ترانه‌هایی از ۶۰ شاعر اران و شروان
شادروان دکتر محمد امین ریاحی
https://www.tg-me.com/iranboom_ir/43585
در نزهة‌المجالس جمال خلیل شروانی که در نیمه اوّل قرن هفتم در شروان تألیف شده، ترانه‌های فراوانی از گویندگان آن سوی ارس (شروان و اران) از 6 شهر: گنجه، شروان، بیلقان، تفلیس، دربند، باکو به یادگار مانده است که نمونه‌هایی از آثار هزاران شاعر پارسی‌گوی از یاد رفته، و دلیل روشنی بر دیرینگی گسترش فرهنگ ایرانی در آن دیار است. در آن کتاب اشعار شاعرانی هم هست که به شهر معینی نسبت نیافته‌اند و حدس زده می‌شود که از همان نواحی باشند.
در اینجا به منظور یادکرد آن فارسی سرایان فراموش شده، از هر شاعر (به تفکیک شهرهای آنها) ترانه‌ای می‌آوریم:
گنجه:
می کهنه و گل تازه
در عشق، همه جهان پرآوازه ماست
وین واقعه بیش از حد و اندازه ماست
در مجلس ما گر می و گل نیست چه باک
کان بت، می کهنه و گل تازه ماست
برهان حسین گنجه ای
بادام ز چشم می فروشی ، یا نه؟
با من صنما به مهر کوشی یا نه؟
وز ما سخن وفا نیوشی یا نه؟
گیرم که زلب شکر به من می ندهی
بادام ، ز چشم می‌فروشی یا نه؟
جمال گنجه‌ای
در دفتر عمر . . .
در دفتر عمر هر چه زان ما بود
همواره به یاد آن بت یغما بود
خوشدل بودم بدان که جان زان من است
آن نیز چو دیدم « وله ایضا » بود
حمید پسر رشید گنجه ای
گل بکار و دوست بگزین
شاید که دلت زهر بدی پرهیزد
گل کار که خار اگر نکاری خیزد
تو دوست گزین که با تو مهر آمیزد دشمنت زمانه خود هزار انگیزد
خطیب گنجه ای
بهشت خالی!
گویند بهشت را کجا یابد مست
وز دوزخ، آزاد که بتواند جست؟
گر میخواران جمله به دوزخ باشند
پس بنمایم بهشت را چون کف دست!
. . . مشک غلام خط اوست!
در عالم جان خطبه به نام خط اوست صبح دل عشّاق ز شام خط اوست
تشبیه خطش به مشک می کردم عقل گفتا: غلطی مشک غلام خط اوست !
دختر خطیب گنجه
چشم است نه گوش! . . .
از دیده به جز پرده دریدن ناید
جز گریه و خونابه چکیدن ناید
گفتم مگری، نمی‌نیوشد چه کنم؟
چشم است نه گوش از او شنیدن ناید!
رشید گنجه ای
چندان که از او بیش خورم، تشنه‌ترم!
تا بر رخ زیبای تو باشد نظرم
هر لحظه بود آرزویت بیشترم
اندر لب تو آب حیاتی است که من
چندان که از او بیش خورم تشنه‌ترم
رضی گنجه ای
تنه زدن به معشوق مست!
مستش دیدم، گرفته راه خانه
خلقی با او، زخویش و زبیگانه
خود را به ستم بر او زدم مردانه
زآنگونه که با شمع کند پروانه!
رضیه گنجه‌ای
در لعل تو آب کوثر و من تشنه!
ای گشته به لطفت ابر بهمن تشنه
هجرانْت به خون، چو دشمن تشنه
مپسند که در کوی کرم نیست روا
در لعل تو آب کوثر و من تشنه!
سعد رعد گنجه‌ی
من نای تو نیستم که دمهات خورم!
تا چند چو دف دست ستمهات خورم
یا همچو رباب زخم غمهات خورم
گفتی که «چو چنگ در برت بنوازم!»
من نای تو نیستم که دمهات خورم!
امیر شمس‌لدین اسعد گنجه‌ی
آماج
دندان تو بر لؤلؤ عاج نهد
خاک قدمت بر سر ما تاج نهد
از بهر گمان ابرو و تیر مژه
دل، دیده هدف کند بر آماج نهد
شمس عمرگنجه‌ای
شفتالو (= بوسه)
بشنو، بفروش بر رهی شفتالو
چون کم شود، ار بیش نهی شفتالو
امروز به زر بده که باشد به از آنک
فردا به یکی سیب دهی شفتالو
قاضی شهاب گنجه‌ای
به دار آویخته به!
هندوی تو را گردن و سرپنجه به!
مشکین همه از حلقه فرو ریخته به!
در زیر کله مکن به زندان او را
او هست کشنده من، آویخته به!
عیانی گنجه‌ای
دود آتش رخسار
تا ماه رخت روشنی حسن بکاست
در حجره فرقت آرمیدن خوش ماست
اشک دو هزار کس درآورد به چشم
آن دود که از آتش رخسار تو خاست
فخر گنجه‌ای
هر چند خوشت نیاید ! . . .
از صحبت دوستان بریدن خوش نیست
در حجره فرقت آرمیدن خوش نیست
هر چند خوشت نیاید، این می گویم
دل بریدن و روی درکشیدن خوش نیست!
مختصر گنجه‌ای
دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/chame/556-aran-shervan-taraneh.html
https://www.tg-me.com/iranboom_ir
شادروان دکتر محمد امین ریاحی
https://www.tg-me.com/iranboom_ir/43585
در نزهة‌المجالس جمال خلیل شروانی که در نیمه اوّل قرن هفتم در شروان تألیف شده، ترانه‌های فراوانی از گویندگان آن سوی ارس (شروان و اران) از 6 شهر: گنجه، شروان، بیلقان، تفلیس، دربند، باکو به یادگار مانده است که نمونه‌هایی از آثار هزاران شاعر پارسی‌گوی از یاد رفته، و دلیل روشنی بر دیرینگی گسترش فرهنگ ایرانی در آن دیار است. در آن کتاب اشعار شاعرانی هم هست که به شهر معینی نسبت نیافته‌اند و حدس زده می‌شود که از همان نواحی باشند.
در اینجا به منظور یادکرد آن فارسی سرایان فراموش شده، از هر شاعر (به تفکیک شهرهای آنها) ترانه‌ای می‌آوریم:
گنجه:
می کهنه و گل تازه
در عشق، همه جهان پرآوازه ماست
وین واقعه بیش از حد و اندازه ماست
در مجلس ما گر می و گل نیست چه باک
کان بت، می کهنه و گل تازه ماست
برهان حسین گنجه ای
بادام ز چشم می فروشی ، یا نه؟
با من صنما به مهر کوشی یا نه؟
وز ما سخن وفا نیوشی یا نه؟
گیرم که زلب شکر به من می ندهی
بادام ، ز چشم می‌فروشی یا نه؟
جمال گنجه‌ای
در دفتر عمر . . .
در دفتر عمر هر چه زان ما بود
همواره به یاد آن بت یغما بود
خوشدل بودم بدان که جان زان من است
آن نیز چو دیدم « وله ایضا » بود
حمید پسر رشید گنجه ای
گل بکار و دوست بگزین
شاید که دلت زهر بدی پرهیزد
گل کار که خار اگر نکاری خیزد
تو دوست گزین که با تو مهر آمیزد دشمنت زمانه خود هزار انگیزد
خطیب گنجه ای
بهشت خالی!
گویند بهشت را کجا یابد مست
وز دوزخ، آزاد که بتواند جست؟
گر میخواران جمله به دوزخ باشند
پس بنمایم بهشت را چون کف دست!
. . . مشک غلام خط اوست!
در عالم جان خطبه به نام خط اوست صبح دل عشّاق ز شام خط اوست
تشبیه خطش به مشک می کردم عقل گفتا: غلطی مشک غلام خط اوست !
دختر خطیب گنجه
چشم است نه گوش! . . .
از دیده به جز پرده دریدن ناید
جز گریه و خونابه چکیدن ناید
گفتم مگری، نمی‌نیوشد چه کنم؟
چشم است نه گوش از او شنیدن ناید!
رشید گنجه ای
چندان که از او بیش خورم، تشنه‌ترم!
تا بر رخ زیبای تو باشد نظرم
هر لحظه بود آرزویت بیشترم
اندر لب تو آب حیاتی است که من
چندان که از او بیش خورم تشنه‌ترم
رضی گنجه ای
تنه زدن به معشوق مست!
مستش دیدم، گرفته راه خانه
خلقی با او، زخویش و زبیگانه
خود را به ستم بر او زدم مردانه
زآنگونه که با شمع کند پروانه!
رضیه گنجه‌ای
در لعل تو آب کوثر و من تشنه!
ای گشته به لطفت ابر بهمن تشنه
هجرانْت به خون، چو دشمن تشنه
مپسند که در کوی کرم نیست روا
در لعل تو آب کوثر و من تشنه!
سعد رعد گنجه‌ی
من نای تو نیستم که دمهات خورم!
تا چند چو دف دست ستمهات خورم
یا همچو رباب زخم غمهات خورم
گفتی که «چو چنگ در برت بنوازم!»
من نای تو نیستم که دمهات خورم!
امیر شمس‌لدین اسعد گنجه‌ی
آماج
دندان تو بر لؤلؤ عاج نهد
خاک قدمت بر سر ما تاج نهد
از بهر گمان ابرو و تیر مژه
دل، دیده هدف کند بر آماج نهد
شمس عمرگنجه‌ای
شفتالو (= بوسه)
بشنو، بفروش بر رهی شفتالو
چون کم شود، ار بیش نهی شفتالو
امروز به زر بده که باشد به از آنک
فردا به یکی سیب دهی شفتالو
قاضی شهاب گنجه‌ای
به دار آویخته به!
هندوی تو را گردن و سرپنجه به!
مشکین همه از حلقه فرو ریخته به!
در زیر کله مکن به زندان او را
او هست کشنده من، آویخته به!
