خردسرای فردوسی 4930

1.2K views19:59

‍ عبدالوهاب عزام و شاهنامه

#عبدالوهاب_عزام از پرآوازه‌ترین نویسنده‌گان و سخنوران عرب در قرن بیست به شمار می‌رود. عزام از نخستین دانشجویان مدرسه قضای شرعی بود که با اندیشمندانی چون عبدالرزاق سنهوری، عبدالوهاب خلاف و احمد امین از آن کانون فراغت حاصل نمودند و نقش مهمی در مسیر تجدید تفکر دینی در جهان عرب ایفا کردند.

عبدالوهاب عزام که به چندین زبان زنده دنیا سخن می‌گفت و می‌‌نوشت، عاشق دلداده زبان فارسی و تصوف خراسانی بود. او زمانی که در لندن به سر می‌برد، زبان فارسی را آموخت و رساله ماستری خویش را در مورد فریدالدین عطار و تصوف خراسانی نگاشت. عبدالوهاب عزام زمانی که به قاهره برگشت، به جمع استادان دانشکده ادبیات دانشگاه قاهره پیوست و رساله دکترای خویش را در مورد شاهنامه فردوسی نگاشت و سپس به‌حیث استاد و بعد از آن رییس قسم زبان‌های شرقی تعیین شد تا آن‌که به ریاست دانشکده ادبیات آن دانشگاه ارتقا کرد.

ترجمه بخش‌هایی از مثنوی، ترجمه فیه ما فیه، مجالس سلطان غوری، ترجمه قصاید حافظ و سعدی، ترجمه چهار مقاله نظامی، تصوف و فریدالدین عطار، ادبیات فارسی، ترجمه دیوان فارسی محمد اقبال، پیوند عرب‌ها و فارسی‌ها و ادبیات آن ها در جاهلیت و اسلام، تصوف در شعر اسلامی، ترجمه و تحقیق شاهنامه فردوسی، تحقیق کلیله و دمنه و چندین اثر گران‌سنگ دیگری را از خود به یادگار گذاشت. عبدالوهاب عزام را پیش‌کسوت مطالعات فرهنگ و زبان فارسی در مصر می‌نامند.

عزام در باب #زبان_فارسی می‌گفت: «حقیقت این است که زبان فارسی با این نوع شعر انسان‌گرایانه و فلسفی که روح آدمی را می‌نوازد، خودش را از سطح کشمکش‌های مذهبی و تعصب‌های فکری بالا دانسته، به باطن اشیا رخنه نموده، روح انسانی را در بالاترین صورت آن وصف کرده، حقایق الهی را در درخشان‌ترین جلوه‌های آن شاهد بوده و از این ناحیه برتری خویش را بر سایر زبان‌ها ثابت نموده است.» (ص ۵۹، الصلات بین العرب والفرس وآدابهما فی الجاهلیه والإسلام، بریتانیا، مؤسسه هنداوی، ۲۰۱۳م.)

ترجمه از دید عبدالوهاب عزام یکی از راه‌های نزدیکی میان ملت‌ها بوده که بر غنای فرهنگی کشور‌ها می‌افزاید. در قرن بیستم گروهی از دانشمندان وارسته مصری در جهت بردن قند پارسی به سرزمین مصر کمر بستند که معروف‌ترین آن‌ها احمد امین، امین ابراهیم شواربی، ابراهیم دسوقی، عبدالوهاب محمد علوب و در رأس همه عبدالوهاب عزام بود.

عزام به #فردوسی عشق می‌ورزید، او را می‌ستود و شاعر اخلاق می‌نامید و از همین لحاظ رساله دکترای خویش را در باب شاهنامه نوشت.
نگارش مقاله‌هایی تحت عنوان «الشاهنامه» و «مکانه الشاهنامه فی الأمم» که در مجله بلند‌آوازه و وزین «الرساله» به نشر رسید، کارهای دیگر او در این راستا بود.

با آن‌که پان ایرانیست‌های ما شاهنامه را مانیفست عرب‌ستیزی می‌دانند، اما این اندیشمند آزاده و منصف عرب رنج و دشواری فراوانی را چه در جهت نگارش حاشیه‌ها و مدخل‌های شاهنامه و چه به خاطر یافتن نسخه‌های خطی این شاهکار تحمل کرده و به انگلستان، فرانسه و ترکیه سفر کرد.

