"Bolaga imkoniyati yetadigan ishlarni qilishida erkinlik bering, shunda uning imkoniyatlari dunyolarga aylanadi".

Maria Montessori

#tarbiya

@GiyosiddinYusuf

Психологик нуқтаи назардан қараганда, одамзод айнан ўсмирлик ва кексалик даврида муаммоли вазиятларни кўп содир этар экан.

🤔 Ўзидан бездириш, гапга қулоқ солмаслик, атрофдагилар билан низоли вазиятлар, яқинлари билан худди бегоналардек яшаш...

🎯 Шунинг учун ўсмирлик инқирози, кексалик инқирози, дейиларкан.

🧐 Психологик таҳлиллар шуни кўрсатмоқдаки, айнан ўсмирлик ва кексалик даврида улар оила ва яқинларини онгсиз равишда ўзидан узоқлаштиришни бошлар экан.

Яъни ўсмир ўзини катта ҳаётга қадам қўяётганини, ўз фикри борлигини, ота-онаси иштирокисиз муаммоларни ечишга қодирлигини намоён эта бошлайди...
Кексалик даврида  эса, айрим ёши улуғларнинг инжиқликлари, қайсарликлари онгсиз равишда ўзидан яқинларни узоқлаштириши- боқий дунёга кетиш, ўзидан совутиш каби омиллар билан намоён бўлар экан...

Шундай экан, яқинларингиз кўнглига озор берманг, ўсмир ҳам ёши улуғ отахон ва онахонлар ҳам, маълум бир ички қонуниятларга бўйсунган ҳолда яшайди...

Bola injiqligi nasldan oʻtadimi?Juda koʻp onalarni qiynagan muammo bolalar injiqligi. Odatda sabablarini atrofdan qidiramiz...

“Ammasi injiqmi😁? Dadasi injiqmi? Hoynahoy buvisini tortgan😄, oʻzim yoshligimda qanday edim? “  degan savollar yangraydi.

Bugungi qabulimga kelgan shirintoy ham oʻjarligi, oʻz fikrini oʻtkazishi, gʻalvakashligi bilan onasini charchatgan edi. Odatda kichik yoshdagi bolalar qiliqlarni atrofdan “koʻchiradi” deb aytaman. Kichkina mijozimning onasi yumshoq,mehribon ayol edi, bola oʻz qiliqlarini qayerdan oʻrgandi deb bosh qotirdik. 🤷🏻‍♀️

Va sabablaridan birini topdik.Kichkintoy bogʻchadan boʻsh vaqtlarida YouTubeda videolar koʻrar ekan, eng yaxshi koʻrgan koʻrsatuvlari haqida onasi aytganida hammasi aniq boʻldi.Juda koʻp kichkina muxlislarini eʼtiborida turish uchun doimiy yangi qiliqlar oʻylab topuvchi kichkina bloger qizlar oʻzini xuddi mening kichkina mijozim kabi tutarkan, yaʼni injiqlanadi, gʻalva qiladi, quloq solmaydi🙅🏻‍♀️.

Kichik yoshdagi bolalar hamma narsani muhitdan koʻchiradi, bizning kunlarda esa bolalar muhitiga ular koʻrayotgan videolar, multfilmlar ham kirib qolgan.👩🏻‍💻 Farzandingiz sizga yoqmagan qiliqlar qila boshlasa ana shu muhitga eʼtibor bering.

Mijozim bilan bola tarbiyasidagi eng muhim jihatlari haqida gaplashib oldik, aynan shu vaqtda mashq qilish imkoni ham tugʻildi.Kichkintoyga yo'q deb qat'iy turishni mashq  qildirlar.

Sizning farzandingizda sizga yoqmagan qanday qiliqlar bor? Qayerdan oʻrgangan deb oʻylaysiz?

© psixolog_rozaliya

Uy ishlari – tugamaydi, bolalar esa, juda tez katta boʻlib qolishadi!

Qanday qilib kun davomida bolalarimiz uchun vaqt topsa boʻladi?

