جشن باستانی شهریورگان شاد باد

طرح: Khazar Graph

@Kheradgan_Official

کتابخانه‌های ایران باستان

@Kheradgan_Official

سالهاست ایران‌ستیزان و تحریف‌کنندگان تاریخ با هزینه‌های فراوان تبلیغ می‌کنند که در ایران باستان هیچ کتابخانه‌ای وجود نداشته است!! معمولا افراطی‌های به ظاهر مذهبی و تجزیه طلبان از اینگونه تبلیغات حمایت می‌کنند.

ولی با بررسی منابع و آثار باستانی در می‌یابیم که کتابخانه‌های قابل توجهی در ایران باستان وجود داشته است. به ویژه در دوران ساسانیان کتابخانه‌های بزرگی که گاهی از گردآوری کتاب‌ها از سراسر جهان به وجود آمدند.

کتابخانه‌ها و مراکز علمی مانند کتابخانه سارویه، گنج شایگان، دانشگاه گندی‌شاپور بسیار مشهور بودند.

آنطور که ابن ندیم در الفهرست نوشته است، انوشیروان علاقه و محبت زیادی به علم و دانش داشت و به گردآوری و تالیف کتاب‌ها پرداخت. آنچه درباره نهضت ترجمه در دوران خلفای عباسی مشهور است، در واقع تقلیدی از ساسانیان و به ویژه انوشیروان بوده است.

در مطالب جسته و گریخته منابع کهن نشان‌هایی از وجود کتاب‌ها و کتابخانه‌ها در شهرهای گوناگون مانند کتابخانه استخر، کتابخانه مدائن‌ دیده می‌شود.

در نواحی گوناگون جهانی ایرانی آثار نوشتاری فراوان به دست آمده است که متون سُغدی بسیار مشهور هستند. مراکزی مانند آموزشگاه‌های خوارزم و… هم در منابع ذکر شده‌اند.

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23461

پاول ایرانی، فیلسوفی که دانش را برتر از ایمان می‌دانست

@Kheradgan_Official

پاول ایرانی یا پولس پارسی (Paul the Persian)، نویسنده و فیلسوف مشهور ایرانی دوران ساسانیان بود که در منابع مسیحی بارها از او یاد شده است. او زاده یکی از شهرهای ایرانی بود و در دربار خسرو انوشیروان جایگاه ویژه‌ای داشته و احتمالا نقش مهمی در آشنایی انوشیروان با فلسفه داشته است.

بنابر نوشته‌های ابن عبری، پاول ایرانی مقدمه‌ای تحسین‌برانگیز بر منطق ارسطو نوشته است. با توجه به نوشته‌های دانشنامه ایرانیکا، این مقدمه همان رساله در باب منطق ارسطو، خطاب به شاه خسرو است که در یک نسخه خطی سریانی در موزه بریتانیا موجود است. همچنین مسکویه، در کتاب ترتیب السعادات، به اثری از پاول اشاره می‌کند که مقدمه‌ای کلی بر فلسفه ارسطو است (ن.ک: PAUL THE PERSIAN – Encyclopaedia Iranica).

پاول ایرانی در ابتدا مسیحی بود ولی منابع مسیحی مانند رویدادنامه سیرت (یا سیعرت)  اذعان کردند که او به آیین زرتشتی گروید. با توجه به آنکه در آثار او برتری دانش بر ایمان دیده می‌شود، می‌توان گفت که او تعصب مذهبی نداشته است.

دیگر دانشمندان ایران باستان

کشتار گسترده ایرانیان توسط سپاهیان خلفا

@Kheradgan_Official

توجه: مطالعه این نوشتار به گروه‌های حساس و افراد زیر ۱۵ سال توصیه نمی‌شود

سال‌هاست تلاش می‌شود تا یورش اعراب به ایران را طوری جلوه دهند که گویی کل کشور ایران بدون جنگ و خونریزی فتح شده و رفتار فاتحان با مردم ایران بسیار ملایم بوده است!!

