درآستانه ماه پرخاطره مهر...

به یاد زنده یاد حسن نیرزاده و تدریس بی نظیرش...
آموزگاری که با لباس و هیبت خاصی کلاس میرفت و شیرینی تدریسش هنوز در ذهن پدران و پدربزرگان ماست (درگذشته ۱۳۶۲)

@iranboom_ir

«بیوَر» شمارش کهن ایرانی به کمک دو دست! - برگی از دانش‌های کهن و گمشده ایران باستان

فرشاد فرشیدراد

آیا تاکنون سعی کرده‌اید با دست خود عدد بزرگی مانند 8452 را بشمارید!؟ خوب در این‌صورت دستان شما عددهای محدودی را می‌تواند نشان دهد مثلا شاید بتوانید تا ده بشمارید و یا با چند بار تکرار هر دو دست مثلا 20 یا 30 را هم نشان دهید. اما بزودی در خواهید یافت که برای نشان دادن اعداد بزرگتر هر گز نمی‌توانید با انگشت شمارش کنید. اما آیا می‌دانید ایرانیان نخستین کسانی بودند که با هر دو دست و آنهم فقط با بیست حرکت تا ده هزار عدد را به روشنی نمایش می‌دادند!

دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/iranshahr/jostar/14306-shomaresh-kohan-do-dast-.html

@iranboom_ir

🎼 به مناسبت زادروز خسرو آواز ایران
(۱ مهر ۱۳۱۹)

🎥 تصنیف جاودانه "مرغ سحر" با صدای ماندگار شادروان استاد محمدرضا شجریان

@iranboom_ir

غارهای ایران به سرعت در حال نابودی است
http://hamshahrionline.ir/details/383185/City/-Iranenvironment

@iranboom_ir

دوم مهرماه روز غار پاک؛ ضرورت حفاظت از غارها برای حفظ منابع آب و سفره های زیرزمینی .

✅ دبیرکارگروه غارشناسی کشور با اشاره به اینکه غارها بخشی از اکوسیستم فعال و اثرگذار هر منطقه هستند، گفت: غار ها در ارتباط تنگاتنگ با سایر عوامل محیطی نقش به سزایی در پایداری محیط ایفا می کنند.

✅ محمد مدادی افزود:  نامگذاری دوم  مهر توسط گروه های متخصص و فعال مردمی به نام روز غار پاک  زمینه مناسبی را برای فرهنگ سازی و ارتقاء آگاهی های عمومی است.

دنباله نوشتار:
https://www.doe.ir/Portal/home/?news/196210/550181/757072/همزمان-با-روز-غار-پاک-؛غار-رود-افشان-به-غار-های-حفاظت-شده-اضافه-می-شود-حفظ-غار-ها-حفظ-منابع-آبی-است-

@iranboom_ir


خبری دردناک برای روز ملی غار پاک
http://www.mardomsalari.ir/news/136902/

@iranboom_ir

«تصاویری تاریخی و بی مانند از تشک کشتی در عمق جبهه»

🔹عکس‌هایی از فوتبال، کریکت، بیسبال و ... در بحبوحه جنگ جهانی اول و دوم به‌جا مانده،
اما این عکس‌ها بی‌نظیرند. تنها تصاویری که از تشک کشتی در جبهه‌های جنگ به ثبت رسیده.
شلمچه ۱۳۶۶. مرز ایران و عراق، نزدیک‌ترین نقطه به بصره.
🔹ناصر فروتن داور این مسابقات می‌گوید بسیاری از سربازانی که روی خاکریز نشسته‌اند، به فاصله‌ کوتاهی جانشان را فدای ایران کردند.
یعنی این آخرین رقابت ورزشی بوده که در زندگی‌ کوتاه‌شان به تماشا نشسته‌اند.