Aslida bolalar uchun vaqt topa olmaslik kulgili eshitiladi, chunki ular bizning hayotimiz mazmuni – ishlashimiz, uy qurishimiz, nimalardir sotib olishimiz faqat farzandlarimiz kelajagi uchun, oʻzimizdan keyin yaxshi farzand, yaxshi nasl qoldirish uchun. Afsuski, baʼzida buning uchun qilinadigan mayda ishlar tufayli asosiy maqsadlarni unutib qoʻyamiz.

Eng hayratlanarli tarafi shundaki, aslida bolalar uchun alohida vaqt ajratish ham shart emas. Yaʼni, bolalar hayotni oʻrganib, rivojlanishi uchun ular bilan alohida oʻtirish ham shart emas (maktab vazifalarini qilish, bundan mustasno desak boʻladi).

Chunki birinchidan, bolalarning oʻzlari bir joyda uzoq oʻtira olishmaydi. Ikkinchidan, kundalik hayotdagi harakatlarimiz davomida ular bizdan hayotni, odamlarni, muomalani oʻrganib ketaveradi.

Agar oʻrgatmoqchi boʻlgan narsangiz qandaydir til yoki fan boʻlsa, uni oʻyin shaklida, oz-oz, lekin doimiy tarzda olib boring. Har kuni 10 daqiqalik ingliz tili darslarining natijasi oʻzimni ham hayron qoldirgan edi. Taʼkidlab oʻtganimdek, mashgʻulotlarning doimiy boʻlgani natijaga taʼsir qiladi, shuning uchun kun davomida, bir hil vaqtda 10 daqiqani ajrating va darslarni oʻyin tariqasida oʻtkazishga harakat qiling.

Hayot haqidagi saboqlarni esa, yoʻl yoʻlakay ham oʻtkazish mumkin. Masalan, ovqat tayyorlash davomida bir mavzuni tanlab, ularni ham yordamga chaqirib, shu mavzuda ish davomida gaplashish mumkin. Yoki biror joyga ketayotganda ham ular bilan gaplashishga harakat qiling. Kichkina bolalarga ranglarni, narsalar nomlarini oʻrgatib ketish mumkin, kattaroqlariga esa boshqa tilda soʻzlar yod oldirsa boʻladi. Yoki mashinada ketayotganingizda yoʻldagi narsalar haqida gapirib berishingiz mumkin. Oldingizda uy ishlarini qilish yoki farzandingiz bilan vaqt oʻtkazish tanlovi boʻlsa, albatta ikkinchisini tanlang.

Ozgina koʻproq eʼtibor bolalarni anchagina eʼtiborli, aqlli boʻlishiga sabab boʻladi. Siz bilan koʻp gaplashgani sababli muammolarini, ayblarini ham sizga bemalol aytishi mumkin boʻladi. Bu esa, sizga ularni birgalikda hal qilishga yordam beradi.

Eng asosiysi, qoidani unutmaymiz: “Uy ishlari – tugamaydi, bolalar esa, juda tez katta boʻlib qolishadi!”