ولی باید توجه داشت که منابع موثق تاریخی بارها از کشتار مردم بی‌گناه توسط سپاهیان خلفا در فتوحات نوشته‌اند. تجاوز و برده‌داری از کارهای رایج در فتوحات سپاهیان خلفا بوده است که خیلی ساده توسط مدافعان یورش خلفا نادیده گرفته می‌شود.

منابعی مانند تاریخ طبری، آثارالباقیه، اخبار الطوال، الکامل، تاریخ بخارا، فتوح البلدان بلاذرى و... روایات فراوانی از کشتار گسترده ایرانیان توسط سپاهیان خلفا نوشته‌اند…

بر اساس این منابع در شهرها و مناطقی چون استخر، طمیسه، ری، شاپور، گرگان، سرخس، نهاوند، جلولا، سغد، بخارا، خوارزم، کابل و… کشتار و ستم‌های فراوانی رخ داده است…

نوشتار همراه با منابع:
https://kheradgan.ir/p/23041

پاسخ به ادعاهای دروغین پرویز رجبی درباره ایران باستان

@Kheradgan_Official

مرحوم پرویز رجبی، سال‌ها پیش در گفتگو با روزنامه اعتماد، ادعاهایی درباره تاریخ ایران بیان کرد که ایران‌ستیزان هنوز از همان گفته‌ها سو استفاده می‌کنند.

البته گفته‌های مرحوم رجبی چندان جدید نبود. در واقع شبیه به گفته‌های امثال مرتضی مطهری، علی شریعتی و… بود. ولی این بار از زبان یک دانش‌آموخته حوزه ایران‌شناسی مطرح می‌شد که قبلا رویکرد متفاوتی به تاریخ ایران باستان داشت.

از این رو مصاحبه در آن زمان جنجالی شد یا به عبارتی بیش از حد به آن پرداختند تا جنجالی شود.

این گفته‌های پریشان و پر از تناقض با رویکرد پیشین ایشان همراستا نبود. معلوم نیست آن مرحوم در آن زمان تحت چه فشارهای روحی و روانی بوده که اینچنین پریشان و بی اساس سخن گفته است.

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23462

شاعران ایران باستان که در ستایش خِرَد سرودند

@Kheradgan_Official

وقتی از کتاب‌های ایران باستان سخن به میان می‌آید، بیشتر درباره نوشته‌هایی که جنبه‌های دینی و اساطیری داشتند، گفته می‌شود. ولی نوشته‌ها محدود به این حوزه نبوده‌اند.

بهزاد فرخ پیروز، شاعر و نویسنده ایرانی بود که احتمالا در اواخر دوره ساسانیان می‌زیسته و اندرزهایی از او به جا مانده است. برخی از نوشته‌های او در مدح خِرَد است و زبان شاعرانه دارد (ن.ک: تفضلی، ١٣٨۹: ص ۱۹۰).

همچنین اندرزنامه‌ای مشهور به خیم و خرد فرخ‌مرد به زبان پهلوی به جا مانده که نویسنده آن نامشخص است. این نوشته آهنگین است و به نظر می‌رسد شعر باشد.

این اندرزنامه از نوع تجربی است و صبغه دینی آن بسیار کم است. این متن از نظر کاربرد تشبیهات بسیار و زبان شاعرانه و واژه‌های کمیاب، از اندرزهای دیگر متمایز است (تفضلی، ١٣٨۹: ص ۱۹۰-۱۹۱).

