ИБРАТЛИ ҲИКОЯ

Қадимда бир қавм бор эди. У қавм учун кўчманчи бўлиб яшаш одат эди.
....Ораларида кекса ёшли онаси бор бир киши мавжуд эди. Она ёшининг катталиги сабаб ора-сира хотирасини йўқотар, фарзандига қаттиқ ёпишиб олар, ундан айрилгиси келмасди. Унинг бу қилиқлари ўғлига малол келар, асабларини ўйнатар, аҳоли орасида гўё шу сабаб обрўси тушаётгандек сезар эди ўзини.
Кунларнинг бирида улар яна одатларига кўра бошқа яйловга кўчмоқчи бўлишди. У аёлига:

- Эй хотин, эртага кўчяпмиз, маълумки онам касал. Уни ташқарида қолдир. Биров кўриб қолса, раҳми келиб олиб кетар. Ёшиям катта. Ундан чарчадик. Унга бироз егулик ва ичимлик бер. У бу ким кўриб қолса, ўзи билан олиб кетар. Ёки ажали етса, ўлар, -деди.
....Аёли:
- Хўп бўлади, ҳожам. Хотиржам бўлинг! Айтганингизни аъло даражада бажараман, -деди.
....Эртанги кун келди. Ҳамма кўч -кўронини йиғди. Аёл эри айтгандек, қайнонасига бироз озиқ-овқат, ичимлик сувини қолдирди. Ҳаммалари жўнаб кетишди.

....Улар кунинг ярмисида дам олиш учун тўхташди. Онасини қолдирган киши, аёлидан ўғлини келтиришини сўради. Унинг якка -ю ёлғиз, бир ёшли ўғли бор эди. Уни жудаям яхши кўрар, суюб эркалатар эди. Аёли унинг сўроғига индамади.
- Ўғлим қани, хотин, келтир дедим, сенга.! -деди.
Аёли:
- Уни онангиз билан қолдирдим, бизга унинг кераги йўқ, -деди.
Бу гапларни эшитган эр дод деб юборди:
- Нима учун.?
Аёли:
- Чунки у ҳам ҳа демай улғаяди. Онангизни саҳрода қолдиргaнингиз каби, сизни ташлаб кетади, ишингизни қайтаради, бундай боланинг кераги йўқ, -деди, хотиржам.
Бу гаплар унга чақмоқ чаққандек таъсир қилди. Отини юганлаб чопиб кетди. Кўчган жойларига етиб келди.

....Одатда аҳоли кўчса, улардан қолган-қутган нарсалар орасидан егулик излаб ёввойи, ваҳший ҳайвонлар келар эди. Қараса, онаси унинг боласини кўксига маҳкам босиб олган, унинг атрофида ҳужумга шай турган бўрилар бор эди.
....Она:
- Йўқолларинг, бу менинг ўғлимнинг жигарбанди, -деб уларга тошлар улоқтирарди.
Киши милтиғини олиб бўрилардан бирини отди. Қолганлари қўрқиб қочишди. У отидан тушиб онасини бағрига олди. Юз кўзларидан тинмай ўпиб йиғлар:
- Онажоним, мени кечиринг, -дер эди. Уларни отга миндириб қавми томон қайтди.
Шундан кейин онасига мисли кўринмаган даражада меҳрибон бўлди.

...Аллоҳ унга доно аёли тақдир қилганидан мумнун эди. Энди у бошқа жойга кўчмоқчи бўлсалар, аввало онасини туяга миндирар, умрининг сўнгига қадар хизмат қилишга бел боғлаган эди.
🍃
Ақлли, диёнатли аёл, эр кишининг қимматли хазинасидир.

....Ота-онага яхшилик қилиш, сиз ёзадиган қисса бўлиб, қисса воқеаларининг акси фарзандларингизда кўринади!http://www.tg-me.com/joinchat-AAAAAFZoPKWpLsDskud_qg

Farzandim meni tushunmaydi.

Farzandingizni aslida sizni juda yaxshi tushunadi, aksincha siz farzangdingizni tushunmaysiz, aniqrog'ini uni tushunishni, tinglashni xohlamaysiz! Natijada esa ko'p aybni farzandingizdan qidirasiz...

Bolaga biror-bir nimani o'rganishdan avval, uni tushuning! U nimani xohlaydi, Sizdan nima kutmoqda? Nima uchun aynan siz bilan suhbatlashganda injiqlik qilmoqda?

Bolalardagi turli xil bolalarcha isyonlar, sho'xliklar, injiqlik va boshqa shu kabi hodisalar ota-ona va kattalarning bolaga bo'lgan e'tiborsizligi sabab kelib chiqadi.

Siz farzandingizni yaxshilab tinglang. U bilan har qanday holatda, jiddiy suhbat quring, har bir so'zini tinglang. Fikrlariga qarshilik bildirib, ularni rad etmang!

😔 Men anqovman, to'g'ri eshitdingiz. Xohlasangiz harflab aytaman: A-N-Q-O-V. Chunki bir ishni boshlasam o'xshata olmayman, shuning uchun uy ichida, bir ishni eplolmaydigan anqov so'zi menga tamg'a. O'zimni esa yomon ko'raman.