ҲАЁТНИНГ МАЗМУНИ НИМА?
Сулаймон подшодан масал
Сулаймон (Соломон) подшо қуёш чиқишини кузатиб тоғдан пастга тушганда, адирда тўпланиб турган халойиқ унга ўз саволлари билан мурожаат қилишди:
-Сен биз учун илҳом манбаисан. Сенинг сўзларинг қалбимизни ўзгартиради. Донишмандлигинг эса ақл-идрокимизни ёритади. Биз сени зўр иштиёқ билан тинглаймиз. Айтчи: ҳаётнинг мазмуни нимадан иборат?
-Ҳаёт – бу йўл, мақсад ва мукофот. Сизнинг бурчингиз –етукликка интилиш, доимо тараққиёт томон ҳаракат қилиш. Сизнинг ҳаётингиз – Олам тарихи. Ҳаётингизга худди байрамдек муносабатда бўлинг, чунки ҳаёт ўз-ўзича қадрли.
— Нега биз кулфатларга дучор бўламиз?
— Нимани эксанг, ўшани ўрасан. Бахтсизлик – бу сизнинг танловингиз. Аламзадалик эса – бу жоҳиллик маҳсули. Бировларни айблаб ўз кучингизни йўқотасиз. Уйғонинг, чунки ўзини англаб етмаган одам дунёдаги энг қашшоқ кимсадир. Умрини, вақтини беҳуда ўтказадиган одам камбағалликка дучор бўлади.
— Бахтсизликни қандай енгса бўлади?
— Ҳеч қачон ўзингизга таъна қилманг. Ҳаммаси учун шукр қилинг. Ўзингизни яхши кўринг, кимки ўзини севса бошқаларни ҳам севади. Хуш-хурсандлик ва омадингиз чопган чоғларингизда ибодат қилинг ва шунда кулафатлар сизни четлаб ўтади. Ибодат қилинг, аммо Худо билан савдолашманг
— Бахтга қандай эришса бўлади??
— Яхши кўрувчилар ва шукр қилувчилар бахтлидир. Бахтли инсонлар жаннатни энг аввало ўзларидан топгувчилардир. Бахтиёр одамлар атрофга хурсандчилик улашадилар. Иштиёқ билан изланадиган одам бахтлидир. Худонинг даъватига қулоқ тутганлар бахтиёрдирлар. Ҳаётда ўз бурчларини адо этаётган инсолар бахтлидирлар. Ўз меҳнати билан ноз-неъматлар яратаётганлар бахтли одамлар. Кечирувчилар бахтлидир. Ўзини англаб етганлар дунёдаги энг бахтиёр одамлар.
— Дунёдан қандай яшаб ўтмоқ керак?
— Умрнинг ҳар дақиқасини ғанимат билинг, чунки беҳуда кетган вақтингиз кулфат келтиради. Қалбингизда неки бўлса албатта у юзага чиқади. Дунё кўзингизга тор ва қоронғу кўринса билинки – қалбингиз тор ва қора юрак одамсиз. Бахт – бу чиқиб келаётган Қуёшдек порлаган қалб эгаларига насиб этади. Ҳаётингизни жуда мурккаблаштириб юборманг. Ҳеч кимга ёмонлик қилманг. Ҳасад қилманг. Бахтли ва қалби пок инсон бошқаларни ўзгартиришга қодир бўлади. Уйғунликда яшанг ва Ўзлигингиз билан қолинг.
Жалолиддин Сафоев таржимаси

Кўпинча, сенга ёрдам керак бўлганда, бошингга ташвиш тушганда шундай бўлади...

Умидингни сўндирма, иродали бўл!
Яқинларинг, севганларинг бор экан, демак, ҳамма муаммонинг ечими ҳам албатта бор💯

​​Жаноби Ҳақ еримизни Қуёш атрофида 108.000 км тезликда айлантиради ва бундан ҳатто пиёладаги чойимиз ҳам тўкилмайди...

Бутун умр шукур қилиб, сиқилмай, қўрқмай яшашинг учун шунинг ўзи етарли эмасми?!

😱 BOLALARDA QO’RQUV

📌 Bilarmidingiz? Har bir yoshda o’ziga xos qo’rquvlar bor. Keling birgalikda tanishib chiqamiz.

1 yoshgacha: Begonalardan, baland ovoz va onasidan ajralishdan qo’rqishadi.

1-3 yoshgacha: yolg’iz qolishdan, qorong’ulikdan, keskin tovushlardan, og’riq va ukoldan qo’rqishadi.

4-5 yoshda: Ertaklar va multfilmdagi yovuz qahramonlardan, qorong’ulik, og’riq va yolg’iz qolishdan qo’rqishadi.

6-7 yoshda: qo’rqinchli kinolar, multfilmlar, daxshatli hikoyalar, o’limdan, tabiat hodisalari ( zilzila, yong’in) va ota-onasidan ajralishdan qo’rqishadi.

8-10 yoshda: yaqinlarini yo’qotishdan, maktabdagi qo’rquvlar (past baho, darslarni o’zlashtira olmaslik)Dan qo’rqishadi.

11-16 yoshda: o’limdan, kuchli og’riq, omadsizlik, tanqid, maktabda bulling qilishlaridan qo’rqishadi.

❕ Farzandingiz nimalardan qo’rqishini bilib oldingizmi? Endi shu narsalarga yanada e’tiborliroq bo’ling.

O'zingiz xulosa chiqaring. Farzandingiz ulgʻayganda ehtirom koʻrishni hohlaysizmi yoki👆...