طرز بیان در «خیم و خرد فرخ‌مرد» دلالت بر کهنگی آن دارد و این شاید کهن سال‌ترین نوشته‌ای باشد که از رسم پهلوانان زورخانه‌ها و سنت شلوار پوشیدن خاص آنها سخن می‌گوید و به این آیین قدیمی اشاره می‌نماید. با توجه به این سند می‌توان پذیرفت که آیین عیاری به دوران ایران باستان ریشه می‌برد … در «خیم و خرد فرخ‌مرد»، صفت فرخ به شهریار یا پهلوان و مرد جنگاوری اطلاق نمی‌شود که بر دیگران چیرگی یابد و سرآمد همه دیگران باشد؛ بلکه «فرخ مرد» صنعتگر هنرمندی است که شیوه سلوک با مردم را بداند و با همگان دوست و همال به شمار رود… (ن.ک: مزداپور، ۱۳۸۰: صص ۷۰- ۷۱).

کتاب‌نامه:

- تفضلی، احمد (١٣٨۹). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. تهران: سخن.

- مزداپور، کتایون (بهار و تابستان ۱۳۸۰) «خیم و خرد فرخ مرد». مجله  فرهنگ. شماره ۳۷ و ۳۸. صص ۶۹- ۹۱.

یافته جدید: ظرف گنجینه وایکینگ‌ها در اسکاتلند، ریشه ایرانی دارد

@Kheradgan_Official

حدود ۱۰ سال پیش یکی از مهم‌ترین یافته‌های باستان‌شناسی قرن در بریتانیا رخ داد و آن هم کشف بیش از ۵ کیلوگرم نقره، طلا و اشیای تاریخی بود.

اخیرا در موزه ملی اسکاتلند یکی از ظروف آن گنجینه با لیزر تمیز شده است تا خوردگی سبز رنگ روی آن پاک شود. پس از این پاکسازی نقوش آن مشخص شد و شگفت آنکه نقش‌های ایرانی و زرتشتی در آن آشکار شد...

نماد مرکزی جام یک آتشدان است یعنی همان نقشی که در سکه‌های شاهنشاهی ساسانی استفاده می‌شد. همچنین مشخص شد این ظرف منقش به تاجی است که شعله‌های آتش از آن بیرون می‌آید…

بیشتر بخوانید...

افعی ضحاک

جور زمان بین که چه بی باک شد
هر شب ما، تیره و غمناک شد

سینه‌ی من، کوره‌ی آهنگریست
تا که جهان، افعی ضحاک شد (۱)

ادامه را بخوانید...

اندرزگر زادان‌فرخ، اختر شناس تاثیر گذار دوران ساسانیان

@Kheradgan_Official

اندرزگر پسر زادان‌فرخ، از اخترشناسان ایرانی دوران ساسانیان بود. کتاب موالید که در دوران پس از اسلام مورد استفاده منجمان آن دوره قرار می‌گرفته نوشته اندرزگر بوده است و از پهلوی به عربی ترجمه شده بود. از اندرزگر در تاریخ الحکما ابن قفطی و کتاب احکام نجوم قطرانی یاد شده است (تفضلی، ١٣٨۹: ص ۳۱۹).

به طور کلی اخترشناسی و نجوم در دوران ساسانیان رونق گرفت، آثاری از هند و یونان به پهلوی ترجمه شدند و دانشمندان ایرانی دستاوردهای خود را به آنها افزودند. ولی به دلیل نابود شدن آثار اطلاعات ما اندک است.

دیگر اخترشناسان...

تاثیر گذاری فرهنگ و تمدن ایران باستان بر مسلمانان

@Kheradgan_Official

افراطی‌های به ظاهر مذهبی از چند دهه پیش تا کنون، تلاش دارند حکومت‌های ایران باستان را منحط و ظالمانه معرفی کنند تا بدین صورت سپاهیان خلفایی که ایران را فتح کردند و در این میان کشتارهای فراوانی هم انجام دادند را ناجیان ایرانیان از این ظلم معرفی کنند!! آنها به فرهنگ ایرانی در ایران باستان هم نگاه تحقیر آمیزی دارند و در تبلیغات خود از انحطاط فرهنگی در آن دوران می‌گویند!!

