آذربایجان

مرحوم روح‌الله خالقی گفته اقبال‌السلطان قهرمان ملی است و مقصودش آن کارهاست که مرحوم اقبال در فتنهٔ آذربایجان کرد. جناب خالقی که آهنگ آذربايجان را ساخت (گلهای رنگارنگ ۲۱۹) نیز خود از این قهرمانان است:

ای قبلهٔ آزادگان، وی خاک آذربادگان
فرخنده باد ایام تو،‌ کز نام تو
آشفته‌خاطر دشمن دون شد
می در گلوی مدعی خون شد

ضمیمهٔ این یادداشت چیزکی است که سابقاً دربارهٔ آذربایجان نوشته‌ام و این جا به مناسبت روز آذربایجان نشر می‌کنم.

نسخه وُرد کتاب خود به‌نام بادبان‌های جنوب را در Internet Archive گذاشته‌ام. کپی‌رایت هم ندارد.
این نسخه‌ای است که دوازده سال پیش به ناشر دادم و نامش را اوزال (به‌معنی بادبان در لهجه بندر کُنگ) گذاشته بودم. ناشر نامش را عوض کرد و با اصلاحاتی دو سال بعد منتشر کرد.

علی پارسا


توضیح از سایت نشر نو: بادبان‌های جنوب حاصل بیش از پنج سال تحقیق میدانی و پژوهشی نویسنده، علی پارسا، در معرفی سابقه، ابزارها، روش‌ها و به طور کلی فرهنگ دریانوردی با کشتی‌های چوبی و بادبانی است که تا مدتی پیش در جنوب ایران رایج بوده است. بسیاری از ایرانیان با این سنت دریانوردی که قرن‌ها رایج بوده است آشنایی ندارند. چه بسا بسیاری از آنان شاید شگفت‌زده شوند اگر به آنان گفته شود که هم‌میهنان آنها از هزاران سال پیش تا همین دههٔ ۱۳۴۰ خورشیدی با کشتی‌های دست‌ساز بادبانی به سواحل هند و افریقا می‌رفتند.

#بایگانی #کتاب_رایگان

@kaaghaz

تنها توصیه‌ای که یک نفر دربارهٔ خواندن می‌تواند به دیگری بکند این است که هیچ توصیه‌ای دراین‌باره نپذیرد.

– ویرجینیا وولف –

#نقل_قول

@kaaghaz

معرفی کتاب تازه: فلسفهٔ باغ‌ها

چرا باغ‌ها مهم‌اند؟ دیوید کوپر در کتاب فلسفهٔ باغ‌ها می‌کوشد به این سؤال بنیادین پاسخ دهد.

به گمان کوپر، باغ چیزی است ورای «سرگرمی» و «مکان خوب». باغ پدیده‌ای است که در «زندگی خوب»، آنچه نزد یونانیان باستان زندگی «ائودایمونیک» نامیده می‌شد، جایگاه ویژه‌ای دارد. پس عجیب نیست که فلسفهٔ مدرن اعتنای چندانی به باغ نداشته است؛ چرا که بحث پیرامون «زندگی خوب» عمدتاً از دایرهٔ فلسفهٔ مدرن خارج بوده است، امری که روزگاری دغدغهٔ اصلی فلسفه به شمار می‌رفت.

اما عجیب‌تر اینکه از منظر زیباشناختی هم  توجهی به باغ‌ها نشده است. کوپر چند علت این بی‌توجهی را در دو فصل کتاب توضیح داده؛ از جمله این که زیباشناسی توجه خود را عمدتاً معطوف هنر کرده است، حال اینکه تقلیل باغ به هنر به معنای درنیافتن اهمیت آن است.

کوپر بر اساس همین رویکرد به باغ‌های تاریخی و مشهور چندان نپرداخته، بلکه باغ‌های خانگی را مد نظر قرار داده است.

این کتاب از جمله کتاب‌هایی است که این سال‌ها تحت عنوان «هنر زندگی» منتشر شده‌اند. نویسنده با بیانی شیوا به فلسفه‌ورزی پیرامون مسائل ملموس زندگی می‌پردازد.