عیانی گنجه‌ای
دود آتش رخسار
تا ماه رخت روشنی حسن بکاست
در حجره فرقت آرمیدن خوش ماست
اشک دو هزار کس درآورد به چشم
آن دود که از آتش رخسار تو خاست
فخر گنجه‌ای
هر چند خوشت نیاید ! . . .
از صحبت دوستان بریدن خوش نیست
در حجره فرقت آرمیدن خوش نیست
هر چند خوشت نیاید، این می گویم
دل بریدن و روی درکشیدن خوش نیست!
مختصر گنجه‌ای
دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/chame/556-aran-shervan-taraneh.html
https://www.tg-me.com/iranboom_ir
Telegram
ایران بوم
یازدهم خردادماه ۱۳۰۲، زادروز دکتر محمد امین ریاحی، ادیب، تاریخ پژوه، شاهنامه پژوه است.
یادش گرامی باد
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/2150-mohammad-amin-riahi-khoei-1.html
@iranboom_ir
یادش گرامی باد
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/2150-mohammad-amin-riahi-khoei-1.html
@iranboom_ir
استاد ابراهیمی دینانی
حرف اینست که حافظ، مجموع معارف ایران باستان را با مجموع معارف اسلامی در آمیخته است. در واقع، می توانم بگویم: عصاره ی تفکر ابن سینا و سهروردی و حتی فردوسی در حافظ، قابل مشاهده است؛ یعنی اگر تفکر فردوسی و ابن سینا و سهروردی را در زیباترین بیان خلاصه کنیم، از آن، غزل حافظ استخراج خواهد شد.
اشاره ی حافظ به فردوسی، کم نیست. به همین جهت است که غزل حافظ، به نظر حماسی می رسد و گاهی عملا حماسی است و از مضامین شعرفردوسی سرشار است. به همین ترتیب از دیدگاه های سهروردی هم نشانه های زیادی در زبان و بیان حافظ، یافت می شود.
حافظ بزرگ، در مجموع، ایران پیش از اسلام و ایران پس از اسلام را در هم آمیخته، یک وحدت شخصی به وجود آورده است، اما نه به گونه ی ترکیبی، که این دو را، جداجدا در کنار هم بگذارد. حافظ یک شخص است و با فصاحت و بلاغتی که آن را «خداداد» می داند، از معارف ایرانی و اسلامی یک چیز ساخته بود.
جناب خواجه، هنر بیان خودش را «خداداد» می خواند و واقعا هم چنین است.
من بارها گفته ام که غزل حافظ به گونه ای است که عارف ترین انسانها و فیلسوف ترین انسان، با خواندن آنها، گمشده ی خودشان را پیدا می کنند.
برگرفته از تاربرگ استاد دینانی به نقل از کتاب حافظ معنوی، ص ۱۶۱-۱۶۲
@iranboom_ir
حرف اینست که حافظ، مجموع معارف ایران باستان را با مجموع معارف اسلامی در آمیخته است. در واقع، می توانم بگویم: عصاره ی تفکر ابن سینا و سهروردی و حتی فردوسی در حافظ، قابل مشاهده است؛ یعنی اگر تفکر فردوسی و ابن سینا و سهروردی را در زیباترین بیان خلاصه کنیم، از آن، غزل حافظ استخراج خواهد شد.
اشاره ی حافظ به فردوسی، کم نیست. به همین جهت است که غزل حافظ، به نظر حماسی می رسد و گاهی عملا حماسی است و از مضامین شعرفردوسی سرشار است. به همین ترتیب از دیدگاه های سهروردی هم نشانه های زیادی در زبان و بیان حافظ، یافت می شود.
حافظ بزرگ، در مجموع، ایران پیش از اسلام و ایران پس از اسلام را در هم آمیخته، یک وحدت شخصی به وجود آورده است، اما نه به گونه ی ترکیبی، که این دو را، جداجدا در کنار هم بگذارد. حافظ یک شخص است و با فصاحت و بلاغتی که آن را «خداداد» می داند، از معارف ایرانی و اسلامی یک چیز ساخته بود.
جناب خواجه، هنر بیان خودش را «خداداد» می خواند و واقعا هم چنین است.
من بارها گفته ام که غزل حافظ به گونه ای است که عارف ترین انسانها و فیلسوف ترین انسان، با خواندن آنها، گمشده ی خودشان را پیدا می کنند.
برگرفته از تاربرگ استاد دینانی به نقل از کتاب حافظ معنوی، ص ۱۶۱-۱۶۲
@iranboom_ir
پرده برداری از تندیس حکیم ابوالقاسم فردوسی در تهران
خرداد ماه سال ۱۳۳۸ با برپايي مراسمي با شكوه، از مجسمه ابوالقاسم فردوسي در ميدان فردوسي شهر تهران پرده برداري شد. ترديد نيست که فردوسي بيش از هركس ديگر به ايران و ايراني خدمت بي شائبه كرده است. فرق فردوسي با ساير ايراندوستان بنام، در اين بوده است كه بدون چشمداشت عمر خود را وقف خدمت به وطن و زبان فارسي كرد. او بسال 1020 میلادی در توس درگذشت و ايرانيان هر روز كه مي گذرد بيشتر متوجه عمق و عظمت خدمات بي دريغ فردوسي مي شوند.
مهرماه سال 1313 کار نوسازي آرامگاه فردوسي در توس پس از شش سال به پایان رسید و بيستم این ماه طي مراسمي كم نظير با حضور ايرانشناسان سراسر جهان، اديبان كشور و مقامات فرهنگي و دولتي گشايش يافت. ایرانشناسان شرکت کننده در مراسم ضمن قطعنامه ای به فردوسي لقب «ميهندوسترين ايرانيان» داده شد كه عمر خود را داوطلبانه صرف خدمت به ايران، تاريخ آن و زبان پارسي كرد و تاريخ ايران (شاهنامه) را به شعر در آورد.
مورخان متفقا فردوسی را تنها فرد در سراسر تاريخ بشر خوانده اند كه بدون هرگونه دریافت، همه عمر خود را صرف زنده كردن تاريخ وطنش (ايران)، خصلت هاي نيك هموطنان (ايرانيان) و زبان نياكان (زبان پارسي) و شناساندن فرهنگ و تمدن كهن ميهنش كرد و به نوشته دكتر رضا زاده شفق، شصت هزار بيت شعر گفت تا شكوه ايران باقي بماند و باعث افتخار و دلگرمي نسلهاي بعد باشد تا بدانند كه چه ميراثي گرانبها و با عظمت برايشان باقي مانده است و با همه توان بكوشند كه اين ميراث همچنان سربلند و بزرگ و عزيز باقي بماند. فردوسي براي به نظم در آوردن تاريخ ايران، اسناد فراوان خواند كه خود او گفته است:
«بسي رنج بردم بسي نامه (مكتوب و سند)
خواندم ـ زگفتار تازي (اسنادي كه به زبان عربي نوشته شده بود) و از پهلواني (اسنادي كه به پارسي دوران اشكاني و ساساني بود)».
به مناسبت هزار ساله شدن فردوسي كه ايرانيان بايد هميشه مرهون زحمات، احساس و عواطف وطندوستانه او باشند يك هفته در سراسر كشور جشن گرفته شده بود، مجلس با تصویب قطنعامه از او تقدیر کرده بود و بهترين خيابان و ميدان تهران به اسم او نامگذاري شده است. در همان هفته در خيابان تخت جمشيد (طالقاني) تهران زيباترين مدرسه نوبنياد كشور به نام فردوسي نامگذاري شد.
در شهرهاي ديگر مدارس و تالارها و خيابانها به نام فردوسي نامگذاري شد و بعدا مدارس تازه ساز و دانشگاه، كه اين قدرشناسي ها باز هم براي مردي كه گفت:
همه سر به سر تن به كشتن دهيم
به از آن كه ايران به دشمن دهيم»، كم است.
تاربرگ امروز در تاریخ / دكتر كيهاني زاده
@iranboom_ir
خرداد ماه سال ۱۳۳۸ با برپايي مراسمي با شكوه، از مجسمه ابوالقاسم فردوسي در ميدان فردوسي شهر تهران پرده برداري شد. ترديد نيست که فردوسي بيش از هركس ديگر به ايران و ايراني خدمت بي شائبه كرده است. فرق فردوسي با ساير ايراندوستان بنام، در اين بوده است كه بدون چشمداشت عمر خود را وقف خدمت به وطن و زبان فارسي كرد. او بسال 1020 میلادی در توس درگذشت و ايرانيان هر روز كه مي گذرد بيشتر متوجه عمق و عظمت خدمات بي دريغ فردوسي مي شوند.
مهرماه سال 1313 کار نوسازي آرامگاه فردوسي در توس پس از شش سال به پایان رسید و بيستم این ماه طي مراسمي كم نظير با حضور ايرانشناسان سراسر جهان، اديبان كشور و مقامات فرهنگي و دولتي گشايش يافت. ایرانشناسان شرکت کننده در مراسم ضمن قطعنامه ای به فردوسي لقب «ميهندوسترين ايرانيان» داده شد كه عمر خود را داوطلبانه صرف خدمت به ايران، تاريخ آن و زبان پارسي كرد و تاريخ ايران (شاهنامه) را به شعر در آورد.
مورخان متفقا فردوسی را تنها فرد در سراسر تاريخ بشر خوانده اند كه بدون هرگونه دریافت، همه عمر خود را صرف زنده كردن تاريخ وطنش (ايران)، خصلت هاي نيك هموطنان (ايرانيان) و زبان نياكان (زبان پارسي) و شناساندن فرهنگ و تمدن كهن ميهنش كرد و به نوشته دكتر رضا زاده شفق، شصت هزار بيت شعر گفت تا شكوه ايران باقي بماند و باعث افتخار و دلگرمي نسلهاي بعد باشد تا بدانند كه چه ميراثي گرانبها و با عظمت برايشان باقي مانده است و با همه توان بكوشند كه اين ميراث همچنان سربلند و بزرگ و عزيز باقي بماند. فردوسي براي به نظم در آوردن تاريخ ايران، اسناد فراوان خواند كه خود او گفته است:
«بسي رنج بردم بسي نامه (مكتوب و سند)
خواندم ـ زگفتار تازي (اسنادي كه به زبان عربي نوشته شده بود) و از پهلواني (اسنادي كه به پارسي دوران اشكاني و ساساني بود)».