یادشان جاویدان🌺

@iranboom_ir

جاذبه های گردشگری استان مرکزی - غار چال نخجیر روایت‌گر تاریخ ۷۰ میلیون ساله زمین در دلیجان

https://www.iranboom.ir/gardesh-gari/17319-ghar-nakhjir-2750540.html

@iranboom_ir

غار سیمرغ بر فراز کوه صفه اصفهان

شاهین سپنتا

http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/9263-1391-12-19-08-29-23.html

@iranboom_ir

غار علیصدر،سفری رویایی به اعماق زمین - علیصدر بی نظیر ترین غار آبی جهان

http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/4320-ghar-ali-sadr-safari-royaei-beamagh.html

@iranboom_ir

♦️تصاویری کمتر دیده شده از فضای داخلی آرامگاه داریوش بزرگ، نقش رستم، استان فارس

🔹️تصاویر از بایگانی دانشگاه شیکاگو است و حدود ۹۰ سال پیش گرفته شده است / جام نیوز

@iranboom_ir

به مناسبت #روز_غار_پاک ۱

دوم مهرماه به عنوان روز «ملی غار پاک» نامگذاری شده است، این روز فرصت خوبی برای ترویج ضرورت حفاظت از غارها است.
#روز_غار_پاک ، روزی که در آن علاقه‌مندان به غار و غار شناسی تلاش می‌کنند به لزوم حفاظت از غارها و برنامه‌ریزی برای مدیریت صحیح آن‌ها بپردازند. شعار روز ملی غار پاک در سال ۱۳۹۹؛ حفاظت از تنوع زیستی غارها اعلام شد که باید از آن حفاظت کرد.
 غارها اکوسیستم‌های‌حساسی هستند که ارزش زیستی، زمین شناختی، باستان شناسی و فرهنگی و طبیعت گردی دارند، زیست‌مندان غارها به شدت در محیط زیست نیمه‌بسته غار اندمیک شده‌اند و وابسته به شرایط محیطی خاص غارهستند. در حال‌ حاضر چندین گونه مهم در غارهای کشور زیست می‌کنند. از جمله آنها ماهی کور، سمندرغارزی و خفاش‌ها و جمعیت متنوعی از حشرات و سخت‌پوستان است.
اهمیت تاریخی غارها موضوع شناخته شده‌ای است، از طرف دیگر بسیاری از غارهای کشور ما در مناطق کارستی و مرتبط با سفره‌های آب زیر زمینی هستند که اهمیت غارها را دو چندان می‌کنند. افزون بر این غارها جاذبه زیادی برای طبیعت‌گردی دارد و آشنایی مردم با ارزش های غار اولین قدم برای حفاظت از آن‌ها است. تعداد غارهای موجود درکشور را تا ۳۰۰۰ عنوان می کنند که برخی از آن ها به دلیل ویژگی های خاص دارای شهرت جهانی هستند.


اینجا تنفس یعنی تخریب!
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/15204-

به مناسبت #روز_غار_پاک ؛ وجود 2 هزار غار چندین میلیون ساله در #ایران
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/14103-

جلوی تخریب غارها را بگیریم
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/1890-

روزگار تاریک تنها غار آبی فارس/ « #مظفر_سَهلَک » متروکه شد
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/16722-

جاذبه های گردشگری استان مرکزی - #غار_چال_نخجیر روایت‌گر تاریخ ۷۰میلیون ساله زمین در دلیجان
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/17319-

درآستانه روز غار پاک: هشدار کاشناسان برای نجات #غار_نخجیر
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/14101-

#غار_سیمرغ بر فراز کوه صفه اصفهان
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/9263-

مسابقه‌ای میان استان‌ها برای تخریب غارها ایجاد شده است
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/545-

غار نمکی در گرمسار یکی از جاذبه‌های طبیعی
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/4319-

بیش از ۱۰۰ #غار_تاریخی_گیلان در معرض تهدید هستند
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/11340-

گردشگری غارهای ایران را تهدید می‌کند
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/13909-