✅Albatta barchasi oʻzimizga bogʻliq.
Kimnidir kamsitish yoki mulzam qilishdan yiroqmiz. Shunchaki "ajoyib" ibtido va shunga yarasha intihodan biz ham ta'sirlandik. Bizni kanal oz boʻlsa ham sizga saboq bersa biz mamnunmiz. Oʻz kelajagingiz ibtidosini farzandga mehr, goʻzal tarbiya bilan boshlang.

♻️​​Болаларга бақирмаслик учун 9 сабаб

1. Бақириш фақат бақириш эмас...

Бақириш - ўзингизни ёмон ҳис қилишга, хатто уйқусизликка сабаб бўладиган бир жараён.

Шахсан ўзим болаларимга бақиришни тўхтатганимдан сўнг ажиб бир хотиржамликни ҳис қилдим. Болаларим ҳам бир-бирларига бақирмай қўйдилар.

Айниқса, катта ўғлим тез-тез такрорлаб турадигани мана бу сўзларини гапирмай қўйди: “ Сиз дунёдаги энг ёмон, энг жаҳлдор онасиз. Сизни энди яхши кўрмайман”.

2. Болаларим мен учун энг муҳим инсонлар

Ўзимга-ўзим болаларимга бугун мутлақо бақирмайман деб сўз берган кун анча хотиржам ва сабрли бўлдим. Чунки, ”нима қилсалар ҳам бақирмайман” деб онт ичганим учун ҳам сабр қилишга мажбур эдим.

Айниқса, ўзгалар олдида бақирмаганим учун ҳам ўзимни тинч ҳис қилдим. Гарчи атрофдагиларнинг мен ҳақимда нима деб ўйлашлари мен учун аҳамиятли жуда бўлмасада, тушундимки, бошқаларки мени шундай муҳокама қилишса, билмадим, мен учун энг азиз инсонлар-болаларим мен тўғримда нималарни ўйлашаркин.

3. Бола нафақат бола , балки бир бутун шахсият

Худди мен каби болаларимнинг ҳам яхши ва ёмон кунлари бор.

Баъзи кунларда хушкайфият, баъзида эса маҳзунлар. Бу барчага хос ҳолат .

Баъзида жуда осон, баъзан эса қийинчилик билан йўриғимга юрадилар. Хато қилганларида нега бундай қилганларини тагига етмай туриб уларга бақириш, болаларнинг ўқишига, ўсишига ва ривожланишига салбий таъсир кўрсатишини минг афсуски, шахсан ўз болаларим мисолида англадим.

4. Болаларимнинг ҳар олган нафасини назорат қилавериш ўрнига ўзимнинг ғазабимни назоратга олишни мақсад қилдим

Нима қилсам қиламан лекин, уларни ҳар лаҳзада назорат қилишдан воз кечаман деб ўзимга сўз бердим. Бунда тартиб- интизом мавзусини нотўғри тушунмаслик лозим. Болани оқилона назорат қилиш бошқа, ҳар қадамини тергаб туриш бошқа экан. Энди бақиришга сарфлайдиган куч-қувватимни бола тарбияси борасидаги маълумотларни ўрганишга сафлайман.

5. Бақириш фойда бермайди

Бақиришдан воз кечиб, ундан анча фойдали бир усул кашф этдим. Масалан кўчага чиқадиган бўлсак, уларга бақириш ўрнига “ қани, болажонлар, ким энг биринчи бўлиб тайёрланиб, эшик олдида кутади” дейман. Бу фойда беряпти. Болалар ҳам хотижам ,мен ҳам.

6. Унутмаслигим шарт

Бақириш аслида анча куч талаб қиладиган иш. Кўпинча бу ғазаб келганида мияга келган энг осон ечимга ўхшаб кўринади.

Аммо, бақирган пайтимизда биз дунёдаги энг хунук қиёфага кириб қоламиз ва муаммо ҳал бўлиш ўрнига баттар чигаллашди.

7. Аслида муаммо болаларда эмас, менинг ўзимда

Бақиришни ташлаганимдан кейин болалардан ҳам кўпроқ ўзимни ташвишга қўйганимни, хато ўзимда эканини тушундим.