‼️ Ota-onalarga murojaat. Hurmatli va mana shunday ishni qiladigan behurmatli ota-onalar! Farzandingiz bu sizning yuragingizning bir parchasi-ku. Dunyoda millionlab yaxshi so'zlar turganda, nega endi o'z dilbandingizga eng yomonini ravo ko'rasiz. Unutmang, ular nihol sizning gaplaringiz ularni gurkiratib o'stirishi yoki sindirib qo'yishi mumkin. Ha shunaqa, qalb nozik narsa bir og'iz jaxl ustida aytgan so'zingiz uning bir umrlik travmasiga sabab bo'lib qolishi mumkin! Farzandingiz biror ishni bajara olmayotgan bo'lsa, bu uning epsizligidan emas, sizning to'g'ri o'rgata olmaganingizda. Anqov aslida o'zingiz!

✅ Bu undalma, farzandiga "Anqov, isqirt, bo'sh, laqma, go'l, garang..." deb murojaat qiladiganlarga bag'ishlanadi.http://www.tg-me.com/joinchat-AAAAAFZoPKWpLsDskud_qg

АЁЛИНГИЗ ЎҚИТУВЧИ БЎЛСА

Ҳурматингиз доим билар фарз,
Устингиздан ҳеч қилмайди арз,
Газ, светдан бўлмайсиз ҳеч қарз,
Аёлингиз ўқитувчи бўлса.

Ҳаётингиз бахтга қурасиз,
Ширин ҳаёт завқин сурасиз,
Пишир, куйдир қилиб турасиз,
Аёлингиз ўқитувчи бўлса.

Мушфиқ она, у суюкли ёр,
Ўқимишли, зиёли, ҳушёр,
Икки уч ҳил, «Тоифаси» бор,
Аёлингиз ўқитувчи бўлса.

Ишқ муҳаббат бўлмайди тилда,
Меҳр-у,вафо бўлсин ҳар дилда,
«Малакаси» ошар беш йилда,
Аёлингиз ўқитувчи бўлса..

Асли юрак бўлмайди ҳиссиз,
Йил бўлмайди баҳор, ёз, кузсиз,
Бахтлилардан биттаси сизсиз,
Аёлингиз ўқитувчи бўлса.

©Хуршид Карим

Кимга юборишни яхши биласиз, келаётган байрам муборак азиз устозлар.

👉 @bola_tarbiyasi

1 октябрь – Ўқитувчи ва мураббийлар куни! 🎉

Ушбу кун муносабати билан юртимиздаги барча ўқитувчи ва мураббийларни чин дилдан самимий муборакбод этамиз!

Aзиз Устозлар, илм йўлидаги шижоатингиз, метин иродангиз, тоғдек сабрингиз, билим уммонидаги сабоғингиз доимо сарбаланд бўлсин! Сиҳат-саломатлик, оилавий хотиржамлик, тинчлик ва фаровон ҳаёт ҳамиша ҳамроҳингиз бўлсин!

Касб байрамингиз муборак бўлсин ҳурматли устозлар! 💐💐💐

Bolani mustaqil qilib tarbiyalash

👉 @bola_tarbiyasi

#ТАРБИЯ

ДОКТОР АЛИ САЛЛОБИЙ ТАВСИЯЛАРИ

Ким фарзандларини руҳий хасталиклардан сақлашни ва буюк шахсият эгаси бўлишини истаса, қуйидаги тавсияларга риоя қилсин, иншааллоҳ, яхши натижага эришади.

Фарзандлар билан алоқани мустаҳкамлаш дастури:

1. Фарзанд билан ҳар куни 20 дақиқа дўстона суҳбат (мактаби, ўқиши ҳақида гапирмай ва панд насиҳатсиз).

2. Ҳар куни 5-10 марта ота-она ўз фарзандларига меҳр-муҳаббат ҳисларини изҳор қилиши.

3. Ҳар куни 5 марта фарзанднинг яхши ахлоқи, чиройли амалига мақтов айтиш.

4. Ҳар куни фарзанднинг ўзини тутиши ва кўринишига мақтов айтиш (табассуми, чиройли, соғлом қадам ташлаши…)

5. Ҳафтада бир марта фарзанд билан уйдан ташқаридаги машғулотни бирга бажариш (пиёда юриш, спорт билан шуғулланиш, автоуловда сайр қилиш…), беш дақиқа бўлса ҳам.

6. Ҳаёт асосларини болада пайдо қилиш учун уйқудан олдин ҳар куни «Фалон яхши ишни бажарганингда, ўзимни жуда бахтиёр ҳис қилдим», «Укангга қараганинг – жуда катта иш», «Фалон келишувимизга амал қилганинг мен учун фахр» кабилар орқали ўз ризолигингизни билдириб туринг.

7. Ҳафтада бир ёки икки марта оилавий маслаҳат ва суҳбат учун кечки таомни оила даврасида танаввул қилиш.

8. Ҳар куни 1-3 дақиқа болага тўлиқ қулоқ солиш, қуйидаги ҳолатда: холи, тинч жойда фарзандга хоҳлаган гапини, чегара ва қайдларсиз гапиришига рухсат бериб, қулоқ тутиш.