به مناسبت هزار ساله شدن فردوسي كه ايرانيان بايد هميشه مرهون زحمات، احساس و عواطف وطندوستانه او باشند يك هفته در سراسر كشور جشن گرفته شده بود، مجلس با تصویب قطنعامه از او تقدیر کرده بود و بهترين خيابان و ميدان تهران به اسم او نامگذاري شده است. در همان هفته در خيابان تخت جمشيد (طالقاني) تهران زيباترين مدرسه نوبنياد كشور به نام فردوسي نامگذاري شد.
در شهرهاي ديگر مدارس و تالارها و خيابانها به نام فردوسي نامگذاري شد و بعدا مدارس تازه ساز و دانشگاه، كه اين قدرشناسي ها باز هم براي مردي كه گفت:
همه سر به سر تن به كشتن دهيم
به از آن كه ايران به دشمن دهيم»، كم است.
تاربرگ امروز در تاریخ / دكتر كيهاني زاده
@iranboom_ir
الا خاک ایران که پرگوهری
زهرچه گمان پرورد برتری
همه کوه و دشتت بُود زرنشان
که رشک بهشتی و آن را سری
تو را زیبد ای خاک با فرهی
به کیوان فرازی سر سروری
و خورشید و هر اختر کهکشان
نگینت بگردد بر انگشتری
همه شیر و گُردند چو فرزند تو
که بر دامن مهر خود پروری
تو را گفته یزدان: که ای ملک جم
منت داده ام بر جهان سروری
هرآن کس بُود خصم تو درجهان
بداند که دینش بُود کافری
همه عشق سینا تویی ای وطن
که اورا تو جانی به تن دلبری
۱۳۹۱/۱۱/۱۵
بیگی ( سینا ) لنگرودی
از دفتر : « ایران وطنم » - انتشارات سمرقند
@iranboom_ir
زهرچه گمان پرورد برتری
همه کوه و دشتت بُود زرنشان
که رشک بهشتی و آن را سری
تو را زیبد ای خاک با فرهی
به کیوان فرازی سر سروری
و خورشید و هر اختر کهکشان
نگینت بگردد بر انگشتری
همه شیر و گُردند چو فرزند تو
که بر دامن مهر خود پروری
تو را گفته یزدان: که ای ملک جم
منت داده ام بر جهان سروری
هرآن کس بُود خصم تو درجهان
بداند که دینش بُود کافری
همه عشق سینا تویی ای وطن
که اورا تو جانی به تن دلبری
۱۳۹۱/۱۱/۱۵
بیگی ( سینا ) لنگرودی
از دفتر : « ایران وطنم » - انتشارات سمرقند
@iranboom_ir
اولویت محیط زیست کدام است؟ - عباس محمدی
کنت وات، در سرآغاز کتاب مبانی محیط زیست می‌گوید: «شاید این نکته که مسایل بوم‌شناسی خالص از بعضی جهات بهتر هستند، درست باشد، ولی اگر فرزندان ما و همسالان آنها اقدام عاجل و موثری درمورد آلودگی هوا و عواقب آن به عمل نیاورند، نوه‌های ما ممکن است دیگر قادر به مطالعه‌ی مسایل بوم‌شناسی خالص نباشند». این نکته، بیش از سه دهه پیش گفته شده و اکنون با روند تخریب شدیدی که جهان در پیش داشته، نه نوه‌های ما، بلکه فرزندان‌مان فرصت مطالعه‌ی بسیاری از مسایل زیستی را از دست خواهند داد یا (درموردهایی مانند مطالعه‌ی بخش‌های گسترده‌ای از جنگل‌های بارانی) از دست داده اند.
حکایت ما دوستداران محیط زیست (و البته بیشتر افراد جامعه‌ی بشری) حکایت کاروانیانی است که راهزنان بر ایشان تاخته اند؛ در این حال، بیش از هر چیز نگاهداشت آن‌چه که داریم اهمیت دارد. برای مثال، مهم حفظ مواد خوراکی‌مان است و نه وسواس و تدقیق در نوع غذا. ترجمان گفته‌ی کنت وات برای فعالان محیط زیست این است که زمان زیادی در دسترس نیست تا آسوده خاطر، دل به اکولوژی محض یا مطالعه‌های به کلی آکادمیک بدهیم؛ باید هرچه سریع‌تر جلوی تخریب و آلوده‌سازی محیط زیست را بگیریم تا آن فرصت مطالعاتی مطلوب، برای همیشه از دست نرود. من در جاهای دیگری هم اشاره کرده ام که معضل محیط زیست بیشتر یک موضوع اجتماعی است تا یک امر فنی خاص. به بیان دیگر، در این مورد کمتر با یک معمای علمی، و بسیار بیشتر با یک مشکل مربوط به تضاد رفتاری و دیدگاهی طبقه‌های فرادست جامعه با مصالح جامعه، روبرو هستیم. حل این مشکل، نه با فعالیت در آزمایشگاه‌ها و کتابخانه‌ها واتاق‌های فکر بلکه تا حد زیادی از طریق مبارزه‌ی اجتماعی فرادست می آید.
توجه به این مساله، برای کسانی که می‌خواهند به‌راستی کاری برای محیط زیست کنند، از این جهت اهمیت دارد که به آنان کمک می‌کند تا اولویت‌های خود را در تلاش برای حفاظت محیط زیست، مشخص سازند. آیا باید به ایجاد مراکز علمی و تحقیقاتی بیشتر پرداخت، یا با کارهای آموزشی همگانی و فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی، مردم را به مقابله با افراد و سازمان‌های مخرب محیط زیست فراخواند؟ آیا باید خویشتن را غرق در مطالعه‌ی علمی برای پی بردن به رازهای تباهی محیط زیست کرد، یا با دریافت چکیده‌ی دانشی که در مرکزهای علمی معتبر جهان به دست آمده وارد کارزار اجتماعی با تبهکارانی شد که برای به دست آوردن سود بیشتر محیط را ویران می‌کنند؟ شاید بگویند که هرکدام از این رویکردها، بسته به علاقه و استعداد شخصی یا امکانات موجود، جایگاه و ارزش خود را دارد و نمی‌توان یکی را بر دیگری برتر دانست.
اما، موضوع این است که در شرایط مشخص کنونی ایران کدام رویکرد اولویت دارد. به نظر من، در سمت دولت و در سیاست‌گزاری‌های کلان، لازم است که به جای ایجاد دانشکده‌های بیشتر برای محیط زیست و دیگر علوم زیستی، به ارتقای مراکز موجود پرداخت، و به جای پروردن شمار زیادی دانش‌آموخته با انبان‌های محفوظات ، انسان‌های اجتماعی چالش‌گر و منتقد و جستجوکننده تربیت کرد. اگر مشکل محیط زیست ما با تحصیلات و پرورش شماری دکتر و مهندس حل می شد، پس چرا در 15-10 سال گذشته که صدها دانش آموخته‌ی محیط زیست از دانشگاه‌های کشور بیرون آمده اند، وضع محیط زیست به مراتب خراب‌تر از گذشته شده است؟! چرا دانشکده‌های محیط زیست و استادان و دانشجویان و دانش آموختگان این دانشکده‌ها که به چند هزار نفرمی رسند، در جنبش محیط زیستی حضور چشم‌گیر ندارند، و اصلا چرا خود منشا هیچ جنبش محیط زیستی نبوده اند؟! چرا در تجمع‌های اعتراض به اوضاع غم‌بار محیط زیست کشور، معمولا فقط چند ده نفر شرکت می‌کنند و از آن صدها مهندس و دکتر و استاد دانشگاه خبری نیست؟! آیا «شان» نخبگان ما اجازه نمی‌دهد که در حرکت‌های خیابانی و آموزش‌های چهره به چهره و برنامه‌های پاک سازی شرکت کنند، یا روحیه‌ی تسلیم‌طلبانه‌ای که در دانشگاه‌های ما ترویج می‌شود و تمکینی که بیشتر جوانان ما به این وضع دارند، سبب‌ساز این بی‌عملی است؟
نمونه‌های بسیاری را در زمینه‌های دیگر می‌توان یادآور شد که سامانه‌ی آموزش رسمی ما نتوانسته در آنها مولد و منشا اثر باشد. شاید آشکارترین نمود این بیماری را در موضوع معماری و ساختمان سازی بتوان دید که با گذشت حدود هشتاد سال از تاسیس دانشکده‌های فنی و دانش‌آموخته شدن هزاران مهندس و دکتر در این رشته، شهرها و روستاهایی داریم با بافت و هویت مخدوش و ساختمان‌هایی بدمنظر و سست‌بنیان و ناهماهنگ با محیط زیست و میراث فرهنگی.
دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/16559-olaviat-mohit-zist-950310-007.html
@iranboom_ir
کنت وات، در سرآغاز کتاب مبانی محیط زیست می‌گوید: «شاید این نکته که مسایل بوم‌شناسی خالص از بعضی جهات بهتر هستند، درست باشد، ولی اگر فرزندان ما و همسالان آنها اقدام عاجل و موثری درمورد آلودگی هوا و عواقب آن به عمل نیاورند، نوه‌های ما ممکن است دیگر قادر به مطالعه‌ی مسایل بوم‌شناسی خالص نباشند». این نکته، بیش از سه دهه پیش گفته شده و اکنون با روند تخریب شدیدی که جهان در پیش داشته، نه نوه‌های ما، بلکه فرزندان‌مان فرصت مطالعه‌ی بسیاری از مسایل زیستی را از دست خواهند داد یا (درموردهایی مانند مطالعه‌ی بخش‌های گسترده‌ای از جنگل‌های بارانی) از دست داده اند.