نگاه ویژه روز جهانی غار پاک به « #پراو » - اورست غارها از زباله خالی می‌شود
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/14118----

#غار_بورنیک
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/15514-

#غار_زکریا
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/123/

#غار_شاهپور
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/12/781.html

مطالعه استخوانهای غار تاریخی شاهپور در هاله ای از ابهام - نتایج مطالعات اعلام شود
http://www.iranboom.ir/didehban/yademan-ha/11334-

گلستان؛ سرزمین غارهای شگفت انگیز
http://www.iranboom.ir/iranshahr/iran-pajohi/4154-

عجایب #غار_زینه_گان صالح آباد / #زینه_گان
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/2586-

ایران دورت بگردم - #غارهای_بان_مسیتی
http://www.iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/gozaresh-tasviri/17140-

به مناسبت روز غار پاک؛ وجود 2 هزار غار چندین میلیون ساله در ایران
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/14103-

گزارش تصویری از غار زکریا، استهبان
http://www.iranboom.ir/tazeh-ha/gozaresh-tasviri/8905-

استان مرکزی؛ #سرزمین_غارها - از #غار_قندیلی تا آثار 70 میلیون ساله
http://www.iranboom.ir/m/gardesh-gari/4325-

#غار_پراو و یک تن زباله نهفته در آن
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/10489--

پاکسازی «خطرناک‌ترین غار ایران»/ اجسادی که هرگز خارج نشدند
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/14150--

خطرناکترین غار ایران پاک شد - انتقال زباله‌های تاریخی به موزه
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/14230-

#غار_قلایچی در خطر است - یکی از زیباترین غار‌های ایران زیر تیغ بولدوزر حفاران رفت
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/12489-

#غار_کرفتو
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/15580-

#غار_نول
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/119/2352.html

#غار_کمیشان مربوط به دوره میان سنگی (زارزین)
http://www.iranboom.ir/didehban/yademan-ha/13099-


https://www.tg-me.com/iranboom_ir

به مناسبت #روز_غار_پاک ۲

#غار_علیصدر ،سفری رویایی به اعماق زمین - علیصدر بی نظیر ترین #غار_آبی جهان
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/4320-

سنگ نوشته‎ #پیر_غار چهارمحال و بختیاری تنها سند سنگی دوران مشروطیت
http://www.iranboom.ir/tarikh/bastan-shenasi/3205-

برگزاری روز پاکسازی #غارهای_ایران در #استهبان
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/10436-

دلفان؛ سرزمین غارهای باستانی
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/10744-sarzamin-

نیایشگاه خور بس - #غار_خوربس
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/71.html

غار علیصدر
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/103/2079.html

#غار_سهولان ، از عجیب‌ترین غارهای آبی جهان
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/9229-

غارهای ایران - #غار_کله_سنگ
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/8113-ghar-kale-sang.html

نارضایتی مدیر میراث مازندران از ساخت و ساز روی #غار_هوتو ـ کمربند
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/14720-hoto-miras.html

#کتله_خور طولانی‌ترین غار افقی خاورمیانه شد
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/11189-l-r-----.html

#غار_کتله_خور ؛ هنرآفرینی 30 میلیون ساله طبیعت
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/4249-

غارهای ایران - #پیرغار
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/8526-

۳ تن زباله، میراث گردشگران برای ۵۴ #غار
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/10774-

#انجمن_غارنوردی_خراسان‌رضوی : کشف دو غار جدید در خراسان رضوی
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/10937-

وضعیت #اسپهبد_خورشید مازندران جای گریستن دارد
http://www.iranboom.ir/didehban/yademan-ha/16539-

#دژ_اسپهبد_خورشید / #سرگذشت_اسپهبد_خورشید
http://iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/1796-

ضرب‌الاجل 72 ساعته برای معدن‌کاران «دژاسپهبد خورشید»
http://www.iranboom.ir/didehban/yademan-ha/16615-