9. Тасарруфлар билан фарзандга бўлган муҳаббатни изҳор қилиш; бошнинг орқа тарафини силаш – меҳрибонлик ва шафқатни ифодалайди, бошига қўлни қўйиш – фахрланишни ифода қилади, қўлни пешонасига қўйиш – тинчлантиради, қўлини тутиш – ота-бола ўртасидаги алоқани кучайтиради, агар асабий бўлса, кўксини силаш билан тинчлантиринг Қучоқлаш, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам фарзанд тарбиясида бизга ўрнак Зотлар. У Зот Фотима розияллоҳу анҳони масжидда ёки саҳобалар ҳузурида пешоналари, қўлларидан ўпар ва бағирларига босар эдилар.
Шу дастурга амал қилиб, фарзандингизга ўз меҳрингизни изҳор қилиш, унинг нақадар улуғ неъмат эканини ҳис қилдириш орқали ўртангизда кучли бир алоқа вужудга келсинки, у сизнинг ҳузурингизда чиройли хулқ эгаси, итоатли, катталарга ҳурмат ва кичикларга иззатли ва ота-онасини рози қиладиган ҳақиқий муслим бўлиб улғайсин, ахлоқини руҳан ва жисман бузувчи омиллардан узоқлашиб, уларга дуч келганда ўзини тўғри тута оладиган инсон бўлиб етишсин.

#Психодиогностика

Темпераментингизни биласизми?

МЕЛАНХОЛИК—
тез таъсирланувчан, арзимаган нарсага йиғлаб юбориши мумкин, уятчан, тортинчоқ.

САНГВИНИК—
доимо кўтаринки кайфиятда юради, хушчақчақ-шаддод инсон.

ХОЛЕРИК—
уришқоқ, серҳаракат, жанжал қилишга мойил.

ФЛЕГМАТИК—
ичимдан топ дейди, бўшроқ, унинг юзидан қандай кайфиятда эканлигини билиш қийин.

@tarbiyapsixologiyasi

‼️Уйқу олдидан телефондан фойдаланиш саратоннинг ривожланишига сабаб бўлади

⚠️ Ухлашдан аввал мунтазам равишда смартфон ва бошқа турдаги гаджетлардан фойдаланиш гормонлар фаолиятини тартибга солувчи мелатонин ишлаб чиқариш жараёнига салбий таъсир кўрсатади. Бу эса, саратон касаллигининг ривожланишига олиб келиши мумкин.

📱Шифокорлар телефондан бутунлай воз кечишни эмас, балки организмни зарарли ҳолатлардан ҳимоялаш даражасида кам фойдаланишни тавсия этишмоқда.

📵 Ўзингизни ўлимга олиб келувчи хавфли касалликдан ҳимояламоқчи бўлсангиз, смартфонлардан камроқ фойдаланинг, айниқса, ухлашдан олдин.

@tarbiyapsixologiyasi

Эрта тонгдан психологик маслаҳат☝️

❗️Тонгни қандай бошласангиз, кунингиз ҳам шундай кечади!
Буларни хозироқ меҳр ва ҳиссиёт билан бажаринг!

✓ Табассум қилинг, қувноқ нарсаларни ўйлаб кайфиятингизни кўтаринг!

✓ кўзларингизни юмган холда
3 та энг бахтли онларингизни эсланг ва уларнинг ҳар бирини яна бир марта ҳиссиёт билан бошдан кечиринг! Расмларингизга қарасангиз ҳам бўлади. 😍👪🎉

✓ Кўзларингизни юмиб
3 та Энг катта орзуингиз ёки мақсадингизни ўйлаб, уларга эришиб бўлганингизни хаёл қилиб тасаввур қилинг.
Уларнинг ичида яшаб кўринг. 🏝🥇👑
Энди сал бўлсаям кайфиятингиз кўтарилди тўғрими?Азизим!

Кунингиз хайрли мазмунли ўтсин!
Ўйлаган тасаввурларингиз тезрок амалга ошсин☝️😊

✔️Ota onalar uchun eslatma ...