حکایت ما دوستداران محیط زیست (و البته بیشتر افراد جامعه‌ی بشری) حکایت کاروانیانی است که راهزنان بر ایشان تاخته اند؛ در این حال، بیش از هر چیز نگاهداشت آن‌چه که داریم اهمیت دارد. برای مثال، مهم حفظ مواد خوراکی‌مان است و نه وسواس و تدقیق در نوع غذا. ترجمان گفته‌ی کنت وات برای فعالان محیط زیست این است که زمان زیادی در دسترس نیست تا آسوده خاطر، دل به اکولوژی محض یا مطالعه‌های به کلی آکادمیک بدهیم؛ باید هرچه سریع‌تر جلوی تخریب و آلوده‌سازی محیط زیست را بگیریم تا آن فرصت مطالعاتی مطلوب، برای همیشه از دست نرود. من در جاهای دیگری هم اشاره کرده ام که معضل محیط زیست بیشتر یک موضوع اجتماعی است تا یک امر فنی خاص. به بیان دیگر، در این مورد کمتر با یک معمای علمی، و بسیار بیشتر با یک مشکل مربوط به تضاد رفتاری و دیدگاهی طبقه‌های فرادست جامعه با مصالح جامعه، روبرو هستیم. حل این مشکل، نه با فعالیت در آزمایشگاه‌ها و کتابخانه‌ها واتاق‌های فکر بلکه تا حد زیادی از طریق مبارزه‌ی اجتماعی فرادست می آید.
توجه به این مساله، برای کسانی که می‌خواهند به‌راستی کاری برای محیط زیست کنند، از این جهت اهمیت دارد که به آنان کمک می‌کند تا اولویت‌های خود را در تلاش برای حفاظت محیط زیست، مشخص سازند. آیا باید به ایجاد مراکز علمی و تحقیقاتی بیشتر پرداخت، یا با کارهای آموزشی همگانی و فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی، مردم را به مقابله با افراد و سازمان‌های مخرب محیط زیست فراخواند؟ آیا باید خویشتن را غرق در مطالعه‌ی علمی برای پی بردن به رازهای تباهی محیط زیست کرد، یا با دریافت چکیده‌ی دانشی که در مرکزهای علمی معتبر جهان به دست آمده وارد کارزار اجتماعی با تبهکارانی شد که برای به دست آوردن سود بیشتر محیط را ویران می‌کنند؟ شاید بگویند که هرکدام از این رویکردها، بسته به علاقه و استعداد شخصی یا امکانات موجود، جایگاه و ارزش خود را دارد و نمی‌توان یکی را بر دیگری برتر دانست.
اما، موضوع این است که در شرایط مشخص کنونی ایران کدام رویکرد اولویت دارد. به نظر من، در سمت دولت و در سیاست‌گزاری‌های کلان، لازم است که به جای ایجاد دانشکده‌های بیشتر برای محیط زیست و دیگر علوم زیستی، به ارتقای مراکز موجود پرداخت، و به جای پروردن شمار زیادی دانش‌آموخته با انبان‌های محفوظات ، انسان‌های اجتماعی چالش‌گر و منتقد و جستجوکننده تربیت کرد. اگر مشکل محیط زیست ما با تحصیلات و پرورش شماری دکتر و مهندس حل می شد، پس چرا در 15-10 سال گذشته که صدها دانش آموخته‌ی محیط زیست از دانشگاه‌های کشور بیرون آمده اند، وضع محیط زیست به مراتب خراب‌تر از گذشته شده است؟! چرا دانشکده‌های محیط زیست و استادان و دانشجویان و دانش آموختگان این دانشکده‌ها که به چند هزار نفرمی رسند، در جنبش محیط زیستی حضور چشم‌گیر ندارند، و اصلا چرا خود منشا هیچ جنبش محیط زیستی نبوده اند؟! چرا در تجمع‌های اعتراض به اوضاع غم‌بار محیط زیست کشور، معمولا فقط چند ده نفر شرکت می‌کنند و از آن صدها مهندس و دکتر و استاد دانشگاه خبری نیست؟! آیا «شان» نخبگان ما اجازه نمی‌دهد که در حرکت‌های خیابانی و آموزش‌های چهره به چهره و برنامه‌های پاک سازی شرکت کنند، یا روحیه‌ی تسلیم‌طلبانه‌ای که در دانشگاه‌های ما ترویج می‌شود و تمکینی که بیشتر جوانان ما به این وضع دارند، سبب‌ساز این بی‌عملی است؟
نمونه‌های بسیاری را در زمینه‌های دیگر می‌توان یادآور شد که سامانه‌ی آموزش رسمی ما نتوانسته در آنها مولد و منشا اثر باشد. شاید آشکارترین نمود این بیماری را در موضوع معماری و ساختمان سازی بتوان دید که با گذشت حدود هشتاد سال از تاسیس دانشکده‌های فنی و دانش‌آموخته شدن هزاران مهندس و دکتر در این رشته، شهرها و روستاهایی داریم با بافت و هویت مخدوش و ساختمان‌هایی بدمنظر و سست‌بنیان و ناهماهنگ با محیط زیست و میراث فرهنگی.
دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/16559-olaviat-mohit-zist-950310-007.html
@iranboom_ir
🌱روز جهانی محیط زیست
(۱۵ خرداد - ۵ ژوئن)
امروز پنجم ژوئن روز جهانی محیط زیست است.
https://www.tg-me.com/iranboom_ir/40978
هر سال روز 5 ژوئن (۱۵ خرداد ماه) دوستداران و علاقه‌مندان به طبیعت روز جهانی محیط‌زیست را گرامی می‌دارند.
روز محیط زیست و پیامد های بی مهری با طبیعت - ...و طبیعت هم کار خو د را می‌کند
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/5308-va-tabiat-kar-khod-ra.html
#روز_جهانی_محیط_زیست
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/5314-roz-jahani-mohit-zist-40sale.html
ما و مناسبت‌های محیط زیستی جهان
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/404-zist-boom-va-ma.html
در هفته‌ی محیط زیست کاری بکنیم!
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/16557-dar-hafte-mohitzist-950310.html
اولویت محیط زیست کدام است؟
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/16559-olaviat-mohit-zist-950310-007.html
جای خالی ایران در روز جهانی محیط زیست!
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/5299-jaye-khali-iran-dar-roz-jahani-mohit-zist.html
https://www.tg-me.com/iranboom_ir
(۱۵ خرداد - ۵ ژوئن)
امروز پنجم ژوئن روز جهانی محیط زیست است.
https://www.tg-me.com/iranboom_ir/40978
هر سال روز 5 ژوئن (۱۵ خرداد ماه) دوستداران و علاقه‌مندان به طبیعت روز جهانی محیط‌زیست را گرامی می‌دارند.
روز محیط زیست و پیامد های بی مهری با طبیعت - ...و طبیعت هم کار خو د را می‌کند
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/5308-va-tabiat-kar-khod-ra.html
#روز_جهانی_محیط_زیست
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/5314-roz-jahani-mohit-zist-40sale.html
ما و مناسبت‌های محیط زیستی جهان
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/404-zist-boom-va-ma.html
در هفته‌ی محیط زیست کاری بکنیم!
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/16557-dar-hafte-mohitzist-950310.html
اولویت محیط زیست کدام است؟
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/16559-olaviat-mohit-zist-950310-007.html
جای خالی ایران در روز جهانی محیط زیست!
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/5299-jaye-khali-iran-dar-roz-jahani-mohit-zist.html
https://www.tg-me.com/iranboom_ir
Telegram
ایران بوم
(۱۵ خرداد - ۵ ژوئن)
🌱روز جهانی محیط زیست
امروز پنجم ژوئن روز جهانی محیط زیست است.
@iranboom_ir
🌱روز جهانی محیط زیست
امروز پنجم ژوئن روز جهانی محیط زیست است.
@iranboom_ir
رضا داوری اردکانی (زادهٔ ۱۵ خرداد ۱۳۱۲)، فیلسوف و متفکر ایرانی و استاد بازنشستهٔ گروه فلسفهٔ دانشگاه تهران است. داوری اردکانی از بدو تأسیس فرهنگستان علوم (۱۳۶۸) عضو پیوستهٔ فرهنگستان علوم است و از سال ۱۳۷۷، ریاست این فرهنگستان را بر عهده دارد. او از چهره‌های شاخص در حوزهٔ نظریه‌پردازی فرهنگی و اندیشهٔ فلسفی ایران به‌شمار می‌آید. او همچنین عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی است. داوری اردکانی همچنین از اعضای هیئت مؤسس انجمن فلسفه میان‌فرهنگی ایران است و در حال حاضر یکی از اعضای هیئت مدیرهٔ این انجمن نیز می‌باشد. او یکی از چهره‌های ماندگار است.
@iranboom_ir
@iranboom_ir
ایران یک نام نیست، یک حقیقت است - راه آینده را باید از تاریخ ایران بپرسیم
سخنرانی دکتر رضا داوری اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم
https://www.tg-me.com/iranboom_ir/40981
در باب معنی و اهمیت وطن هم نظرها یکسان نیست، تا آنجا که ممکن است کسی بگوید تعلق اشخاص به این یا آن وطن اهمیت ندارد و مهم انسان بودن است.
این حرف خوبی است، اما متأسفانه گوینده‌اش از شرایط انسان بودن و زندگی انسانی خبر ندارد.
مگر آنکه وطن را جایی بی‌نام و در قرب حق بداند.
ولی به‌هرحال کسانی که ایران را چیزی بیش از یک نام نمی‌دانند بدانند که این نام را ما اختیار نکرده‌ایم بلکه ما نام و عنوان خود را از ایران گرفته‌ایم.
نام ایران چندان ثبات و دوام داشته است که مدعی هر چه بکوشد نمی‌تواند آن را نادیده بگیرد. نامی را که نتوان تغییر داد، نام نیست. حقیقت است!