آشنایی با #غار_دربند - سمنان
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/12237-

#غار_پارینه_سنگی در #تنگه_بلاغی
http://www.iranboom.ir/didehban/30vand/2247-

با کاوش‌های جدید در #غار_کلدر - «دره خرم‌آباد» ۵۴ هزار ساله شد/ کشف ردپای انسان‌های هوشمند
http://www.iranboom.ir/didehban/yademan-ha/16776-

#دژ_خورشید را منفجر کردند
http://www.iranboom.ir/didehban/yademan-ha/16342-

آسیب جدی معادن به دژ اسپهبد خورشید
http://www.iranboom.ir/didehban/yademan-ha/16618-

غارهای محوطه تاریخی خورزنه
http://www.iranboom.ir/didehban/mirase-manavi/3812-

غارهای سمیرم رو به ویرانی
http://www.iranboom.ir/didehban/yademan-ha/5293-

غاری در دل کوهستان
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/dastan/3515-

آثار شناسایی شده در تنگ بلاغی - 45 غار و پناهگاه صخره ای
http://www.iranboom.ir/didehban/30vand/10661-

ماهی کور غار لرستان، گونه‌ای با ارزش‌
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/16249-


غار باستانی در ارتفاعات شهرستان ماسال
http://www.iranboom.ir/didehban/yademan-ha/14385-

گزارش اکتشاف و نقشه برداری غارهای خوش آب و غار چاه کبوتر
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/7517-

غار نخجیر نیازمند مدیریتی حرفه ای
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/564-

شناسایی پنج غار باستانی در روستای «بویه» در گیلان
http://www.iranboom.ir/ketab-khaneh/forozesh/forozesh3/2945-

سلام نخجیر 70میلیون ساله به گردشگران - دومین غار زیبای جهان چشم به راه
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/4362-

هفت غار طبیعی تاریخی کردستان در راه ثبت در فهرست آثار ملی
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/5179-

بزرگترین غار دست ساز جهان نیازمند رسیدگی/ غار سنگ شکنان جهرم
http://www.iranboom.ir/didehban/yademan-ha/2687-

زیبایی بکر #غار_یخ_مراد البرز
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/4295-


https://www.tg-me.com/iranboom_ir

۵۵ سال پیش در ۳ مهر ۱۳۴۸، لطفعلی صورتگر شیرازی ـ ادیب، نویسنده و مترجم ـ درگذشت.
یادش گرامی

@iranboom_ir

شعری از شادروان دکتر لطفعلی صورتگر
به مناسبت سالگرد درگذشت ایشان

@iranboom_ir

به شب نشینی خرچنگ های مردابی چگونه رقص کند ماهی زلال پرست....

۴ مهر  زادروز بی حضور مرد تنهای شب موسیقی ایران "حبیب محبیان" گرامی باد.

@iranboom_ir

حکایتی از نحوهٔ آشنایی مولوی با شمس تبریزی

شاید بارها از خود پرسیده باشیم که دلیل پدید آمدن انقلاب روحی در مولوی و راه یافتن نام او در جمع عارفان بزرگ و نامدار چه چیزی بوده است.
 برای آشنایی با جنبه‌هایی از این تحول و دگرگونی روحی مولانا جلال‌الدین بلخی بد نیست حکایتی را که در زیر آمده است، بخوانیم.

در تاریخچه ادبیات آمده که روزی شمس وارد مجلس مولانا می‌شود و در حالی که مولانا در کنارش چند کتاب وجود دارد، شمس از او می‌پرسد، این‌ها چیست؟ مولانا جواب می‌دهد، قیل و قال است، شمس می‌گوید، و تو را با این‌ها چه کار است و کتاب‌ها را برداشته و به داخل حوضی که در آن نزدیکی قرار دارد، می‌اندازد.

