"ی یەکەم مانای خۆیان هەیە، بەڵام مەبەستی لە "شەو و ڕۆژ"ی دووەم "تەمەن"ێکی درێژە کە وەک "شەو و ڕۆژ"ێکی کورت تێپەڕیون.

پڕمانایی لە بەیتی دواتردا دەگاتە چڵەپۆپەی خۆی:

سەوادی توڕڕەیی ئەو، ئیشتباهی سەهوی جوان
بەیازی غوڕڕەیی ئەم، ئینتیباهی سوجدەیی پیر

نالی لەم بەیتەدا هەموو تەمەنی ڕابردووی خۆی وەک "سەهو"ێک داناوە کە ئێستا، لە پیریدا و بەر لە کۆتایی پێهاتنی ژیانی دەبێ "سوجدەی سەهو"ی بۆ بکا. کەوابوو هەموو ژیانی به "نوێژ"ێک داناوە. ڕێسا ئەوەیە لە نوێژدا هەڵە نەکەی، بەڵام ئەگەر هەڵەت کرد دەبێ سوجدەی سەهوی بۆ بکەی. هەڵە کردنی لاو، وەکوو ڕەشایی تووکی داهێشتراوی نێوچاوانیەتی( سەوادی توڕڕەیی ئەو، ئیشتباهی سەهوی جوان). بەڵام کە سوجدە سەهوەکەی کرد، ئەم سوجدەیە لە حوکمی ڕۆشنایی و نوورانی بوونی تەوێڵی پیرێکە(بەیازی غوڕڕەیی ئەم، ئینتیباهی سوجدەیی پیر). شاعیر لەبەر ئەوەی لە کاتی نووسینی ئەم شێعرەدا لە دەورانی لاوی دوور بووە و لە دەورانی پیری نزیک بووە، بۆ ئاماژه کردن به لاوی کەڵکی لە جێناوی ئاماژەی دوور واتە "ئەو" وەرگرتووە و بۆ دیاردی دان به پیری، کەڵکی لە جێناوی ئاماژەی نزیک واتە "ئەم" وەرگرتووە. 

لە جیهانبینیی نالیدا ژیان ئەمەیە:"سەد قەل و بەردێک"؛ ئەگەر هەزار گوناحت کرد، سەرەنجام دەبێ به ئاوی وەخۆ هاتنەوەیەک بیشۆیەوە. ژیان بینایەکە به خشتی هەڵە و وەخۆهاتنەوە بەرز بووەتەوە. ژیانی مرۆڤ لە هەڵە داناماڵدرێ، بەڵام "پەشیمان بووەنەوە"ش هێندەی "هەڵە"، ئینسانییە. کروتەونی ژیان بەو تان‌پۆیانە چندراوە؛ بە تان‌وپۆیەکی دژ بە یەک.

#ڕەهبەر_مەحموودزاده
https://www.tg-me.com/dr_rehber
https://www.tg-me.com/EnjumeniEdebiShino

وەرزێک
وەرزێک بە سەرەتای‌ سپییەوە دایکرد
وەرزێک کە هەر چی پێمانبوو بەربای کرد
وەرزێک لە فەرهەنگی هەستەکانا بێ‌ناو
وەرزێک کە ڕێگایە تا هەتەر دەکا هەنگاو
وەرزێک سەرلەبەر مەرگی خۆم و ئەشعارم
وەرزێک لەخۆمەوە لە خۆت و خۆشم بێزارم
وەرزێک یەکەم ڕۆژی بۆتە ژانەسەر
وەرزێک کە ئاسمان بە لۆکەم دەبڕێ سەر
وەرزێک
پڕ لە بێ....تۆیی و بێ... تۆیی و بێ... تۆیی و بێتۆیی و... تاسە
وەرزێک کە ڕۆڕۆیانە هەرچی ئێحساسە

وەرزێک  کە لێم سەروزیادە یەک ڕێگا
وەرزێک کە دڵ، ڕێ‌ بە کاری خۆی نابا
وەرزێک خودا دایناوە هۆن‌هۆن لێی بگری
وەرزێک لە دوایەشدا سەربنێیەوە و بمری

سەرەتای کۆتاییم
ڕەشت  1402

"لاولاو"
https://www.tg-me.com/lawlaw1400

A Great Poet's Artwork
Federico García Lorca
فێدریکۆ گارسیا لۆرکا( ١٨٩٨-١٣٩٣)، شاعیر و نووسەر و نیگارکێش و شانۆنامەنووس و ژەنیاری پیانۆ و ئاهەنگ‌سازی مەنشووری ئیسپانیاییە. ئەم بلیمەتە لە تەمەنی ۳٨ ساڵیی ژیانی پڕ بەهرەی خۆیدا و لە شەڕی ناوخۆیی ئیسپانیا بە دەست پارتیزانەکانی ئیسپانیا کووژرا.

https://www.tg-me.com/lawlaw1400

هاوڕێی هەست و پێنووسم مامۆستای بەڕێز عەزیز مەحموودپوور!
خۆم بە هاوخەمت دەزانم. دەخوازم ڕوحی باوکی ئازیزت شاد بێت و تەمەندرێژی و سڵامەتی بۆ ئێوە جێ هێشتبێ.

"لاولاو"

https://www.tg-me.com/lawlaw1400