▪️ فلسفهٔ باغ‌ها | دیوید ادوارد کوپر | ترجمهٔ شیرین کریمی | نشر نی | ۲۰۴ ص. رقعی | شومیز | ۱۸۰,۰۰۰ تومان

▪️original title:
A philosophy of gardens (2006), David Edward Cooper

#معرفی_کتاب_تازه

@kaaghaz

خوب خواندن یکی از آن لذات بی‌بدیلی است که انزوا به شما ارزانی می‌کند، چرا که این لذت تسلی‌بخش‌ترین لذت‌هاست. خوب خواندن در شما دیگری‌بودن ایجاد می‌کند، دیگری‌بودن نسبت به خودتان یا دوستانتان یا کسانی که ممکن است دوستتان بشوند. ادبیات خلاقه دیگری‌بودن است، و به همین طریق هم تنهایی را تسکین می‌دهد. علت خواندن ما صرفاً این نیست که امکان آشنایی با آدم‌های زیادی را نداریم، بلکه می‌خوانیم چون دوستی هم رابطه‌ای است بسیار شکننده.

–هارولد بلوم–


کتاب‌ها بهترین پادزهر برای باتلاق بطالت و پوچی هستند.

–جورج استاینر، از کتاب مرگ تراژدی–


#نقل_قول

@kaaghaz

مختصری دربارهٔ یلدا
شروین فریدنژاد

نام یلدا در متون باستانی ایران نیامده. کهن‌ترین یادکرد نام یلدا را می‌توان در کتاب آثارالباقیه بیرونی از سدهٔ چهارم و پنجم هجری یافت که یلدا یا «میلاد مسیح» را به نقل از مسیحیان خوارزم، از جشن‌های مشترک مسیحیان ملکایی، یعقوبی و نسطوری و زمان آن را بیست‌و‌پنجم دسامبر می‌داند. ‎یلدا از همان زمان در قرن پنجم و به پیروی از مسیحیان ایرانی در شعر و متون ادب فارسی هم به معنای جشن میلاد مسیح وارد می‌شود و با مفهوم بلند‌ترین شب سال قرین‌ می‌گردد و به مرور زمان پیوندش با میلاد مسیح فراموش می‌شود. در زمانی نامعلوم، نام یلدا جایگزین نام «آذر جشن»، جشن باستانی زرتشتیان در آغاز زمستان، می‌گردد که به نام شب چله هم شناخته می‌شده. امروزه هم یلدا و هم چله نام این جشن ایرانی است که البته ربطی هم به میترائیسم رومی و تولد میترا و... ندارد. آنا کراسنوولسکا، ایران‌شناس و اسطوره‌پژوه معاصر لهستانی، در آثار و نوشته‌هایش برای نخستین بار به آذر جشن و‌ ارتباط آن با یلدا و شب چله و تطور این نام و شکل این جشن باستانی پرداخته است، از جمله در چند چهره کلیدی در اساطیر گاه‌شماری ایرانی (۱۹۹۸) و‌ شب چله (۱۹۹۹). کتاب اول با ترجمه‌ ژاله متحدین (نشر ورجاوند) به فارسی ترجمه شده.

شروین فریدنژاد


@kaaghaz

شهلا لاهیجی، مدیر انتشارات روشنگران، پس از یک دوره بیماری درگذشت.

لاهیجی در سال ۱۳۲۱ متولد شد و از اولین ناشران زن ایران بود.

انتشارات روشنگران و مطالعات زنان در سال ۱۳۶۳ تأسیس شد. لاهیجی در سال ۲۰۰۱ جایزه جهانی آزادی نوشتن انجمن جهانی قلم (PEN) را دریافت کرد.

ایرنا

#خبر

@kaaghaz

وحشت از ترجمهٔ دراکولا، نه از دراکولا
سعیده سالاری

مجلۀ مترجم در شمارۀ هشتاد نقدی منتشر کرده بود با عنوان «وحشت از ترجمۀ دراکولا، نه از دراکولا». نویسندۀ این نقد، سعیده سالاری، با بررسی ترجمۀ فارسی دراکولا پرده از فاجعۀ این ترجمه برداشته بود. عجیب اینکه نویسنده اگرچه در مقدمه به انتشار دو ترجمه در فاصله‌ای کوتاه اشاره کرده است، در هیچ‌کجای متن عنوان نکرده که این نقد به کدام‌یک از این ترجمه‌ها مربوط است. ناچار با بررسی متن متوجه شدیم که این ترجمۀ وحشتناک (به تعبیر سالاری) از محمود گودرزی است و ناشر کتاب هم نشر برج.

