♦️ساخت تاجیکی جالب چند واژه

عاشق معشوق: (لولای در)؛
بی‌فرآویز دهن: (بی‌چاک و دهن)؛
پاره: (رشوه)؛
چراغک دستی: (چراق‌قوٌه)؛
خانه‌بند: (حصر خانگی)؛
دیدار بینی: (ملاقات)؛
روشادگویی: (رُک و پوست کنده گویی)؛
زبان‌خط: (تعهد کتبی)؛
عنوان‌جو: (داوطلب)؛
تسمه‌راه: (کمربندی)؛
سایه‌دست: (امضا)؛
کف‌کوبی: (تشویق، دست زدن)؛
تقویم کیسگی: (تقویم جیبی)؛
گاو گم: (گرگ و میش)؛
دل بِزن: (کلیشه‌ای، تکراری)؛
نیم‌بود: (ناقص)؛
@hassangharibi
@irtaj

بیست و هشتمین جشن استقلالیت تاجیکستان عزیز مبارک باشد
@irtaj

‍ #ناله_های_باد

منظومه جدید از شاعر سرشناس تاجیکستان آقای اعظم خجسته با نام "ناله های باد" توسط انتشارات "تاج پرینت" در شهر خجند منتشر شد.

این داستان زیبا و دلنشین و ارزشمند امّا پردرد، که بر وزن و آهنگ مثنوی معنوی نوشته شده است، به طور اجمالی جریان تلخ مهاجرت مردم از کوهستان مسچاه به دشت دلورزین (واقع در استان سغد) را (سال های 50م قرن 20) بیان کرده و حکایتگر دردها و شکست ها و زخم هایی دیرینه است. ناله هایی که از قلب زخم خورده بادها می‌آیند، بادهایی که هم آغوش دشت و کوه ها بوده، صحرا و دریا ها را لمس کرده و در قصرها و کاخ ها رقصیده‌اند و... حسرت و بی‌عدالتی و فداکاری را زمزمه میکنند و عدالت را فریاد میزنند.

استاد #سلیم_ایوب_زاد، روزنامه‌نگار و نویسندة سرشناس و پر تلاش تاجیک در پیش گفتار این کتاب می‌نویسد: "در تاریخ پر نشیب و فراز تاجیکان قَبَت به قَبَت دردهایی خفته‌اند، که هنوز پژوهیده و بیان نشده‌اند. آن دردهای مشترک انسان ها زنده‌اند و در تهخانة حافظة ملّی چشم به راه سخنورانی نشسته‌اند که روزی بیاید، مو به مو آنها را مویه ‌کند، از رگ رگ جانش گذراند و از صدق دل راست و روشاد(رک و راست) و فهما آنها را بگوید و با این ملهم شفابخشی به رویشان بگذارد. اگر ما جسم زنده‌ایم، باید این دردها را حس کنیم و مشقّت آنها را بکشیم، وگرنه تفاوتی از جسدهای روان نخواهیم داشت".

داستان مالامال درد شاعر تاجیک #اعظم_خجسته بازگوکننده ی همین بخش از زندگی دردمند مردم است. درد جدایی از زادبوم، مهاجرت اجباری، بی‌عدالتی، مرگ و میر ظالمانه ی صدها نفر، بی‌ ارزشی جان انسان ها، شکست ها، زخم ها و زهرها. دردی که تا آخرین سلول دل را فرا میگیرد و زخمش همیشه تازه و دردش جاودانه است.
گفتنیست جناب اعظم خجسته تا کنون ۵ مجموعه شعری با نام های "سایه روشن"، "چشمه زلال"، "سپیده را سلام"، "آمد بهار بی تو"، "ایستگاه زندگی" -را در تاجیکستان و ایران منتشر کرده است.