ایران با اینکه یک موجودیت واحد است همواره شئون متفاوت اما به هم بسته سیاسی و فرهنگی و تاریخی داشته است. در زمان‌های دور شأن سیاسی آشکارتر بوده اما در دوره‌ی اسلامی لااقل تا زمان صفویه با اینکه رسوم سیاسی سابق کم و بیش محفوظ بوده، شأن فرهنگی ایران جلوه بیشتر پیدا کرده است.
در دوران صفویان ایران فرهنگی و ایران سیاسی در عرض یکدیگر قرار گرفتند.
مهم این است که بپذیریم ایرانی بوده است و هست و ما نیز به آن بسته ایم. چیزی که فهم این معنی را دشوار می کند تلقی مکانیکی از تاریخ و انسان است. ما معمولاً توجه نمی کنیم یا از یاد می بریم که انسان در نسبت و ارتباطش با دیگران و با تاریخ، انسان می شود. او موجودی نیست که همواره در هر زمان و هر جا فهم و درک ثابت داشته باشد زیرا ادراک یک امر صرفاً فیزیولوژیک و روانشناختی نیست که ساختار ثابت داشته باشد. اگر هم آن را کار مغز بدانیم باید توجه کنیم که مغز انسان با جهان انسانی تناسب و تناظر دارد. چنانکه یکی از اجزاء مغز مرکز حافظه است و اگر این مرکز آسیب ببیند، ادراک مختل می شود یعنی آدمی بدون حافظه ادراک ندارد.
ایران هم تاریخی است که در وجود مردمانش تحقق یافته است و ما هم اکنون نیز کم و بیش به آن بسته ایم و به این بستگی نیاز داریم و برای اینکه آن را تجدید و حفظ و مستحکم کنیم باید به آن بیندیشیم.
همه مردمان در جهان خاص خود در نسبت با تاریخ و وطن خویش زندگی می کنند و راه می جویند و به جایی می رسند. افراد ممتاز در هر جامعه آنان اند که بیشترین بستگی را به فرهنگ و تاریخ خود دارند. آن که بی تاریخ است، درک و علم و خرد و هنر ندارد.
نکته دیگر اینکه دانایی و تفکر و خرد ایران را در فلسفه و کلام و فقه و حدیث محدود نباید دانست و مگر نه اینکه ایران شاعرانی دارد که در زمره بزرگان شعر تاریخ اند. شعر و علم و تفکر را از تدبیر و نظم امور جدا ندانیم یعنی اگر دانش و معرفت و شعر نبود، قدرت سیاسی هم پشتوانه نداشت. ایران صرف ایران سیاسی نیست بلکه شأن بزرگ فرهنگی دارد و این شأن در مرزهای جغرافیایی و سیاسی ایران کنونی محدود نمی شود. ایران تاریخی و فرهنگی گر چه دگرگونیها و گشتها و گسستها داشته، در حافظه تاریخی ایرانیان محفوظ مانده و در دوره اسلامی در شعر و ادب فارسی و مخصوصاً در شعر فردوسی قوام تازه یافته و در زمانی که خطر هجوم نظامی آن را به نابودی تهدید می کرده با شعر مولوی و سعدی و حافظ و با دانش و معرفت متفکران و هنرمندان بلا را از سر گذرانده و راهش را ادامه داده است. مهاجمان هم در فرهنگ ایران تحلیل رفته و عاقبت ایرانی شده اند و حتی اخلافشان در خارج از ایران در ترویج و نشر فرهنگ و ادب و علم و معرفت ایرانی کوشیدند.
ما اکنون چه بخواهیم و چه نخواهیم به تاریخ چند هزار ساله ایران وابسته ایم و آینده ما به نحوه وابستگی و پیوستگیمان بستگی دارد.
در زمانی که کارها دشوار و راهها پر آشوب می شود و باید در میان پریشانیها و آشفتگیها راهی جست یا گشود، تاریخ است که به دادمان می رسد و یاد گذشته نوری به آینده می افکند. راه آینده ایران تکرار رسم دیرین نیست و از آینده جهان هم نمی تواند به کلی مستقل باشد. اکنون تا حدودی تکلیف هر کشوری در نقشه جغرافیایی فکری و فرهنگی و سیاسی جهان معین می شود.
مع هذا آنها که می خواهند آینده داشته باشند باید راه آینده خود را از تاریخ بپرسند. ما هم این راه را باید از تاریخ ایران بپرسیم. این راه حتی اگر در دوره هایی دستخوش گسیختگی شده باشد پیوندش به کلی با گذشته قطع نشده و به هر حال با زمان تاریخی (که البته مراد زمان فیزیک و تقویم نیست) و گسست هایش بی مناسبت نیست.
دنباله نوشتار:
http://www.mehrnews.com/news/4073247/
@iranboom_ir
سخنرانی دکتر رضا داوری اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم
https://www.tg-me.com/iranboom_ir/40981
در باب معنی و اهمیت وطن هم نظرها یکسان نیست، تا آنجا که ممکن است کسی بگوید تعلق اشخاص به این یا آن وطن اهمیت ندارد و مهم انسان بودن است.
این حرف خوبی است، اما متأسفانه گوینده‌اش از شرایط انسان بودن و زندگی انسانی خبر ندارد.
مگر آنکه وطن را جایی بی‌نام و در قرب حق بداند.
ولی به‌هرحال کسانی که ایران را چیزی بیش از یک نام نمی‌دانند بدانند که این نام را ما اختیار نکرده‌ایم بلکه ما نام و عنوان خود را از ایران گرفته‌ایم.
نام ایران چندان ثبات و دوام داشته است که مدعی هر چه بکوشد نمی‌تواند آن را نادیده بگیرد. نامی را که نتوان تغییر داد، نام نیست. حقیقت است!
ایران با اینکه یک موجودیت واحد است همواره شئون متفاوت اما به هم بسته سیاسی و فرهنگی و تاریخی داشته است. در زمان‌های دور شأن سیاسی آشکارتر بوده اما در دوره‌ی اسلامی لااقل تا زمان صفویه با اینکه رسوم سیاسی سابق کم و بیش محفوظ بوده، شأن فرهنگی ایران جلوه بیشتر پیدا کرده است.
در دوران صفویان ایران فرهنگی و ایران سیاسی در عرض یکدیگر قرار گرفتند.
مهم این است که بپذیریم ایرانی بوده است و هست و ما نیز به آن بسته ایم. چیزی که فهم این معنی را دشوار می کند تلقی مکانیکی از تاریخ و انسان است. ما معمولاً توجه نمی کنیم یا از یاد می بریم که انسان در نسبت و ارتباطش با دیگران و با تاریخ، انسان می شود. او موجودی نیست که همواره در هر زمان و هر جا فهم و درک ثابت داشته باشد زیرا ادراک یک امر صرفاً فیزیولوژیک و روانشناختی نیست که ساختار ثابت داشته باشد. اگر هم آن را کار مغز بدانیم باید توجه کنیم که مغز انسان با جهان انسانی تناسب و تناظر دارد. چنانکه یکی از اجزاء مغز مرکز حافظه است و اگر این مرکز آسیب ببیند، ادراک مختل می شود یعنی آدمی بدون حافظه ادراک ندارد.
ایران هم تاریخی است که در وجود مردمانش تحقق یافته است و ما هم اکنون نیز کم و بیش به آن بسته ایم و به این بستگی نیاز داریم و برای اینکه آن را تجدید و حفظ و مستحکم کنیم باید به آن بیندیشیم.
همه مردمان در جهان خاص خود در نسبت با تاریخ و وطن خویش زندگی می کنند و راه می جویند و به جایی می رسند. افراد ممتاز در هر جامعه آنان اند که بیشترین بستگی را به فرهنگ و تاریخ خود دارند. آن که بی تاریخ است، درک و علم و خرد و هنر ندارد.
نکته دیگر اینکه دانایی و تفکر و خرد ایران را در فلسفه و کلام و فقه و حدیث محدود نباید دانست و مگر نه اینکه ایران شاعرانی دارد که در زمره بزرگان شعر تاریخ اند. شعر و علم و تفکر را از تدبیر و نظم امور جدا ندانیم یعنی اگر دانش و معرفت و شعر نبود، قدرت سیاسی هم پشتوانه نداشت. ایران صرف ایران سیاسی نیست بلکه شأن بزرگ فرهنگی دارد و این شأن در مرزهای جغرافیایی و سیاسی ایران کنونی محدود نمی شود. ایران تاریخی و فرهنگی گر چه دگرگونیها و گشتها و گسستها داشته، در حافظه تاریخی ایرانیان محفوظ مانده و در دوره اسلامی در شعر و ادب فارسی و مخصوصاً در شعر فردوسی قوام تازه یافته و در زمانی که خطر هجوم نظامی آن را به نابودی تهدید می کرده با شعر مولوی و سعدی و حافظ و با دانش و معرفت متفکران و هنرمندان بلا را از سر گذرانده و راهش را ادامه داده است. مهاجمان هم در فرهنگ ایران تحلیل رفته و عاقبت ایرانی شده اند و حتی اخلافشان در خارج از ایران در ترویج و نشر فرهنگ و ادب و علم و معرفت ایرانی کوشیدند.
ما اکنون چه بخواهیم و چه نخواهیم به تاریخ چند هزار ساله ایران وابسته ایم و آینده ما به نحوه وابستگی و پیوستگیمان بستگی دارد.
در زمانی که کارها دشوار و راهها پر آشوب می شود و باید در میان پریشانیها و آشفتگیها راهی جست یا گشود، تاریخ است که به دادمان می رسد و یاد گذشته نوری به آینده می افکند. راه آینده ایران تکرار رسم دیرین نیست و از آینده جهان هم نمی تواند به کلی مستقل باشد. اکنون تا حدودی تکلیف هر کشوری در نقشه جغرافیایی فکری و فرهنگی و سیاسی جهان معین می شود.