عبدالوهاب عزام در #جشن_هزاره_فردوسی، شاهنامه را با ایلیاد مقایسه کرده و آن را والاتر از ایلیاد دانست. عزام قصیده‌ای غرا بر فراز تربت فردوسی سرود که با این ابیات آغاز می‌شد:

أباالقاسم اسمع ثناءالوفود
تنظم فیک عقودالدرر

أباالقاسم اسمع نشیدالخلود
یرتله فیک کل‌البشر

أباالقاسم اسمع لسان‌الزمان
بخلدک وهو الضنین، أقر

«ایا فردوسی! ستایش فرستاده‌گان سخنور را گوش کن که چگونه در مدح تو مروارید سخن چیده‌اند.

ای فردوسی! به ترانه جاودانه‌گی‌ات گوش فرا ده که تمامی بشریت آن را در مدح تو تلاوت می‌کند.

فردوسی! از دهان زمان بشنو که روزگار با وصف بخلی که داشته است، به جاودانه‌گی تو اقرار می‌کند.

این سخنور آگاه، جهان عرب را با ادبیات اقبال هم آشنا ساخت و دیوان فارسی او را به عربی ترجمه کرد. برتری دیگر او ترجمه شعر به شعر بود که ترجمه این شعر اقبال می‌تواند ترجمان این توانایی باشد. اقبال سروده است:
به برگ لاله رنگ‌آمیزی عشق
به جان ما بلا‌انگیزی عشق

اگر این خاکدان را واشکافی
درونش بنگری خون‌ریزی عشق

عزام آن را چنین برگردان کرده است:
رموزالعشق فی ورق‌الشقایق
وغم‌العشق فی روح‌الخلائق

وان تصدع طباق.الأرض تبصر
نصیب‌العشق من دم کل عاشق.

زمانی که عبدالوهاب عزام چشم از جهان بست،
همان‌طوری که شرق، بیابان‌ها، کوه‌ها، مردمان و ساده‌گی روستاییان آن برای سیاحت‌گران غربی جاذبه داشته‌اند، بخش بزرگی از جوانان عرب آن دوران مسحور جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی شرق اسلامی بودند و در فضای مغناطیسی همان نوستالژی به افغانستان می‌آمدند و بخش بزرگی از آن‌ها در مدت اندکی #زبان_فارسی را هم می‌آموختند.

@kheradsarayeferdowsi

attach 📎

1.6K viewsedited 10:05

خردسرای فردوسی

انجمن علمی، آموزشی معلمان زبان و ادبیات فارسی با همکاری مؤسسه خردسرای فردوسی برگزار می‌کند:

مراسم یادبود و بزرگداشت به مناسبت اولین سالگرد درگذشت
جاودان‌یاد
#دکتر_سیدعلی_کرامتی_مقدم

#سخنرانان:
دکتر محمدجعفر یاحقی
دکتر علی‌اکبر کمالی‌نهاد
دکتر علیرضا قیامتی
محمدرضا خوشدل

🔹زمان: چهارشنبه ۱۹ مرداد ۱۴۰۱، ساعت ۱۸

🔹مکان: مشهد، سناباد ۳۵، نبش خیابان دانشسرا، سالن اجتماعات مرکز آموزش شهید کامیاب

@kheradsarayeferdowsi

3.0K views18:20

قطعهٔ «نغمه» از آلبوم «نی‌نوا»
اثر ماندگار #استاد_حسین_علیزاده
اجرای ارکستر سمفونیک تهران
رهبر ارکستر: شهرداد روحانی
نی: پاشا هنجی

@kheradsarayeferdowsi

1.2K views11:16

خردسرای فردوسی

مؤسسهٔ فرهنگی خردسرای فردوسی برگزار می‌کند:

«شعر آیینی فارسی»

همراه با رونمایی از دو کتاب:
گونه‌شناسی اشعار عامهٔ خراسان رضوی
تعزیه‌نامهٔ خراسان جنوبی

#سخنرانان:
- دکتر جواد محقق نیشابوری
- دکتر فرزاد قائمی
- دکتر علیرضا قیامتی

🔹زمان: پنجشنبه ۲۰ مرداد ۱۴۰۱، ساعت ۱۸

🔹مکان: مشهد، انتهای بولوار معلم، بین میدان دندان‌پزشکان و فارغ‌التحصیلان، پلاک ۲۲، مؤسسهٔ فرهنگی خردسرای فردوسی