امید که مورد پسند خوانندگان گرامی قرار خواهد گرفت.
@firdavsiazam

22 سپتامبر روز بزرگداشت پدر شعر فارسی گرامی باد.
@irtaj
@parsname

یاد یار مهربان:
@irtaj
@paraname
از سال 2002 دولت تاجیکستان 22 سپتامبر را روز بزرگداشت رودکی اعلام کرد. هرچند که به مناسبتهای گوناگون کنگره ها و همایشهایی در بزرگداشت پدر شعر فارسی در جمهوری تاجیکستان،پیش و پس از استقلال، برگزار میشده است اما از سال 2002 به بعد هر ساله این روز مراسمی در بزرگداشت آدم الشعرا برپا شده است.
چند نکته قابل تامل در شرح حال ابو عبدالله جعفر بن محمد رودکی:
• استاد ابوعبدالله رودکی با کسب مقامات شایسته‌ای چون «استاد شاعران»، آدم‌الشّعرا، «پیامبر شعر عجم»، نخستین شاعری ست که چنین نفوذی در عرصۀ ادبیات فارسی پیدا نموده است، که سایر تذکره‌نویسان و صاحب‌نظران بر این اندیشه‌ها اطمینان دارند. افزون بر این، مرور به سروده‌های شعرای فارسیگو چه در قلمرو زبان فارسی و چه بیرون از مرزهای آن ثابت می‌سازد، که وصف این مقام بی‌نظیرة استاد رودکی در هیچ یک دورانی از ادبیات فارسی قلمرو شعر را خالی نگذاشته است و به تعبیر دیگر شاید کمتر شاعری در پهنای ادبیات فارسی پیدا بشود، از استاد رودکی معنی و مطلبی را وام نگرفته و یا حتّی سخن صمیمانه در ستایش نخستین شاعر فارسیگو نگفته باشد.
• در مورد پدر شعر فارسی بودن او گفته می شود پیش از استاد رودکی هم کسانی امثال ابوحقص سغدی و کسای مروزی اشعاری سروده اند ولی آثار آنان اندک بوده و هیچ کدام داد سخن را به مانند رودکی نداده اند
• در مورد محل زادگاه و مرقد او: در هر دو مورد بویژه زادگاه استاد اختلاف نظرها فراوان است. برخی معتقدند وی در نزدیکی سمرقند به دنیا آمده برخی محققان که تعدادشان هم کم نیست محل تولدش را همان پنج رود معروف عنوان کرده اند. اما شماری هم زادگاه آدم الشعرا را جایی به اسم رودک می دانند هر دو مورد آخری از توابع شهرستان پنجکند تاجیکستان است. آنهایی که به زاده حومه سمرقند بودن رودکی اعتقاد دارند اشاره به منابعی اشاره می کنند که زادگاه استاد در چند فرسنگی سمرقند ذکر کرده اند به این حساب پنج رود که در مصافت دورتری از شهر سمرقند واقع شده نمی تواند زادگاه او باشد
• او بزرگترين و مشهورترين شاعر دوره ساماني شد. وقتي رودکي به دربار امير نصر بن احمد ساماني راه يافت مورد تشويق و اکرام قرار گرفت و اين پادشاه که شيفته ذوق و قريحه او شده بود، هداياي فراوان و مال بسيار به او بخشيد و او را آسوده و توانگر کرد. رودکي نيز گذشته از قصايد بسياري که در ستايش امير گفت کتاب کليله و دمنه و چند داستان ديگر را به فرمان او بشعر درآورد. در باره تاثیر سخن رودکی کافی است به داستان معروف شعر بوی جوی مولیان اشاره کنیم که امیر سامانی تحت تاثیر این غزل به سکونت طولانی اش در هرات پایان داده به بخارا برمی گردد...
• مشهور است که رودکی در 7 سالگی قرآن را فرا گرفته، در آخر عمر هم متهم به گرایش به اسماعیلیه یا قرمتیه شد. البته برخی از دانشمندان معتقدند این اتهام توسط بدخواهنش در دربار مطرح شده و به همین علت هم چشمانش را کور کردند.
• با وجود اينکه بعضي از کساني که درباره زندگي اين شاعر نوشته اند اساساً به نابينائي او اشاره نکرده اند؛ اما نويسندگان زيادي چه آنهايي که بزمان رودکي نزديک بوده اند و چه آنهايي که بعدها در اين مورد نوشته اند، در اينمورد صراحت دارند. هر چند تشبيهات و توصيفات دقيق و لطيفي که در اشعار رودکي هست انسان را در کوري او دچار ترديد ميکند، ليکن در نابينائي او نبايد مردد بود.
• از آثار بجا مانده چنين بر مي آيد که اشعار او صد دفتر مي شده، چنین ادعا شده که اشعار او از يک ميليون و سيصد هزار بيت هم افزون بوده است. شايد اين رقم خالي از مبالغه نباشد؛ اما افسوس که از اشعار بسيار اين شاعر اکنون به اندازه هزار بيت هم باقي نمانده است. غزل معروف استاد رودکی، که به عنوان یکی از اوّلین نسخه‌های غزل فارسی هم اعتراف گردیده است، ثابت نمود:
دلا تا کی همی‌جویی منی را،
چه داری دوست هرزه دشمنی را.
چرا جویی وفا از بی‌وفایی،
چه کوبی بیهوده سرد آهنی را.
دلم چون ارزنی، عشق تو کوهی،
چه سایی زیر کوهی ارزنی را.
• گذشته از شاعري رودکي صدایی خوش و دلکش نیز داشت، در نواختن چنگ و بربط نيز مهارت تمام داشته و ظاهراً در مجالس امير نصر و رجال دولت ساماني بسبب همين ذوق و هنر خويش عزت و حرمت بسيار پيدا کرده است. مشهور است که سخن او در امير تأثير بسيار داشته و ابوالفضل بلعمي وزير معروف نيز در عرب و عجم براي او نظيري نمي شناخته است.
• وفات رودکي بسال 329 هجري قمري اتفاق افتاده است. همان سالی که به گمان برتر تولد فردوسی ست.
@parsname
@irtaj
منابع: دو مقاله دکتر نورزاد که در ادامه به لطف ایشان تقدیم میشود
و توضیحات دکتر شاهمنصور
"با تشکر از آقای هاشم خال اف (نیکورز) برای توضیحات تکمیلی"