8. Ўзимни кузатишим ва тузатишим зарур

Авваллари бошқаларнинг тутумларини таҳлил қилишни яхши кўрардим. Ўзимга у қадар аҳамият бермасидим. Бақиришни “ташлаганимдан” бери ўзимга ва ҳаракатларимга эътиборли бўляпман ва бу ўзимга бўлган ҳурматимни оширяпти.

9. Дунёдаги энг хунук аёл бақираётган аёл

Мен болаларим тасаввурида дунёдаги энг хунук аёл бўлиб муҳрланиб қолишни хоҳламайман.

Қолаверса, болалар ўрнакни энг аввало ота-оналаридан олишларини ҳисобга олсак, уларга бақироқ она сифатида намуна бўлиш бу энг ёмон намуна ва мен энди болаларимга асло бақирмайман.

👉 @bola_tarbiyasi

Хотирада сақлаш

2 ҳафтадан сўнг сиз ....

10% - ўқиганингизни
20% - эшитганингизни
30% - кўрганингизни
50% - ҳам эшитиб, ҳам кўрганингизни
70% - кўриб, ёзиб олганингизни
90% - амалиётда ишлатганингизни

... ёдда сақлаб қоласиз.

Шу сабабли, агар бирон бир маълумотни хотирангизда мустаҳкамроқ сақламоқчи бўлсангиз, уни ёзиб олинг ва амалда қўлланг.
https://www.tg-me.com/BOLA_PSIXOLOGIYASI

-Миллион долларсиз яшамоқ мумкинми?
— Мумкин.
— Юз, ўн, ҳатто бир долларинг бўлмаса-чи?
— Яшамоқ мумкин. Ризқни Тангри беради. Кишининг тирик юриши учун кунда бир кесим нон кифоя. Оғир кунларда одамлар шундай яшашган. Одам нима учун таомланади? Ўлиб қолмаслик, ҳаракатдан тўхтамаслик учун. Бунинг учун катта бойлик шарт эмас.
— Шон-шуҳратсиз яшамоқ мумкинми?
— Одамлар яшашяпти-ку? Нега мумкин эмас экан?
— Юқори мансабсиз-чи?
— Одамларнинг барчаси мансабдор эмас-ку?
— Амалинг бўлмаса, бойлигинг бўлмаса, шон-шуҳратинг бўлмаса, тўй-ҳашамларда сенга пойгакдан жой тегади.
— Демак, улар Одамни эмас, амал ва бойликни тўйга чорлашган экан. Пойгакда ўтиришдан афсус чекмаслик керак. Чунки ўша тўрдагилар ҳадемай пойгакка тушадилар.
— Хўш, бойликсиз, амалсиз, шуҳратсиз яшамоқ мумкин экан. Нимасиз яшамоқ мумкин эмас?
— Иймонсиз. Иймон билан яшаётган киши Аллоҳнинг ҳузурида энг бой, энг шуҳратли кишидир. Тангри ҳузуридаги дастурхон тўри ҳам иймон эгалариники бўлади. Дунёвий бойлик, мансаб, шуҳрат хиёнаткордирлар. Иймон бойлиги эса садоқатлидир. Бу дунёда ташвишли ёки қувончли кунларда ҳам ёлғиз қўймайди. У дунёда эса ўзингга кўшк бўлиб хизмат қилади.

Тоҳир Маликнинг «Меҳмон туйғулар» китобидан

ЯХШИ ИНСОНЛАР

Яхши инсонларнинг ҳолатлари ўзгариб кетса ҳам уларнинг сифатлари ўзгармайди. Саховатли инсон камбағал бўлиб қолса ҳам саховатли бўлиб қолаверади. Мулойим, кечиримли инсон зулм кўрса ҳам кечиримли бўлиб қолаверади. Баъзи юзлар борки, уларнинг ғазабли ҳолатлари ҳам гўзалдир. Ва баъзи юзлар борки, уларнинг таббассумлари ҳам шубҳа уйғотувчидир.
Гўзаллик қалбларнинг қаъридан чиқади. Бунга юз кўринишларининг алоқаси йўқдир!

"Ҳикматлар чашмаси"дан

Qanday yashasak, shunday oʻlamiz

💬 @Abdukarim_Mirzayev_gr

Қийин замонлар кучли инсонларни шакллантиради;
• Кучли инсонлар енгил замонларни шакллантиришади;
• Енгил замонлар кучсиз одамларни шакллантиради;
• Кучсиз одамлар қийин замонларни шакллантиришади...