مع هذا آنها که می خواهند آینده داشته باشند باید راه آینده خود را از تاریخ بپرسند. ما هم این راه را باید از تاریخ ایران بپرسیم. این راه حتی اگر در دوره هایی دستخوش گسیختگی شده باشد پیوندش به کلی با گذشته قطع نشده و به هر حال با زمان تاریخی (که البته مراد زمان فیزیک و تقویم نیست) و گسست هایش بی مناسبت نیست.
دنباله نوشتار:
http://www.mehrnews.com/news/4073247/
@iranboom_ir
Telegram
ایران بوم
رضا داوری اردکانی (زادهٔ ۱۵ خرداد ۱۳۱۲)، فیلسوف و متفکر ایرانی و استاد بازنشستهٔ گروه فلسفهٔ دانشگاه تهران است. داوری اردکانی از بدو تأسیس فرهنگستان علوم (۱۳۶۸) عضو پیوستهٔ فرهنگستان علوم است و از سال ۱۳۷۷، ریاست این فرهنگستان را بر عهده دارد. او از چهره‌های…
در هفته‌ی محیط زیست کاری بکنیم!
عباس محمدی
پنجم ماه ژوئن (پانزدهم خرداد) روز جهانی محیط زیست، و فرصتی دیگر برای اندیشیدن به وظیفه‌ای است که در برابر زمین داریم. در ایران، یک هفته از شانزدهم خرداد، به عنوان هفته‌ی محیط زیست شناخته می‌شود.
کوه‌نوردان، در مقام طبیعت‌دوستانی که پیوسته با طبیعت در تماس هستند، در خط مقدم مدافعان حفاظت زمین هستند. بیاییم در هفته‌ی پیش رو، با:
* پاک‌سازی کوهها
* ترویج فرهنگ حفاظت محیط زیست
* گفتگو درباره‌ی چالش‌های سرزمین‌مان (مساله‌ی آب، فرسایش خاک، آلودگی هوا،...)
* کار رسانه‌ای
* رویارویی با طرح‌های مخرب و آلوده‌کننده‌ی محیط زیست
* و هر اقدام دیگری که در توان‌مان است...
به حفظ این سیاره‌ی کوچک و زیبا کمک کنیم
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/16557-dar-hafte-mohitzist-950310.html
@iranboom_ir
عباس محمدی
پنجم ماه ژوئن (پانزدهم خرداد) روز جهانی محیط زیست، و فرصتی دیگر برای اندیشیدن به وظیفه‌ای است که در برابر زمین داریم. در ایران، یک هفته از شانزدهم خرداد، به عنوان هفته‌ی محیط زیست شناخته می‌شود.
کوه‌نوردان، در مقام طبیعت‌دوستانی که پیوسته با طبیعت در تماس هستند، در خط مقدم مدافعان حفاظت زمین هستند. بیاییم در هفته‌ی پیش رو، با:
* پاک‌سازی کوهها
* ترویج فرهنگ حفاظت محیط زیست
* گفتگو درباره‌ی چالش‌های سرزمین‌مان (مساله‌ی آب، فرسایش خاک، آلودگی هوا،...)
* کار رسانه‌ای
* رویارویی با طرح‌های مخرب و آلوده‌کننده‌ی محیط زیست
* و هر اقدام دیگری که در توان‌مان است...
به حفظ این سیاره‌ی کوچک و زیبا کمک کنیم
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/16557-dar-hafte-mohitzist-950310.html
@iranboom_ir
@iranboom_ir
۱۶ خردادماه، زادروز شادروان محمداسماعیل حیدرعلی ( محمد حیدری )، روزنامه نگار پیشکسوت معاصر است .
به این مناسبت ، مولود غلامی ، روزنامه نگار و از شاگردان او ، مطلبی خواندنی نوشته است که در زیر می خوانید :
http://iranchehr.com/?p=7536
۱۶ خردادماه، زادروز شادروان محمداسماعیل حیدرعلی ( محمد حیدری )، روزنامه نگار پیشکسوت معاصر است .
به این مناسبت ، مولود غلامی ، روزنامه نگار و از شاگردان او ، مطلبی خواندنی نوشته است که در زیر می خوانید :
http://iranchehr.com/?p=7536
۱۶ خردادماه زادروز نادر نادرپور (زاده ۱۶ خرداد ۱۳۰۸ - درگذشته ۲۹ بهمن ۱۳۷۸) شاعر، نویسنده، مترجم است.
یادش گرامی باد.
https://www.tg-me.com/iranboom_ir
یادش گرامی باد.
https://www.tg-me.com/iranboom_ir
یاسوج، پایتخت طبیعت، سرزمین آریوبرزن
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/12353-sarzamin-aryobarzan.html
کهگیلویه و بویراحمد سرزمین ناشناخته های زاگرس
دنا / آبشار مارگون / تنگ تامرادی / تنگ مهریان / تنگ گنجه ای / رودخانه بشارکه / تنگه دوآب مهربان / دهکده کریک / پل بریم / آبشار یاسوج / روستای بیاره / دریاچه کوه گل / چشمه کوه‌گل / چشمه میشی / پارک جنگلی یاسوج / پیست اسکی کاکان یاسوج / سی سخت / منطقه حفاظت شده دنا / لما / گردنه شلال دان / بلاد شاپور / دهدشت / نقوش برجسته تنگ سروک / چشمه بلقیس چرام و...
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/4202-kohgiloye-boyer-ahmad.html
گزارش تصویری سفر به دنا 1
http://www.iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/gozaresh-tasviri/1131-
سفر به دنا 2
http://www.iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/gozaresh-tasviri/1132-safar-as-dena-2.html
گزارش سفر به دنا
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/1133-safar-dena.html
آشنایی با شهر تاریخی سی سخت
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/1875-shahr-tarikh-si-sakht.html
ایران دورت بگردم - گزارش تصویری از زمستانِ سی‌سخت
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/127/2477.html
ایران دورت بگردم؛ آرامستان (قبرستان) پیشه ور
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/118/2341.html
ایران دورت بگردم؛ غار نول
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/119/2356.html
ایران دورت بگردم - سی‌سخت
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/144/2837.html
روستای بیاره
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/120/2371.html
گزارش تصویری از روستای بیاره و وجه تسمیه‌اش
http://www.iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/gozaresh-tasviri/8805-
گزارشی از یک سفر پژوهشی - دهدشت نمونه‌ای از معماری و شهرسازی صفویه
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/10074-dehdasht-shahr-sazi-safavie.html
ایران دورت بگردم - کهگیلویه و بویراحمد
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/18.html
ایران دورت بگردم - روستای کریک
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/141/2754.html
دنا
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/19.html
گزارش تصویری آثار تاریخى دهدشت
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/75.html
آشنایی با تنگه تاریخی سولک - کهگیلویه و بویراحمد
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/12258-1393-01-15-14-46-00.html
آشنایی با شهر تاریخی بلاد شاپور (هفت گنبد)
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/12264-ashenaei-ba-haft-gonbad.html
آبشار" کمر دوغ" قلعه رییسی نخستین میراث طبیعی ثبت‌شده کهگیلویه و بویراحمد
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/5602-abshar-
آریو برزن نماد ایستادگی ایرانیان در برابر تازش بیگانگان
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/12921-ario-barzan-namad-istadegi-iranian.html
آریوبرزن نماد شهادت برای خاک وطن است
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/2614-aryobarzan-namad-shahadat-baraye-khak-vatan.html
نبرد آریوبرزن - سرودۀ بانو هما ارژنگی
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/chame/2808-nabard-ariobarzan.html
به بهانه انگیزه‌ی سالگشت پایداری «آریوبرزن» برابر سپاه اسکندر
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/3243-salgasht-paidari-ariobarzan-
پرونده شنیداری شعر نبرد آریوبرزن - سرودۀ بانو هما ارژنگی
http://www.iranboom.ir/resaneh/shenidary/3397-shenidari-ario-barzan-bano-arjangi.html
نبرد آریو برزن - سرودۀ بانو توران شهریاری «بهرامی»
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/chame/12922-nabard-ario-barzan.html
دنا کوهی که زندگی می‌بخشد
دنا سرزمین کوهستانی و کهگیلویه و بویراحمد کوهستانی ترین منطقه ایران است که حدود سه چهارم آن را کوهها و ناهمواریها فرا گرفته است.
منطقه حفاظت شده دنا یکی از غنی ترین مناطق زیستی از لحاظ تنوع گیاهی و جانوری در ایران و دنیاست که در سال 2010میلادی از سوی سازمان یونسکو به عنوان دهمین ذخیرگاه بیوسفری ایران و پانصد و پنجاهمین ذخیره‌گاه دنیا به ثبت رسید.
پیش از ثبت دنا در کهگیلیویه و بویراحمد، 9 ذخیره گاه پارکهای ملی ارومیه، گلستان، کویر، مناطق حفاظت شده ارسباران در آذربایجان شرقی، توران در استان فارس، گنو و حرا در هرمزگان، ارژن و پریشان در استان فارس و پناهگاه حیات وحش میانکاله استان مازندران 34 سال پیش در فهرست ذخیرگاههای زیست کره ایران در یونسکو ثبت شده بودند.
ذخیره گاه زیست کره به زیستگاهی اطلاق می شود که از نظر تنوع زیستی، زیست محیطی، آب و هوا، بافت اقتصادی و اجتماعی حائز اهمیت باشد.
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/9081-1391-10-27-08-31-37.html
@iranboom_ir
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/12353-sarzamin-aryobarzan.html
کهگیلویه و بویراحمد سرزمین ناشناخته های زاگرس
دنا / آبشار مارگون / تنگ تامرادی / تنگ مهریان / تنگ گنجه ای / رودخانه بشارکه / تنگه دوآب مهربان / دهکده کریک / پل بریم / آبشار یاسوج / روستای بیاره / دریاچه کوه گل / چشمه کوه‌گل / چشمه میشی / پارک جنگلی یاسوج / پیست اسکی کاکان یاسوج / سی سخت / منطقه حفاظت شده دنا / لما / گردنه شلال دان / بلاد شاپور / دهدشت / نقوش برجسته تنگ سروک / چشمه بلقیس چرام و...
