شاهدِ مکرر

مهدی جوادی

چندی پیش در یادداشتی به نام «گواهِ اقرار»، بر اساس کتاب مبسوط استاد دکتر جعفری لنگرودی، دو معنا برای «گواهی» آورده بودم: یکی، شهادت؛ و دیگری، تصدیق.
در آن یادداشت تلاش کرده بودم چند شاهد برای این معانی از غزلیات سعدی بیابم و عرضه کنم. امروز در کتاب تذکرة الاولیاء عطار چیزی خواندم که می‌تواند شاهد آن معانی، به خصوص «تصدیق» و رابطۀ آن با خط و سِجِّل، باشد و به همین مناسبت آن را می‌آورم؛ البته با این قید که به صحت و بطلان و یا محتوای این حکایت ابداً نظر ندارم و غرض تنها ذکرِ شاهدی مکرر برای آن معانی است و بس:

«شمعون گفت: "اگر خطی بدهی ... ایمان آرم. ولیکن تا نخست خط ندهی ایمان نخواهم آورد." حسن خطی نبشت و بدو داد. شمعون گفت: "جمله عُدُولِ بصره خواهم که برین خط گواه باشند که عظیم از خوفِ حق تعالی افسرده مانده‌ام." حسن فرمود تا جمله عدول بصره بر آن‌جا گواهی نبشتند. پس خط به شمعون داد. ... حسن در آن شب از اندیشه نخفت. همه‌ شب در نماز بود و به دل می‌گفت: "این چه بود که من کردم! نادانسته خطی دادم ... مرا بر ملک خویش هیچ دست نیست، بر ملک خداوند سِجِّل چرا دادم."» (عطار نیشابوری، تذکرة الاولیاء، به مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران، سخن، چاپ ۶، ۱۳۹۹، صص. ۳۸-۳۹.)

@iranianlls

روزنامه اطلاعات 
يکشنبه ۰۶ خرداد ۱۴۰۳

"دست تقدیر یا سرانگشت تدبیر"

از: دکتر فربد فدائی، روانپزشک


"برخلاف عقیده بعضی‌ها که دست تقدیر را برتر از سرانگشت تدبیر می‌دانند: باید کوشید و به مراد رسید و دانست که گنج شایگان را به رایگان نمی‌دهند."
                                    

«گفتم که خطا کردی و تدبیر نه این بود
گفتا چه توان کرد که تقدیر چنین بود»
گفتم که نه وقت سحرت بود چو رفتی
گفتا که مگر مصلحت وقت در این بود»

شکسپیر در نمایشنامه هملت جمله معروفی دارد: «بودن یا نبودن؟ مسأله این است!»، که برهمین سیاق می‌توان گفت:«تقدیر یا تدبیر؟ مسأله این است!»

به نظر می‌رسد در برخی فرهنگ‌ها و مردم تمایل بر این است که علت امور را تقدیر بدانند و در عده‌‌ای دیگر تمایل بر این است که با عقل و منطق به امور جهت دهند. گروهی می‌نشینند و انتظار می‌کشند که ببینند آینده برای آنان چه به ارمغان می آورد و برخی نیز می‌کوشند آینده را بسازند.

بر اندیشه کودکان اصل لذت حکمفرماست، آنان برآورده شدن فوری خواست های خویش را می‌طلبند و ممکن می‌دانند که داستان‌های پریان و غول چراغ جادو مصداقی از این طرز تفکر ابتدایی است. با گذشت زمان و در برخورد با موانع، به تدریج اصل واقعیت بر اندیشه فرد مسلط می‌شود یعنی شخص پی می‌برد که رابطه‌ای منطقی بین علت و معلول دارد و برای رسیدن به هدف راه میانبری وجود ندارد.

اما تمایلی پنهان در انسان به سوی اصل لذت وجود دارد، تمایلی برای رسیدن به خواست‌ها بدون کوشش و بی‌فایده دانستن تلاش، فروغی می‌سراید:
«یک جمع نکوشیده رسیدند به مقصد
یک قوم دویدند و به مقصد نرسیدند»

به نظر می‌رسد که پیشرفت‌های تمدن و فرهنگ امروز، نه برپایه نفی اصل علیت، بلکه بر پایه پذیرش آن‌ها و بر مبنای واقعیت باشد. دانش آن است که بر پایه تجربه دریابیم رویداد «الف» سبب واقعه «ب» می‌شود. به این ترتیب جهان برای انسان تبیین‌پذیر و پیش‌بینی پذیر می‌شود.برای نمونه، بررسی‌های تجربی نشان می‌دهد رابطه‌ای معنی‌داری میان کشیدن سیگار با سرطان ریه یا بین آلودگی هوا با بیماری‌های تنفسی و مرگ زودرس وجود دارد. بنابراین ترک سیگار یا برطرف کردن آلودگی هوای کلانشهرها باعث کاهش چشمگیر مرگ و میرهای ناشی از بیماری‌های تنفسی می‌شوند.