Хулоса шуки, фарзандларингизнинг енгил замон кўришига йўл қўйманг! Акс ҳолда, кучсиз авлодни шакллантирган бўласиз...

Kichik yoshli farzandingiz bilan
"Ishonch vaqti" ni bir sinab ko'ring..

Natijasiga kafolat beraman😘

Kimga yuborishni bilasiz✅

Инсон ҳаётидан тақдиридан Рози бўлгандагина бахт кириб кела бошлайди.
Норозилик икки Карра бахтсизлик белгисидир!

Китоб ўқишнинг 21 фойдаси...

Ҳаммамиз китоб ўқишнинг фойдали эканлигини эшитганмиз. Лекин унинг фойдалилиги айнан нимада?

1. Мутолаа уйқусизликдан қутулишга ёрдам беради.
Хотиржам бўлиш ва ухлашга ёрдам берадиган энг яхши усул китоб ўқишдир. Телевизор ёки телефондан тарқалаётган ёрқин нур мияга уйғониш кераклиги ҳақида сигнал юборади. Китоб ўқиш эса аксинча таъсир кўрсатади – мия ухлаш вақти бўлганлигини тушунади.
2. Мутолаа асабни тинчлантиради.
Асабингизни тинчлантириш учун сайр қилиш ёки мусиқа тинглашни афзал кўрасизми? Сассекс университети олимлари эса бунинг ўрнига китоб ўқишни тавсия қилишади. Китоб ўқиш асабни тинчлантиришда энг самарали усул экан. Атиги олти дақиқа китоб ўқиш асабийлашишга барҳам беради.
3. Мутолаа қалбни юмшатади.
Китоб ўқиш жараёнида ўқувчи қаҳрамонлар билан бирга бўлади. Уларнинг қувонч ва ташвишларига шерик бўлади. Тадқиқотлардан маълум бўлишича, бадиий асар ўқиган одам ҳаётда ҳам бошқаларнинг ҳис-туйғуларини яхши тушунар экан.
4. Мутолаа мия фаолиятини яхшилайди.
Эмори университети олимлари китоб ўқиган инсоннинг ақлий салоҳияти бир неча кун давомида юқори ҳолатда бўлишини исботлашди. Тадқиқот муаллифлари китоб ўқиш миядаги асаб толалари сонини оширишини таъкидлашмоқда.
5. Мутолаа тушкунликка қарши курашишга ёрдам беради.
Шотландиялик олимларнинг тадқиқотларига қараганда, китоб ўқиш тушкунликни даволашнинг энг самарали воситасидир. Тушкунликка чалинган беморлар китоб ўқишни бошлаганларидан сўнг уларнинг тушкунликка тушиш ҳолатлари камайган.
6. Мутолаа инсонни гўзаллаштиради.
Юқори даражадаги ақлий салоҳият инсоннинг ташқи кўринишини ҳам гўзаллаштиради. Ҳар қандай мавзуда қизиқарли суҳбат қура олиш ва ўз билимини намойиш этиш суҳбатдошининг меҳрини қозонишга ёрдам беради.
7. Мутолаа хотирани ва фикрлаш қобилиятини яхшилайди.
Ҳар сафар китоб ўқилганида мия фаол ишлайди. У олинаётган маълумотни сақлаш учун янги толаларни яратади. Тадқиқотларда аниқланишича, доимий равишда китоб ўқийдиган инсонларда фикрлаш қобилияти бошқаларга нисбатан секинроқ пасаяр экан.
8. Мутолаа ҳаётдаги мақсадини англашга ва қийинчиликларни енгишга ёрдам беради.
Огайо штати университети олимлари инсон қанча кўп китоб ўқиса, ҳаёт йўлини шунчалик аниқ танлашини таъкидлашмоқда. Китоб ўқиш ҳаётдаги тўсиқларни енгишга ҳам ёрдам беради, дейишмоқда улар.
9. Мутолаа сўз бойлигини оширади.
Китоб ўқиётган пайтда нотаниш сўзлар ҳам учраб қолади. Уларнинг маъносини умумий мазмуни орқали ҳам тушуниб олса бўлади. Китоб ўқиш нафақат сўз бойлигини кўпайтиради, балки умумий саводхонликни ҳам оширади.
10. Китоб ўқийдиган инсонлар ҳаётда фаол бўлишади.
Санъат миллий жамғармаси томонидан ўтказилган тадқиқотлар китоб ўқийдиган инсонлар маданий ва ижтимоий ҳаётда ҳам фаол бўлишларини исботлади.
11. Мутолаа ёзувчилик қобилиятини ривожлантиради.
Китоб ўқиш жараёнида муаллифнинг ёзиш услуби ҳам ўқувчига таъсир кўрсатади. Мусиқа тинглаш жараёнида мусиқачининг услуби тингловчига ўтгани сингари ёзувчининг услуби ҳам ўқувчининг ёзиш услубига таъсир ўтказади.
12. Мутолаа Альцгеймер хасталигига чалинишнинг олдини олади.
Қатор тадқиқотлардан маълум бўлишича, кўп китоб ўқиган инсонлар Альцгеймер касаллигига камроқ чалинишар экан. Мия ҳам худди бошқа аъзолар сингари қўллаб-қувватлашга ва машқлар ёрдамида мустаҳкамланишга муҳтож бўлади. Китоб ўқиш эса бу борада энг самарали усулдир.
13. Мутолаа чет тилини ўрганишни осонлаштиради.
Доимий равишда китоб ўқиш бошқа тилларни ўрганишда янги сўзларни осон тушунишга ва ёдда сақлаб қолишга ёрдам беради.
14. Мутолаа ижодкорлик қобилиятини ривожлантиради.
Обафеми Аволау университети педагоглари бошланғич синф ўқувчиларининг машғулотларига мавзули комиксларни киритишганида, суратлар ва сўзлар аралашмаси болаларнинг ижодкорлик қобилиятларини оширишини аниқлашди. Китоблар катталарга ҳам ана шундай таъсир кўрсатади.
15. Мутолаа молиявий қийинчиликларни бартараф этишда ёрдам беради.