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/4202-kohgiloye-boyer-ahmad.html
گزارش تصویری سفر به دنا 1
http://www.iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/gozaresh-tasviri/1131-
سفر به دنا 2
http://www.iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/gozaresh-tasviri/1132-safar-as-dena-2.html
گزارش سفر به دنا
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/1133-safar-dena.html
آشنایی با شهر تاریخی سی سخت
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/1875-shahr-tarikh-si-sakht.html
ایران دورت بگردم - گزارش تصویری از زمستانِ سی‌سخت
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/127/2477.html
ایران دورت بگردم؛ آرامستان (قبرستان) پیشه ور
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/118/2341.html
ایران دورت بگردم؛ غار نول
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/119/2356.html
ایران دورت بگردم - سی‌سخت
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/144/2837.html
روستای بیاره
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/120/2371.html
گزارش تصویری از روستای بیاره و وجه تسمیه‌اش
http://www.iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/gozaresh-tasviri/8805-
گزارشی از یک سفر پژوهشی - دهدشت نمونه‌ای از معماری و شهرسازی صفویه
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/10074-dehdasht-shahr-sazi-safavie.html
ایران دورت بگردم - کهگیلویه و بویراحمد
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/18.html
ایران دورت بگردم - روستای کریک
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/141/2754.html
دنا
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/19.html
گزارش تصویری آثار تاریخى دهدشت
http://www.iranboom.ir/negar-khaneh/75.html
آشنایی با تنگه تاریخی سولک - کهگیلویه و بویراحمد
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/12258-1393-01-15-14-46-00.html
آشنایی با شهر تاریخی بلاد شاپور (هفت گنبد)
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/12264-ashenaei-ba-haft-gonbad.html
آبشار" کمر دوغ" قلعه رییسی نخستین میراث طبیعی ثبت‌شده کهگیلویه و بویراحمد
http://www.iranboom.ir/gardesh-gari/5602-abshar-
آریو برزن نماد ایستادگی ایرانیان در برابر تازش بیگانگان
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/12921-ario-barzan-namad-istadegi-iranian.html
آریوبرزن نماد شهادت برای خاک وطن است
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/2614-aryobarzan-namad-shahadat-baraye-khak-vatan.html
نبرد آریوبرزن - سرودۀ بانو هما ارژنگی
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/chame/2808-nabard-ariobarzan.html
به بهانه انگیزه‌ی سالگشت پایداری «آریوبرزن» برابر سپاه اسکندر
http://www.iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/3243-salgasht-paidari-ariobarzan-
پرونده شنیداری شعر نبرد آریوبرزن - سرودۀ بانو هما ارژنگی
http://www.iranboom.ir/resaneh/shenidary/3397-shenidari-ario-barzan-bano-arjangi.html
نبرد آریو برزن - سرودۀ بانو توران شهریاری «بهرامی»
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/chame/12922-nabard-ario-barzan.html
دنا کوهی که زندگی می‌بخشد
دنا سرزمین کوهستانی و کهگیلویه و بویراحمد کوهستانی ترین منطقه ایران است که حدود سه چهارم آن را کوهها و ناهمواریها فرا گرفته است.
منطقه حفاظت شده دنا یکی از غنی ترین مناطق زیستی از لحاظ تنوع گیاهی و جانوری در ایران و دنیاست که در سال 2010میلادی از سوی سازمان یونسکو به عنوان دهمین ذخیرگاه بیوسفری ایران و پانصد و پنجاهمین ذخیره‌گاه دنیا به ثبت رسید.
پیش از ثبت دنا در کهگیلیویه و بویراحمد، 9 ذخیره گاه پارکهای ملی ارومیه، گلستان، کویر، مناطق حفاظت شده ارسباران در آذربایجان شرقی، توران در استان فارس، گنو و حرا در هرمزگان، ارژن و پریشان در استان فارس و پناهگاه حیات وحش میانکاله استان مازندران 34 سال پیش در فهرست ذخیرگاههای زیست کره ایران در یونسکو ثبت شده بودند.
ذخیره گاه زیست کره به زیستگاهی اطلاق می شود که از نظر تنوع زیستی، زیست محیطی، آب و هوا، بافت اقتصادی و اجتماعی حائز اهمیت باشد.
http://www.iranboom.ir/didehban/zistboom/9081-1391-10-27-08-31-37.html
@iranboom_ir
سرگذشتِ اسپهبد خورشید، فرمانروایِ تپورستان
http://iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/1796-espahbod-khorshid.html
@iranboom_ir
http://iranboom.ir/nam-avaran/49-bozorgan/1796-espahbod-khorshid.html
@iranboom_ir
۳۸ سال پیش در ۱۸ خرداد ۱۳۶۵، ذبیح‌الله منصوری ( ۱۲۸۸ سنندج - ۱۸ خرداد ۱۳۶۵ تهران) ـ نویسنده و مترجم صاحب‌سبک ـ درگذشت.
یادش گرامی.
@iranboom_ir
یادش گرامی.
@iranboom_ir
سعید نفیسی (۱۸ خرداد ۱۲۷۴ - ۲۳ آبان ۱۳۴۵ خورشیدی)، دانش‌پژوه، ادیب، تاریخ‌نگار، نویسنده، مترجم و شاعر ایرانی بود.
او جزو نسل اول استادان دانشکدهٔ تاریخ دانشگاه تهران بود. یادش گرامی.
@iranboom_ir
او جزو نسل اول استادان دانشکدهٔ تاریخ دانشگاه تهران بود. یادش گرامی.
@iranboom_ir
زبان فارسی در هندوستان - استاد سعید نفیسی
چنانکه برخی از حضار محترم آگاهی دارند اخیراً پس از سفرهای سابق که به هند کرده بودم 5 ماه در هندوستان بودم و به زودی به آن سرزمین دانش پرور برمی‌گردم.
نکتۀ مهمی که دربارۀ هندوستان هست و به عقیده من می‌بایست همه ایرانیان از جزئیات آن با خبر باشند رواج فرهنگ و ادب و زبان ما در آن دیار است.
رشتۀ دیگر از ادب فارسی که در هند به اوج کمال و ترقی خود رسیده لغت نویسی است و قطعاً می‌توان گفت که نود درصد از کتابهای لغت فارسی را در هند تألیف کرده‌اند و بسیاری از آنها که چاپ شده مانند برهان قاطع و فرهنگ جهانگیری و فرهنگ رشیدی و غیاث‌اللغات و فرهنگ آنندراج و شرف نامه و مؤید‌الفضله از مهمترین مصالح لغت نویسی زبان فارسی هستند.
همچنین در عروض و معانی و بیان و صرف و نحو بدیع فارسی کتاب های فراوان در هند تألیف کرده‌اند و از جمله کارهای بسیار مفید ادبای هند شروح متعددیست که بر مهمترین کتاب های ما مانند گلستان و بوستان و دیوان حافظ و مثنوی و تحفۀ‌العراقین و دیوان خاقانی و... نظایر آن پرداخته‌اند.
بسیاری از کلمات فارسی که در قرن نهم و اوایل قرن دهم در میان همۀ فارسی زبانان معمول بوده و اینک در ایران متروک شده است در زبان اردو باقیست مثلاً پیشخدمت دختر من در علیگره شیشه چسب را که برای من آورده بود صراحی سریش می‌گفت.
برخی از ترکیبات فارسی بسیار شیرینی در اردو مانده است که ما هم می‌توانیم در مفاهیم جدی به کار ببریم مثلاً در اردو بجای کلمه سمپاتی فرانسه گرم جوشی و بجای کلمه انترسان دلچسب می‌گویند.
به همین جهت یاد گرفتن زبان اردو برای فارسی زبانان از آسانترین کارهاست و اگر هم جای کلمه‌ای را عوض کرد باشند باز فارسی است چنانکه یخ را می‌گویند برف و برف را می‌گویند یخ ومثلاً سیب زمینی را آلو می‌گویند و پرتقال را مالته می‌گویند ما نام این میوه را از نام کشور پرتقال گرفته‌ایم و ایشان از نام جزیرۀ مالت.
زبان اردوی ادبی منتهای قرابت را به زبان فارسی دارد و حتی ادبایی که به زبان هندی چیز می‌نویسند هر چه بیشتر می‌توان کلمات فارسی فصیح و ادبی بکار می‌برند تا نظم و نثرشان پسندیده تر بشود.
مولانا ابوالکلام آزاد وزیر فرهنگ امروز هندوستان که از دانشنمدان بزرگ عالم اسلامیست و فارسی و عربی را بسیار خوب می‌داند و یکی از بهترین نویسندگان زبان اردوست در دو شاهکار خود یکی به نام «غبار خاطر» و دیگری به نام «تذکره» زبانی به کار برده است که به جز روابط و افعال همۀ آن فارسی است حتی کلمات عربی که در اردو به کار می‌رود از راه زبان فارسی وارد آن شده و به همان معانی خاصیست که ما در فارسی به کار می‌بریم و معمول خود تازیان نیست.
شعر اردو نیز نه تنها در وزن و قافیه و کنایت و استعارات و تشبیهات و امثال تابع شعر فارسی است و همه جا ترجمه‌ای از آنست بلکه اغلب مصرعهای آن سراپا فارسی است و فارسی زبانان می‌شنوند فوراً معنی آنرا در می‌یابند و این سنّت هنوز در شعر اردو باقی است عجیب تر آنست که وزن شعر زبان بنگالی وزن شعر فارسی است.
شباهت دیگری که در میان ادبیات فارسی و ادبیات اردو هست اینست که در نثر اغلب شعرا پیشنهاد می‌کنند و مخصوصاً برای آنکه دلیلشان محکمتر بشود و برهان قاطع بیاورند شعر فارسی را شاهد می‌آورند.