شاید بسیاری بر این گمان باشند که وجود ترجمه‌های مغلوط از شاهکارهای کلاسیک بِه از نبود آن‌هاست. به‌واقع هم در این سال‌ها ناشرانی که بازار چنین آثاری را گرم می‌دیدند سنگ تمام گذاشتند. فقط در یک فقره، جناب محمود گودرزی جور کم‌کاری چند قرن مترجمان فارسی را کشیده است که البته حاصل یکی از کارهای ایشان را می‌بینیم. اما آفت انتشار چنین ترجمه‌هایی بیش از آن است که در بادی امر به نظر می‌رسد. ترجمۀ دراکولا تا امروز یازده نوبت تجدید چاپ شده است. با این اوصاف، آیا می‌توان امیدوار بود که روزی مترجم شایسته‌ای زحمت بازترجمۀ این اثر را به جان بخرد و درنهایت هم نه از نظر مادی طرفی بربندد و نه از نظر معنوی قدری ببیند و نیز متهم به «دوباره‌کاری» شود؟

نقد دراکولا را که مجلۀ مترجم تازگی در وبسایت خود بارگذاری کرده در فایل زیر بخوانید.

دراکولا | نوشتۀ برام استوکر | ترجمۀ محمود گودرزی | نشر برج | ۴۶۸ ص. رقعی | جلد سخت | ۳۲۵,۰۰۰ تومان

#نقد

@kaaghaz

خبر انتشار کتاب

اروپا شامل سه جستار از مجموعهٔ دفتریادداشت‌های روزانهٔ یک نویسنده است که مواجههٔ داستایفسکی را با اروپا در سه نقطهٔ زمانی مختلف نشان می‌دهد: «تأملاتی در خصوص اروپا»(مارس ۱۸۷۶)، «در اروپا استیریوتسکی هستم و بس»(ژانویه ۱۸۷۷) و «خطابهٔ پوشکین»(اوت ۱۸۸۸).
▪️اروپا | نوشتهٔ داستایفسکی | مهران صفوی | نشر چشمه | ۸۳ ص. | رقعی، شومیز | ۷۵,۰۰۰ تومان

این کتاب‌شناسی فهرست نسبتاً جامعی است از کتاب‌ها و مقاله‌های مندرج در مجموعه مقاله‌ها در شاخه‌های گوناگون علم زبان‌شناسی و نقد زبان‌شناسانهٔ ادبیات که تا ۱۴۰۲ به زبان فارسی منتشر شده‌اند.
▪️کتاب‌شناسی زبان‌شناسی و نقد زبان‌شناسانهٔ ادبیات | محمد غفاری | انتشارات کتاب بهار | ۲۶۰ ص. | رقعی، شومیز | ۱۹۵,۰۰۰ تومان

#خبر_انتشار_کتاب

@kaaghaz

‌
خواندن سرگرمی من است، تسلی‌بخش من است، خودکشی کوچک من است. اگر نتوانم دنیا را تحمل کنم با یک کتاب چنبر می‌زنم، مثل سفینهٔ کوچکی است که مرا از همه‌چیز دور می‌کند.

– سوزان سانتاگ، ترجمهٔ فرشیده میربغدادآبادی –

#نقل_قول

@kaaghaz

چگونه باید نوشت؟/ مجتبی مینوی

«کسی اگر در جعل لغات و جعل زبان و جعل قواعدِ تازه‌ای از برای نوشتن می‌خواهد آزاد باشد مانعی ندارد که در موقع مکاتبه با عمه و خالهٔ خود به این آزادی ترتیب اثر دهد، ولی در ممالک عقلا امثال این هوسناکان بی‌بندوبار را نمی‌برند استاد دانشگاه و نویسندهٔ کتب برای دانش‌آموزان و سخنگوی رادیو و قصه‌نویس از برای اطفال کنند تا هر روزی اغتشاش و هرج‌ومرج تازه‌ای در خط و زبان داخل کنند و کار شاگردان و مدارس را مشکل کنند.
خط و زبان یک ملت ملک شخصی افراد نیست، ملک مشترک فیه عموم است. مانند باغ ملی و زمین مجلس و جنگل مملکتی و ابنیهٔ دولتی.»
▪️از متن