🔺Farzandingiz maktabda yaxshi ta’lim-tarbiya olib, kelajakda yaxshi bir kasb egasi boʻlishini istasangiz, aslo unga oʻqituvchisini, maktabini yomonlamang!
Aksincha, sinf raxbarini, oʻqituvchilarini, maktabini maqtang...
🔺Farzandingiz bilan koʻproq maktabga birga keling...Unutmang, bu yoʻnalishlarda tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, maktabga ota onasi hamrohligida kelgan oʻquvchi oʻqishlarida koʻproq ijobiy natijalarga erishgan
🔺Farzandingizni maktabda sifatli ta’lim olishi uning qanday maxsulotlar istemol qilayotganligiga ham bogʻliq ekanligini yodingizdan chiqarmang .
Tez tayyorlanuvchi (fast fud) xot dog, lavash, energetik ichimliklar, rangli shirin ichimliklar bola organizmini erinchoqlikka, dangasalikka, tez toliqishiga, immunitetini kuchsizlanishiga olib keladi. Uy sharoitida maxsus idishlarga meva va sabzavotlardan qoʻshgan xolatda tushlik tayyorlab bering...Albatta oʻquvchini oʻzi bilan uy sharoitida tayyorlangan qaynagan suv yoki choy olib yurishi juda foydali..
🔺 Imkon darajasida farzandingiz mobil telefonini uyda qoldirishini talab qiling...Sinf raxbari telefon raqamini saqlab oling..
🔺Farzandingiz bilan har kuni 30 daqiqa birga uyga vazifalarini tayyorlashida yordam bering...
Kunlik xar bir darsi xaqida nima oʻrganib, daftariga yozganini nazorat qiling..
🔺 Shaxsiy avtomashinada farzandingizni maktabga olib borsangiz, maktab darvozasigacha mashinani tirab, boshqarib bormang...Maktab darvozasiga 20-25 metr masofa saqlab, farzandingizni tushiring..
🔺Farzandingizni tartibli boʻlishga, duch kelgan joyga chiqindi tashlamaslikka oʻrgating . Oʻzingiz bu yoʻnalishda farzandingizga oʻrnak boʻling .
Shu oʻrinda, "Siz farzandingizni tarbiyalamang, Siz oʻzingizni tarbiyalang, zero farzandingiz kelajakda albatta siz kabi boʻladi!" kabi ibratli soʻzlarni doimo yodingizda tuting. 
🔺Sizni maktabga ota onalar yigʻilishiga taklif qilishsa imkon darajasida qatnashing ..
🔺Unutmang, oilada tarbiya koʻrgan bolaga, maktabda ta’lim berish oson...Shu sababli farzandingizni maktabda yaxshi ta’lim olishini xoxlasangiz, uyda, oilada farzandingizga yaxshi tarbiya bering...
http://www.tg-me.com/joinchat-AAAAAFZoPKWpLsDskud_qg

Bolalar yolgʻon gapirishining 3 sababi

​​Bolalarning yolgʻonini tuzatish uchun birinchi navbatda, ularni nima maqsadda yoki nima sababli yolgʻon gapirayotganini tushunib olishimiz kerak. Bu tushunchalar, kichkina bolalarimizning yolgʻon gapirishi oldini olishimiz uchun ham yordam beradi, inshalloh.

1. Bolalar yolgʻonining eng asosiy sabablaridan biri – ota-onaning yolgʻonga jiddiy qaramasligidir. Bolalarimiz oldimizda ekanligida boshqalarga “Meni uyda yoʻq deb qoʻy”, “Hozir mazam boʻlmayapti, uzr, borolmayman!”,”Men yoʻldaman” deyishimiz yoki “Meni umuman pulim yoʻq, gʻalva qilma!” kabi oʻzimiz uchun ahamiyatsiz tuyulgan yolgʻonlarimiz bilan bolalar miyasiga asta sekinlik bilan yolgʻon gapirish oddiy hol ekanligini “singdirib boramiz”!

2. Bolalar qoʻrqqani uchun. Juda ham qattiqqoʻl ota-onalar farzandlari jazolanmaslik uchun, bilib yoki bilmasdan qilgan ayblarini yolgʻon bilan yashiradi.

3. Baʼzida esa ota-onasining hafsalasini pir qilmaslik uchun. Agar ota-onaning boladan kutgani juda koʻp boʻlsa, lekin bola ular xohlagancha qobiliyatli boʻlmasa, ota onasini xafa qilmaslik uchun baholari, boʻlgan voqealar haqida ota-onasiga yolgʻon gapirishga majbur boʻladi.

Yana shuni eslatib oʻtish kerakki, bola 4-5 yoshidan boshlab tushunib yolgʻon gapiradi, undan avvalgisi, shunchaki kimlargadir taqlid boʻlishi mumkin.

Yolgʻon bilan qanday kurashish kerakligi yoki uni oldini olish haqida yana gaplashamiz. Hozircha esa, eslab qolishimiz kerak boʻlgan asosiy qoida: “Bolalar yolgʻon gapirganda – jahl bilan, agressiv harakat qilishga shoshilmang, avvalo yolgʻonning sabablarini aniqlashga harakat qilib koʻring

Psixolog Rozaliya Gabdulhakova - musulmonlarga mos psixolog

🌿Sabr uchun beriladigan ajrni bilganingizda edi, dardlaringizni sevar edingiz...

🌿Sabr - ichingda shuncha dardni saqlaysan, ammo insonlar oldida tabassum qilasan...

🌿Sabr - ko'zlaring ichi to'la yosh, sizib tushay deydi, ammo buni hech kim payqamaydi. Chunki sen ko'z yoshlaringni hech kimga sezdirmay darrov artib, yana tabassum qilasan...

🌿Sabr - kimdir senga tosh otsada, sen uni ko'rmagandek e'tibor bermay yo'lda davom etaverasan...

🌿Sabr - gulzorni orzu qilish, ammo tikonzorni bosib o'tishdir...

🌿Sabr - nasibangda boriga va yo'g'iga rozi bo'lishingdir...

🌿Sabr - Alloh sen bilan birga ekanligini ich ichingdan his qilishingdir.

👉 DUNYODA

Ўзини англаш нима дегани?