مولانا با ناراحتی می‌گوید، ای درویش چه کار کردی؟ برخی از این کتاب‌ها از پدرم رسیده بوده و نسخه منحصر به فرد است و دیگر پیدا نمی‌شود. شمس تبریزی در این حالت دست به آب برده و کتاب‌ها را یک یک از آب بیرون می‌کشد بدون این‌که آثاری از آب در کتاب‌ها مانده باشد و کتاب‌ها حتا ذره‌ای خیس شده باشند.

مولانا با تعجب می‌پرسد، این چه سرّی است؟ شمس جواب می‌دهد، این ذوق و حال است که تو را از آن خبری نیست. از این ساعت است که حال مولانا تغییر یافته و به شوریدگی روی می‌نهد و درس و بحث را کنار گذاشته و شبانه‌روز در رکاب شمس تبریزی به خدمت می‌ایستد و به قول استاد شفیعی کدکنی تولدی دوباره می‌یابد.

هرچند مولوی در طول زندگی شصت‌وهشت ساله خود با بزرگانی همچون محقق ترمذی، شیخ عطار، کمال‌الدین عدیم و محی‌الدین عربی حشر و نشرهایی داشته و از هر کدام توشه‌ای براندوخته، ولی هیچ‌کدام از آن‌ها مثل شمس تبریزی در زندگی‌اش تأثیرگذار نبوده تا جایی‌که رابطه‌اش با او شاید از حد تعلیم و تعلم بسی بالاتر رفته و یک رابطه عاشقانه شده، چنان‌که پس از آشنایی با شمس، خود را اسیرِ دست‌وپابسته شمس دیده است.

پس از غیبت شمس از زندگی مولانا، با صلاح‌الدین زرکوب آشنا شد. الفت او با این عارف ساده‌دل سبب حسادت عده‌ای شد. پس از مرگ صلاح‌الدین، حسام‌الدین چلبی را به عنوان یار صمیمی خود برگزید، که نتیجه همنشینی مولوی با حسام‌الدین، کتاب مثنوی معنوی شد که حاصل لحظه‌هایی از هم‌صحبتی با حسام‌الدین است. علاوه بر کتاب یادشده، او دارای آثار منظوم و منثور دیگری نیز هست که در زیر به نمونه‌هایی از آن‌ها اشاره می‌شود:

مثنوی معنوی به زبان فارسی، غزلیات شمس، که غزلیاتی است که مولانا به نام مراد خود شمس سروده است و رباعیات که حاصل اندیشه‌های مولاناست.

فیه ما فیه که به نثر است و حاوی تقریرات مولاناست و گاه در پاسخ پرسشی و زمانی خطاب به شخص معین است. مکاتیب که شامل نامه‌های مولاناست و مجالس سبعه سخنانی است که مولانا در منبر ایراد فرموده است.

جلاالدین محمد بلخی مشهور به مولوی شاعر بزرگ قرن هفتم هجری قمری که در سال ۶۰۴ هجری قمری در بلخ زاده شده بود، در غروب خورشید روز یکشنبه پنجم جمادی الاخر سال ۶۷۲ هجری قمری بر اثر بیماری ناگهانی که طبیبان از درمان آن عاجز شدند، در قونیه به دیار باقی شتافت.

http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/10433-nahve-ahsenaei-molavi-shams.html

__
 کانال تلگرامی ایرانبوم
https://www.tg-me.com/iranboom_ir

کشف بقایای یک بنای ساسانی در غرب ایران

سرپرست هیأت باستان‌شناسی ملاط آباد گیلان غرب:
کشف این محوطه (حریم محوطه باستانی ملاط آباد استان کرمانشاه)، مربوط به یک برجستگی کوچکتر است.

این تپه کوچک که با نام یاو کُل۲ معرفی شده، مربوط به یک بنا از دوران ساسانی است.

با توجه به وجود بناهای دوره ساسانی این احتمال وجود دارد که مربوط به یک آتشکده باشد.