سال ۱۳۳۸ که بحث بر سر خط فارسی بالا گرفته بود، مجلهٔ سخن دراین‌باره اقتراحاتی مطرح کرد و پاسخ صاحب‌نظران را به انتشار رساند. یکی از مستدل‌ترین و خواندنی‌ترین این نوشته‌ها مقاله‌ای است که مجتبی مینوی در پاسخ سؤالات سخن نوشته است. در فایلی که به این پست الصاق شده می‌توانید مقاله را بخوانید.

#آرشیو #نقل_قول #خط_و_زبان

@kaaghaz

جامعهٔ ما اینک باید از خود نه در برابر افراد که در برابر دولت دفاع کند. شاید سی سال دیگر این نسبت‌ها برعکس شوند. ولی در حال حاضر، هدف ما ابتدا به ساکن باید دفاع از خود در برابر دولت باشد. عدالت و تدبیر قانون را کنترل می‌کنند تا از فرد در برابر دولتی محافظت کنند که خود را تسلیم بلاهت تعصب و نخوت کرده است. «بگذارید دولت پا پیش بگذارد و مجازات مرگ را لغو کند» باید فریاد امروز ما باشد.

آلبر کامو، «تأملاتی دربارهٔ گیوتین»

▪️مقاومت، عصیان، مرگ | آلبر کامو | حیدر خسروی | نشر دمان

#بریده_کتاب

@kaaghaz

پیشنهاد کتاب تازه: تصویر دوریان گری

تصویر دوریان گری تنها رمان اسکار وایلد است. داستان آن کمابیش همان مضمون آشنای ادبیات اروپا –از فاوست تا مرشد و مارگریتا– را دارد؛ مردی روح خود را در ازای جاودانگی می‌فروشد. دوریان گری جوانی است با زیبایی خیره‌کننده. وقتی دوست نقاشش، بازیل هالوارد، پرتره‌ای از او می‌کشد، در پایان کار افسوس این را می‌خورد که این زیبایی در آخر تباه خواهد شد. این حقیقت او را سخت افسرده و منقلب می‌کند، اما سرانجام به‌طریقی جادوانه راه فراری برای این مسئله می‌یابد: به جوانی ماندگاری می‌رسد و به سبب شروری که مرتکب می‌شود تاوانی نمی‌دهد، حال اینکه تصویرش بر اثر گذر زمان پیر و فرتوت می‌گردد.

رمان در ۱۸۹۰ منتشر شد، اما طرح قصه چند سال پیش از آن به ذهن وایلد رسیده بود. این کتاب اثری تهورآمیز است علیه زهد ریایی انگلستان در عصر ویکتوریا. وقتی کتاب منتشر شد بسیاری آن را وقیحانه یافتند و بر آن تاختند. عصر ویکتوریا هنر را صرفاً در خدمت اخلاق، اخلاق مزورانۀ دوران، می‌پسندید. وایلد چنین قیدوبندهایی را برای هنر برنمی‌تافت. به نشریه‌ای که منتقدش گفته بود چرا شخصیت‌هایی چنین ناجنس را برای خلق اثرش انتخاب کرده نوشت: «مردمان خوب که از سنخ عادی و پیش‌پاافتاده هستند از دیدگاه هنر چیز جذابی ندارند.».

تصویر دوریان گری داستان سرراست و زیبایی دارد، اما پیچیدگی‌هایش بسیار است؛ نثرش به شعر پهلو می‌زند و مضمونش به فلسفه. شاید ترجمۀ حاضر علاقه‌مندان ادبیات را سیراب کند. مترجم علاوه بر حواشی متعدد، مقدمه‌ای نود صفحه‌ای و دو مقاله دربارهٔ اثر به کتاب افزوده است.