این در حالی است که در تاریخ اسلام رفته رفته خود مسلمانان تاثیرات بسیاری از فرهنگ و تمدن ایران باستان پذیرفتند و فرهیختگان پس از اسلام حتی نویسندگان عرب و مسلمان به ستایش فرهنگ و دولت‌های ایران باستان پرداختند.

در این نوشتار، تأثیر گذاری فرهنگ و تمدن ایران باستان بر مسلمانان را در چهار حوزه کشورداری، معماری، علم و دانش و ادبیات مورد بررسی قرار می‌دهیم. البته تاثیرگذاری محدود به این حوزه‌ها نمی‌شود ولی ذکر همه آنها در این مجال نمی‌گنجد.

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23464

🔥 به بهانه ۲۷ شهریور روز شعر و ادب پارسی 🔥

@Kheradgan_Official

زبان نیاکان


آه ای زبانِ پاکِ پر از مِهرِ جاودان

از ژرفنایِ جان و روان می‌پرستمت


همچون هوای تازه پر از شور و رامشی

با هر بهای پیکر و جان می‌پرستمت


اندیشه‌های نیک درون تو زنده‌اند

آری برای ماندن آن می‌پرستمت


با دفترِ سرودِ سرایندگان تو

با گفته‌هایِ نیک زمان می‌پرستمت


پیغامِ آسِمانیِ دل در تو بیکران

با همرَهانِ راه نهان می‌پرستمت


آری دَری بخوان و نیاکان ما بگو

با آن سپاس پیر و جوان می‌پرستمت

@Kheradgan_Official

بررسی پیوند کوروش و بهمن در منابع پس از اسلام

@Kheradgan_Official

در برخی از منابع پس از اسلام ذکر شده که کورش یکی از سرداران بهمن (پادشاه کیانی) بوده است. البته در برخی از همان منابع از یکسانی کوروش و بهمن گفته شده است. ولی با همه این موارد روایات دیگری در منابع پس از اسلام نقل شده که کوروش بزرگ در جایگاه شاه شاهان قرار دارد. یعنی به نظر می‌رسد در همان دوره روایات مختلفی درباره کوروش بزرگ وجود داشته است و مورخان آنها را نقل کردند.

با بررسی منابع باستانی در می‌یابیم که احتمالا پیوند کوروش و بهمن، ریشه در روایات آمیخته شده با کوروش یکم (پدربزرگ کوروش بزرگ) دارد. در این روایات بهمن اردشیر (وهومن ارتخشیره) جای هووخشتره (پادشاه ماد) را گرفته و کورش سردار بهمن اردشیر، یادآور کوروش یکم می‌باشد.

به نظر می‌رسد در منابع باستانی یونانیان از جمله کوروپدیای گزنفون، آمیختگی‌هایی میان کوروش بزرگ و کوروش یکم وجود دارد و همان داستان‌ها باعث رایج شدن داستان‌های نادرستی درباره کوروش بزرگ شده است؛ با توجه به کتیبه‌ها و اسناد تاریخی نمی‌توان آنها را پذیرفت.

این در حالی است که در شاهنامه فردوسی که ریشه در داستان‌های ایران باستان دارد، بهمن اردشیر بیشتر شبیه به شاهنشاهان هخامنشی است و به نظر می‌رسد آمیختگی‌هایی با اردشیر یکم (مشهور به اردشیر درازدست) دارد. در شاهنامه کیخسرو بیشتر شبیه به کوروش بزرگ است.

ایران‌ستیزان مانند همیشه به دنبال سواستفاده از چنین روایاتی هستند...

ادامه را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23465

#شعرخوانی
در کنج خراباتی افتاده خراب اولی...