مثلاً نثر ابوالکلام آزاد پر از شعر فارسی است و اگر ذاکر حسین و پرفسور همایون کبیر که از ناطقان معروف به زبان اردو هستند خدا می‌داند چند هزار شعر فارسی حفظ دارند و در میان نطقهای خود پی در پی به این اشعار تمثل می‌کنند.
با آنکه در صد سال اخیر دولتهای استعماری کوشیده‌اند زبان فارسی را در هندوستان براندازند هنوز این زبان در آن کشور پهناور زنده است و می‌توان گفت پس از انگلیسی دومین زبان خارجی رایج در هند است.
در حال حاضر بیست زبان مهم در هندوستان هست که هر یک ادبیات جالبی دارند.
در برخی از این زبانها نفوذ زبان فارسی نیز جالب توجه است نه تنها در زبانهای شمالی مانند کشمیری و پنجابی و سندی بلکه در زبانهای جنوبی مانند مراتی و تامیل و تلگو نفوذ فارس در زبان کشمیری به اندازه‌ای است که در اغلب زبانهای هند آب راپانی یا جول می‌گویند و از زبان کشمیری آب می‌گویند.
عجالةً مانع کوچکی که دربارۀ زبان فارسی در پیش داریم این است که در نتیجۀ قطع رابطه در این صد سال اخیر رفت و آمد مردم هند به ایران کمتر شده است زبان محاورات امروز ما را به زودی در نمی‌یابند اما زبان شعر و زبان کتابهای قدیم مانند گلستان و اخلاق ناصری و اخلاق جلالی و اخلاق محسنی و انوار سهیلی و کتابهای نظیر آنها هنوز در آنجا زنده است و اگر کسی پیدا شود که محاوره امروز را درست در نیابد همان مطلب را اگر به شعر بگوید فوراً درک می‌کند و حتی از آن بیش از ما لذت می‌برد.
دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/zaban-pajohi/7376-zaban-farsi-dar-hendostan.html
@iranboom_ir
چنانکه برخی از حضار محترم آگاهی دارند اخیراً پس از سفرهای سابق که به هند کرده بودم 5 ماه در هندوستان بودم و به زودی به آن سرزمین دانش پرور برمی‌گردم.
نکتۀ مهمی که دربارۀ هندوستان هست و به عقیده من می‌بایست همه ایرانیان از جزئیات آن با خبر باشند رواج فرهنگ و ادب و زبان ما در آن دیار است.
رشتۀ دیگر از ادب فارسی که در هند به اوج کمال و ترقی خود رسیده لغت نویسی است و قطعاً می‌توان گفت که نود درصد از کتابهای لغت فارسی را در هند تألیف کرده‌اند و بسیاری از آنها که چاپ شده مانند برهان قاطع و فرهنگ جهانگیری و فرهنگ رشیدی و غیاث‌اللغات و فرهنگ آنندراج و شرف نامه و مؤید‌الفضله از مهمترین مصالح لغت نویسی زبان فارسی هستند.
همچنین در عروض و معانی و بیان و صرف و نحو بدیع فارسی کتاب های فراوان در هند تألیف کرده‌اند و از جمله کارهای بسیار مفید ادبای هند شروح متعددیست که بر مهمترین کتاب های ما مانند گلستان و بوستان و دیوان حافظ و مثنوی و تحفۀ‌العراقین و دیوان خاقانی و... نظایر آن پرداخته‌اند.
بسیاری از کلمات فارسی که در قرن نهم و اوایل قرن دهم در میان همۀ فارسی زبانان معمول بوده و اینک در ایران متروک شده است در زبان اردو باقیست مثلاً پیشخدمت دختر من در علیگره شیشه چسب را که برای من آورده بود صراحی سریش می‌گفت.
برخی از ترکیبات فارسی بسیار شیرینی در اردو مانده است که ما هم می‌توانیم در مفاهیم جدی به کار ببریم مثلاً در اردو بجای کلمه سمپاتی فرانسه گرم جوشی و بجای کلمه انترسان دلچسب می‌گویند.
به همین جهت یاد گرفتن زبان اردو برای فارسی زبانان از آسانترین کارهاست و اگر هم جای کلمه‌ای را عوض کرد باشند باز فارسی است چنانکه یخ را می‌گویند برف و برف را می‌گویند یخ ومثلاً سیب زمینی را آلو می‌گویند و پرتقال را مالته می‌گویند ما نام این میوه را از نام کشور پرتقال گرفته‌ایم و ایشان از نام جزیرۀ مالت.
زبان اردوی ادبی منتهای قرابت را به زبان فارسی دارد و حتی ادبایی که به زبان هندی چیز می‌نویسند هر چه بیشتر می‌توان کلمات فارسی فصیح و ادبی بکار می‌برند تا نظم و نثرشان پسندیده تر بشود.
مولانا ابوالکلام آزاد وزیر فرهنگ امروز هندوستان که از دانشنمدان بزرگ عالم اسلامیست و فارسی و عربی را بسیار خوب می‌داند و یکی از بهترین نویسندگان زبان اردوست در دو شاهکار خود یکی به نام «غبار خاطر» و دیگری به نام «تذکره» زبانی به کار برده است که به جز روابط و افعال همۀ آن فارسی است حتی کلمات عربی که در اردو به کار می‌رود از راه زبان فارسی وارد آن شده و به همان معانی خاصیست که ما در فارسی به کار می‌بریم و معمول خود تازیان نیست.
شعر اردو نیز نه تنها در وزن و قافیه و کنایت و استعارات و تشبیهات و امثال تابع شعر فارسی است و همه جا ترجمه‌ای از آنست بلکه اغلب مصرعهای آن سراپا فارسی است و فارسی زبانان می‌شنوند فوراً معنی آنرا در می‌یابند و این سنّت هنوز در شعر اردو باقی است عجیب تر آنست که وزن شعر زبان بنگالی وزن شعر فارسی است.
شباهت دیگری که در میان ادبیات فارسی و ادبیات اردو هست اینست که در نثر اغلب شعرا پیشنهاد می‌کنند و مخصوصاً برای آنکه دلیلشان محکمتر بشود و برهان قاطع بیاورند شعر فارسی را شاهد می‌آورند.
مثلاً نثر ابوالکلام آزاد پر از شعر فارسی است و اگر ذاکر حسین و پرفسور همایون کبیر که از ناطقان معروف به زبان اردو هستند خدا می‌داند چند هزار شعر فارسی حفظ دارند و در میان نطقهای خود پی در پی به این اشعار تمثل می‌کنند.
با آنکه در صد سال اخیر دولتهای استعماری کوشیده‌اند زبان فارسی را در هندوستان براندازند هنوز این زبان در آن کشور پهناور زنده است و می‌توان گفت پس از انگلیسی دومین زبان خارجی رایج در هند است.
در حال حاضر بیست زبان مهم در هندوستان هست که هر یک ادبیات جالبی دارند.
در برخی از این زبانها نفوذ زبان فارسی نیز جالب توجه است نه تنها در زبانهای شمالی مانند کشمیری و پنجابی و سندی بلکه در زبانهای جنوبی مانند مراتی و تامیل و تلگو نفوذ فارس در زبان کشمیری به اندازه‌ای است که در اغلب زبانهای هند آب راپانی یا جول می‌گویند و از زبان کشمیری آب می‌گویند.
عجالةً مانع کوچکی که دربارۀ زبان فارسی در پیش داریم این است که در نتیجۀ قطع رابطه در این صد سال اخیر رفت و آمد مردم هند به ایران کمتر شده است زبان محاورات امروز ما را به زودی در نمی‌یابند اما زبان شعر و زبان کتابهای قدیم مانند گلستان و اخلاق ناصری و اخلاق جلالی و اخلاق محسنی و انوار سهیلی و کتابهای نظیر آنها هنوز در آنجا زنده است و اگر کسی پیدا شود که محاوره امروز را درست در نیابد همان مطلب را اگر به شعر بگوید فوراً درک می‌کند و حتی از آن بیش از ما لذت می‌برد.
دنباله نوشتار:
http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/zaban-pajohi/7376-zaban-farsi-dar-hendostan.html
@iranboom_ir
نکوداشت حسن انوری
از سلسله مجالس ادبی و تاریخی بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار
سخنرانان:
سید مصطفی محقق داماد
علی‌اشرف صادقی
محمد شادروی‌منش
بهرام پروین گنابادی
حیدر قمری
پنج‌شنبه، ۲۴ خرداد
ساعت ۱۰ صبح
کانون زبان پارسی
خیابان ولی‌عصر، سه‌راه زعفرانیه، خیابان عارف‌نسب، شماره‌ٔ ۱۲، باغ موقوفات دکتر محمود افشار
شرکت برای عموم آزاد است.
همزمان با این مراسم کتابهای انتشارات دکتر محمود افشار با ۱۵٪ تخفیف به علاقه‌مندان عرضه می‌شود.
@iranboom_ir
از سلسله مجالس ادبی و تاریخی بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار
سخنرانان:
سید مصطفی محقق داماد
علی‌اشرف صادقی
محمد شادروی‌منش
بهرام پروین گنابادی
حیدر قمری
پنج‌شنبه، ۲۴ خرداد
ساعت ۱۰ صبح
کانون زبان پارسی
خیابان ولی‌عصر، سه‌راه زعفرانیه، خیابان عارف‌نسب، شماره‌ٔ ۱۲، باغ موقوفات دکتر محمود افشار
شرکت برای عموم آزاد است.
همزمان با این مراسم کتابهای انتشارات دکتر محمود افشار با ۱۵٪ تخفیف به علاقه‌مندان عرضه می‌شود.
@iranboom_ir
عنایت‌الله رضا (۱۸ خرداد ۱۲۹۹ در رشت - ۲۰ تیر ۱۳۸۹) فلسفه‌دان، نویسنده و مترجم و محقق تاریخ و جغرافیای تاریخی ایرانی بود. وی در سال ۱۳۸۹ در سن نود سالگی درگذشت.
یادش گرامی
@iranboom_ir
یادش گرامی
@iranboom_ir