▪️ تصویر دریان گری | اسکار وایلد | سپاس ریوندی | نشر مَد | ۴۶۴ ص. رقعی | جلد سخت | ۴۲۰,۰۰۰ تومان

▪️ Original title:
The Picture of Dorian Gray (1890), Oscar Wilde

#معرفی_کتاب_تازه #پیشنهاد_کتاب

@kaaghaz

آنچه را مکر پنهان می‌دارد گذر زمان آشکار خواهد کرد؛ و آن‌کس که گناهانش را کتمان می‌کند عاقبت به مضحکهٔ شرم گرفتار خواهد شد.

از شکسپیر
▪️King Lear, Act I, Scene I

#نقل_قول

@kaaghaz

خبر انتشار کتاب

جنگ؛ مجموعه عکس جنگ ایران و عراق: یک مرثیه | آلفرد یعقوب‌زاده | نشر بایگانی | ۲۶۴ ص. | قطع رحلی، گالینگور | ۲,۸۹۹,۰۰۰ تومان

به انضمام سه روایت و چند یادداشت

#خبر_انتشار_کتاب

@kaaghaz

چند پیشنهاد

اخیراً چند نفر که از پیش آن‌ها را می‌شناسم کانال‌هایی تأسیس کرده‌اند که اگرنه صددرصد، تا حد زیادی به کتاب مربوطند. بد ندیدم اینجا هم با معرفی مختصری پیشنهادشان کنم:

▪️All that jazz / امیر خضرایی‌منش
امیر خضرایی‌منش را من اولین‌بار در گودریدز شناختم و بعد کم‌کم با او آشناتر شدم و جاهای دیگر هم دنبالش کردم. علائق اصلی خضرایی‌منش سینما و ادبیات است. او منتقدی صادق و نکته‌سنج است و قلم بسیار خوبی هم دارد. این چند سال ترجمهٔ آثار پیپین را جدی گرفته و دو کتابش را ترجمه کرده. پیشنهاد می‌کنم کانالش را دنبال کنید.

▪️برای کتابخانه‌های کوچک/ نفیسه میرایی
نفیسه میرایی از آن آدم‌های سلیم‌النفس کمیابی است که قلم بسیار خوبی هم دارد. او این چند سال به انحای مختلف مشغول کتابندگی بوده، مخصوصاً کتابندگی کتاب کودک و نوجوان. اوایل که دوست داشتم در کاغذ معرفی کتاب کودک و نوجوان هم داشته باشیم خواهش کردم لطفاً این کار را به عهده بگیرد، اما جز دو سه مطلب فرصت نکرد کمک کند. خوشبختانه حالا خودش کانالی برای یادداشت‌هاش احداث کرده (دربارهٔ مطالب کانال اینجا توضیح داده). مزیت کارش این است که یادداشت‌هاش را به‌صورت صوتی هم منتشر می‌کند، یک‌جور پادکست.

▪️عیش مدام
یکی از کتابندگان کهنه‌کار هم که نخواست نامش فاش بشود اخیراً کانالی درست کرده که ظاهراً قرار است به‌شیوه‌ای شخصی یادداشت‌هایی دربارهٔ ادبیات بنویسد و در آن منتشر کند. این دوست علاوه بر کتابندگی ترجمه‌هایی هم از زبان انگلیسی کرده و قرار است ترجمه‌های بیشتری هم بکند.

▪️سنگ و سخن/ آیدین رشیدی
آیدین رشیدی مترجم بسیار خوبی است. من هم به‌واسطهٔ ترجمه‌هایش با او آشنا شدم و کم‌کم در عالم همکاری دوست شدیم. آیدین اخیراً در کانالی که درست کرده دربارهٔ آثار جالبی می‌نویسد که به‌ندرت در جای دیگر درباره‌شان صحبت می‌شود (یا من ندیدم). از این گذشته، گاهی دربارهٔ مسائل ترجمه هم می‌نویسد یا به اقتضای شرایط، برش‌هایی از مقالاتی که ترجمه کرده را هم منتشر می‌کند.

#پیشنهاد

@kaaghaz