Статистика маълумотларига кўра, умуман китоб ўқимайдиган инсонларнинг 43 фоизи қашшоқликда яшайди. Саводли инсонлар орасида эса қашшоқликда яшайдиганлар 4 фоизни ташкил этади.
16. Биргаликда китоб ўқиш ота-оналар ва болаларнинг ўзаро муносабатларини яхшилайди.
Психологлар биргаликда китоб ўқиш жараёнида ота-оналар ва болалар ўртасида ўзига хос муносабат ўрнатилади деб ҳисоблашади. Уларнинг айтишларича, бундай муносабат биргаликда телевизор кўрганда асло пайдо бўлмайди.
17. Кўп китоб ўқийдиган болалар дарсларни яхши ўзлаштиришади.
Тадқиқотларда аниқланишича, китоб ўқишни хуш кўрадиган болалар мактабда ҳам яхши ўқишади. Улар грамматикани ҳам, математикани ҳам яхши ўзлаштиришади.
18. Мутолаа жиноятчиликнинг олдини олади.
Ўтказилган тадқиқотдан маълум бўлишича, панжара ортида саводхонлигини оширган жиноятчилар озодликка чиққанларидан сўнг бошқа жиноятчиларга нисбатан жиноятга 30 фоиз камроқ қўл урадилар.
19. Мутолаа тинглаш қобилиятини ривожлантиради.
Қанчалик ғалати туюлмасин, китоб ўқиш тинглаш қобилиятини оширади, бошқаларни осон тушунишга ёрдам беради. Бу айниқса, китобни овоз чиқариб ўқиганда янада самарали бўлади.
20. Мутолаа яхши ҳикоягўйга айлантиради.
Инсон китобни қанча кўп ўқиса, ҳикоя қилиш қобилияти шунчалик ошади. Кераксиз гапларни камроқ гапириб, кераклиларини яхшироқ етказадиган бўлади.
21. Мутолаа яхшилик қилишга ундайди
Фаол китобхонлар хайрия ишлари билан бошқаларга нисбатан уч марта кўпроқ шуғулланишади. Мутолаа муҳтож инсонларга ёрдам қўлини чўзишга ундайди.