Инсон шахс сифатида тарбияланар экан, ижтимоий меёрлар, ўзи яшаётган мухит, яқинларининг дунёқарашига, қадриятига, мақсадларига мослашади. Ота-она, жамият меёрлари, ўзининг ички сифатлари шахс сифатида тарбиялайди. Шу пайти нима яхши-ю, нима ёмон деган саволга жавоб тариқасида инсон ўз-ўзини англар экан. Ижтимоий ҳаётнинг талаблари шу жамият ичида яшаётган инсонлар билан муносабатга киришганда инсоннинг ичига мухрланади ва у бир қолипни пайдо қила бошлайди. Бир пайт келадики, шу қолипга қарши бориш, ўзини шу ясалган ўзлигидан кўнгли тўлмаслик ва “Мен кимман ўзи?”, “Мен қанақаман ўзи?”, “Мен шу ўзлигим билан бахтлиманми?” деган саволга жавоб бера бошлайди. Шу жавобларни инсон тўғри ва нотўғри сифатларга ажрата бошлаганида инсон ўзликни англай бошлайди.

Ҳар бир одамнинг хаётдаги қарашлари қуйидагича бўлади:
1. Мен – яхшиман, сен – яхшисан;
2. Мен – яхши эмасман, сен - яхшисан;
3. Мен – яхшиман, сен – яхши эмассан;
4. Мен – яхши эмасман, сен – яхши эмассан.

Мана шу тўртта қараш инсоннинг ҳаёт йўлини шакллантиради. Бола қайси қараш билан тарбияланган бўлса, унинг ҳаёт сценарийси шу тарзда кечади. Қадрият бу ўзини ҳам бошқаларни ҳам қандай бахолай олишидан пайдо бўлган қарашлар тизимидир. Бу қарашларнинг ичида “Мен ёмонман – Сен ёмонсан” деган сценарий пайдо бўлса, бу инсонниг ҳаёт йўли омадсиз, бахтсиз кечади. “Мен яхшиман-сен яхшисан” сценарийсида яшаган одам соғлом руҳиятли, кечиримли, яхшилик тилайдиган, реал баҳо бера оладиган инсондир. Агар болаликда “Мен ёмонман – сен ҳам ёмонсан” сценарийси орқали тарбия топган бўлса, ўзини бошқалардан камчил, ўзига ишончсиз, ўзгаларда ҳам ёмонликни кўрадиган инсонга айланиб, ҳаёт сценарийси ҳам худди шу кабида такрорланади. “Мен яхшиман – сен ёмонсан” сценарийси орқали тарбия топган бола бошқалардан ўзини устун қўйгиси келади, кибрли, ҳурматталаб бўлиб яшайди. Болаликда “Мен ёмонман – сен ёмонсан” сценарийси билан яшаган бола бутун дунё ёмон, мен ҳам ёмонман деб яшаб ўтади. Бу одамнинг гапида бошқалардан нолиш, хаммадан ёмонлик кутиш, яхшиликларни қадрига етмаслик кабилар кузатилади.

Болага ёшлигида берилган маълумотлар уни бутун умрга дастурлайди. “Яхши бўл!”, “Кучли бўл!”, “Ҳаракат қил”, “Бошқалар учун яша!”, “Шошиб қол!” деган тарбия билан бир қаторда “Сен ёмонсан!”, “Қўлингдан ҳеч вақо келмайди!”, “Ношуд!” деб тарбия бериш усуллари ҳам борлигини биласиз. Ажиримдаги болага эса “Сен отасизсан!”, “Сенинг онанг ёмон!”, “Сен керак эмассан!” деган тарбия ҳам берилган бўлиши мумкин ва бу ўз изини ҳаёт сценарийсида кўрсатиб беради.

("Ажиримдаги болалар" китобидан лавҳа. Зебинисо Аҳмедова 24,09,2017)

Bolalarga imkon qadar telefon bermang!

⚠️ Sababi: endi oʻsayotgan bolaning umurtqa pogʻonasi, boʻyin sohasi va koʻkrak qafasi shunaqa qiyshiq rivojlanadi. Bu esa ayni shu oʻta nozik boʻlgan organizmlarda kelajakda muammolarga sabab boʻlishi mumkin!

♻️ Bolasi tinch oʻtirishi uchun doim telefon berib qoʻyadigan ota-onalarga yuborib qoʻying

bola_tarbiyasi

​​БОЛАЛАР ЎҒРИЛИГИ

Ўғрилик — клептомания ва болалар ўғрилиги бир-бирига унча боғлиқ бўлмаган ҳодисалардир. Ўғрилик психик оғиш бўлиб ҳисобланади ва болаликда камдан-кам кузатиладиган касалликдир. Демак, болалардаги ўғрилик клептомания касаллигига боғлиқ эмас экан, у бола руҳиятининг бузулишига боғлиқдир.

БОЛАЛАРДАГИ ЎҒРИЛИКНИНГ САБАБЛАРИ

Боланинг ҳар бир ёшида ўғриликнинг ўз сабаби бор. Мактабгача бўлган боладаги ўғрилик сабаблари:

1. Бирор нарсага эга бўлиш истак ҳохишининг кучлилиги. Масалан, ўртоғидаги янги ўйинчоқ орзуси, бу болани ўша ўйинчоқни ўғирлаб олишига сабаб бўлади. Бунда бола «меники», «сеники», «уники» ва «ҳамманики» каби тушунчаларни адаштириб юборганлиги. Аммо ўйинчоқга бўлган орзу тагида, ота-онанинг фарзанд истаклари билан қизиқмаганлиги ётади.