حال آنکه عده زیادی می‌گویند: «افراد زیادی را می‌شناسیم که سیگار می‌کشند، اما سرطان ریه نگرفته‌اند»، و با این توجیه به سیگار کشیدن ادامه می‌دهند: یا کارگزار دولتی درباره آلودگی هوا می‌گوید:«انشاالله باد خواهد وزید و باران خواهد بارید و هوا سالم خواهد شد»، که البته گاهی می‌شود، ولی اکثراً نمی‌شود:
«گفت انوری که در اثر بادهای سخت
ویران شود سراچه و کاخ سکندری
در روز حکم او نوزیدست هیچ باد
یا مرسل الریاح تو دانی و انوری!»

کوتاه سخن، برخلاف عقیده بعضی‌ها که دست تقدیر را برتر از سرانگشت تدبیر می‌دانند: باید کوشید و به مراد رسید و دانست که گنج شایگان را به رایگان نمی‌دهند.

@iranianlls

نشست "بررسی اصل ۱۳۱ قانون اساسی در مورد تکالیف قانونی بعد از فوت رئیس جمهور" برگزار شد

نشست "بررسی اصل ۱۳۱ قانون اساسی در مورد تکالیف قانونی بعد از فوت رئیس جمهور" روز یکشنبه ۶ خرداد در سالن حافظ خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی خانه اندیشمندان علوم انسانی، نشست "بررسی اصل ۱۳۱ قانون اساسی در مورد تکالیف قانونی بعد از فوت رئیس جمهور" به همت انجمن حقوق شناسی و گروه حقوق خانه اندیشمندان علوم انسانی، روز یکشنبه ۶ خرداد ۱۴۰۳ در سالن حافظ خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. فریدا حصاری دبیری این نشست را برعهده داشت. خلاصه ای از گزارش این نشست در ادامه می آید.

https://ihht.ir/c/229

💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢

🆔 @iranianhht

🎵 پوشه شنیداری نشست بررسی اصل ۱۳۱ قانون در مورد تکالیف قانونی بعد از فوت رئیس جمهور

🗓 یکشنبه 6 خرداد 1403

💢انجمن حقوق شناسی💢

💢خانه اندیشمندان علوم انسانی💢

🆔 @iranianhht

موسسه مطالعاتی بشیریه به پشتوانه سال‌ها حضور و فعالیت مستمر در شاخه‌های مختلف علوم انسانی از جمله حقوق، علوم‌سیاسی و روانشناسی و با رویکردی علمی، برای ایفای نقش در ارتقای جایگاه «حق» تأسیس شده است. بدین منظور، با بهره‎گیری از نیروهای خبرگانی و نخبگانی کشور، اموری همچون انجام فعالیت‌های مطالعاتی، نظری، کاربردی، میان رشته‌ای و بنیادین، ارائه طرح‌های کارشناسی جهت بهره‌گیری از ظرفیت‌های آموزشی و علمی در تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها، ترغیب و تشویق پژوهشگران و تجلیل از محققان و استادان ممتاز، برگزاری دوره‌ها و ارائه خدمات آموزشی و تخصصی غیردانشگاهی و نیز برپایی همایش‌، کنفرانس و سمینار علمی، ارائه راهکار برای بهبود وضعیت حاکمیت قانون و ارتقا و ترویج فرهنگ قانون‌مداری در جامعه ایران و تلاش برای آگاهی‌بخشی افراد جامعه از حقوق شهروندی و ظرفیت‌های قانونی موجود، در برنامه‌های موسسه به چشم می‌خورد. همچنین، موسسه مطالعاتی بشیریه آماده همکاری با کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی اعم از عمومی و خصوصی از جمله مراکز علمی و سایر نهادها و دستگاه‌های ارائه دهنده خدمات خواهد بود.
___

#موسسه_مطالعاتی_بشیریه

@bashiriyehins