به دلیل حفاظت نشدن قسمت زیاد این بنا از بین رفته است.

آنچه که امروزه از آن باقی مانده پشته‌­ای کوچک به ارتفاع ۲ متر است.

isna.ir/xdRVTG

@iranboom_ir

پنجم مهرماه، سالروز درگذشت "وحشی بافقی" شاعر معروف سدهٔ دهم ایران است.
یادش گرامی.

@iranboom_ir

چگونه مقبره وحشی بافقی در میانه خیابان بنا می‌شود؟
https://www.iranboom.ir/didehban/yademan-ha/14381-maghbare-vahshi-bafghi.html

میدان تاریخی خان بافق را دریابید

میدان خان بافق با اینکه یکی از مجموعه‌های تاریخی و زیبای استان یزد است، کارونسرا، مسجد جامع و آب انبار دارد، اما این روزها حال و روزش خوش نیست و کمتر کسی به آن سر می‌زند، دوستداران میراث فرهنگی می‌گویند: این مجموعه نیازمند مرمت و ساماندهی است.
http://www.iranboom.ir/didehban/yademan-ha/13332-
https://www.iranboom.ir/didehban/yademan-ha/13336-

@iranboom_ir

#وحشی_بافقی #میراث_فرهنگی
#میراث_فرهنگی_در_خطر

غزلیات مولوی - دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی

اشاره: هشتم مهر روز بزرگداشت مولانا جلال‌الدین محمد بلخی (604ـ672ق) از مشهورترین شاعران ایران است که در شهر بلخ که جزئی از خراسان بزرگ است، زاده شد؛ اما به سبب آغاز ترکتازی مغولان، خانوادگی آن دیار را ترک کردند و در روم شرقی اقامت گزیدند. آنچه در پی می‌آید، بخشی از مقدمه ارجمند استاد شفیعی در کتاب «گزیده غزلیات شمس» (چاپ هشتم) است.

***

غزلیات شمس تبریزی، که به «دیوان شمس» و «دیوان کبیر» نیز شهرت دارد، مجموعه غزلیات مولاناست. بی‌گمان در ادب پارسی و فرهنگ اسلامی و فراتر از آن در فرهنگ بشری در هیچ مجموعه شعری به اندازه دیوان شمس حرکت و حیات و عشق نمی‌جوشد. اگر شعر را «گره‌خوردگی عاطفه و تخیل که در زبانی آهنگین شکل گرفته باشد» تعریف کنیم، عناصر سازنده آن عبارت خواهند بود از: عاطفه، تخیل، زبان، موسیقی، تشکل.

تجلیات عاطفی شعر هر شاعری، سایه‌ای از من اوست، که خود نموداری است از سعه وجودی او و گسترشی که در عرصه فرهنگ و شناخت هستی دارد. عواطف برخی از شاعران، مثلاً شاعران درباری، از من محدود و حقیری سرچشمه می‌گیرد، و عواطف شاعران بزرگ از من متعالی؛ اما آفاق عاطفی مولانا جلال‌الدین به گستردگی ازل تا ابد، و اقالیم اندیشه او به فراخای هستی است و امور جزئی و میاندست در شعرش کمترین انعکاسی ندارد. جهان‌بینی او پوینده و نسبت به هستی و جلوه‌های آن روشن است. از این‌رو «تنوع در عین وحدت» را در سراسر جلوه‌های عاطفی شعر او می‌توان یافت.