2. Боланинг ўз яқинларига совға қилиш истаги сабабли ўғрилик қилиши. Демак, болага ота-она томонидан камдан-кам совға берилмоқдаки, бу истакни бошқаларга кўрсатиб ўзидан қониқиш ҳосил қилиш вазияти пайдо бўлмоқда. Кўпинча болалар онасига ўғрилик махсулини тақдим этадиларки, она томонидан меҳр берилмаётганлигини таъкидлашимиз мумкун.

3. Бошқаларни ўзига жалб қилиш мақсадида ўғрилик қилиш. Бировнинг нарсасини ўзиники қилиб кўрсатиш истаги тагида, ўртоқлари уни тан олмаётганлиги енгилиши ётади.

4. Кимнидир жазолаш ёки ўч олиш мақсадида нарсасини ўзлаштириш.

5. Фарзандингиз 8-11 ёш бўлганида ўғриликнинг пайдо бўлиши иродасизлик оқибатида бўлиши мумкун. «Истайман» деган ҳоҳиши ўрнига “Мумкун эмас” деган қарорни айта олмаганлиги сабаб бўлади.

6. Фарзанднинг 12-15 ёшидаги ўғрилик билиб қўйилган қадамдир.

Ўғрилик қилинганлигини аниқлаганда риоя қилинадиган 10 та қоида.

Ҳар бир ота-она учун қоидалар:

• Қоида 1: Фарзандингизга ўғрилик нима эканлигини тушунтиринг. Ўғриликни ман этинг! Жавобгарликни мисоллар билан тушунтиринг. чётко высказать отрицательную оценку действиям ребёнка (действиям, а не личности!) с конкретным запретом на воровство.

• Қоида 2: Ўз нарсасини ўғрилатиб қўйган инсон ҳатти-харакатлари ва ўғрига нисбатан пайдо бўлган ҳиссиётлари ҳақида тушунча беринг.

• Қоида 3: Фарзандингизга «ўғри» деган ёрлиқ қўйишдан, ундан нафратланишдан ўзингизни тийинг. Фарзандингизни яхши кўришингизни, бу қилган ишини ёмон кўраётганлигингизни тушунтиринг. Ҳозирча ҳаракати ўғриликга айланган фарзандингизнинг ўзи ҳам ўғрига айланишига йўл қўйманг.

• Қоида 4: Ўғрилиги ҳақидаги ҳодисани ўзи билан ҳоли қолган ҳолда таҳлил қилинг. Бу воқеа ҳақида бегоналарга ошкор қилманг. Якка ҳолда урушинг, ҳамманинг олдида яхши томонларини айтинг

• Қоида 5: “Қандай қилиб буни қила олдинг!”, “Сен менинг юзимни ўйламадингми?!” каби катталарга ҳос сўзларни ишлатиб фарзандингизни тушунмайдиган ҳиссиётлар дунёсига киритманг. Бу гапирган айбловларингизнинг фойдасидан зиёни кўп бўлади.

• Қоида 6: Бошқа тенгдошларига ва ўзингизнинг ёшлигингизга солиштирманг. “Мен сендек пайтимда...” деб бошланадиган маърузангизни фарзандингиз психикаси тушуна олмайди.

• Қоида 7: Қилган ўғрилигини таҳлил қилганда ўртача меёрда бўлингки, кейинги сафар қилган ҳатосини яширмасликка ўргансин.

• Қоида 8: Таҳлил қилиб бўлганингиздан кейин бошқа бу нарса қайтарилмаслигига келишиб олинг. Бу воқеани бошқа эсламанг ва фарзандингиз ҳам эсламаслиги кераклигини тушунтиринг. Ҳар сафар эслашингиз фарзандингизни бу воқеани қилганлиги сабабларини қидиришига ва ўзини оқлаш учун сабаблар топишига ундайди.

• Қоида 9: Ўғрилик сабабини йўқотиш йўлларини қидиринг.

• Қоида 10: Оиладаги иллатли ҳолат ва тарбиянгиздаги ҳатолик фарзандингизнинг ўғрилик қилишига сабаб бўлганини тўғри тушунинг.

© Зебинисо Аҳмедова

(Фарзанд тарбиясидаги мураккаб ҳолатларда психолог маслахати” китобимдан лавҳа.)

Психологдан Консультация олиш учун, Ваҳима, қўрқув, ёпишқоқ фикр, хавотир ва невротик депрессияларда бизга мурожаат қилинг!
📞 Тел: +998908055580
📞 Тел: +998909444612

✅ Онлайн тестлар
——————————
▪️Телеграм канал
▪️Кўрсатиладиган хизматлар рўйхати
——————————
🔹 PsixoMED (Instagram)
🔹 PsixoSCHOOL (Instagram)
——————————
🔺 YouTube канал
——————————
🌐 Расмий сайт
📚 Онлайн китоб дўкон
——————————
🤝 Алоқа учун барча контактлар

Боланинг тезроқ равон гапириши учун 

📋Бунинг учун:
1⃣ Бола билан ҳомиладорлигингиздан бошлаб суҳбатлашишни бошланг.

