📚 જ્ઞાન કી દુનિયા 📚 62675

જન્મદિવસ : સાક્ષી મલિક

905 viewsedited 03:00

777 views03:15

મોર્નિંગ મ્યુસિંગ્સ:
"પ્રકૃતિને જોઈને મન કેમ શાંત થઈ જાય? જેમ કે આપણે આકાશ, જંગલ, વૃક્ષ જોઈએ તો મન હળવું થાય."

તેનો જવાબ, માનવીય ચેતના (human consciousness)ની ઉત્ક્રાંતિમાં છે. એક બાબત ખાસ સમજવી જોઈએ કે આપણા શરીર અને મનના તંત્રમાં જે પણ કંઇ થાય છે, તેનાં મૂળિયાં લાખો-કરોડો વર્ષ પહેલાં હોમો સેપિયન્સ તરીકે આપણો વિકાસ થયો ત્યારથી છે. પૃથ્વીના ઇતિહાસમાં, એક સમયે આપણે, અન્ય તમામ જીવોની જેમ,
પ્રકૃતિનો હિસ્સો હતા અને આપણામાં વિભાજક ચેતના નહોતી. ઉત્ક્રાંતિમાં, કોઈ એક સમયે આપણામાં consciousnessનો જન્મ થયો, અને આપણે પ્રાકૃતિક જગતથી જૂદા પડી ગયા. તેના કારણે, આપણી અંદર પહેલીવાર એવી સભાનતા આવી કે "હું" પ્રકૃત્તિ કરતાં અલગ છું (બાકી જીવો આજે પણ પ્રકૃત્તિ સાથે એકત્વ અનુભવે છે)

આપણી અંદર "હું" અને "તું"નું જે વિભાજન છે તે આ consciousnessના કારણે છે. સમગ્ર જીવસૃષ્ટિમાં, એક માત્ર મનુષ્ય પ્રજાતિ જ પ્રકૃત્તિ સાથેથી કપાઇ ગઇ છે, અને તેના કારણે જ તેની અસ્તિવલક્ષી મનોવ્યથાઓ પેઢી દર પેઢી ચાલતી રહે છે. તેમાંથી રાહત મેળવવા માટે જ મનુષ્યએ ધર્મો, કળા, સંસ્કૃતિ, ચિંતન, આદ્યાત્મ, સાહિત્યની શોધ કરી છે.

આપણે સદીઓથી પ્રકૃતિ સાથે પાછા જોડાવાનો (નિષ્ફળ) પ્રયાસ કરતા રહીએ છીએ, પણ આપણો વિચ્છેદ હવે પોઈન્ટ ઓફ નો રિટર્ન પર છે. આપણે પાછા એ અવસ્થામાં જઈ શકીએ તેમ નથી, જ્યાં આપણે અન્ય જીવોની જેમ પ્રકૃત્તિ સાથે એકાત્મ અનુભવીએ. એકાત્મના એ અભાવથી મનુષ્યમાં એક કાયમી અશાંતિ અને ઉચાટનો ભાવ રહે છે અને એટલા માટે જ પ્રકૃતિને જોઈને આપણું મન શાંત થાય છે, આકાશ, જંગલ, વૃક્ષ જોઈને હળવું થાય છે, કારણ કે આપણા અસ્તિત્વનું એ મૂળ છે.

ખલિલ ધનતેજવીના શેરને બદલીને કહીએ તો...
અબ મેં ટ્રાવેલ કી કતારોં મે નજર આતા હૂં
અપને જંગલોં સે બિછડને કી સજા પાતાં હૂં

860 views03:15