گشتی مجازی در آرامگاه استاد رودکی، پنجکنت ، سغد، تاجیکستان.
@irtaj
@parsname

آغاز سفر با دوچرخه به سرزمین های مرتفع پامیر(تاجیکستان و قرقیزستان).
اکنون که تاجیکستان هستم، هواپیمایی ترکیه(Atlasglobal) هنوز دوچرخه و کیف ام را نفرستاده.
The begining of cycling trip to Pamir Highway. I'm in Dushanbe at the moment. Thanks to the Turkish AtlasGlobal Airline, my baggage and bike have got stuck in Istanbul.
Been waiting for it to arrive the past 5 days. Really bad job, AtlasGlobal.
@lifetimeonthebike

نان تاجیکی به مبلغ سه سامان(حدود۳۶۰۰ تومن)
Tajik bread(0.30$)
@alifetimeonthebike

.تو تاجیکستان، هرجا که توقف کنی، یک چیز برای خوردن جلوت میزارن. حتی اگه شده نان خالی یا یک چای. اگر اینو از اول میدونستم، کمتر آذوقه حمل می کردم.
People feed you wherever in Tajikestan.
@alifetimeinthebike

این سفرنامه داغ را در کانال @alifetimeonthebike دنبال کنید

♦️دفتر سازمان کشورهای فارسی زبان"آیتا" در مشهد راه‌اندازی می‌شود

👤شهریار آل شیخ معاون برنامه ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری مشهد در اجلاس بین‌المللی و مدل شبیه‌سازی اکو:
🔹پیش از این در سازمان همکاری‌های اقتصادی اکو پیمانی به نام پیمان کشورهای فارسی زبان"آیتا" مقابل پیمان "ترکسو " ترکیه شکل گرفته، همچنین سازمانی به همین منظور در پارلمان‌ کشورهای ایران، تاجیکستان و افغانستان مصوب شده بود.
🔹چند سالی است که این سازمان بدون متولی رها شده، لذا درخواست کرده‌ایم مسئولیت این سازمان را به مشهد محول کنند و با این درخواست موافقت شده است، دفتر آیتا در مشهد راه‌اندازی و مرکزیت ارتباط سه کشور را درقالب برنامه فارسی‌زبانان پیگیری خواهیم کرد.