2⃣ Бола тилида суҳбатлашманг.
Бола 6 ойдан ўтгач у билан  оғизни чўччайтириб "ширингина" гапиришнинг фойдаси йўқ.

3⃣ Боланинг кўзларига қараб гапиринг. Ота-она гапираётганида бола унинг лаб қимирлашини кузатади, шу йўл билан унинг тили чиқиши осонлашади.

4⃣ Болага кўп савол беринг.
Бола жавоб бера олмаган тақдирда ҳам, унга савол беришга одатланинг.

5⃣ Болага кўп эртак ўқинг.
Китобдаги янги сўз ва иборалар болани тили чиқишида муҳим аҳамиятни касб этади.

Telefonga qaramlikdan qutilishning 9 ta samarali usuli @islamicpsychologist
1.Yotog‘ingizda telefondan foydalanmang
Biz yumshoqqina o‘rnimizda yonboshlab telefondan foydalanishni yaxshi ko‘ramiz. Afsuski, bu holat sog‘lig‘imizga jiddiy zarar yetkazadi. Tadqiqotchilarning aytishicha, uxlashdan oldin telefondan foydalanish nerv sistemasini faollashtiradi va siz uxlasangiz ham miya uyg‘oq holda qoladi. Yotoq o‘rningizda telefondan foydalanmaslik uchun o‘zingizga qat’iy talab qo‘ying. Telefonsiz ham uxlash mumkin. Har safar telefoningizni qo‘lga olmoqchi bo‘lganingizda o‘zingizga quyidagicha savol bering. “Hozir telefonda nima qilmoqchiman?”, “Bu ish juda ham muhimmi?”, “Shu ishni ertaga qilsam nima bo‘ladi?” kabi.
2.Uyg‘otuvchi soatlardan foydalaning
Siz uxlaydigan xonada telefon bo‘lishining o‘zi zararli, uning yoningizda tuni bilan turishini gapirmasa ham bo‘ladi. Hammamizga ma’lum telefon kabi qurilmalar o‘zidan nur chiqaradi. Ular insonda turli saraton kasalliklarini paydo bo‘lishiga sabab bo‘lishi olimlar tomonidan bir necha yillar oldin isbotlangan. Yaxshisi, xavfsiz va arzon yo‘lini tanlang – uyg‘otuvchi soatlardan foydalaning.
Telefoningizga kelayotgan turli xabarlarni keraksizlarini ovozsiz holatga qo‘ying. Imkon boricha kunlik rejalaringizni, olishingiz kerak bo‘lgan narsalar ro‘yxati va shu kabi qaydlarni telefoningizga yozmang. Ular ham sizni telefoningizga ko‘p qarashingizga sabab bo‘ladi. Qaydlar uchun alohida kichik bloknot tuting.
5.Telefoningizda qatorlashib turgan dastur(apps)larni saralang 
Avval sizga umuman kerak bo‘lmaydiganlarini o‘chiring, so‘ng oxirgi 20 kunda foydalanmaganlaringizni o‘chiring, faqatgina siz juda zarur deb hisoblagan dasturlaringiznigina qoldiring. (Ularni yuklash uchun sarflangan mebaytlaringizga achinmang, uni yana sotib olish mumkin. Ammo yo‘qotilgan vaqtni sotib ololmaysiz). Endi navbat siz juda ko‘p foydalanadigan dasturlarga. Biroz qiyin ammo siz buni uddalashingizga ishonamiz! Qaysi o‘yinlarni ko‘p o‘ynaysiz, ularni ikkilanmasdan o‘chirib yuboring. Zerikishdan qo‘rqmang quyida sizga ularni o‘rnini bosuvchi mashg‘ulotlarni aytib o‘tamiz. Yuqoridagi mulohazalar Facebook, Telegram, Insatagram, YouTube va boshqa ijtimoiy tarmoqlarga ham taalluqli. Bir o‘ylab ko‘ring, ijtimoiy tarmoqlardagi xabarlarni bir kun tekshirmasangiz qancha vaqtingiz tejalar edi?
Muhim eslatma! Siz o‘zingizni boshqara olmas ekansiz, sizni kimdir yoki nimadir boshqarishi aniq.
6.Telefoningiz kodini murakkablashtiring
Bunda maxfiy so‘zingiz 4 ta raqam yoki turli shakldan iborat bo‘lmasligi kerak. Hozirgi kunda telefonni kodlovchi ko‘plab murakkab dasturlar ishlab chiqilgan. U taxminan quyidagi tartibda bo‘lsagina biz nazarda tutayotgan murakkab parol bo‘ladi. Maxfiy so‘zingiz 18 tagacha belgilardan iborat bo‘lsin, unda ham bosh harflardan ham kichik harflardan, raqamlardan va turli belgilardan foydalaning.
(Bu usul erinchoq bo‘lmaganlarga foyda bermaydi. Demak, hamma uchun birdek samarali)) 
Unutmang, sizning maqsadingiz telefonga qaramlikdan qutulish, butunlay tosh asriga qaytish emas. Hech qanday shaxsiy telefonga ega bo‘lmasdan turib telefonga kunda 3165 marta qaragandan ko‘ra telefonga ega bo‘lib, undan me’yorda foydalanish yaxshiroq. Sizdagi telefonga qaramlik darajasiga qarab undan foydalanishni har kuni oz-ozdan kamaytirib borish mumkin.
8.Barcha faoliyatingizni smartfonga bog‘lab olmang
Tan olish kerakki, qo‘limizdagi telefonlar bir vaqtning o‘zida kitob, jurnal, gazeta, MP3 pleyer, kamera, televizor, kompyuter kabi ko‘plab vazifalarni bajaradi. Telefonga qaramlikni keltirib chiqaruvchi asosiy omil ham shu. Ammo bu telefon hamma vazifani bajarishiga yo‘l qo‘yish kerak degani emas.
Psixologlarning ta’kidlashicha, inson o‘zidagi mavjud yomon odatlardan qutilishning eng oson yo‘li – bu ularning o‘rniga yangi foydali odatlarni yo‘lga qo‘yish ekan. Masalan, avtobusda yoki metroda ketayapsiz yohud navbatda turibsiz, telefoningizni olishga shoshilmang, sizga undan ko‘ra samarali va foydali mashg‘ulotlarni taklif qilamiz.