@Kheradgan_Official

این خرقه که من دارم در رهن شراب اولی
وین دفتر بی‌معنی غرق می ناب اولی

چون عمر تبه کردم چندان که نگه کردم
در کنج خراباتی افتاده خراب اولی

چون مصلحت اندیشی دور است ز درویشی
هم سینه پر از آتش هم دیده پرآب اولی

من حالت زاهد را با خلق نخواهم گفت
این قصه اگر گویم با چنگ و رباب اولی

تا بی سر و پا باشد اوضاع فلک زین دست
در سر هوس ساقی در دست شراب اولی

از همچو تو دلداری دل برنکنم آری
چون تاب کشم باری زان زلف به تاب اولی

چون پیر شدی حافظ از میکده بیرون آی
رندی و هوسناکی در عهد شباب اولی

حافظ

آیا نوشتن در ایران باستان اهریمنی بود؟

@Kheradgan_Official

ایران‌ستیزان ادعا می‌کنند که زرتشتیان پیش از اسلام نوشتن را امری پست و اهریمنی می‌دانستند به همین دلیل کتاب‌های زیادی ننوشتند و در ایران باستان خبری از کتابخانه‌ها نبوده است!!

این در حالی است که حتی در کتاب دینکرد (بزرگترین دانشنامه زرتشتیان) نوشتن ستایش شده و در این باره اینچنین آمده است:

آراستگی در کائنات باید از طریق خواندن و نوشتن و علم آموزی فرا گرفته شود (دینکرد کتاب چهارم: ص۷۰).

آنچه مشخص است هیچ گاه نوشتن اهریمنی نبوده است و اتفاقا آثار نوشتاری فراوانی از ایران باستان به دست آمده است.

اشاره ایران‌ستیزان به داستان طهمورث در شاهنامه است که ایرانیان خط را از دیوها آموختند، پس نتیجه می‌گیرند، ایرانیان نوشتن را امری پست و اهریمنی می‌دانستند و چندان رغبتی به آن نداشتند!! این در حالی است که در شاهنامه به گسترش دبستان‌ها اشاره شده است به طوری که در بیتی از شاهنامه اینچنین آمده است:

به هر برزنی در دبستان بدی
همان جای آتش‌پرستان بدی

تحلیلی که می‌توان از داستان طهمورث کرد، این است که دیوها که نماد پلیدی هستند، دانش و خط اقوام و ملل گوناگون را در انحصار خود گرفته بودند تا انسان‌ها به آنها دست پیدا نکنند. با توجه به اینکه خطوطی از اقوام و ملل گوناگون را به طهمورث آموختند (به جز پارسی و پهلوی، خط‌های رومی و تازی و سغدی و چینی هم در دست دیوها بوده است)، این تحلیل قابل توجه‌تر می شود.

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23466

آیا در دوران ساسانیان سواد آموزی انحصاری بود؟

@Kheradgan_Official

با بررسی منابع اصلا انحصاری بودن سواد آموزی برداشت نمی‌شود و حتی روایاتی وجود دارد که همه گروه‌های اجتماعی می‌توانستند سواد بیاموزند.

از معتبرترین اسنادی که رواج نوشتن در دوران ساسانیان را آشکار می‌سازد، نامه‌هایی است که اعضای خانواده برای هم نوشتند.

در منابع گوناگون باستانی مانند اندرزهای آذرباد مهراسپندان، رساله خسرو ریدگی، اندرز پوریوتکیشان و … درباره آموختن سواد به کودکان سخن گفته شده است.

همچنین در شاهنامه بارها به دبستان‌ها و فرهنگیان اشاره شده است.

با این حال ایران‌ستیزان با تحریف داستان انوشیروان و مرد کفشگر در شاهنامه ادعا می‌کنند که سواد آموزی در آن دوران انحصاری بوده است. ولی در آن داستان اصلا چنین چیزی نیامده است. ایران‌ستیزان یک داستان جدید را ساختند و برای مردم نقل می‌کنند!