شرح در👇
https://bit.ly/2pnx8Is

@shahrnegarmashhad

🍃نوایی🍃
با صدای مرحوم پورعطایی در سالگرد آسمانی شدندشان

اجرادرکشورتاجیکستان
نوروز 1391
@jamtorbat
@irtaj

📚معرفی کتاب "دیوان حسامی خوارزمی" به تصحیح زنده یاد پروفسور "خدایی شریف زاده" و به کوشش دکتر مریم وافی‌ثانی

🔻توضیحات دکتر مریم وافی ثانی درباره این اثر:
🔹"دیوان حسامی خوارزمی" کتابی است که دانشمند فقید تاجیک پروفسور "خدایی شریف زاده" براساس دست‌نویس‌هایی که ازکتابخانه ملی تاجیکستان و پژوهشگاه خاورشناسی ازبکستان در اختیار داشت، تصحیح کردند.
🔹از آنجا که اینجانب در دوره دکتری شاگرد شادروان خدایی شریف زاده بودم پیشنهاد شد یک بار دیگر دست نوشته‌های ایشان را با نسخه‌های خطی مقابله نمایم و کار ناتمام تصحیح را به سرانجام برسانم.
🔹البته سعی شده است که در نوشته‌ها و نظرات مصحح محترم تغییری ایجاد نشود.
گفتار دلفریب حسامی بخوان که اوست
در ملک شعر، خسرو و پیر خجند هم
@irtaj

تکمیلی/ شناسه دیوان حسامی خوارزمی
@irtaj

🌻فراخوان

خردسرای فردوسی در نظر دارد شماره آتی فصلنامه پاژ را به گرامیداشت جایگاه علمی و فرهنگی پرفسور روشن رحمانی، فولکلورشناس تاجیکستانی و فرهنگ عامه اختصاص دهد؛ از پژوهشگران این عرصه و دوستداران استاد رحمانی دعوت می شود نوشته های مرتبط خود را تا پانزدهم آذر ماه 98 به ایمیل [email protected] ارسال کنند.
@GahNevise
#فصلنامه_پاژ #فولکلور. #فرهنگ_مردم #فرهنگ_عامه #خردسرای_فردوسی #ایران_تاجیکستان_افغانستان #روشن_رحمانی

واژه و اصطلاحات تاجیکی در شعر نغز!

#شعر_نغز عنوان مجموعه‌شعری است از شاعران #ایران، #افغانستان و #تاجیکستان در هفتادسال اخیر به انتخاب پرفسور #عبدالنبی_ستارزاده، رئیس بنیاد رودکی تاجیکستان که به‌زودی در ایران منتشر می‌شود.
در هنگام برگردان این مجموعه به خط فارسی، به واژه‌های برخوردم که برخی از آنها برایم ناشنیده بود که ممکن است برای برخی گویشوران ایران آشنا باشد.
دربارهٔ راه یافتن #واژه‌های_خلقی به ادبیات و به خصوص شعر تاجیکان، پیش‌تر اشاره شده است:

بادگر: آنکه خرمن را باد می‌دهد؛
پاده‌بان: چوپان؛
جغده‌جغده: لباس ژنده‌پاره؛
چمچق‌خانه: لانهٔ گنجشک؛
خواطر: نگران؛
درزه: بسته؛
دقّی: ژولیده؛
دوپیچه: زلف؛
ره‌آمدی: ناخودآگاه؛
سرسان: سرگردان؛
شرشره: آبشار؛
شلشله: صدای آرام و دلنواز؛
شخ‌لجام: سخت‌لگام؛
غفس: ضخیم، کلفت؛
قدقد راه: در طول راه؛
قرس: روسری؛
کورخط: طومار؛
کورک: مِه؛
لب‌لبِ جوی: در امتداد جوی، لب جوی؛
لتّه: پارچه، دستمال؛
لوچ: لخت، عریان؛
مَسکه: کره؛

#حسن_قریبی
@hassangharibi

گفت و گوی شنیدنی اسفندیار آدینه با صفر عبدالله در رادیو بی‌بی‌سی/ فرهنگ نغز
@parsname
@irtaj

اجرای ترانه "شهر خالی" از نگاره خال‌اوا در شهر راغون تاجیکستان
@irtaj