Боланинг интеллекти турлари

✅Болам жуда ақлли бола. 5 ёшдан шахмат устаси, аммо мактабдаги предметларга лаёқати бироз суст. Тенгдошлари билан яхши чиқишади, аммо умуман дарс қилгиси келмайди. Кандай килиб, шундай зеҳнли ўғлим мактабда қоникарли баҳоларга уқиши мумкин?! Нима йул тутишга хайронман.

❇️Буни билишдан аввал, боладаги интеллект (зеҳн) турини билиб олишимиз зарур. Гарвард университетьи профессори Ховард Гарднер томонидан ўтказилган тадқиқот натиижаларига кўра, биологик асосга эга 8 турдаги зеҳн (интеллект) тури мавжуд. Кўп зеҳнлилик назарияси деб аталган тадқиқот натижаисда қуйидагилар аникланди:

🔰 Оғзаки интеллект- сўзлашув ва ёзувда инсоннинг сўзлардан таъсирли ва оқилона фойдалана олиш кобилияти. Шоирлар, журналистлар, ёзувчилар, сиёсатчиларда шундай интеллект бўлади. Бундай болалар эртак, хикоя, латифа айтишни, ўқишни, суз ўйинларини, кроссворд ечишни яхши кўришади.

🔰 Мантиқий интеллект – сонлардан тезлик билан фойдаланиш кобилияти. Олимлар, математиклар, компьютер дастурчиларида шу зеҳн булади. Бундай зеҳнли болалар бирор нарсанинг қандай ишлашига қизикишади ва уни ўрганиш учун тинмай савол беришади. Математика уларнинг энг яхши кўрган фани хисобланади. Шашка, шахматни севишади.

🔰Визуал-тасвирий интеллект – атрофидаги нарсларни хаёлида жонлантира олиш қобилиятига эгадир. Рассом, меъмор каби касб эгаларида бундай зеҳн устунлик қилади. Бундайлар хаёлпараст, нарсаларни бузиб ясашни яхши кўрадиган бўлади.

🔰Баданий-кинестетик интеллект – инсон ўзини ифода этаётган пайтда бадан харакатларидан яхши фойдалана олиш қобилиятидир. Раққосалар, енгил атлетикачилар, актерлар ва спортчиларда шу зехн устунлик қилади. Бундай болалар жуда ҳаракатчан бўлишади. Югуришни, сакрашни, курашишни яхши кўришади. Қўл ҳаркатлари билан бажариладиган машғулотни яхши уддалайдилар.

🔰Мусиқий-ритмик интеллект – бундай зехнли шахслар овозларга нисбатан таъсирчан бўлишади. Аксарияти хушовоз бўлишади, мусиқа асбобини чалишни яхши кўришади.

🔰 Ижтимоий интеллект –ўзгаларнинг руҳий ҳолати, ҳиссиётлари, туйғуларини англаш қобилияти. Маслаҳат ва насиҳат беришда уларга тенг келадигани йўк. Ўқитувчи ва сиёсий лидерлар ушбу зеҳнга эга булишади. Лидерлик хусусиятига эга болалар дўстлари орасида машхур ҳисобланади. Ижтимоий тадбирларда иштирок этишдан завқланишади. Клубларда, ташкилий масалаларда бажонидил қатнашишади. Яқин дўстлари кўп бўлади. Бошқалар учун кайғуради.

🔰Ички зеҳн – ўзини бошқариш, ўзини билиш қобилиятидир. Улар мустақил ҳаракатланишади. Ўзлари қизикадиган нарсалар хусусида ортиқча гапиришни ёктиришмайди. Одатда, ёлгиз харакатланишни ва ёлгиз уйнашни яхши кўришади. Бошқалар кўз ўнгида улар одамови бўлиб кўринади.
http://www.tg-me.com/joinchat-AAAAAFZoPKWpLsDskud_qg