مولانا در یک سوی وجود، جان جهان را می‌بیند و در سوی دیگر جهان را. در فاصله میان جهان و جان جهان است که انسان حضور خود را در کاینات احساس می‌کند. اموری که بنیاد اندیشه‌ها و عواطف اویند، عبارتند از:

1. هستی و نیستی (پویایی هستی، بی‌کرانی هستی، تضاد در درون هستی، آغاز و انجام جهان، روح و ماده)

2. جان جهان (ارتباط خدا و جهان، وحدت وجود، شناخت «صورت‌بخش جهان» که ساده و بی‌صورت است)

3. انسان (که مفصل جهان و جان جهان ایستاده؛ و آنچه وابسته به انسان است چون عشق، آزادی و اختیار، زیبایی، تکامل ماده تا انسان و حرکت به سوی انسان کامل، حقیقت حیات، مرگ، و راههای انسان به خدا)

از این‌رو در دیوان شمس با آن تنوع و حجم شگرف، تناقض و ناپیگیری به چشم نمی‌خورد و این اثر مجموعاً جلوه‌گاه یک دستگاه منظم فکری و عاطفی است. امر هستی و نیستی در نظر مولانا با پویایی کاینات بستگی پیدا می‌کند. جهان بی‌کرانه است و پیوسته نو به‌ نو می‌شود و روی در شدن دارد:

عالم چون آب جوست بسته نماید ولیک
می‌رود و می‌رسد نونو، این از کجاست؟

نو ز کجا می‌رسد؟ کهنه کجا می‌رود
گر نه ورای نظر عالم بی‌منتهاست؟

انگیزه این پویایی را مولانا تضاد درونی اشیا می‌داند. وی جهان را جهان هست و نیست می‌خواند، جهانی که در عین بودن، پای در نیستی دارد، نیستی‌ای که خود هستی دیگر است. نو شدن جهان زاده تضاد است: «هله، تا دوی نباشد کهن و نوی نباشد.»

اما این هستی و نیستی از آن صورتهاست و در ورای هستی و نیستی صورتها، از نظر مولانا، غیب مطلق جای دارد که گاه از آن به عدم تعبیر می‌کند و این عدم با وجود مطلق یکی است. جهان و جان جهان از یکدیگر جدا نیستند، بلکه جان جهان در جهان سریان دارد و بیرون از جهان نیست. این معنی،که به وحدت وجود تعبیر می‌شود، محور آثار صوفیان قرن هفتم به بعد شده است. بهترین روشنگران این جهان‌بینی، که با آنچه در آثار حلاج و برخی دیگر از صوفیان دیده می‌شود فرق دارد، مولوی و محیی‌الدین ابن‌العربی هستند. مولانا حق را از فرط شدت ظهور و سریان در کاینات به «هستِ نیست‌رنگ» تعبیر می‌کند:

در غیب هست عودی، کاین عشق از اوست دودی
یک هستِ نیست‌رنگی کز اوست هر وجودی

که در ظهورات گوناگون خود، هر لحظه جلوه و نقشی دارد. از نظر مولانا انسان در نقطه‌ای ایستاده است که جهان و جان جهان را احساس می‌کند: به قول شاعر معاصر در مفصل خاک و خدا، پایگاه انسان در کاینات بالاترین پایگاه است؛ زیرا انسان عالم اصغر و جلوه‌گاه زیباترین صورت «مطلق» است:

جمله اجزای خاک هست چو ما عشقناک
لیک تو ای روح پاک، نادره‌تر عاشقی

انسان آزاد و مختار است، از حد خاک مرحله‌ها پیموده تا به درجه انسانی رسیده و از این حد هم فراتر تواند رفت:

از حد خاک تا بشر چندهزار منزل است
شهر به شهر بردمت، بر سر ره نمانمت

یا:

به مقام خاک بودی، سفر نهان نمودی
چو به آدمی رسیدی، هله تا به این نپایی

عشق مولانا به شمس تبریز، در حقیقت عشق اوست به انسان کامل. از نظر صوفیه انسان کامل، در تاریخ، ظهورات گوناگونی داشته است. انسان کامل در هر عصری تجلی و ظهوری دارد، که به ولی یا جلوه حقیقت محمدیه از آن عبارت می‌شود.

دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/adabiat/10451-ghazaliat-molavi.html

https://www.tg-me.com/iranboom_ir