@kheradsarayeferdowsi

1.6K views11:26

خردسرای فردوسی

مرغ شبخوان که با دلم می‌خواند
رفت و این آشیانه خالی ماند
آهوان گم شدند در شب دشت
آه از آن رفتگان بی برگشت

#هوشنگ_ابتهاج هم به خیل رفتگان پیوست و از خود سایه‌ای غم آلود برجای گذاشت.
با رفتن پیر پرنیان اندیش سرود عشق از نوا افتاد و زبان نرم غزل بی‌پناه ماند! دیگر شعر ناب از کلک کدامین سراینده خواهد چکید که بگوید:
مژده بده، مژده بده یارپسندید مرا
سایۀ او گشتم و او برد به خورشید مرا
دیگر کدام شاعر از شعر ناب سخن خواهد گفت، وقتی که او نباشد!
دیگر چه کسی ترانه هستی سرخواهد داد و دلدادگان شعر و غزل به کدامین نوا دل خوش خواهند کرد، وقتی که اونباشد؟
سایه تو رفتی و عاشقان را تنها گذاشتی، رفتی و خون عصمت زبان را به گردن گرفتی؛ زبان عشق بعد از تو بی‌رمق خواهد ماند و ما با دریغ خواهیم گفت:
خون هزار سروِ دلاور به خاک ریخت
ای سایه! های‌های لب جویبار کو؟

محمدجعفر یاحقی
(مدیر مؤسسهٔ خردسرای فردوسی)

@kheradsarayeferdowsi

2.8K viewsedited 09:09

چه مبارک است این غم ...
#هوشنگ_ابتهاج

یادش گرامی

@kheradsarayeferdowsi

1.4K views12:15

از تمام مشرق‌زمین؛ فردوسی

ما قدر #شاهنامه را غالباً نمی‌دانیم.
خیال می‌کنیم همهٔ زبان‌ها و همهٔ مللِ کرهٔ زمین شاعرانی از تراز فردوسی دارند.
محلی که دانشگاه هاروارد و اِم‌آی‌تی قرار دارد اکنون مرکز ثقلِ علم کرهٔ زمین است. من در آنجاکه پیاده به دفتر کارم در هاروارد می‌رفتم، می‌دیدم از سراسر جهان، توریست‌ها می‌آیند برای تماشای نقطه‌ای که هاروارد و ام‌آی‌تی در فاصله‌ای نزدیک به‌هم قرار دارند.
در آنجا، سنگ مرمری هست و روی آن اسم مفاخر بشریت در تاریخ نقل شده‌است.
آنجا افلاطون، ارسطو، هگل، کانت و... را می‌بینید.
روی آن سنگ از شاعران، هومر، دانته، شکسپیر و از کل مشرق‌زمین یعنی چین و هند و عرب و ایران، فقط یک شاعر نوشته شده است: #فردوسی.
هیچ‌کس دیگری نیست. نه عمرخیام، نه جلال‌الدین مولوی، نه متنبّی، نه ابوتمّام، نه ابوالعَلای معرّی و نه هیچ شاعری از هند، نه‌هیچ شاعری از چین.
فقط در کنار هومر، دانته و شکسپیر شما آنجا #فردوسی را می‌بینید.
همچین شاعری هیچ ملتی ندارد.
خیلی اهمیت دارد که ما این را بدانیم.
ما خیال می‌کنیم هر ملتی حماسه دارد و حماسه‌اش هم در حد ارزش #شاهنامه است.

محمدرضا شفیعی‌کدکنی

@kheradsarayeferdowsi

6.3K views20:12

خردسرای فردوسی

🔷🔸 سی و سومین نشست نقد و بررسی کتاب:

#دریچه_ای_چند_به_قلمرو_تیموریان_هرات

#دکتر_عبدالغفور_آرزو

با حضور نویسندهٔ کتاب و صاحب‌نظران:

ـ دکتر شمس‌الحق آریان‌فر
ـ دکتر محمدحسین پاپلی‌یزدی
ـ دکتر یوسف متولی‌حقیقی
ـ دکتر محمدجعفر یاحقی

#دبیر_نشست: دکتر حامد مهراد

🔸زمان: پنجشنبه ۲۷ مردادماه ۱۴۰۱، ساعت ۱۸

🔹مکان: مشهد، انتهای بولوار معلم، بین میدان دندان‌پزشکان و فارغ‌التحصیلان، پلاک ۲۲، مؤسسهٔ فرهنگی خردسرای فردوسی

@kheradsarayeferdowsi

2.9K views13:08

خردسرای فردوسی