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23467

#شعرخوانی
عصیان پاک آدم و حوا

به نام نامی پیر مغان برخوان
به یاد کوشش آزادگان برخوان

سرودِ داستان‌های ازل وارانه‌ی امید
غزل وارانه‌ی صدها هزاران ساله‌ی فردا
همان طغیان پاک در زمان جاوید
همان عصیان پاک آدم و حوا

گمان دارم خداوند خِرَد آن روز
به سوی روح و قدیسان
به بانگی با غرور ذات اقدس گفت:

ببینید آنچه من می‌دانم و…، دانستنش دشوار می‌آمد
...

ادامه را گوش دهید یا از پیوند زیر بخوانید:
متن کامل سروده

@Kheradgan_Official

آیا دانشگاه گندی‌شاپور، از اساس غیر ایرانی بود؟

@Kheradgan_Official

ایران‌ستیزان و مخصوصاً افراطی‌های به ظاهر مذهبی ادعا می‌کنند که دانشگاه گندی‌شاپور در دوران ساسانیان، یک دانشگاه مسیحی و رومی بوده است و فقط به لحاظ جغرافیایی در ناحیه ایران بوده است!

این در حالی است که در دوران رونق گندی‌شاپور یعنی دوران پادشاهی خسرو انوشیروان، پیشوای پزشکان نه یک مسیحی بود و نه یک رومی بلکه یک فرد ایرانی و زرتشتی به نام برزویه بود

در مدرسه و بیمارستان گندی‌شاپور، آگاهی‌های پزشکی و شیوه‌های درمانی یونانی، هندی، سریانی، ایرانی با همدیگر آمیخته شدند و سنت پزشکی گندی‌شاپور بارور و شکوفا گشت…

نوشتار را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/23468

هخامنشیان در شاهنامه

@Kheradgan_Official

درباره بن‌مایه‌های تاریخی شاهنامه، پژوهش‌های فراوانی صورت گرفته است. باید پذیرفت بسیاری از داستان‌های شاهنامه حاصل آمیختگی تاریخ و اساطیر است که به مرور زمان به وجود آمده‌اند.

اما درباره هخامنشیان در شاهنامه همواره پرسش‌هایی مطرح بوده است که چرا مانند ساسانیان، نام پادشاهان هخامنشی در شاهنامه نیامده است؟! در پاسخ باید گفت داستان‌های شبیه به هخامنشیان به ویژه در قالب داستان‌های کیانیان در شاهنامه دیده می‌شوند. در واقع می‌توان گفت کیانیان در شاهنامه آمیختگی‌هایی با هخامنشیان دارند.

درباره چند پادشاه کیانی این آمیختگی‌ها قابل ردیابی است:

کیخسرو: آمیختگی‌هایی با کوروش بزرگ دارد.

داراب: آمیختگی‌هایی با داریوش بزرگ و داریوش دوم دارد.

بهمن اردشیر: آمیختگی‌هایی با اردشیر یکم و اردشیر دوم دارد.

دارا: آمیختگی‌ با داریوش سوم دارد.


ادامه را بخوانید:
https://kheradgan.ir/p/13919

#شعرخوانی
عشق بزرگم آه چه آسان حرام شد

@Kheradgan_Official

لیلا دوباره قسمت ابن‌السّلام شد
عشق بزرگم آه چه آسان حرام شد

می‌شد بدانم این‌که خط سرنوشت من
از دفترِ کدام شبِ بسته وام شد؟

اول دلم فراق تو را سرسری گرفت
وآن زخمِ کوچک دلم آخر جذام شد

گلچین رسید و نوبت با من وزیدنت
دیگر تمام شد، گل سرخم! تمام شد

شعر من از قبیله‌ی خون است، خون من،
فواره از دلم زد و آمد کلام شد

ما خونِ تازه در تن عشقیم و عشق را
شعر من و شکوه تو رمزالدوام شد

بعد از تو باز عاشقی و باز... آه نه!
این داستان به نام تو، این جا تمام شد

(حسین منزوی)